2016-11-24
თანამშრომლობა კადრების მოზიდვისა და მაღალკვალიფიციური პედაგოგების აღზრდისათვის
ანა ფირცხალაიშვილი
18 ნოემბერს, სასტუმრო რედისონში, მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრის დირექტორმა, გიორგი მაჩაბელმა, ხელი მოაწერა ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმს საქართველოს დაწყებითი განათლების პროექტთან (გ-ჵRჳჶდ) და უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებთან. მემორანდუმი მოიცავს საკითხების ფართო სპექტრს, რასაც გ-ჵRჳჶდ სთავაზობს უნივერსიტეტების შესაბამის ფაკულტეტებს, მათ შორის: ერთად განიხილავენ არსებულ სასწავლო პროგრამას, მის სილაბუსებს და გ-ჵRჳჶდ-ის მეთოდოლოგიის და რესურსების გათვალისწინებით, წარუდგენენ თავიანთ მოსაზრებებსა და კომენტარებს ცვლილებებთან დაკავშირებით; დაეხმარებიან სასწავლო კურსისა და განათლების პროგრამის დასრულებაში; ფაკულტეტების წარმომადგენლებს გადასცემენ პროექტის მიერ დაბეჭდილ რესურსებს, მათვე ექნებათ წვდომა გ-ჵRჳჶდ-ის პორტალზე ელექტრონული ტრენინგებისა და ელექტრონული საკლასო შეფასების სივრცის ჩათვლით, ეს სივრცე ღიაა სტუდენტებისთვისაც; მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი, პროექტთან ერთად, გაუწევს მონიტორინგს უნივერსიტეტების შესაბამის ფაკულტეტზე სასწავლო პროგრამისა და კურსის მიმდინარეობას პირდაპირი დაკვირვების გზით და შემუშავებულ რეკომენდაციებს წარუდგენენ მხარეებს.
გ-ჵRჳჶდ-ს საქართველოს დაწყებითი განათლების მასწავლებლებთან მუშაობის საკმაო გამოცდილება აქვს. ადგილობრივ და საერთაშორისო ექსპერტებთან, პროფესიული განვითარების ეროვნულ ცენტრთან თანამშრომლობით შექმნა და საკლასო პრაქტიკაში დანერგა მოსწავლეზე ორიენტირებული ინოვაციური სწავლებისა და დამატებითი რესურსების გამოყენების მეთოდები მათემატიკის, კითხვის, ქართულის, როგორც მეორე ენისა და ბიზნესის უნარ-ჩვევების სწავლებისათვის ჳ-ვჳ კლასებში. პროექტის მიერ განხორციელებული ყველა აქტივობა (ისე როგორც პროფესიული განვითარების ცენტრის), მხოლოდ მოქმედი პედაგოგების გადამზადებას გულისხმობდა და არა პროფესიაში შესვლის მსურველთა დახმარებას. ლოგიკურია და, სამომავლოდ უფრო ეფექტურიც, რომ პროექტი ამიერიდან იმ ადამიანებს დაეხმარება, ვინც უნივერსიტეტებში ეუფლება დაწყებითი საფეხურის მასწავლებლის პროფესიას. ბოლო წლებში, განათლების სისტემაში მიმდინარე რეფორმის სხვადასხვა ეტაპზე, პერიოდულად, სულ იყო საუბარი თავად ფაკულტეტების დახმარების აუცილებლობაზე მაღალკვალიფიციური, თანამედროვე სტანდარტების მიხედვით, სტუდენტის მოსამზადებლად, მაგრამ პრაქტიკული ნაბიჯი ამ მიმართულებით მხოლოდ ახლა გადაიდგა. თავის გამოსვლაში განათლების მინისტრის მოადგილემ, ლია გიგაურმა, მემორანდუმის მნიშვნელობა სწორედ ამ მხრივ შეაფასა განსაკუთრებულად. მან თქვა: „რესურსები, რომელიც დაწყებითი საფეხურის სტუდენტებისთვისაა მომზადებული, მეთოდური თვალსაზრისით, ძალიან ღირებულია. საქართველოს განათლების სისტემას ასეთი კოორდინირებული საქმიანობის დიდი გამოცდილება არ აქვს. ჩვენთან უნივერსიტეტები თავისთვის მუშაობენ, პროფესიული განვითარების ცენტრი — თავისთვის, პროექტები — თავისთვის და მხოლოდ ფრაგმენტული თანაკვეთებია ხოლმე მათ შორის, გარკვეული პერიოდულობით. დღეს საფუძველს ვუყრით კოორდინირებულ, ერთიან მიზანზე ორიენტირებულ მიდგომას, რაც წინ გადადმული ნაბიჯია არა მხოლოდ კონკრეტული მიზნის მისაღწევად, არამედ, ზოგადად, სისტემის განვითარებისთვის. მომავალშიც ბევრი ერთობლივი პროექტი შეიქმნება სხვა მიმართულებითაც“.
