2013-04-11 ისევ რამდენიმე სიტყვა ჩვენი პროგრამის შესახებ - მე მიყვარს საქართველო! მოგესალმებით!
ვინც ჩემი წინა წერილი წაიკითხეთ, გეხსომებათ, ვისაც არ წაგიკითხავთ მოგახსენებთ, რომ ვარ პროგრამის „ვასწავლოთ ქართული, როგორც მეორე ენა“ (ხელმძღვანელი — მაკო ჭილაშვილი) რიგითი მასწავლებელი და ვმუშაობ ახალქალაქის მუნიციპალიტეტის სოფელ ალასტანის სომხურენოვან სკოლაში. წინა წერილში მოგახსენეთ იმ ობიექტური თუ სუბიექტური პრობლემების შესახებ, რომლებიც ზოგადად არის ყველა იმ სოფელში, სადაც ჩვენი პროექტის მასწავლებლები მუშაობენ.
დღეს სხვა რამეზე მინდა გესაუბროთ.
თუმცა ისევ სკოლაზე, ისევ ქართულზე და ისევ საქართველოზე.
როგორც ადრე მოგახსენეთ, პირველი შეკითხვა,რომელიც აქ გიჩნდება არის — იცის თუ არა ამ ხალხმა, რომელ ქვეყანაში ცხოვრობს? რომელ სახელმწიფოში? და პირველი შეკითხვა, რომელსაც ყველა კლასში ვსვამდი იყო — ბავშვებო, სად ვცხოვრობთ ჩვენ?
პასუხი — ალასტანში....არა, ჩვენ კოკიოში (მეზობელი სოფლიდან გადმოსული მოსწავლეები).
მე — ბავშვებო, ეს გასაგებია, მაგრამ ჩვენ — მე, თქვენ (ალასტნელ ბავშვებზე ვუთითებ), თქვენ (კოკიოელ ბავშვებზე ვუთითებ) სად ვცხოვრობთ?
პასუხი — ახალქალაქში.
მე — სწორია, მაგრამ, აი, მე, თქვენ სად (ხელებს ფართოდ ვშლი, თითქოს მთელი საქართველო მინდა ჩავატიო ჩემ გაშლილ ხელებში, ფანჯარაში მომზირალი მთებისკენ ვიხედები), სად ვცხოვრობთ?
ბავშვები ჩემს მზერას იჭერენ და უხარიათ. პასუხს მიაგნეს.
პასუხი — ჯავაკხში.
მე — ჯავაკხი კი არა, ბავშვებო, ქართულად უნდა ვთქვათ ჯავახეთი... სწორია.
სასოწარკვეთაა ჩემს ხმაშიც და ჩემს მზერაშიც და უცებ... რუკა... რუკა, რომელიც ყველა კლასში კიდია, რატომღაც. ზოგან საქართველოს,ზოგან მსოფლიოს, ზოგან ფიზიკური, პოლიტიკური, ზოოლოგიურიც კი... სწრაფად მივდივარ, მივრბივარ, მივფრინავ რუკისკენ… თითს ვადებ საქართველოს, კალმით მთელ კავკასიასა და შავ ზღვას ვსაზღვრავ…
— სად ვცხოვრობთ, ბავშვებო, ჩვენ?
— საქართველოში!!!
ყველას შვების ოხვრა აღმოგვხდა.
...ჩემი პედაგოგიური გამოცდილებიდან ვიცი, რომ მასწავლებელმა პირველ გაკვეთილზე, პირველ დღეებში, უნდა გააკეთო ისეთი რამ, რაც სამუდამოდ შენსას გახდის შენს მოსწავლეს, შეაყვარებ შენს თავს და შენს საგანს. ისევ ჩემი გამოცდილებიდან დარწმუნებით შემიძლია ვთქვა, ბავშვები სწავლობენ იმ საგანს, რომლის მასწავლებელიც უყვართ და არანაირად პირიქით....
მე — დიახ, ბავშვებო, ჩვენ ვცხოვრობთ საქართველოში და ძალიან მინდა, გაგაცნოთ საქართველო.
