2018-06-14
ჩვენი ცენტრის უმთავრესი დანიშნულება — ვიზრუნოთ თითოეული ბავშვის კეთილდღეობაზე
გვესაუბრება
თეონა ჩიტიაშვილი,
საგანმანათლებლო დაწესებულების
მანდატურის სამსახურის ფსიქოლოგიური
მომსახურების ცენტრის სამმართველოს უფროსი
— ცვლილებების პაკეტში, რომელიც განსახილველად პარლამენტშია შესული, გათვალისწინებულია მანდატურის ფსიქოლოგიური სამსახურის ცვლილება?
— ჩვენ ვგეგმავთ ფსიქოლოგიური სამსახურის გაძლიერებას, რაც მის გაფართოებას გულისხმობს. ამ ეტაპზე, 7 ცენტრი გვაქვს, რეგიონალურად ყველას ვერ ვფარავთ, მაგრამ გეგმაში გვაქვს, ყველა რეგიონი მოვიცვათ. სექტემბრისთვის ახალი ცენტრი გაიხსნება თბილისში, კიდევ ზუგდიდში და შემდგომ უკვე, სათანადო რესურსის არსებობის შემთხვევაში, იმის და მიხედვით გაგრძელდება რაიონებში ფსიქოლოგიური მომსახურების ცენტრების გახსნა, სადაც საშუალება იქნება.
იქმნება, ასევე, კრიზისული ინტერვენციის ჯგუფები, ამ ეტაპზე — ორი, რომელიც მთელ საქართველოს დაფარავს. ამ მობილური ჯგუფის მიზანი იქნება, სკოლაში გარკვეული სახის კრიზისული ვითარების აღმოცენებისას, სწრაფი რეაგირება და მომენტალური ჩარევა. ამ ჯგუფმა პროცესების განმუხტვა უნდა უზრუნველყოს, მოახერხოს ვითარების ადგილზე შესწავლა, მაქსიმალური ხელშეწყობა, რომ პრობლემა არ გაღვივდეს და შეძლოს სიტუაციის კონტროლი.
— საინტერესოა, სად უფრო ხშირია მომართვიანობა — რეგიონებში თუ თბილისში და რა ტიპის პრობლემებია უფრო მეტად თვალშისაცემი?
— ჩვენი ცენტრი 2013 წლიდან არსებობს და მომართვიანობა ყოველწლიურად იზრდება. შესაბამისად, ეს იმაზე მეტყველებს, რომ უფრო მეტი ადამიანი გვენდობა და მოგვმართავს დახმარებისთვის. რა თქმა უნდა, თბილისში უფრო მეტია მომართვიანობა, მაგრამ ეს მხოლოდ და მხოლოდ იქიდან გამომდინარეობს, რომ თბილისში ბევრად მეტი ბავშვი და მოზარდი ცხოვრობს. რეგიონებშიც საკმაოდ მაღალია, ვერ ვიტყოდი, რომ იქ თავს იკავებენ სერვისის მიღებისგან.
— ტრადიციულად, ჩვენთან სიფრთხილით უყურებდნენ ფსიქოლოგთან ვიზიტს, რომელიც გაიგივებული იყო ფსიქიატრთან. ეს ბარიერი რაიონებში უფრო მეტად იყო.
— ჩვენ ზუსტად ამ პროცესებზე ვმუშაობთ, რომ ხაზგასმით იყოს გამიჯნული — ვინ არის ფსიქოლოგი და ვინ არის ფსიქიატრი, თუმცა, თანამედროვე სამყაროში, 21-ე საუკუნეში, ფსიქიატრთან ვიზიტიც სავსებით ნორმალური მოვლენაა, რადგან შეიძლება ესა თუ ის პრობლემა ფსიქოლოგის კომპეტენციას სცდებოდეს.
რა თქმა უნდა, ამ საზომს მთელ პოპულაციას ვერ მოვარგებთ, მაგრამ თუ იმის მიხედვით ვიმსჯელებთ, რა რაოდენობის ბავშვები დადიან ჩვენს რეგიონულ ცენტრებში, ვფიქრობ, საკმაოდ დიდი პროგრესია ამ საკითხში.
