2015-11-26
პრიორიტეტი — სწავლის ხარისხი და უცხოეთის უნივერსიტეტებთან თანამშრომლობა
რუბრიკის სტუმარია გრიგოლ რობაქიძის
სახელობის უნივერსიტეტის რექტორი
მამუკა თავხელიძე
— ბატონო მამუკა, რადგან უნივერსიტეტის ბიუჯეტს, ძირითადად, განსაზღვრავს სტუდენტების რაოდენობა, უმაღლესი სასწავლებელი დაინტერესებულია რაც შეიძლება მეტი სტუდენტი მიიღოს. ხომ არ ხდება ეს ხარისხის ხარჯზე?
— რა თქმა უნდა, არა. ვფიქრობ, უნივერსიტეტს, რომელიც არ ზრუნავს ხარისხისთვის, მომავალი არ აქვს. ჩვენ სწავლის საფასურიც კი შევამცირეთ, რომ მაქსიმალურად ხელმისაწვდომი გაგვეხადა სწავლა ნიჭიერი და მოტივირებული ახალგაზრდებისთვის. უფრო მეტი, მათთვის სხვადასხვა ბონუსიც კი დავაწესეთ. მაგალითად, აბიტურიენტებს, რომელთა სკალირებული (ანუ საბოლოო) ქულა, ეროვნულ გამოცდებზე, 2000-ს აღემატება, სწავლის საფასური მინიმალური ოდენობით — 2250 ლარით განესაზღვრებათ, ხოლო მათ შორის ყველაზე მაღალი რეიტინგის მქონე პირველი ათეული, მთლიანად განთავისუფლდება სწავლის საფასურისგან (ოთხი წლის მანძილზე). გარდა ამისა, თუ ჩვენს უნივერსიტეტში ორი ან ორზე მეტი წარმომადგენელი ისწავლის ერთი ოჯახიდან, თითოეულს სწავლის საფასური 10-10 პროცენტით შეუმცირდება.
კიდევ ერთი — აბიტურიენტებს, რომლებიც პირველ პრიორიტეტად ჩვენს უნივერსიტეტს აირჩევენ, სწავლის საფასური 15 პროცენტით შეუმცირდებათ. რატომ ვანიჭებთ ამ უკანასკნელს დიდ მნიშვნელობას? საქმე ისაა, რომ მაღალი აკადემიური შედეგის მისაღწევად, არსებითია სტუდენტის მოტივაციის დონე და ნდობის ხარისხი უნივერსიტეტის მიმართ. აბიტურიენტი, რომელიც პირველ პრიორიტეტს მიანიჭებს გრიგოლ რობაქიძის უნივერსიტეტს, იგულისხმება, რომ იცნობს უნივერსიტეტს, გაცნობიერებული აქვს აქ სწავლის უპირატესობა და მოტივირებულია თანამედროვე განათლების მისაღებად. ამ სტუდენტებთან კი ბევრად ადვილია საბოლოო შედეგის მიღწევა, ამიტომაც ჩაითვალა საჭიროდ ასეთი შეღავათის დაწესება.
აღნიშნულის გარდა, ჩვენთან, სწავლის პერიოდშიც გათვალისწინებულია ფინანსური შეღავათები. მაგალითად, ყველაზე მაღალი რეიტინგის სტუდენტები თავისუფლდებიან სწავლის გადასახადისგან, შესაბამისად, 100, 50 და 30 პროცენტით. ასე რომ, ჩვენთან არა თუ არ ეწირება სწავლის ხარისხი ბიუჯეტის ფორმირებას, პირიქით, ბიუჯეტი იღებს თავის თავზე „დარტყმას“ მაღალი აკადემიური შედეგის მისაღწევად.
— მოგწონთ თუ არა დაფინანსების არსებული სისტემა და რამდენად აკმაყოფილებს უნივერსიტეტის მოთხოვნებს განსაზღვრული ფინანსები. არსებობს თუ არა დაფინანსების სხვა გზა ან სხვა პრინციპი. თქვენთვის რომელი იქნებოდა სასურველი?
