| |
სტატიები
|
2012-10-25
სახისმეტყველებითი განმარტებანი სულხან-საბა ორბელიანის „სიტყვის კონაში“
|
სიტყვის პოტენცია ყველაზე მეტად განსახოვნებაში ანუ სახისმეტყველებაში ვლინდება. სიტყვის სახისმეტყველებითი პოტენცია მოცემულია ენაში, ვითარცა სისტემაში. ამ აზრით ვამბობთ, რომ ენაში მოცემულია არა მხოლოდ ის, რაც იყო და არის, არამედ ისიც, რაც მომავალში გამოვლინდება.
ზოგადად ეს საერთოა ყოველი ენისათვის, მაგრამ სხვადასხვა ენაში ეს კონკრეტული სხვადასხვაობით ხდება. მეტადრე, განსხვავებანი თავს იჩენს სხვადასხვა ავტორთან. მიუხედავად ამისა, ყველასთვის საერთოა ენის განსახოვნებითი პოტენციალი.
ჰუმბოლტის ცნობილ პრინციპს როლან ბარტი ასე გადმოსცემდა (რენანის პოზიციათა განხილვისას):
„ენა მისგან წარმოშობილ შეტყობინებაზე არ დაიყვანება, მას შეუძლია ეს შეტყობინება განიცადოს და, არცთუ იშვიათად, ჩვენამდე მოიტანოს სრულიად განსხვავებული მრისხანე ხმიანობა, ვიდრე თვით შეტყობინების შინაარსია, რაღაც ისეთი, რომელიც თითქოს, ცნობიერებაზე მაღლა ლაგდება, სუბიექტის რაციონალური ხმის ზემოთ, — მბრძანებლური, დაჟინებული, დაუნდობელი ხმა თავად სტრუქტურისა, ხმა, რომელიც გვარეობითი კატეგორიით იწყებს ამეტყველებას“ (რ. ბარტი, რჩეული შრომები. სემიოტიკა. პოეტიკა. 1989. გვ. 519).
|
| ვრცლად>>> |
| |
2012-10-04
კეთილი ფიქრის, კეთილი სიტყვის, კეთილი საქმის საწინდარი
|
19 სექტემბერს, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის საკონფერენციო დარბაზში, ტრადიციული კონკურსის „ვკითხულობთ რუსთაველს“ დასკვნითი ტური გაიმართა.
კონკურსანტებმა სასურველ ენაზე (ქართული, ინგლისური, ფრანგული, სომხური) წარმოადგინეს შერჩეული ეპიზოდები, მინი-ელექტრონული პროექტები პოემის შესახებ. კონკურსანტებმა საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის იშვიათ წიგნთა განყოფილების მიერ მომზადებულ ვიქტორინაში მიიღეს მონაწილეობა. აღსანიშნავია, რომ კონკურსში „ვკითხულობთ რუსთაველს“, მოსწავლეებთან ერთად, მასწავლებლებიც მონაწილეობდნენ. კონკურსანტთა შეფასებისას ჟიური (თავმჯდომარე — გია მურღულია, წევრები: მირიან ხოსიტაშვილი, ლალი დათაშვილი, დავით მაჭავარიანი) განსაკუთრებულ ყურადღებას უთმობდა მხატვრული კითხვის ხელოვნებას, პოემის მოქმედ, ცოცხალ სიტყვაში გარდასახვას, მართლმეტყველებას — ბგერათა სწორად და გარკვევით გამოთქმას, არაქართველთა მიერ ქართული ენის ფლობის უნარს. აღსანიშნავია, რომ წელს კონკურსში პირველად მონაწილეობდნენ ერევნის სასწავლო კომპლექსის „მხითარ სებასტაცის“ (დირექტორი — აშოტ ბლეიანი) მოსწავლეები და მასწავლებლები, ასევე ნინოწმინდის შოთა რუსთაველის სახელობის, განძის მე-2 საჯარო სკოლის (დირექტორი — სარქის დურგარიანი) არაქართველი მოსწავლეები.