ასეთივე იყო გიორგი მაჩაბლის გამოსვლის პათოსიც, რომელმაც მადლობა გადაუხადა გ-ჵRჳჶდ, ასეთი წარმოწყებისთვის და აღნიშნა: „ჩვენ ვაერთიანებთ საკუთარ ადამიანურ, ინტელექტუალურ რესურსებს, რათა იგი უფრო ეფექტურად მოვახმაროთ პედაგოგიური კადრების მომზადება-გადამზადებას, მათ პროფესიულ განვითარებას“.
მემორანდუმში ჩართულ მხარეებს გ-ჵRჳჶდ-ის ხელმძღვანელმა, ინდირა ამირანაშვილმა მიმართა: „საერთოდ, ჯერ ხელშეკრულებას აფორმებენ ხოლმე და მერე იწყებენ მუშაობას. ამ შემთხვევაში პირიქით მოხდა — მუშაობა ჯერ კიდევ ივნისში დავიწყეთ. უნივერსიტეტებმა უყოყმანოდ გამოთქვეს მზაობა და მხარდაჭერაც, ფაკულტეტების წარმომადგენლებმა საგნობრივად განიხილეს კურსის სილაბუსების პროექტი; მათთან კონსულტაციებს მომავალშიც გავაგრძელებთ. მთავარი ისაა, რომ ჩვენ ვფიქრობთ გავაფართოვოთ პირველადი გეგმა და ვიმუშაოთ პედაგოგიური პრაქტიკის ნაწილზეც. ამ მიმართულებით სამუშაოს დიდი ნაწილი შესრულებულია, რაც დარჩა, ისაა, რომ გამოცხადდეს 300-კრედიტიანი სისტემის აკრედიტაცია და ეს საქმე დაიძრას“.
მემორანდუმზე ხელმოწერის საზეიმო ცერემონიალის დასრულების შემდეგ თავიანთი მოსაზრებები გაგვიზიარეს უმაღლესი სასწავლო დაწესებულებების წარმომადგენლებმა ჩვენი ქვეყნის სხვადასხვა რეგიონიდან.
თამარ ტალიაშვილი, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის მასწავლებელთა პროფესიული მხარდაჭერის ცენტრის დირექტორი, პროფესორი: „ჯერ კიდევ 2009-10 წლებში ჩვენი უნივერსიტეტი პირველი იყო, ვინც წიგნიერების მოდელი შექმნა. პროექტით „ღია სამყარო“ თავად შევიმუშავე წიგნიერების კურსი. უნივერსიტეტში ძალიან კარგად ჩანს, რომ სტუდენტთა სერიოზულ ნაწილს სკოლაშივე არ აქვს განვითარებული წერისა და კითხვის უნარები. ეს ძალიან დიდი ხარვეზია და მის დაძლევაში ნამდვილად დაგვეხმარება გ-ჵRჳჶდ-ის შემოთავაზება. დღეს, დაწყებით საფეხურზე ხარისხიანი სწავლება შეუძლებელია დიფერენცირებული მიდგომის გარეშე — ეს პროექტი ამ სირთულის დაძლევაშიც დაგვეხმარება და, რაც ასევე ძალიან მნიშვნელოვანია, ამ სილაბუსმა სისტემაში მოიყვანა ყველა ის საკითხი, რაც ეხება წიგნიერებას და კონსტრუქტივისტულ მიდგომას. დაბოლოს, განსაკუთრებით უნდა აღინიშნოს, რომ ეს სილაბუსი საუკეთესო ინსტრუმენტია კარგი სტუდენტისთვის, რომელიც პრაქტიკას გაივლის, დაძლიოს დაწყებითი საფეხურის მასწავლებელთა სტანდარტი. მოგეხსენებათ, სტანდარტები რთულია და მისი დაძლევა უჭირთ მოქმედ პედაგოგებს. პედაგოგის პროფესიაში შესვლის მსურველთა რაოდენობამ კი იმატა, მაგრამ ხარისხი ნამდვილად დაბალია. ოთხ წელიწადში ჩვენ ვერ მივიღებთ ისეთ მასწავლებელს, რასაც სახელმწიფო სტანდარტი ითხოვს, მაგრამ თუ ამუშავდება 300-კრედიტიანი სისტემა, სრულიად საკმარისი იქნება ბაკალავრის დონეზე კვალიფიციური სპეციალისტის მოსამზადებლად. რაც შეეხება VII-XII კლასებს, აქ სხვა დონე და მოთხოვნებია, ამიტომ სამაგისტრო კურსის გავლა აუცილებელია“.