— ვფიქრობ, არსებული სისტემა, სტუდენტთან მიმართებით, სწორი და, რაც მთავარია, სამართლიანია. გინდა მიიღო საუნივერსიტეტო განათლება უფასოდ — ისწავლე, იყავი სხვაზე უკეთესი და მიიღებ დაფინანსებას. თუმცა, იმავეს ვერ ვიტყვით უნივერსიტეტების დაფინანსების სისტემაზე. რატომღაც, ზოგიერთი სახელმწიფოებრივ აზროვნებად მიიჩნევს სახელმწიფო სექტორის სუბიექტების ლობირებას, რაც, რა თქმა უნდა, მცდარი შეხედულებაა. სახელმწიფო მაშინ არის ძლიერი, როცა ის ბაზრის ყველა სუბიექტს ჩააყენებს ერთიანი სახელმწიფო პოლიტიკის განხორციელების სამსახურში, შესაბამისად, შეუქმნის მუშაობის თანაბარ პირობებს. აქედან გამომდინარე, დაფინანსების პრინციპი, ყველა სამართლებრივი სუბიექტისთვის, ერთნაირი უნდა იყოს, წინააღმდეგ შემთხვევაში, მოიშლება კონკურენციის მექანიზმი და, საბოლოოდ, საერთო საგანმანათლებლო დონე დაეცემა. რაც შეეხება დაფინანსების ალტერნატიულ ფორმებს, ამაზე საუბარი შორს წაგვიყვანს, ერთი კი შეიძლება ითქვას — ამას სჭირდება საგანგებო სამუშაო ჯგუფის შექმნა და საკანონმდებლო ცვლილებები.
— აბიტურიენტების გარკვეულ ნაწილს, რომლებმაც მინიმალური ზღვარი გადალახეს, წელს უარი ეთქვა უმაღლეს სასწავლებლებში დარჩენილ ვაკანტურ ადგილებზე. მისაღებია თუ არა თქვენთვის ეს გადაწყვეტილება და ზოგადად, რა აზრის ხართ მეორად ჩარიცხვებზე? გასულ წლებში გყავდათ თუ არა მეორადი ჩარიცხვის სტუდენტები და რამდენად კომფორტული იყო მათი ჩართვა სასწავლო პროცესში?
— ზოგადად, ასეთი გამონაკლისების მომხრე არ ვარ. თუ დავუშვებთ მეორად ჩარიცხვებს, მხოლოდ შესაბამისი საკანონმდებლო ცვლილებების შედეგად. გასულ წელს, მეორადი ჩაირიცხვის წესით, აბიტურიენტთა მცირე ჯგუფი მივიღეთ. უნივერსიტეტისთვის ნამდვილად არ იყო კომფორტული, მაგრამ, კონკრეტულად ამ სტუდენტებისთვის, ნამდვილად ღირდა ასეთი გამონაკლისის დაშვება...
— გაქვთ თუ არა ურთიერთობა საზღვარგარეთის სასწავლო-სამეცნიერო კვლევით დაწესებულებებთან, რომელ უნივერსიტეტებთან გაქვთ გაცვლითი და ერთობლივი, სტუდენტური, სამაგისტრო თუ სადოქტორო პროგრამები?
— ჩვენი უნივერსიტეტის ერთ-ერთი მთავარი ხიბლი სწორედ უცხოეთის უნივერსიტეტებთან მჭიდრო და საქმიანი თანამშრომლობაა. მთავარი ამ თანამშრომლობაში ისაა, რომ სტუდენტების სწავლას უცხოეთში ჩვენი უნივერსიტეტი ან პარტნიორი მხარე აფინანსებს, ხშირად იქ ცხოვრების ხარჯებსაც ვაფინანსებთ. საერთაშორისო ურთიერთობებში გამოვყოფდი ერასმუს მუნდუსის პროგრამას, სადაც ყველა ხარჯს ევროკავშირი ფარავს. ამ პროგრამის ფარგლებში დოქტორანტებიც არიან ჩართული. ისინი ევროპის უნივერსიტეტებში ეწევიან კვლევით საქმიანობას, კითხულობენ ლექციებს, ამყარებენ საქმიან კონტაქტებს უცხოელ მეცნიერებთან და ახალი გამოცდილებით შეიარაღებულნი უბრუნდებიან უნივერსიტეტს.
