2016-09-15 მასშტაბური პროექტის პირველი ნაბიჯები ათასწლეულის გამოწვევის ფონდის პროექტის „მასწავლებელთა და დირექტორთა პროფესიული განვითარება“ ფარგლებში დირექტორთა პროფესიული განვითარების გრძელვადიანი პროგრამის განხორციელება დაიწყო. მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრის მიერ შემუშავდა შესაბამისი ტრენინგ მოდულები და საკითხავი მასალა, ლიდერობის აკადემიის პირველი საფეხურის ტრენინგი 1400-მა დირექტორმა გაიარა.
ლიდერობის აკადემია სამ ეტაპად განხორციელდება სხვადასხვა მოდულებით, რომლებიც საერთო ჯამში 160 საკონტაქტო საათისგან შედგება. პროგრამა ტრენინგის შემდგომი აქტივობების დაგეგმვასაც გულისხმობს, მაგალითად, კვარტალური შეხვედრების სახით, სადაც დირექტორები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ და მიიღებენ დამატებით უკუკავშირს. ლიდერობის აკადემია 1-ის განსახორციელებლად ამჯერად თბილისში, თელავსა და წყალტუბოში 5 ლოკაცია შეირჩა და ხუთი დღის განმავლობაში, დირექტორები ორგანიზებულად მონაწილეობდნენ ტრენინგებში. სულ მალე, ამავე პროექტის ფარგლებში, ტრენინგები მასწავლებლისთვისაც დაიწყება და პირველი ნაკადი 9 ათას პედაგოგს მოცავს. საერთო ჯამში, პროექტის ფარგლებში, 18 000-ზე მეტი ქიმიის, ფიზიკის, ბიოლოგიის, ინგლისურის, მათემატიკისა და გეოგრაფიის მე 7-12 კლასების მოქმედი მასწავლებელი გადამზადდება. ვინ იქნება პროექტის სამიზნე ჯგუფი, რა მოდულებს გაივლიან მასწავლებლები და როგორ გაგრძელდება ლიდერობის აკადემიის შემდეგი ეტაპები — გვესაუბრება მასწავლებელთა და სკოლის დირექტორთა პროფესიული განვითარების პროგრამის მენეჯერი ირინა აბულაძე
\— მასწავლებელთა და სკოლის დირექტორთა პროფესიული განვითარების პროექტის ფარგლებში „ლიდერობის აკადემია 1“ ამოქმედდა. წელს საჯარო სკოლების დირექტორების უმეტესობა ახალ სასწავლო წელს გადამზადებული შეხვდა. როგორ წარიმართა ტრენინგების პროცესი და რა იგეგმება სამომავლოდ?
— ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ 1400 დირექტორი, ჩვენი პროგრამის ფარგლებში, ახალი სასწავლო წლის დაწყებას გადამზადებული შეხვდა - მათ ინტენსიური პროგრამა — ლიდერობის აკადემია 1 — გაიარეს. დარწმუნებული ვარ, პროექტში ჩართული დირექტორების უმრავლესობა სასწავლო წლის დაწყებას მოტივირებულები ხვდება და ჩვენთან თანამშრომლობის საფუძველზე ახლებურად გააანალიზებს მოსწავლეზე ორიენტირებულ გარემოს. თუმცა ეს ჯერ მხოლოდ დასაწყისია.
დირექტორების ის ნაწილი, რომელიც პირველ ნაკადში ვერ მოხვდა, ტრენინგებს ეტაპობრივად, სასწავლო წლის დაწყების შემდეგ გავლიან და ოქტომბრის ბოლოსთვის 1800-მდე გადამზადებული დირექტორი გვეყოლება ლიდერობის პირველი აკადემიის პროგრამით.
