გამოდის 1998 წლიდან
2014-12-18
გა­ნათ­ლე­ბა თა­ნა­მედ­რო­ვე­ო­ბის მხარ­დამ­ხარ ლა­ლი თვა­ლა­ბე­იშ­ვი­ლი

თბი­ლი­სის 128-ე სა­ჯა­რო სკო­ლა­ში, პირ­ველ სე­მეს­ტ­რ­ში, საგ­ნობ­რივ კა­თედ­რებ­თან თა­ნამ­შ­რომ­ლო­ბით, სკო­ლის დი­რექ­ცი­ამ და­გეგ­მა მოს­წავ­ლე­თა სას­წავ­ლო-შე­მოქ­მე­დე­ბი­თი კონ­ფე­რენ­ცია — „გა­ნათ­ლე­ბა თა­ნა­მედ­რო­ვე­ო­ბის მხარ­დამ­ხარ“, რომ­ლის მი­ზა­ნი იყო: მოს­წავ­ლე­თა შე­მეც­ნე­ბი­თი ინ­ტე­რე­სე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბა და თე­ო­რი­უ­ლი ცოდ­ნის პრაქ­ტი­კულ საქ­მი­ა­ნო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბა, სა­უ­კე­თე­სო პრო­ექ­ტე­ბი­სა და ნაშ­რო­მე­ბის გა­მოვ­ლე­ნა და წა­ხა­ლი­სე­ბა. ამ იდე­ამ უფ­როს­კ­ლა­სელ­თა დი­დი და­ინ­ტე­რე­სე­ბა გა­მო­იწ­ვია. მათ სხვა­დას­ხ­ვა დის­ციპ­ლი­ნებ­ში აირ­ჩი­ეს თე­მე­ბი, მო­ი­ძი­ეს და და­ა­მუ­შა­ვეს მა­სა­ლა, შექ­მ­ნეს თვალ­სა­ჩი­ნო რე­სურ­სი, ჩა­ა­ტა­რეს ექ­ს­პე­რი­მენ­ტე­ბი. სულ სა­კონ­ფე­რენ­ცი­ოდ, საგ­ნობ­რივ სექ­ცი­ებ­ში, 100-მდე ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რი თუ ჯგუ­ფუ­რი პრო­ექ­ტი მომ­ზად­და. 1-5 დე­კემ­ბერს სა­ბუ­ნე­ბის­მეტყ­ვე­ლო, ქარ­თუ­ლი ენი­სა და ­ლი­ტე­რა­ტუ­რის, ინ­გ­ლი­სუ­რი ენის, რუ­სუ­ლი ენის, მა­თე­მა­ტი­კი­სა და სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ მეც­ნი­ე­რე­ბა­თა კა­თედ­რებ­მა სექ­ცი­უ­რი სხდო­მე­ბი ჩა­ა­ტა­რეს და კონ­ფე­რენ­ცი­ის დას­კ­ვ­ნი­თი ტუ­რის­თ­ვის 28 მოს­წავ­ლის 21 ნა­მუ­შე­ვა­რი შე­არ­ჩი­ეს. იყ­ვ­ნენ მოს­წავ­ლე­ე­ბი, რომ­ლებ­საც რამ­დე­ნი­მე სა­გან­ში ჰქონ­დათ მომ­ზა­დე­ბუ­ლი სა­კონ­ფე­რენ­ციო თე­მა: თა­მუ­ნა ცერ­ც­ვა­ძე — ქარ­თუ­ლი ენა და ლი­ტე­რა­ტუ­რა, რუ­სუ­ლი ენა, ბი­ო­ლო­გია, ინ­გ­ლი­სუ­რი ენა; ნი­ნო გო­დო­რა­ძე — ინ­გ­ლი­სუ­რი ენა, ბი­ო­ლო­გია; ანას­ტა­სია ჩხენ­კე­ლი — მა­თე­მა­ტი­კა, ქარ­თუ­ლი ენა და ლი­ტე­რა­ტუ­რა. წარ­მოდ­გე­ნი­ლი იყო ჯგუ­ფუ­რი ნაშ­რო­მე­ბი: და­ვით ჭკა­დუა, ნი­კო­ლოზ სა­რა­ჯიშ­ვი­ლი — „ზე­გამ­ტა­რე­ბი“, ქი­მია; ლუ­კა ნა­და­რე­იშ­ვი­ლი, ნი­ნო