ორიგინალურია ბიზნესის ადმინისტრირების ქართულ-ბრიტანულ-უნგრული პროგრამა, რომელიც გულისხმობს 3 წლის მანძილზე ჩვენს უნივერსიტეტში სწავლას, ხოლო მე-4 წელს უნგრეთში სწავლის დასრულებას და ორი დიპლომის — გრიგოლ რობაქიძის უნივერსიტეტისა და ოქსფორდის ბრუქსის უნივერსიტეტის დიპლომისა და აკადემიური ხარისხის მიღებას. რითაა ეს პროგრამა მნიშვნელოვანი? სტუდენტი, დამატებითი ფინანსური დანახარჯის გარეშე, ღებულობს ევროპულ განათლებას, ბრიტანულ აკადემიურ ხარისხს და მწვანე შუქს დასაქმების ბაზარზე. ამავე ფაკულტეტის სტუდენტებისთვის მოქმედებს გაცვლითი პროგრამები გერმანიის, ინგლისის, პოლონეთის, უნგრეთისა და ბალტიისპირა ქვეყნების პარტნიორ უნივერსიტეტებთან.
მნიშვნელოვანია, რომ უცხოეთში ანაზღაურებადი სტაჟირების პროგრამებიც გვაქვს. ამ პროგრამებით არა ერთმა სტუდენტმა გაიარა უკვე სტაჟირება გერმანიის, ინგლისის და სხვა ევროპული ქვეყნების კომპანიებსა და ბანკებში.
ერთობლივი პროგრამები გვაქვს სამაგისტრო დონეზეც. უნიკალურია, ამ თვალსაზრისით, ქართულ-ფრანგული პროგრამა „გლობალური მმართველობა და საერთაშორისო ურთიერთობები“, რომელსაც საფრანგეთის ადმინისტრირების ეროვნულ სკოლასა და სორბონის უნივერსიტეტთან ერთად ვახორციელებთ. ამ შემთხვევაში სტუდენტი ერთი წელი სწავლობს ჩვენთან, ხოლო მეორე წელს სწავლას აგრძელებს საფრანგეთში და, ჩვენი უნივერსიტეტის დიპლომთან ერთად, იღებს ეროვნული სკოლისა და სორბონის უნივერსიტეტის აკადემიურ ხარისხსა და დიპლომს. ანალოგიური პროგრამა გვაქვს პოტსდამის უნივერსიტეტთან. აღსანიშნავია, რომ ორივე უნივერსიტეტში სწავლა ინგლისურ ენაზეა.
ალბათ, არ არის საჭირო დამატებითი კომენტარი იმისათვის, რომ შევაფასოთ ამ პროგრამების მნიშვნელობა. პირველ რიგში, ეს არის ნდობა ჩვენი უნივერსიტეტის მიმართ, ხოლო სტუდენტისთვის — წარმატებული კარიერისაკენ გადადგმული დიდი ნაბიჯია, რომლის შედეგებსაც დროთა განმავლობაში უფრო მეტად გააცნობიერებს — გაიაზრებს, რას ნიშნავს იყო საფრანგეთის ადმინისტრირების ეროვნული სკოლისა და სორბონის უნივერსიტეტის დიპლომების და აკადემიური ხარისხის მფლობელი. მთავარი ის არის, რომ ამ პროგრამის ფარგლებში, სწავლის გადასახადი, ჩვენი სტუდენტებისთვის საგრძნობლად შეამცირა ფრანგულმა მხარემ.
— დღეისათვის ახალგაზრდების დასაქმება ერთ-ერთი ყველაზე დიდი პრობლემაა. ხომ არ აქვს უნივერსიტეტს რაიმე პროგრამა ამ მიმართულებით საკუთარი კურსდამთავრებულებისათვის?
