2017-10-05
საფეხურებრივი წინსვლის თანმდევი ტენდენციები
წელს ვაკანტური მენტორის სტატუსი 9 მასწავლებელმა დაიკავა, წამყვან მასწავლებლებს მხოლოდ 2 შეემატა და დღეს სისტემაში სულ 216 წამყვანი მასწავლებელია, ხოლო 1359-მა მასწავლებელმა უფროსის საფეხურზე გადანაცვლება შეძლო. რაც შეეხება პრაქტიკოს მასწავლებლებს, მათი რიცხვი სკოლებში ისევ ლიდერობს — 44 570. რა ტენდენციები გამოიკვეთა ზაფხულში მასწავლებელთა კომპეტენციის დასადასტურებელ გამოცდებზე და გაზარდა თუ არა „ბარიერის მოხსნამ“ მასწავლებელთა დაწინაურება — საფეხურიდან საფეხურზე გადასვლა, ამის შესახებ მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრის დირექტორის მოადგილე მანანა რატიანი გვესაუბრა.
როგორც მან აღნიშნა, წელს, სტატუსის მინიჭების პროცესში, ყველაზე დიდი სიახლე მენტორის სტატუსის მოპოვებაა, რაც 9 ადამიანმა შეძლო. მიაჩნია, რომ „ამ სტატუსამდე მიღწევა ნებისმიერ მასწავლებელს შეუძლია, თუკი ის კარგად დაგეგმავს თავის პროფესიულ განვითარებას. მენტორებთან დაკავშირებული სტატისტიკა ამას პირდაპირ მიუთითებს“. რაც შეეხება შემდეგ გამოცდებს, პედაგოგებს ზაფხულამდე მოუწევთ ლოდინი. როგორც ქალბატონმა მანანამ განაცხადა, იანვარში გამოცდა აღარ იქნება, რაც პირდაპირ კავშირშია ბარიერის მოხსნასთან, რამაც მასწავლებლებს საშუალება მისცა, გამოცდებზე ნაკლები კრედიტის დაგროვების შემთხვევაში, საჭირო კრედიტების რაოდენობა სხვა აქტივობებით შეივსონ. აქედან გამომდინარე, გამოცდა წელიწადში ერთხელ ჩატარდება.
— წელს სტატუსის შეცვლა, სხვადასხვა საფეხურზე, 1600-მდე მასწავლებელმა მოახერხა. თუმცა, წლის ბოლომდე, მათი რიცხვი კიდევ გაიზრდება, რადგან ახლა ვაცხადებთ გარე დაკვირვების დაწყებას და, შესაბამისად, სწორედ ის მასწავლებლები დაემატებიან ამ რიცხვს, რომლებიც მზად იქნებიან, გახდნენ წამყვანი მასწავლებლები. ასევე, ძალიან დიდი სიახლეა წელს მასწავლებელთა საფეხურებზე გადასვლის თვალსაზრისით, რადგანაც სისტემაში უკვე 9 მენტორი მასწავლებელი გვყავს. ეს ის მასწავლებლები არიან, რომლებმაც სქემის ფარგლებში განსაზღვრული ყველა ვალდებულება — წამყვანიდან მენტორამდე — წარმატებით გაიარეს. როგორც ცნობილია, სქემის მიხედვით, მენტორის სტატუსის მინიჭების ორი გზა არსებობს, ერთი — მასწავლებელი გადის იმ გზას, რაც სქემაშია გაწერილი და მეორე — არსებობს ჩანაწერი კომისიის შესახებ, რომელიც უფლებამოსილია, მასწავლებელს მიანიჭოს მენტორის სტატუსი, მაგალითად, გამორჩეული ღვაწლისათვის. რადგანაც კომისია ჯერ არ შექმნილა და არც კრიტერიუმებია შემუშავებული, ამიტომ, თავისთავად, მენტორის სტატუსი მასწავლებლებმა სქემით გათვალისწინებული აქტივობებისა და მოთხოვნების შესრულების შედეგად მოიპოვეს, ანუ მათ გაიარეს ის გზა, რაც ამ სტატუსის მოსაპოვებლად უნდა გაიაროს მასწავლებელმა, რომ დააგროვოს 25 კრედიტქულა. ყველაზე მნიშვნელოვანი, ალბათ, ის არის, რომ მხოლოდ თბილისის მასწავლებლებმა კი არა, რაიონის პედაგოგებმაც შეძლეს ამ გზის გავლა და მენტორობის მოპოვება. ეს ცვლილებები არ განხორციელდა მხოლოდ კონკრეტულ სკოლებში, რაც იმის თქმის უფლებას იძლევა, რომ ამ სტატუსამდე მიღწევა შეუძლია ნებისმიერ მასწავლებელს, თუკი კარგად დაგეგმავს თავის პროფესიულ განვითარებას. ამაზე პირდაპირ მიუთითებს მენტორებთან დაკავშირებული სტატისტიკა.