ირმა ქურდაძე, პედაგოგიკის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი, ახალციხის სახელმწიფო უნივერსიტეტის დაწყებითი განათლების საბაკალავრო და მასწავლებელთა მომზადების საგანმანათლებლო პროგრამის ხელმძღვანელი: „უნივერსიტეტში საკმაოდ მრავალფეროვანი მეთოდური ლიტერატურა გვაქვს, თუმცა G-PRIEDის მიერ შემოთავაზებული შეავსებს არსებულს, ახალი ხედვით — ეს არის ინოვაციური და კონსტრუქციული მიდგომები სწავლებაში, გაკვეთილის სამფაზიანი მოდული, გამოწვევა, რეფლექსია და ა.შ. უფრო კარგად არის გააზრებული და დანახული დიფერენცირებული სწავლების ელემენტები ყველა კომპონენტის ჩათვლით — ცოდნა, უნარები და ა.შ. გადის მისაღწევ შედეგებზე, ძალიან დაეხმარება უნივერსიტეტებს თავიანთი პროგრამების გამდიდრებაში. საერთო ჯამში, ეს არის მოსწავლისა და მომავალი მასწავლებლისათვის გათვლილი, კარგად გააზრებული პროექტი. მისი დანერგვით, ვფიქრობ, ხელს შევუწყობთ ახალგაზრდების მოზიდვას და მოტივაციის გაზრდას, მით უმეტეს, 300-კრედიტიანი პროგრამის შემთხვევაში, რომელიც უფასო იქნება“.
სოხუმის უნივერსიტეტის განათლების ფაკულტეტის დეკანი ლია ახალაძე, შემოთავაზების სასიკეთო შედეგებში დარწმუნებულია და ამბობს, რომ გ-ჵRჳჶდ-ის პროექტებს აქამდეც ინტერესით ადევნებდნენ თვალს, სარგებლობდნენ კიდეც მათ მიერ მომზადებული რესურსებით, მოსწონთ სკოლებთან მუშაობის მეთოდები, პირდაპირი კავშირები: „ვოცნებობდით, რომ უნივერსიტეტშიც შემოსულიყვნენ. ძალიან მნიშვნელოვანი ნაბიჯია სკოლისა და უმაღლესის დაკავშირება. აწი უფრო ხელმისაწვდომი იქნება მათი ყველა მასალა. საჭიროების შემთხვევაში ჩვენი ლექტორები ტრენინგებსაც გაივლიან ორივე მიმართულებით — წიგნიერებაშიც და მათემატიკაშიც“.
G-PRIED-ის ახალ პროექტს სკოლისა და უნივერსიტეტების დამაკავშირებელ მეტად საჭირო და აუცილებელ საშუალებას უწოდებს ქუთაისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პედაგოგიური ფაკულტეტის დეკანი, სწავლების მეთოდიკის ასოცირებული პროფესორი მანანა დეისაძე. ეს ორი რგოლი, როგორც ერთი მთლიანობა ისე უნდა განიხილებოდეს. „როცა მოქმედ მასწავლებელს სკოლაში ინოვაციური მიდგომებით მუშაობას ვთხოვთ, თუ ეს უნივერსიტეტში, სტუდენტობისას არ აითვისა და ამ ცოდნით შეიარაღებული არ გავუშვით, სხვაგან კიდევ სად ისწავლის... მე თავად ვარ სილაბუსის ავტორი, მთელი დღის განმავლობაში განვიხილავდით შემოთავაზებულ ნოვაციას და უკვე ვიცი, როგორ გავამდიდრო და გავამრავალფეროვნო მოქმედი სასწავლო კურსი“.