როგორც გითხარით, ტრენინგები რამდენიმე ნაკადად წარიმართა და, საერთო ჯამში, 15 აგვისტოდან 3 სექტემბრის ჩათვლით, 1400-მდე დირექტორმა ლიდერობის აკადემიის პირველი საფეხური გაიარა. აკადემია 1 სამი მოდულისგან შედგებოდა და ისეთი თემები მოიცვა, როგორიცაა: 21-ე საუკუნის სკოლის მახასიათებლები — ფინანსური, ადამიანური მართვა და ჯგუფების მართვა სკოლის დონეზე; ეფექტური დირექტორი თეორიიდან პრაქტიკამდე, სადაც, ზოგადად, ლიდერობის თემა იყო წამყვანი. აკადემია 1-ის 40-საათიანი მოდულების მიზანია, დირექტორებთან ერთად, საბოლოოდ ჩამოვყალიბდეთ, როგორი უნდა იყოს 21-ე საუკუნის სკოლა, რომელიც თანაბრად ხელმისაწვდომია ყველასთვის და ქმნის გარემოს, სადაც ყველა მოსწავლეს თვითრეალიზების და გამოხატვის შესაძლებლობა აქვს. ეს მოდულები, ასევე, მოიცავს თემატიკას, როგორია წარმატებული ლიდერი და როგორია ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლის ლიდერი. ჩვენი აქცენტიც სწორედ იმაზეა, დირექტორი საგანმანათლებლო პროცესის ლიდერად ვაქციოთ, რომ მხოლოდ მენეჯმენტზე არ იყოს ფოკუსირებული. დირექტორი უნდა ხედავდეს სურათს, საით წაიყვანოს სკოლა და როგორ. ასევე, კარგად უნდა ჰქონდეს გააზრებული და იცოდეს, როგორ მოახდინოს გეგმებისა და სტრატეგიების მონიტორინგი, რომელსაც სკოლაში ნერგავს.
ლიდერობის აკადემიის პირველი საფეხურის შემდეგ, ადგილობრივად ჩატარდება კვარტალური შეხვედრები, რომლის ორგანიზება უკვე მიმდინარეობს. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ დირექტორებმა, რომლებმაც გაიარეს აკადემია 1-ით გათვალისწინებული მოდულები, მიეცათ კონკრეტული დავალებები — მიღებული ცოდნა თავიანთი სკოლის კონტექსტში გადაიტანონ. ამის განსახორციელებლად ისინი აღიჭურვნენ კონკრეტული ინსტრუმენტებით და ყველა იმ დამხმარე მასალით, რაც შეიძლება დასჭირდეთ. კვარტალური შეხვედრები, ჩვენი ფასილიტაციით, ტრენინგის დასრულებიდან, დაახლოებით, ერთი თვის შემდეგ გაიმართება. კოლეგები ერთმანეთს გაუზიარებენ, როგორ მოახდინეს სკოლის დონეზე კონკრეტული სტრატეგიების დანერგვა, რა პრობლემები გამოიკვეთა პროცესში ან ზოგადად რა გამოცდილება აქვთ. ჩვენი აზრით, ეს ძალიან მნიშვნელოვანი და, ამავე დროს, ერთ-ერთი ახალი მიდგომაა — უზრუნველვყოთ, როგორ მოახდინოს ტრენინგის მონაწილემ (იქნება დირექტორი თუ მასწავლებელი) ტრენინგებზე მიღებული ცოდნის სამუშაო გარემოსთან დაკავშირება. დირექტორებისგან უკუკავშირს ვაგროვებთ. უმეტესობა აღნიშანავს, რომ ძალიან პრაქტიკული სამუშაოებია, მჭიდრო კავშირშია სინამდვილესთან, და რაც მთავარია, ამბობენ, რომ ეს ყველაფერი დაეხმარებათ საქმიანობაში.
— როგორ აპირებთ უნიფიცირებული მეთოდით 2085 დირექტორის გადამზადებას მაშინ, როცა ვიცით, რომ კონტექსტი სრულიად განსხვავებულია ერთმანეთისგან, მაგალითად, თბილისის და რეგიონის სკოლების და ა.შ.?
— მოდულების შექმნის დროს სწორედ ამას მივაქციეთ ყურადღება. სასწავლო მიზნები განსაზღვრულია ისე, რომ შესაძლებელი იყოს ზოგად ტენდენციებსა და კომპეტენციებზე აქცენტის გაკეთება. თუმცა ის დეტალები, რომლებიც კონტექსტის მიხედვით შეიძლება განსხვავდებოდეს, ტრენინგის მსვლელობისას სხვადასხვა მაგალითებით, ე.წ. ქეისებისა თუ შემთხვევების მაგალითით განიხილება, რათა ყველა დირექტორმა, რომელიც იმ ჯგუფში მონაწილეობს, მისთვის სასარგებლო და შესატყვისი ინფორმაცია მიიღოს. შესაძლოა ეს იყოს მცირეკონტინგენტიანი სკოლის დირექტორი ან დირექტორი, რომელსაც განსხვავებული თემი ჰყავს — სადღაც მეტად არის მშობელი ჩართული, სადღაც ნაკლებად. მიუხედავად ამისა, ყველას მაინც ზოგად პრინციპებზე უწევს შეთანხმება, უფრო კონკრეტულ საკითხებზე მუშაობა შემდგომ ჯგუფებში მიმდინარეობს, ინდივიდუალურ შემთხვევებსა და კონტექსტებზე ჩაღრმავება კი კვარტალურ შეხვედრებზე გრძელდება .