— უფრო ხშირად რა ხდება მომართვიანობის მიზეზი?
— ასე დაყოფა გაგვიჭირდება იმიტომ, რომ ძალიან ბევრი პრობლემით მოდიან ბავშვები და მოზარდები. აქვე აღვნიშნავ, რომ ჩვენ ვემსახურებით სკოლის მოსწავლეებს — 6 წლიდან 18 წლამდე ტიპური განვითარების ბავშვებს. შესაბამისად, უამრავი პრობლემა შეიძლება იყოს — ნებისმიერი ქცევითი ან ემოციური სახის, როგორიც არის, მაგალითად, ჩაკეტილობა, სასკოლო გარემოსთან შეგუების პრობლემა, ასევე, შეიძლება აკადემიური პრობლემებიც იყოს; მოზარდობის ასაკში უკვე შეიძლება ისეთი პრობლემები წამოვიდეს, როგორიცაა დევიაციური, დესტრუქციული, ავტოდესტრუქციული ქცევა, გარკვეულ თამაშებში ჩართულობა და ა.შ. ვარირების საშუალება საკმაოდ დიდია, რადგან ბევრი პრობლემით მოგვმართავენ, ერთ ჩარჩოში მოქცევა ძნელი იქნება.
— ფსიქოლოგიური ცენტრები, ასევე, ემსახურება მასწავლებლებს და მშობლებს, რომლებსაც ბავშვთან ურთიერთობის პრობლემები აქვთ.
— როდესაც ბავშვი მოდის ჩვენთან და მასთან ვმუშაობთ, რა თქმა უნდა, ვმუშაობთ მშობელთან, გამომდინარე იქიდან, რომ ბავშვი არასრულწლოვანია. მშობელთან მუშაობა უწყვეტ რეჟიმში მიმდინარეობს. თუ გვინდა, რომ ბავშვის ქცევა შეიცვალოს, ის გარემოც უნდა შეიცვალოს, რომელშიც მას ყოფნა უწევს.
რაც შეეხება მასწავლებლებთან მუშაობას, ჩვენ შეგვიძლია მათ კონკრეტული ქცევის მართვასთან დაკავშირებით გავუწიოთ კონსულტაცია. როდესაც ბენეფიციარი გვყავს, შეიძლება მის მასწავლებელსაც დავეკონტაქტოთ. პედაგოგებთან მხოლოდ კონკრეტულ მოსწავლეებთან დაკავშირებულ პრობლემებზე ვმუშაობთ. ისე, რომ მასწავლებლები მოდიოდნენ ჩვენთან და იღებდნენ ისეთივე თერაპიულ სერვისს, როგორსაც ბავშვები და მოზარდები იღებენ, ამის რესურსი, ამ ეტაპზე, ფიზიკურად არ არსებობს.
— არც მშობლის?
— მშობლის არის, ოღონდ, ისევ და ისევ, ბავშვი უნდა დადიოდეს ჩვენთან და, აქედან გამომდინარე, მშობელმაც შეიძლება ისარგებლოს რამდენიმე ვიზიტით. იმისათვის, რომ ზრდასრულებმა მიიღონ ფსიქოლოგიური სერვისი, უკვე კერძო ფსიქოლოგს უნდა მიმართონ, შესაბამისად, თანხაც უნდა გადაიხადონ.
— რომელ რეგიონებშია ცენტრები და თუ არის განსხვავება ამ ცენტრების მუშაობის სპეციფიკაში?
— 7 ცენტრიდან ერთი თბილისშია და, როგორც გითხარით, უახლოეს მომავალში გაიხსნება მეორე, არის თელავში, რუსთავში, გორში, ბათუმში, ქუთაისსა და ფოთში.
თბილისის ფსიქოლოგიური მომსახურების ცენტრი, რა თქმა უნდა, ძალიან დიდი დატვირთვით მუშაობს. ბუნებრივია ქუთაისიც, ადგილმდებარეობის გამო, ბევრ მომართვას იტევს, მაგრამ, ისევ და ისევ, აღვნიშნავ, რომ ყველა ცენტრი საკმაოდ დიდი დატვირთვით მუშაობს. ვერ ვიტყვით რომელიმე კონკრეტულზე, რომ იქ ძალიან ცოტა ბავშვი დადის.