ნანა მაკარაძე, ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტის განათლების ფაკულტეტის ხარისხის უზრუნველყოფის სამსახურის უფროსი: „საქართველოს დაწყებითი განათლების პროექტის მიერ განხორციელებული აქტივობების მონაწილე უნივერსიტეტი ვართ. ჩვენი სტუდენტი პრაქტიკანტები, რომლებიც მათ პროექტებში მონაწილეობდნენ, ყოველთვის გამორჩეულები და მეტად წარმატებულები იყვნენ. ამიტომაც უყოყმანოდ შევუერთდით მემორანდუმს. მისი ორივე მიმართულება ჩვენთვის საინტერესოა, ვამზადებთ ქართული ენისა და მათემატიკის, ბუნებისმეტყველების ინტეგრირებულ მასწავლებელს. კურსის წამყვანი ლექტორები დეტალურად შეისწავლიან სილაბუსს, რომლის საფუძველზეც მომზადდება ახალი სასწავლო კურსი, რომელსაც აკრედიტაციის შემდეგ შევიტანთ ძირითად საგნად. მე, როგორც ქართული ენის სერტიფიცირებულ მასწავლებელს, მიმაჩნია, რომ წიგნიერების ცალკე კურსად გამოყოფა სწორი გადაწყვეტილებაა. დღესაც მთელი დღე განვიხილავდით წარმოდგენილ მასალებს, რომელიც დოგმა არ არის (თუმცა ასეც შეგიძლია მიიღო). მიმაჩნია, რომ არის საკითხები, რომელთა შეტანა სილაბუსში, რაღაც დოზით, საჭიროა, რიგი საკითხები გასაძლიერებელია, შესაძლოა თემატიკაშიც შეიტანო ცვლილება, მაგრამ მთავარია, რომ ძირითადი ჩარჩო არსებობს, რომლის ირგვლივ, თავიანთი ხედვით, კურსის წამყვან ლექტორებს გაცილებით ეფექტური და საინტერესო პროგრამების შეთავაზება შეუძლიათ სტუდენტებისათვის“.
პაატა პაპავა, დაწყებითი განათლების პროექტის წიგნიერების მიმართულების ხელმძღვანელი: „პირველ რიგში მინდა ვთქვა, რომ უნივერსიტეტებთან თანამშრომლობის კომპონენტი იმთავითვე (5 წლის წინ) იყო გათვალისწინებული. სხვადასხვა ობიექტური მიზეზის გამო გადაწყდა, რომ დროში გადაგვეწია ეს პროცესი. ახლა ვრწმუნდები, რომ სწორი, რაციონალური გადაწყვეტილება მივიღეთ, რადგან ურთიერთობას ვიწყებთ კონკრეტული და ცოცხალი გამოცდილების ფონზე. ის, რაც ჩვენ დღეს უმაღლეს სასწავლო დაწესებულებებს წარვუდგინეთ, ნიშნავს, რომ 21-ე საუკუნის პედაგოგი შევაიარაღეთ გ-ჵRჳჶდ-ის მიერ შექმნილი მრავალგვარი თანამედროვე რესურსით. სხვა ბევრი პროექტისგან განსხვავებით, რომლებშიც ვმონაწილეობდი, ეს პროექტი გამოირჩევა იმით, რომ ტრენინგებით მეთოდური გადამზადების გარდა მასწავლებელს აწვდის უამრავ სასწავლო მასალას. ახლა ეს ყველაფერი სტუდენტებთანაც მიდის, რომლებიც აქტიური პრაქტიკის სახით მიემაგრებიან ისეთ სკოლებს და მასწავლებლებს, რომლებიც უკვე ხარისხიანად აკეთებენ ამ ყველაფერს.
დღევანდელი შეხვედრა პირველი არ არის. ყველა უნივერსიტეტის ადმინისტრაციის მხრიდან თანაბარი ინტერესია, შესაბამისად, კომუნიკაციაც ინტენსიურია. მაგალითად, თელავის უნივერსიტეტი მაშინ ჩაება პროცესში, როცა სილაბუსი ჯერ კიდევ შექმნის პროცესში იყო, თან ვწერდით და თან ვამოწმებდით, რომელი აქტივობა უკეთ მიიღეს სტუდენტებმა, რა აზრი ჰქონდათ ლექტორებს, რომელი რესურსი უკეთ გამოადგათ და ა.შ. პროექტმა უკვე უნივერსიტეტებში გადაინაცვლა და, რა თქმა უნდა, მათთან ჩვენი ურთიერთობა გაგრძელდება“.