— ცხადია, ამ მიმართულებით უნივერსიტეტი სერიოზულ ღონისძიებებს ატარებს — ეწყობა დასაქმების ფორუმები, შეხვედრები დამსაქმებლებთან, ტრენინგები კარიერული წინსვლისათვის აუცილებელი უნარის გამომუშავებისთვის. ჯერ კიდევ 2000-იანი წლების დასაწყისში, იუნესკოს განათლების საერთაშორისო ინსტიტუტის მიერ ჩატარებული კვლევის შედეგად, ჩვენი უნივერსიტეტი პირველ ხუთეულში აღმოჩნდა დასაქმების მაჩვენებლით. ეს პოზიცია დღემდე გვიკავია და დარწმუნებული ვარ, ასევე გაგრძელდება.
— ხშირად სტუდენტები გამოთქვამენ პრეტენზიას საჭირო სახელმძღვანელოების ქართულ ენაზე არარსებობის გამო, არის თუ არა თქვენთან ეს პრობლემა და თუ ასეა, როგორ აგვარებთ?
— ამ მხრივ, ვფიქრობ, ყველაფერი მოგვარებული გვაქვს. უნივერსიტეტის ბიბლიოთეკაში პროგრამით გათვალისწინებული თემებისათვის ყველა სახელმძღვანელო გვაქვს. გარდა ამისა, ხელმისაწვდომია პროფესორების მიერ შედგენილი ე.წ. „ჰენდ აუთები“, რომელთაც საჭიროების შემთხვევაში იყენებენ. თუმცა, უნდა ითქვას, რომ თანამედროვე სტუდენტმა უნდა შეძლოს უცხოურ ლიტერატურაზე მუშაობა, ყოველ შემთხვევაში, უნდა შეეცადოს, ეს უნარი ჩამოუყალიბდეს.
— რას გვეტყვით სტუდენტური თვითმმართველობის შესახებ, აფინანსებს თუ არა უნივერსიტეტი მის საქმიანობას?
— სტუდენტური თვითმმართველობა ჩვენთან ძალზე ეფექტურად მუშაობს. მუშაობს ისე, როგორადაც უნდა მუშაობდეს ეს ორგანიზაცია. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ჩვენი თვითმმართველობა ორიენტირებულია სტუდენტთა ინტერესების განხორციელებისა და,ზოგადად, მათი თვითრეალიზებისთვის აუცილებელი პირობების შესაქმნელად. უნივერსიტეტი, ცხადია, გამოყოფს ფინანსებს, მაგრამ არა საკუთრივ ორგანიზაციისთვის, არამედ მის მიერ წარმოდგენილი პროექტების განსახორციელებლად, რაც, ვფიქრობ, სწორი მიდგომაა.
— გვიამბეთ საუნივერსიტეტო ფონდის საქმიანობის შესახებ, ასეთის არსებობის შემთხვევაში (წარმატებული სტუდენტების წახალისება, სოციალურად დაუცველთა დაფინანსება და ა.შ.).
— ამ მიმართულებით, ალბათ, ერთ-ერთი ლიდერი ვართ. გარდა იმისა, რაც დასაწყისში აღვნიშნეთ, სტუდენტებს შეუძლიათ ინდივიდუალური გრაფიკით გადაიხადონ სწავლის საფასური, ჩაერთონ სოციალურ პროგრამებში, რომელიც სხვადასხვა შეღავათებს ითვალისწინებს. ამავე დროს, უნივერსიტეტი ხშირად ასაქმებს სტუდენტებს, რისთვისაც, ცხადია, შესაბამისი ანაზღაურება მიეცემათ ხოლმე. წახალისებაა, როდესაც სტუდენტი, რეიტინგის მიხედვით, თავისუფლდება სწავლის გადასახადისგან (100, 50 და 30 პროცენტით), როდესაც უნივერსიტეტი სტუდენტის საერთაშორისო მობილობას აფინანსებს, როდესაც ცალკეული პროექტისთვის გამოყოფს გრანტს, როდესაც წარმატებული დოქტორანტები უნივერსიტეტისგან იღებენ კვლევით სტიპენდიას და ა.შ.
მოამზადა მაკა ყიფიანმა
|