— როდის გაგრძელდება ლიდერობის აკადემია 1 დარჩენილი დირექტორებისთვის და როდის იგეგმება მეორე ეტაპის დაწყება?
— აკადემია პირველის ტრენინგები სექტემბრის მეორე ნახევრიდან გაგრძელდება, მათთვის, ვინც პირველ ნაკადში ვერ მოხვდა. საბოლოო ჯამში, ყველა დირქტორს მიეცემა საშუალება, გაიაროს ლიდერობის აკადემიის პირველი საფეხუროს მოდულები, გარდა ეროვნული უმცირესობების სკოლების დირექტორებისა. ტრენინგები ცოტა მოგვიანებით დაიწყება, რადგანაც ჯერ მასალები უნდა ითარგმნოს და მომზადდეს მათთვის ხელმისაწვდომ ენებზე, ასევე, უნდა გადავამზადოთ ტრენერები, რომლებიც ჩაატარებენ ეროვნული უმცირესობების სკოლის დირექტორებისთვის ორენოვან ტრენინგებს ან ტრენინგებს თარჯიმნის დახმარებით, იქ სადაც ეს საჭირო გახდება. ამას კი, დამეთანხმებით, დამატებითი დრო და ძალისხმევა სჭირდება, ამიტომაც მათთვის ლიდერობის აკადემია რამდენიმე თვის შემდეგ ამოქმედდება. შესაბამისად, ეროვნული უმცირესობების წარმომადგენელი დირექტორები აკადემიის პირველ ეტაპს 2017 წელს გაივლიან და შეძლებენ ნაბიჯ-ნაბიჯ მიჰყვნენ ქართულენოვან სკოლებს.
ლიდერობის აკადემია 2 მას შემდეგ დაიწყება, რაც აკადემია 1 მთლიან ციკლს დაასრულებს ქართულენოვანი სკოლებისთვის, ვგულისხმობ ტრენინგებს და კვარტალურ შეხვედრებს. ლიდერობის აკადემია 2 საკმაოდ მსხვილი საფეხურია და მოიცავს თემებს: სასწავლო თემის განვითარება, ლიდერობა და თანამშრომლობა მასწავლებლებთან, სწავლების მენტორობა, გაზიარებული ლიდერობა, ზრდასრულთა განათლების პრინციპები და სხვ. ლიდერობის აკადემიის მეორე საფეხურზე აქცენტი გაკეთებულია თანასწორობის საკითხებზე, რაც სკოლის დონეზე მრავალფეროვანი კონტექსტის მართვას გულისხმობს, თავისთავად, ეს უკავშირდება როგორც მასწავლებელს, ისე მოსწავლეს. დირექტორმა სკოლაში უნდა შექმნას ისეთი გარემო, სადაც ყველა თანაბრად იქნება ორიენტირებული განვითარებაზე. ტრენინგები მათ დაეხმარებათ, ახალიც ისწავლონ და რაც იციან, ისიც გააანალიზონ. რაც მთავარია, სახვადასხვა სტრატეგიებისა თუ ინსტრუმენტების მიწოდებით დირექტორებს სკოლის მართვას გავუმარტივებთ.
ლიდერობის აკადემია 2 დაიწყება 2016 წლის დეკემბრიდან და 2017 წლის ზაფხულში დასრულდება, მესამე ეტაპს — ლიდერობის აკადემია 3 — კი ქართულენოვანი დირექტორები 2018 წლის ზაფხულში დაასრულებენ. არაქართულენოვანი დირექტორებისთვის აკადემიის დასრულებას 2018 წლის ბოლოს ან 2019 წლის დასაწყისში ვგეგმავთ. ყოველი საფეხურის ბოლოს დირექტორები სერტიფიკატს მიიღებენ.
— შესაძლოა ცვლილებები განხორციელდეს და არსებული კადრები, სხვადასხვა მიზეზის გამო, ახალი დირექტორებით ჩანაცვლდნენ. რა მოხდება ამ შემთხვევაში?