გიორგი ნოზაძე, საქართველოს დაწყებითი განათლების პროექტის მათემატიკის მიმართულების ხელმძღვანელი: „ეს სილაბუსები თანაბრად დაეხმარება სტუდენტებსაც და მასწავლებლებსაც. სტუდენტებს იმაში, რომ გახდნენ კარგი მასწავლებლები, ხოლო მოქმედ მასწავლებლებს — უკეთესნი და უფრო თანამედროვენი. საკანონმდებლო დოკუმენტების დონეზე, არც ჩვენი ეროვნული სასწავლო გეგმა, არც მასწავლებლის სტანდარტი და არც ინოვაციური მეთოდები, რომელსაც ვთავაზობთ და აქამდეც იყენებდნენ ჩვენი პედაგოგები, ნამდვილად არ ჩამორჩება მსოფლიო დონეს, არაფერი მეტი და განსაკუთრებული სხვაგან არ ხდება. საუბარია მხოლოდ იმაზე, რომ ის, რაც ხელეწიფება რამდენიმე ძალიან ძლიერ წამყვან მასწავლებელს (ნიჭის, მონდომების, ინგლისურისა და კომპიუტერული ტექნოლოგიების ფლობის წყალობით), საყოველთაო ნორმა უნდა გახდეს იმიტომ, რომ იმ ნახევარმილიონ ბავშვს, რომელიც სკოლაშია, თანაბრად ეკუთვნის მისი წილი, ზრუნვა, ყურადღება და წინსვლა. ბავშვი, რომელიც დღეს სახელმწიფოსთვის ხარჯია, 10 წლის შემდეგ ამ სახელმწიფოს ბურჯი ვერ იქნება, თუ არ ექნა იმ დროისთვის შესაფერისი კომპეტენციები. ის, რაც გ-ჵRჳჶდ-მა უნივერსიტეტებს, ანუ მომავალ პედაგოგებს შესთავაზა, ორივე მიმართულებით (მათემატიკა, წიგნიერება), სწორედ ამ მიდგომის გათვალისწინებითაა შექმნილი. ვერ ვიტყვი, რომ ჩვენი უნივერსიტეტები მთლიანად გვერდს უვლიდნენ ამ ტიპის ინოვაციებს, მაგრამ სულ სხვაა, როცა მასწავლებელი იღებს ცოდნას რეალიზაციის ხერხების დონეზე და გადის შესაბამის წვრთნას. ასეთი წვრთნა, ასეთი ტექნოლოგიებით, თვალსაჩინოებით და რესურსებით, ჩვენს პედაგოგებს, მით უმეტეს სტუდენტებს, არ ჰქონიათ. მათ ახლა თეორიული ცოდნის ყველა თვალსაჩინო რესურსი აქვთ.
რაც შეეხება კურსის წამყვანი ლექტორებისთვის საგანგებო ტრენინგებს, მათი შესაძლებლობების თვალსაზრისით, პრობლემას ვერ ვხედავ, რადგან იმდენად დეტალურადაა გაწერილი ყველაფერი, იმდენი ვიზუალური მასალა და გამზადებული რესურსია, რომ სურვილი და მონდომება სავსებით საკმარისი იქნება. თუმცა, საკონსულტაციო შეხვედრებისთვის ჩვენ ყოველთვის მზად ვართ. ახლა მთავარი სხვა რამაა — სრული ციკლი რომ შეიქმნას, კიდევ გვაკლია კომპონენტი, რაც სასწრაფოდ გასაკეთებელია — მაღალი კლასების მომავალ და მოქმედ პედაგოგებს, მათ მოსწავლეებს ვგულისხმობ. რა ქნან ამ ბავშვებმა, რომლებიც სწავლის ასეთ მიდგომებს მიეჩვივნენ, მაღალ კლასებში? პირველ რიგში, ვჳჳ-ხ კლასების დონეზე მაინც უნდა შეიქმნას მსგავსი დოკუმენტი, ეს აუცილებელია. ხჳ-ხჳჳ-ში სააბიტურიენტო განწყობებია და იქ აქცენტი, ძირითადად, შეიძლება გაკეთდეს ცოდნის დასისტემებაზე, კონსტრუირებაზე, განმავითარებელ ეფექტებზე. სხვა დრო მოდის და მისი შესაბამისი ტექნოლოგიებიც დასამუშავებელია. როცა ყველაფერ ამას მოვახერხებთ, შევქმნით და დავნერგავთ, მაშინ მართლაც გვექნება ამერიკული და დასავლური, გნებავთ აღმოსავლური (ვგულისხმობ სინგაპურს, ჰონკონგს, ტაილანდს) დონის განათლების სისტემა“.
|