|
| ვრცლად>>> |
| |
2012-10-04
სოფელ უდის სკოლა — განათლების უძველესი კერა სამცხეში
|
დაარსებიდან 130 წლისთავის გამო
უდე ერთ-ერთი უძველესი და მდიდარი წარსულის მქონე სოფელია სამხრეთ საქართველოში — სამცხეში. მოძიებული არქეოლოგიური მასალებით, სოფლის ხანდაზმულობა განისაზღვრება ენეოლით-ადრე ბრინჯაოს პერიოდით. უდეს, მესხეთის სხვა სოფლების მსგავსად, მოუხდა თურქთა ბატონობის მძიმე უღლის ტარება, რომლისგანაც 1828 წლის ზაფხულში განთავისუფლდა. თურქთა ხანგრძლივი ბატონობის მიუხედავად, მოსახლეობამ შეინარჩუნა ენაც და სარწმუნოებაც. ცნობილი საზოგადო მოღვაწე ალექსანდრე ფრონელი (ყიფშიძე) ქვაბლიანის მხარეში, ახალციხის შემდეგ, ყველაზე მნიშვნელოვან კულტურულ ცენტრად უდეს თვლიდა.
სოფელ უდეში აღზრდილ მამულიშვილთა შორის ღირსეული ადგილი უკავია სტეფანე აღოშაშვილს, რომელმაც ქართულად თარგმნა „მოთხრობა დაბადებისა ძველი და ახალი აღთქმისა“. სოფლის მკვიდრი იყო გრიგოლ მერაბიშვილი, რომელმაც 1834 წელს შეადგინა „ფრანგული ენის თვითმასწავლებელი“. მისი ნაშრომი საკმაოდ გვიან, 1899 წელს, გამოიცა ბათუმში. მანვე შეადგინა „იტალიურ-ქართული ენის თვითმასწავლებელი“. ეთიოპიაში წლების მანძილზე მოღვაწეობდა პეტერ მერაბიშვილი, რომელმაც ადისაბებაში დააარსა აფთიაქი „საქართველო“.
|
| ვრცლად>>> |
| |
2012-05-30
მე ლამაზი ადამიანების ხატვა მიყვარს!
|
ეს სიტყვები მე-20 საუკუნის ქართველ მხატვარს ლადო გუდიაშვილს ეკუთვნის. მხატვარი მემატიანე — ასე იხსენებენ საქართველოში მას. მკაფიოდ გამოხატული ინდივიდუალობა, მხატვრულ სახეთა მდიდარი სამყარო მისი შემოქმედების წარმატების მიზეზია. ლადო გუდიაშვილმა ფუნჯით გააცოცხლა ქართული ფრესკა და ჩუქურთმა, ქართული თქმულებები და ზღაპრები, ძველი თბილისის ბოჰემური ცხოვრება და ხალხური სანახაობები, ნიკო ფიროსმანიშვილის შემოქმედება და ადამიანთა ბედი, 20-30-იანი წლების რეალური სინამდვილე... ეს ის ძირითადი თემებია, რომლებსაც მხატვრის შემოქმედებაში მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს. მისი მრავალფეროვანი და მომხიბვლელი ნამუშევრები ლამაზი, სათნო, კეთილშობილებითა და ამაღლებული გრძნობებით სავსე პერსონაჟებით გამოირჩევა. მხატვარმა დროს გაუსწრო, მის ტილოებზე მოციმციმე მზის სხივები, წლის ნებისმიერ დროს ათბობს ადამიანს, მასზე ბევრს წერენ და საუბრობენ... დღეს კი, მის შესახებ გვიამბობს მისი შვილი ჩუქურთმა გუდიაშვილი.
|
| ვრცლად>>> |
| |
2012-05-30
იროელთა გვარის ლიტერატურული ქრონიკებიდან
|
ძალიან ხშირად ახლობელი ადამიანებისგან მსმენია, რომ უჭირთ ბავშვებისთვის საკითხავი მხატვრული ლიტერატურის შერჩევა, არადა, ეს ხდება მაშინ, როცა ქვეყანაში თითქოს „წიგნების წარღვნაა“. მომრავლდა ენციკლოპედიის ტიპის სქელტანიანი ილუსტრირებული გამოცემები ან, საუკეთესო შემთხვევაში, ჩვენი მოზარდები თარგმანების ამარა არიან დარჩენილი. რამ განაპირობა საბავშვო მწერლობის კრიზისი, ვერ გეტყვით, მაგრამ ფაქტია, დიდი არჩევანი არ არის. ამ ბოლო დროს ყურადღების ცენტრში მოექცა მწერალი ნატო დავითაშვილი, რომელიც სრულიად განსხვავებული ჟანრით — ფენტეზით — შემოვიდა ქართულ საბავშვო მწერლობაში და სულ ცოტა ხანში სპატიო ადგილიც კი დაიმკვიდრა. ნატოს რომანებმა უკვე ლიტერატურული პრემიებიც მოიპოვა. ახალი ნიშა გაჩნდა მოზარდთათვის — მითოლოგიით მოთხრობილი იროელთა გვარის ქრონიკები, თუმცა სამივე რომანი — ახალი ირეალური სამყაროთი და ახალი გმირებით.