— ჩვენ ამისთვისაც მზად ვართ ტექნიკურადაც და ფინანსურადაც, რადგან ბიუჯეტში გათვალისწინებულია ახალი კადრებით დაკომპლექტებული ჯგუფების მომზადება. თუმცა შესაძლოა, გაჩნდეს კითხვა, მოესწრება თუ არა, პროექტის დასრულებამდე მათი მომზადების ბოლომდე მიყვანა. ამაზე შემიძლია გითხრათ, რომ პროექტი სწორედ ამიტომ ხორციელდება სახელმწიფო სტრუქტურასთან ერთად და სამინისტროსთან თანამშრომლობით, რომ ის შემდგომში სახელმწიფომ გააგრძელოს. პროგრამა მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრის ბაზაზე გაგრძელდება და ის დირექტორები, რომლებმაც გვიან დაიწყეს, ზუსტად იმავე რესურსების გამოყენებით დაასრულებენ ლიდერობის აკადემიას.
— იგეგმება მასწავლებელთა ტრენინგებიც. უფრო კონკრეტულად, ვინ არის სამიზნე ჯგუფი, როდის დაიწყება და რა მოდულებს გაივლიან პედაგოგები?
— რაც შეეხება მასწავლებლებს, ჩვენი პროექტის სამიზნე ჯგუფი 18 ათასზე მეტი მასწავლებელია — ვჳჳ-ხჳჳ კლასების ქიმიის, ფიზიკის, ბიოლოგიის, მათემატიკის, ინგლისურისა და გეოგრაფიის პედაგოგები. დამუშავებულია მათი მონაცემთა ბაზა, მასწავლებლები ორ ნაკადად გაიყოფიან და პირველი ნაკადი — 9 ათასზე მეტი მასწავლებელი — ტრენინგებს ოქტომბრიდან დაიწყებს. პედაგოგები დეტალურ ინფორმაციას რესურსცენტრების მეშვეობით მიიღებენ. რეგიონულად შერჩეულია 65 პარტნიორი სკოლა, სადაც ტრენინგები ჩატარდება. სკოლები იმ ნიშნით შევარჩიეთ, რომ ადვილად მისადგომი იყოს მიმდებარე სკოლების მასწავლებლებისათვის, ისიც გავითვალისწინეთ, რომ სკოლას პარალელურ რეჟიმში შეეძლოს რამდენიმე ჯგუფის მიღება. ტრენინგები მიყოლებით ოთხ შაბათ-კვირას ჩატარდება.
მასწავლებლების მომზადების პროგრამაც გრძელვადიანია და გულისხმობს 36 საკონტაქტო საათს ზოგად უნარებში, შემდეგ კი საგნობრივ მეთოდიკას, აქტიურ სწავლებას. მასწავლებლებს ზოგად პროფესიულ უნარებში ექნებათ სამი მოდული, თითოეული 12-საათიანია, მოდულებს შორის კი სასწავლო შეხვედრები გაიმართება სკოლებში. ყოველი მოდულის ჩატარების შემდეგ განიხილავენ იმ შედეგებს, რაც სკოლებში მიიღეს.
რაც შეეხება ვადებს — პირველი ნაკადის მასწავლებლები პროფესიული უანარებისა და საგნობრივი მეთოდიკის სრულ კურსს მომავალი წლის ზაფხულში დაასრულებენ. სექტემბრიდან კი ტრენინგები მეორე ნაკადის მასწავლებლებისთვის დაიწყება. საკმაოდ მასშტაბური პროექტია, რადგან მასწავლებელთა რაოდენობაც და გეოგრაფიაც დიდია, ამიტომ პარალელურ რეჟიმში ვერ შევძლებთ მეორე ნაკადის გადამზადებას. პირველ ნაკადთან, დაახლოებით, 130 ტრენერი იმუშავებს. მეორე ნაკადის გადამზადება, როგორც გითხარით, 2017 წლის სექტემბერში დაიწყება და 2018 წლის ზაფხულში დასრულდება. პროექტის შემდეგი პერიოდი სასწავლო შეხვედრების რეჟიმში გაგრძელდება. ასევე გათვალისწინებული გვაქვს ლაბორატორიებში მომუშავე მასწავლებლების ტრენინგები. როგორც იცით, ათასწლეულის გამოწვევის ფონდი საქართველოში სკოლების კონკრეტული რაოდენობის ლაბორატორიებით აღჭურვას იწყებს. სამინისტროს აქვს გეგმა, რომ ეს პროცესი გააგრძელოს და დანარჩენი სკოლებიც იმავე სტანდარტებით აღჭურვოს ლაბორატორიებით. პროექტის დასრულებამდე გადამზადდებიან ის მასწავლებლები, ვისაც ლაბორატორიებში მოუწევს მუშაობა. ამ მიმართულებით, სექტემბერში, უცხოელი კონსულტანტის მიერ, ტრენერთა ტრენინგიც იგეგმება. შემოდგომაზე დავიწყებთ მასწავლებლების გადამზადებას ლაბორატორიების უსაფრთხოების ნაწილში. ეს არის გაიდლაინი მასწავლებლებისათვის იმ უსაფრთხოების წესებზე, რომელიც ლაბორატორიებში უნდა დაიცვან.