— გარე დაკვირვების კომპონენტი წელს პირველად ამოქმედდება, რამდენად არის მზად ამ რუბრიკის განსახორციელებლად როგორც მასწავლებელი, ისე დამკვირვებელ-შემფასებელი?
— იმ კრიტერიუმების მიხედვით, რაც გარე დაკვირვების წესში ჩაიდო, გარკვეული წინაპირობებია, რომლებსაც მასწავლებლები უნდა აკმაყოფილებდნენ. დღეისათვის, 700-ზე მეტი მასწავლებელია, რომლებმაც ამ წინაპირობის დაკმაყოფილება შეძლეს, თუმცა, ახლა გასაჩივრების პროცესი მიმდინარეობს და, შესაძლოა, რაოდენობამ კიდევ მოიმატოს.
პირველ სემესტრში იქნება საპილოტე რეჟიმი, ორ ან სამ რეგიონს შევარჩევთ, სადაც გარე დაკვირვების პილოტირებას განვახორციელებთ. რა თქმა უნდა, კონკრეტული რეგიონის ფარგლებში, სადაც პილოტირება მოხდება, ყველა იმ მასწავლებელს, რომელსაც წინაპირობა აქვს დაკმაყოფილებული, ამ პროცესში ჩართვის შესაძლებლობა ექნება. რაც შეეხება მეორე სემესტრს, ყველა დანარჩენ რეგიონს და მასწავლებლებს, რომლებსაც წინაპირობა დაკმაყოფილებული აქვთ, შესაძლებლობა მიეცემათ, გაიარონ რეგისტრაცია გარე დაკვირვებაზე და განახორციელონ აქტივობა.
წინაპირობა 13 კრედიტია, გარე დაკვირვებაში კი მასწავლებელს 4 კრედიტი მიენიჭება, თუკი ის წლის ბოლომდე შეძლებს დარჩენილი კრედიტების შეგროვებას — სულ 19 კრედიტი უნდა დააგროვოს, მაშინ მას სასწავლო წლის ბოლომდე ლოდინი არ დასჭირდება და სტატუსი მიენიჭება.
საინტერესო კითხვაა ადამიანურ რესურსებთან დაკავშირებითაც — რამდენად არიან მზად სკოლა და დამკვირვებლები, რომ რაც შეიძლება ობიექტურად წარმართონ პროცესები? პირველი უნდა აღვნიშნოთ, რომ სკოლების ფასილიტატორების და შეფასების ჯგუფის წევრების გადამზადება, საგაკვეთილო დაკვირვებასთან დაკავშირებით, მიმდინარეობს და თითქმის ყველა რეგიონი უკვე გადამზადებულია. შესაბამისად, ერთ-ერთი მთავარი გარე დამკვირვებელი ფასილიტატორია, რომელსაც უკვე გავლილი აქვს აუცილებელი კომპონენტი (საგაკვეთილო დაკვირვების კომპონენტი და ტრენინგი) იმისათვის, რომ იყოს დამკვირვებელი. ხოლო, რაც შეეხება მეორე კომპონენტს — მეორე ტრენინგ-მოდულს, ის გარე დამკვირვებელს ობიექტურ შეფასებაში ეხმარება. მოწვეულმა გარე დამკვირვებლებმა ეს ტრენინგიც გაიარეს. რაც შეეხება სკოლის ფასილიტატორებს, როდესაც რეგისტრაცია გამოცხადდება, ჩვენ უშუალოდ დავადგენთ, რომელი სკოლები და მასწავლებლები ჩაერთვებიან პილოტში, ამის შემდგომ გადავამზადებთ სწორედ იმ ფასილიტატორებს, რომლებიც მონაწილეობას მიიღებენ გარე დაკვირვებაში. აქედან გამომდინარე, ვფიქრობთ, პროცესები ძალიან საინტერესო იქნება გასაანალიზებლად. რასაკვირველია, არ გვაქვს მოლოდინი, რომ ეს პროცესები უხარვეზოდ და უპრობლემოდ ჩაივლის. თუმცა, მზად ვართ, მათ დროულად გავუმკლავდეთ და გავაანალიზოთ, რომ მეორე სემესტრისთვის ხარვეზების გარეშე წარიმართოს საქართველოს მასშტაბით.
— რადგან ტენდენციებზე ვსაუბრობთ, საინტერესოა, ბარიერის მოხსნით გაიზარდა თუ არა საფეხურებზე გადამსვლელ მასწავლებელთა რაოდენობა? როგორი სურათია შარშანდელთან შედარებით?