ჩვენი პირველი მოგზაურობა იყო აჭარაში. ამ პროექტის — „ჩვენც საქართველოს შვილები ვართ“ — განხორციელებაში გვერდში ამომიდგა ჩემი სკოლის, სადაც 21 წელი ვიმუშავე (დირექტორი — ბატონი ტარიელ ქათამაძე), რისთვისაც უკვე საჯაროდ ვუხდი მადლობას. პროექტში მონაწილეობდა 15 სომეხი ბავშვი, რომლებსაც მეტ-ნაკლებად ესმოდათ ქართული (ლაპარაკზე საუბარი არ არის) და რომლებმაც კეთილსინდისიერად ისწავლეს ჩემ მიერ მიცემული სიტყვები ქართულ ენაზე, საქართველოზე, ქართველების სხვა ერებთან თანაცხოვრების უნარზე, შოთას და გრიგოლ ორბელიანის განსაკუთრებული სულით გაჟღენთილი სტრიქონები, ქართული „სულიკო“ და 33ა-ს „თოვლი“...
ჩავედით ჩაქვში 5 დღით, გადავანაწილეთ ეს ბავშვები ქართულ ოჯახებში იმ მიზნით, რომ ხუთი დღის განმავლობაში ისინი მთლიანად ქართულ ენობრივ, კულტურულ და კულინარიულ გარემოში ყოფილიყვნენ. ზოგი, ოჯახმა ქართულ ქორწილში წაიყვანა, ზოგი კი, საკუთარი ინიციატივით, ბათუმის დასათვალიერებლად. ბავშვები ესწრებოდნენ გაკვეთილებს ქართულ სკოლაში, ადგილობრივი მასწავლებლები აქტიურად რთავდნენ სომეხ მოსწავლეებს საგაკვეთილო პროცესში (რამდენადაც ეს შესაძლებელი იყო) და სახლში დაბრუნებულები სიამაყით ეუბნებოდნენ ამხანაგებს, ოჯახის წევრებს, მასწავლებლებს, რომ ქართველმა მასწავლებელმა შეაქო, რომ ჩაქვის სკოლაში მასწავლებელმა 10 ქულა დაუწერა. ბავშვები ეჯიბრებოდნენ ერთმანეთს სპორტის სხვადასხვა სახეობაში. სხვათა შორის, ჩვენი, მასწავლებლების გადაწყვეტილება იყო, ამ შეჯიბრებებისთვის არ მიგვეცა ოფიციალური სახე, რომ ეს არ ყოფილიყო სკოლებს შორის დაპირისპირება, რასაც მეტოქეობის არაჯანსაღი გრძნობა შეიძლება გამოეწვია, ამიტომ ბავშვები კლასებს შორის ეჯიბრებოდნენ ერთმანეთს და ორივე მხარეს იყვნენ ქართველებიც და სომხებიც.
მასპინძელი ბავშვები მოხიბლული დარჩნენ სტუმრების ფიზიკური სიძლიერით, სპორტულობით და გულწრფელობით. სტუმრები კი ამბობდნენ — აი, ტელევიზორში რომ სკოლები გვინახავს, ისეთ სკოლაში ვართო, ეს ბავშვები გაკვეთილებზეც დადიან და შემდეგ სხვადასხვა მასწავლებლებთან, გამოცდისთვის რომ მოემზადონო (ეს ამ ბავშვებისთვის საკმაოდ უცნაური რამ იყო, რადგან ისინი სკოლაში დადიან და სწავლობენ მხოლოდ მაშინ, როცა სცალიათ). ზოგი წაჰყვა კიდეც თავის მასპინძელს რეპეტიტორთან. მოკლედ, ყველა ერთიან ფერხულში იყო ჩართული.
ბათუმურ, წვიმიან დღეებში მხოლოდ ერთ დღეს გაგვინათა მზემ და ჩვენც, არც ვაციეთ და არც ვაცხელეთ, სტუმარ-მასპინძლიანად, მასპინძელი სკოლის მიერ ორგანიზებული ტრანსპორტით, გავემგზავრეთ იქით, საიდანაც იწყება საქართველო... სარფისკენ!