მწერალი ტრადიციას არ ღალატობს და სულ მალე, 25 მაისს, 2 საათზე, „წიგნის ფესტივალზე“ უკვე ნაცნობი გმირი ლილე იროელი კიდევ ერთი ახალი რომანით — „ოთხი მხარე და ოთხი სვეტი“ წარდგება ჩვენ წინაშე. წიგნის წარდგინების შემდეგ, საღამოს 7 საათზე, მკითხველს საშუალება ექნება, „ლიგამუსში“ საყვარელ მწერალს შეხვდეს და რომანის გმირთან ერთად იმოგზაუროს სრულიად ახალ სამყაროში. ჩვენი გაზეთის მკითხველს კი, ვთავაზობთ ინტერვიუს მწერალ ნატო დავითაშვილთან.
|
| ვრცლად>>> |
| |
2012-05-10
რომანტიზმის სამყაროში...
|
ამ ცოტა ხნის წინ პროფესორ ზაზა აბზიანიძის რედაქტორობით გამოვიდა ქართული რომანტიზმისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო კრებული, რომელიც უთუოდ მიიქცევს ჰუმანიტარ მკითხველთა ყურადღებას. ამ კოლექტიური ნაშრომისა და საკუთარი სამეცნიერო და შემოქმედებითი სიახლეების შესახებ გვესაუბრება კრებულის რედაქტორი ზაზა აბზიანიძე.
|
| ვრცლად>>> |
| |
2012-03-28
ბავშვისადმი კეთილგანწყობილი საქართველო — თითოეული ბავშვის უფლების რეალიზაციისათვის
|
„საქართველო და ბავშვის უფლებათა კონვენცია“ — განახლებული მონაცემები საქართველოს ბავშვთა მდგომარეობის შესახებ — მორიგი პუბლიკაცია გაეროს ბაშვთა ფონდის საქართველოს წარმომადგენლობამ გასული წლის ბოლოს მოამზადა და ერთგვარად შეაჯამა ის ძირითადი საკითხები, რომლებიც ბავშვის უფლებათა კონვენციის განხორციელებასა და ათასწლეულის განვითარების მიზნებს უკავშირდება. გამოცემაში ხაზგასმულია ის მნიშვნელოვანი შედეგები, რომელთაც საქართველომ მიაღწია ბოლო პერიოდში ბავშვების საკეთილდღეოდ. მტკიცებულებები ცალსახაა: საქართველოში 10 წლის წინ დაბადებული ბავშვი მნიშვნელოვნად უარეს პირობებში იყო, ვიდრე დღეს. კონკრეტულად, რა გაუმჯობესდა ბავშვთა მდგომარეობის მხრივ, ამის შესახებ გვესაუბრება გაეროს ბავშვთა ფონდის წარმომადგენელი საქართველოში რულანდ მონაში.
|
| ვრცლად>>> |
| |
2012-03-21
გურჯები ოსმალთა იმპერიაში - „გადარჩენილი და ერთგული ერი“
|
საქართველოს თეატრის, მუსიკის, კინოსა და ქორეოგრაფიის სახელმწიფო მუზეუმში გაიხსნა გამოფენა სახელწოდებით „მუსლიმი ქართველები“. ექსპოზიციაზე წარმოდგენილია სტამბულის არქივებში დაცული ოსმალი ქართველების მოღვაწეობის ამსახველი ფოტოები და ხელნაწერები. გამოფენა, ინფორმაციულობის თვალსაზრისით, მართლაც ბევრისმომცველია, რადგანაც წარმატებული გურჯების ოსმალეთის იმპერიაში მოღვაწეობას ასახავს, ასეთები კი, როგორც ჩანს, სამკაოდ ბევრნი ყოფილან. სხვადასხვა სფეროში მოღვაწე გურჯები კარგი რეპუტაციით სარგებლობდნენ და, როგორც პროფსიონალები, ფასობდნენ.
|
| ვრცლად>>> |
| |
2012-03-21
გზა თავისუფლებისაკენ
|
„დაძრა მოსემ ისრაელი მეწამული ზღვიდან და გავიდნენ შურის უდაბნოში. სამ დღეს იარეს უდაბნოში და ვერ იპოვეს წყალი“ (გამ.15:22).