— თითქოს იგეგმება, ფსიქოლოგიური მომსახურების ცენტრების კავშირი სკოლის ფსიქოლოგებთან, მათი კონსულტირება.
— ეს ყველაფერი დამუშავების პროცესშია და სწორედ ახლა მიმდინარეობს ამაზე მუშაობა. ამ ეტაპზე იგეგმება, რომ სკოლის ფსიქოლოგებს კოორდინაციას გაუწევს სსიპ საგანმანათლებლო დაწესებულების მანდატურის სამსახური.
— რა თქმა უნდა, მნიშვნელოვანია, რომ სკოლებში იყვნენ კვალიფიციური ფსიქოლოგები
— მნიშვნელოვანია, მაგრამ, იმავდროულად, საკმაოდ რთული პროცესია — რაოდენობრივად, რესურსულად, კვალიფიციურად და სხვ. თუმცა, რა თქმა უნდა, კარგი იქნებოდა, სკოლებში პროფესიონალი ფსიქოლოგების ყოფნა.
როგორც უკვე აღვნიშნეთ, 2013 წლიდან ვარსებობთ და ყოველწლიურად მომართვიანობა იზრდება. ამ 5 წლის განმავლობაში, 8 000-მდე ბენეფიციარს აქვს ჩვენთვის მომართული. მომართვიანობა ორი გზით ხდება: ერთია რეფერირების სისტემა, როდესაც სკოლიდან, მანდატურის საშუალებით, მისამართდება ბავშვი და მეორეა თვითდინება, რაც იმას ნიშნავს, რომ ნებისმიერი მოსწავლის მშობელს შეუძლია დაგვირეკოს ცენტრში და გვითხრას, რომ სურს ბავშვის მოყვანა. ვთავაზობთ როგორც ინდივიდუალურ სერვისს, ასევე ჯგუფურს, მშობელთა კონსულტაციას, მშობელთა ფსიქოსაგანმანათლებლო ხასიათის ჯგუფებს და სკოლაში ვიზიტებს.
— თუ ყოფილა გამორჩეულად რთული შემთხვევები, როდესაც თქვენს სამსახურს სერიოზული პრობლემა გადაუჭრია, დახმარებია ბავშვს ძალიან რთული პრობლემის მოგვარებაში?
— ასეთი ქეისები გვაქვს. ჩვენი ცენტრი სწორედ ამისთვის არსებობს — რთული პრობლემების მქონე ბავშვებთან და მოზარდებთან ვმუშაობთ. პროცესი საკმაოდ ხანგრძლივია. როდესაც ვსაუბრობთ თერაპიაზე, წინასწარ ვერ განვსაზღვრავთ, ბავშვი ერთი თვე ივლის, სამი თვე თუ ორი წელი. აქ იმისთვის ვართ, რომ მათ პრობლემების მოგვარებაში მაქსიმალურად დავეხმაროთ. თუმცა, ჩვენი კომპეტენციის საზღვრები გვაქვს — ზოგადად ფსიქოლოგის კომპეტენციის საზღვრები, საერთაშორისო სტანდარტები. როდესაც უკვე დამატებითი რესურსებია საჭირო, რაც იმას გულისხმობს, რომ ბავშვი ძალადობის მსხვერპლია ან რაიმე დანაშაულის ნიშნები იკვეთება, ამ დროს, შესაბამის უწყებას მივმართავთ, თუნდაც საპატრულო პოლიციას, სოციალური მომსახურების სააგენტოს. მაგალითად, როდესაც ბავშვის ფსიქოლოგიური ან ფსიქიკური პრობლემა ჩვენი კომპეტენციის საზღვრებს სცდება, უზრუნველვყოფთ, რომ სწორი სერვისი მივაწოდოთ, ვურჩიოთ სად წავიდეს, რომელ ცენტრში მიიღოს სათანადო სერვისი. ჩვენ იმისთვის ვართ, რომ ვიზრუნოთ თითოეული ბავშვის კეთილდღეობაზე და ამას მაქსიმალურად ვცდილობთ. იმედია, გამოგვდის კიდეც.
ესაუბრა ლალი თვალაბეიშვილი
|