ბათუმში შესვლისთანავე გვქონდა პირველი გაჩერება. კათოლიკური ეკლესია.
მართალია, ჩემი სოფლის კათოლიკე სომხები არც ძალიან მორწმუნენი და არც ძალიან ეკლესიურნი არიან, პირველად მაინც კათოლიკურ ეკლესიაში შევიყვანე, სანთლები დაანთეს. ვთხოვე უფლისთვის კარგი ამინდი და უსაფრთხო მოგზაურობა ეთხოვათ.
ვნახეთ თითქმის ყველაფერი: სარფი, ზღვა, ანდრია პირველწოდებულის ძეგლი, გონიოს ციხე, ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, სადაც თავიანთი მონაცემების დემონსტრირებაც კი მოახდინეს უნივერსიტეტის სპორტულ დარბაზში და სასიამოვნოდ გააოცეს უნივერსიტეტის მწვრთნელი, მივირთვით აჭარული ხაჭაპური, ბულვარში ვიცეკვეთ ქოჩარი.
ამ დღეს მეორე დღე მოჰყვა. დაუვიწყარი გაცილება სკოლის სააქტო დარბაზში, სადაც სომეხი ბავშვები ისეთ სიტყვებს ამბობდნენ ქართულად, რომ ჩემი ქართველი კოლეგები ემოციებს ვერ უმკლავდებოდნენ და მათ თვალებში ცრემლებიც კი შევნიშნე. დაუვიწყარი იყო მასპინძლების ქორეოგრაფიული ნომერი, რომელიც სკოლის ქორეოგრაფიულმა ანსამბლმა „ოჰოი ნანა“ (ხელმძღვანელი — ა. ხიდაშელი) აჩვენა. ყველაფერი დაუვიწყარი იყო ჩემი სომეხი მოსწავლეებისთვის: საჩუქრები, გამოსამშვიდობებელი სადილი, მანდარინით და ლიმონით დატვირთული სამარშრუტო ტაქსი, გულში ჩახუტებული ქართული წიგნები და ცრემლით სავსე თვალები...
...მაგრამ ჩემთვის დაუვიწყარი იყო ბათუმის ძველ უბანში გაჩახჩახებულ ქუჩაში, მართლმადიდებლური ეკლესიიდან გამოსული და შუა ქუჩაში ხელებგაშლილი სომეხი მეთორმეტეკლასელი ბიჭი (რომელიც მხოლოდ მეგობრების თხოვნით წამოვიყვანე, რადგან ქართული საერთოდ არ იცოდა) და მისი ძალიან ხმამაღალი, ყოველგვარი რიდის გარეშე წარმოთქმული სიტყვები:
— მე მიყვარს ბათუმი!.. მე მიყვარს საქართველო!!!
P.S. სწორედ მაშინ მივხვდი, რომ მე გამიჭირდება ამ ბავშვების და ამ საქმის დატოვება. სწორედ მათ გამო ვრჩები პროექტში.
ბევრი რამ მაქვს კიდევ გასაკეთებელი და სათქმელი: როგორ ჩაიარა საპასუხო ვიზიტმა, როგორ ვცდილობ ავუხსნა წყვეტილი და უწყვეტელი, როგორ ვცდილობ ავუხსნა ყველა სიტყვა მხოლოდ ქართულად (რუსულს შეგნებულად არ ვიყენებ, სომხური კი არ ვიცი).
— როგორ, სომხური არ იცით და ისე ასწავლით სომეხ ბავშვებს ქართულს? — გაოცებული მეკითხება სოფლის „მარშრუტკაში“ მეზობელი სოფლის სომეხი ქართულის მასწავლებელი — ეს შეუძლებელია!
— მობრძანდით და ნახეთ! — მივიპატიჟე მასწავლებელი ჩემს გაკვეთილზე. ჯერ არ მოსულა.
თქვენ თუ გაინტერესებთ, როგორ ვასწავლით და რას სწავლობენ ჩვენი მოსწავლეები, მობრძანდით და ნახეთ... ან ჩვენ მოგიყვებით.
პატივისცემით,
ია ბაგრატიონი
|