ხალხის გზა თავისუფლებისაკენ მეწამული ზღვის გადალახვით არ დასრულებულა. მეტიც, საბოლოოდ მონობის შეგრძნებიდან თავის დახსნა არც მაშინ მიიღწევა, როდესაც ერთგვარი სულიერი „ნათლობის“ რიტუალი შესრულებულია და ერს წინ თავად უფალი მიუძღვის. საოცარია, ადამიანებმა, რომლებმაც უფლის სასწაულები იხილეს და ეგვიპტელთა სამართლიანი დასჯის მომსწრენი იყვნენ, მყისვე დაივიწყეს ჭეშმარიტება, უფლის ყოვლისშემძლეობა და ურწმუნოების სენით შეპყრობილებს უკმაყოფილება დაეუფლათ. ...კვლავ აღელდა ხალხი, რადგან მიადგნენ მარას წყალს და ვერ დალიეს. მწარე წყალი იყო მარაში, ამიტომაც ეწოდა მარა (მწარე). „შესჩივლა ხალხმა მოსეს და უთხრა: რა დავლიოთ?“ (გამ.15:24). აღსანიშნავია, რომ ხალხი უფალს კი არ საყვედურობს, არამედ მოსეს. მოსემ კი, როგორც ჭეშმარიტმა მორწმუნემ, შეჰღაღადა უფალს. „დაანახვა უფალმა მორი. ჩააგდო იგი წყალში და გამტკნარდა წყალი. იქ დაუდგინა უფალმა ხალხს წესი და სამართალი და იქ გამოსცადა იგი“ (გამ.15:25).
|
| ვრცლად>>> |
| |
2012-03-14
განვითარებისა და სწავლის თეორიები
|
მარია მონტესორი
(1870-1952)
მონტესორის სკოლა
მარია მონტესორი, იტალიელი ჰუმანისტი, პედაგოგი, პირველი ექიმი ქალი მე-19 საუკუნის იტალიაში, ცნობილია, როგორც ახალი პედაგოგიური მეთოდიკის ავტორი. 1898 წლიდან მონტესორი გონებრივი ჩამორჩენილობის მქონე ბავშვების სკოლის დირექტორი იყო. ამ პერიოდში დაიწყო მან თავისი თეორიის პრაქტიკაში დანერგვა და სწავლების მეთოდების შემუშავება, რომელიც დღეს ცნობილია მონტესორის თეორიის სახელით. ამ პერიოდის მოღვაწეობის შედეგი იყო ის, რომ გონებრივი ჩამორჩენილობის მქონე 8 წლის მოსწავლეებმა წარმატებით ჩააბარეს გამოცდები წერა-კითხვაში და საშუალოზე მაღალი ქულებიც მიიღეს. მაშინ „მონტესორის სასწაულზე“ მთელი იტალია ალაპარაკდა. 1907 წელს მონტესორიმ რომში დააარსა სკოლა „ბავშვების სახლი“ ყველა ტიპის ბავშვისათვის. მონტესორის სამჯერ მიანიჭეს ნობელის პრემია პედაგოგიკაში განსაკუთრებული წვლილისა და მსოფლიოში ბავშვთა უფლებების დაცვის გამო. დღეს მონტესორის სკოლა და მისი მეთოდი მთელ მსოფლიოშია გავრცელებული.
|
| ვრცლად>>> |
| |
|
პირველი გვერდი > [2]
> [3]
> [4]
> [5]
> [6]
> [7]
> [8]
> [9]
> [10]
> [11]
> [12]
> [13]
> [14]
> [15]
> [16]
> [17]
> [18]
> [19]
> [20]
> [21]
> [22]
> [23]
> [24]
> [25]
> [26]
> [27]
> [28]
> [29]
> [30]
> [31]
> [32]
> [33]
> [34]
> [35]
> [36]
> [37]
> [38]
> [39]
> [40]
> [41]
> [42]
> [43]
> [44]
> [45]
> [46]
> [47]
> [48]
> [49]
> [50]
> [51]
> [52]
> [53]
> [54]
> [55]
> [56]
> [57]
> [58]
> [59]
|