ტრენინგები 15 ოქტომბრიდან დაიწყება. ინფორმაციას იმის შესახებ, რომელ ნაკადში და რომელ სკოლაში გაივლიან ტრენინგს მასწავლებლები, სასწავლო პროცესის დაწყების შემდეგ, რესურსცენტრების მეშვეობით მიიღებენ.
— რა პრინციპით შეარჩიეთ ის 9 ათასი მასწავლებელი, რომელიც პირველ ნაკადში მოხვდა?
— პირველი ნაკადის დაკომპლექტებისას ძირითადად ყურადღებას საგნობრივ დაჯგუფებას ვაქცევდით, თუმცა შერეული ჯგუფებიც გვაქვს, რადგან პირველი ეტაპის ტრენინგები მაინც უფრო მეტად ზოგად პროფესიული ხასიათისაა და გულისხმობს მოსწავლეზე ორიენტირებული მიდგომების და შესაბამისი ინსტრუმენტების დანერგვის მიმართულებას. ჯგუფები შერეულია მასწავლებლების სტატუსის თვალსაზრისითაც, არიან როგორც პრაქტიკოსები, ისე უფროსი და წამყვანი პედაგოგები. შესაბამისად, ჩვენთვის ამოსავალი მაინც იყო: საგანი, რეგიონი და ლოკაციები — სკოლები, რომ ეს ადამიანები დაგვეჯგუფებინა შესაბამისად. როგორც გითხარით, ჯგუფები შერეულია და დაკომპლექტებულია მაქსიმალურად ისე, რომ საგნები ერთმანეთთან იყოს მიმაგრებული, რადგან მათ სასწავლო შეხვედრებზე მუშაობა უფრო გაუმარტივდეთ. ყველა სატრენინგო ჯგუფში ჩასმულია ფასილიტატორი. პროგრამის ფარგლებში, სკოლებს ვთხოვეთ, წარმოედგინათ პროგრამის ფასილიტატორი — ადამიანი, რომელიც სკოლაში იმ საგნებს ასწავლის, რომელიც პროგრამის სამიზნე ჯგუფია. ამასთან ერთად, წარმოდგენილ ფასილიტატორს მაღალი რეპუტაცია აქვს, შეუძლია პროგრამასთან ითანამშრომლოს და მასწავლებლებს ტრენინგის შემდგომი აქტივობების სკოლებში გადატანაში დაეხმაროს. შესაბამისად, ეს ადამიანები — პროგრამის ფასილტატორები სასწავლო ჯგუფებსაც გაუძღვებიან ტრენინგის შემდეგ და ჩვენთან მუდმივ კომუნიკაციაში იქნებიან, დააკვირდებიან, როგორ მიმდინარეობს სკოლებში პროცესები. სკოლაში თითო ფასილიტატორი მაინც უნდა იყოს, აქედან გამომდინარე, დაახლოებით, 2085 ფასილიტატორს მოვამზადებთ, რომლებიც, კიდევ დავაკონკრეტებ, ამ ექვსი საგნიდან ერთ-ერთს წარმოადგენს. ფასილიტატორები ტრენინგებს დირექტორებთან ერთად გაივლიან და, ფაქტობრივად, მათი დამხმარეები იქნებიან სკოლაში 21-ე საუკუნის მახასიათებლების გარემოს შექმნაში.
შემიძლია გითხრათ, რომ მასწავლებელთა პირველ ნაკადში ყველა საგნის და რეგიონის პედაგოგი მოხვდა, თუმცა აქცენტი რაოდენობრივად მაინც ისეთ რეგიონებზე გაკეთდა, სადაც უფრო მრავალრიცხოვანია ამ საგნების მასწავლებლების რაოდენობა. არ გამოვრიცხავთ, რომ შეიძლება ნაკადებში ცვლილებები განხორციელდეს მონაცემების რესურსცენტრებში გაგზავნის შემდეგ. პროექტის ფარგლებში შეთავაზებული პროფესიული განვითარების საშუალებით 2019 წლისათვის ყველა მე 7-12 კლასების ფიზიკის, ქიმიის, ბიოლოგიის, მათემატიკის, ინგლისურისა და გეოგრაფიის მოქმედი მასწავლებელი ისარგებლებს, მიუხედავად მათი სტატუსისა და რეგიონული ადგილმდებარეობისა.
ესაუბრა ლალი ჯელაძე
|