— თუკი მასწავლებელი, კომპეტენციების დამადასტურებელ გამოცდებზე, სრულად მოაგროვებდა შემდეგ საფეხურზე გადასასვლელად საჭირო კრედიტების რაოდენობას, პირდაპირ მიდიოდა წინ, ანუ გადადიოდა შემდეგ საფეხურზე, წელს პედაგოგთა მცირე ნაწილი სწორედ ამ გზით დაწინაურდა. ამის გარდა, ჩვენ გვყავს 500-მდე მასწავლებელი, რომლებმაც შეძლეს შიდა დაკვირვების გავლით შეევსოთ საჭირო კრედიტები. ანუ იმან, რომ ზღვარი აღარ არის ხისტი და მხოლოდ მისი გადალახვა-გადაულახველობა არ განაპირობებს შემდეგ საფეხურზე გადასვლას, უფრო მოქნილი გახადა სტატუსის მინიჭების პროცესი, რამაც უფრო მეტ მასწავლებელს მისცა სტატუსის გაუმჯობესების შესაძლებლობა. ასეთები არიან მასწავლებლები, რომლებმაც 7 კრედიტი აიღეს, შიდა დაკვირვება გავლილი ჰქონდათ და, შესაბამისად, მათაც მიენიჭათ სტატუსი.
მონაცემები განსხვავებულია როგორც საგნების, ისე რეგიონების მიხედვით, მაგრამ ფაქტია, რომ 7-კრედიტიანი მასწავლებლები საკმაოდ ბევრნი იყვნენ და, შესაბამისად, მათ ძალიან სწრაფ ტემპში წინსვლის საშუალება აქვთ, რაც იმას ნიშნავს, რომ საფეხურებრივი წინსვლა პრაქტიკოს მასწავლებლებს უფრო მეტად შეეხო და უფრო მეტ მასწავლებელს მიენიჭა უფროსის სტატუსი.
— აქვს თუა არა არამოქმედ მასწავლებელს უფლება, დარეგისტრირდეს პროფესიული კომპეტენციის დამადასტურებელ გამოცდაზე?
— პროფესიული კომპეტენციის დადასტურება შეუძლია მხოლოდ მოქმედ მასწავლებელს, ხოლო მოქმედი მასწავლებლისთვის საგნობრივი და პროფესიული კომპეტენციების დადასტურების თანმიმდევრობას არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს, შეუძლია ორივეზე ერთად გავიდეს ან ჯერ ერთი დაადასტუროს, შემდეგ — მეორე, საკუთარი არჩევანის მიხედვით. რაც შეეხება გარე პირს, რომელსაც სკოლაში შემოსვლა სურს, მას საგნობრივი კომპეტენციის დადასტურება მოუწევს და თუ პედაგოგობის უფლება კვალიფიკაციით არა აქვს მინიჭებული — ერთწლიანი მასწავლებლის მომზადების პროგრამის გავლა.
— რა მდგომარეობა გვაქვს არაქართულენოვან მასწავლებლებთან? როგორი სურათი აჩვენა გამოცდებმა?
— ეროვნული უმცირესობებისთვის ითარგმნა საგამოცდო ტესტები და მათ უკვე ჰქონდათ საშუალება, დაედასტურებინათ კომპეტენციები. განსხვავებული სურათი, შედარებით მძიმე მდგომარეობა გვაქვს რეგიონში, რადგანაც, სამწუხაროდ, არაქართულენოვანი სკოლების მასწავლებლები ისე არ არიან ჩართულები პროფესიულ განვითარებაში, როგორც ქართულენოვანი სკოლის მასწავლებლები. ამ მიმართულებით გასაძლიერებელია მუშაობა. ეს მასწავლებლები დღემდე ასწავლიან პირველი რედაქციის ეროვნული სასწავლო გეგმებით, შესაბამისად, მათთვის არც მეორე რედაქციის ეროვნული სასწავლო გეგმების სახელმძღვანელოები თარგმნილა და თავისთავად — არც მესამე. აქედან გამომდინარე, მძიმე მდგომარეობაში არიან. როცა სახელმძღვანელოების გრიფირება დასრულდება, დაიწყება თარგმნა და არაქართულენოვანი სკოლებისთვის მიწოდება. აქედან გამომდინარე, მათთვის ხელმისაწვდომი გახდება განახლებული და სასწავლო გეგმით მოთხოვნილი ცოდნა.
რაც შეხება სტატუსებს — არაქართულენოვან სკოლებში, ძირითადად, პრაქტიკოსი და მცირე რაოდენობით — უფროსი მასწავლებლები არიან.
ესაუბრა ლალი ჯელაძე
|