ზუ­რაშ­ვი­ლი — „რე­აქ­ცი­ის მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბის ენერ­გე­ტი­კუ­ლი და ენ­ტ­რო­პუ­ლი ფაქ­ტო­რე­ბი“, ქი­მია; თა­თია მი­ქე­ლა­ძე, ანა ბე­სი­აშ­ვი­ლი — „ტაო-კლარ­ჯე­თი — ჩვე­ნი ტკი­ვი­ლი და სი­ა­მა­ყე“, ქარ­თუ­ლი ენა და ლი­ტე­რა­ტუ­რა. კონ­ფე­რენ­ცი­ის დას­კ­ვ­ნით ტურ­ზე გა­მარ­ჯ­ვე­ბულ­მა მოს­წავ­ლე­ებ­მა სა­კუ­თა­რი ნაშ­რო­მე­ბი სა­ჯა­როდ წა­რად­გი­ნეს. მო­ნა­წი­ლე­ე­ბი შემ­დე­გი კრი­ტე­რი­უ­მე­ბის მი­ხედ­ვით ფას­დე­ბოდ­ნენ: პრე­ზენ­ტა­ცი­ის სტრუქ­ტუ­რა — 2 ქუ­ლა; პრე­ზენ­ტა­ცი­ის უნა­რი — 2 ქუ­ლა; რე­სურ­სის წარ­მო­ჩე­ნა — 1 ქუ­ლა; ნაშ­რო­მის ორი­გი­ნა­ლუ­რო­ბა, ავ­ტო­რის და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი აზ­როვ­ნე­ბა, ინო­ვა­ცია — 5 ქუ­ლა; სულ — 10 ქუ­ლა. ჟი­უ­რის შე­მად­გენ­ლო­ბა­ში იყ­ვ­ნენ სხვა­დას­ხ­ვა საგ­ნის პე­და­გო­გე­ბი: თა­მარ ქუ­თა­თე­ლა­ძე — ქარ­თუ­ლი ენა და ლი­ტე­რა­ტუ­რა; ნა­ტა ქოჩ­ლა­ძე — რუ­სუ­ლი ენა; და­ლი გუ­ლაია — ქი­მია; ქე­თე­ვან სად­რა­ძე — ფი­ზი­კა; დო­დო ნარ­სია — ინ­გ­ლი­სუ­რი­ ე­ნა; თეა ძაგ­ნი­ძე — ბი­ო­ლო­გია; დი­ა­ნა დე­კა­ნო­ი­ძე — მა­თე­მა­ტი­კა; ჟი­უ­რის თავ­მ­ჯ­დო­მა­რე — სკო­ლის დი­რექ­ტო­რი გუ­ლი­კო ხორ­ბა­ლა­ძე. კონ­ფე­რენ­ცი­ას ეს­წ­რე­ბოდ­ნენ: მოს­წავ­ლე ახალ­გაზ­რ­დო­ბის სა­სახ­ლის სას­წავ­ლო-შე­მოქ­მე­დე­ბი­თი კონ­ფე­რენ­ცი­ე­ბი­სა და პრო­ექ­ტე­ბის ლა­ბო­რა­ტო­რი­ის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი — ნა­ნა მა­ხა­რა­ძე, ალექ­სან­დ­რა მატ­ვე­ე­ვი­ჩი, ია გო­დერ­ძიშ­ვი­ლი; ვაკე-საბურთალოს სა­განმანათლებლო რესურსცენტრის მთავარი სპეციალისტი ნანა გოგინაშვილი. პრე­ზენ­ტა­ცი­ე­ბის დაწყე­ბამ­დე გა­ვე­სა­უბ­რეთ სკო­ლის დი­რექ­ტორს, გუ­ლი­კო ხორ­ბა­ლა­ძეს: „ამ სკო­ლის დი­რექ­ტო­რად სექ­ტემ­ბერ­ში და­ვი­ნიშ­ნე. ჩე­მი მი­ზა­ნი იყო ისე­თი სა­მოქ­მე­დო გეგ­მის შედ­გე­ნა, რომ მაქ­სი­მა­ლუ­რად მი­მექ­ცია ყუ­რადღე­ბა სწავ­ლე­ბი­სა და სწავ­ლის მო­ტი­ვა­ცი­ის ამაღ­ლე­ბი­სათ­ვის. სწო­რედ ამი­ტომ, საგ­ნობ­რივ კა­თედ­რებ­თან ერ­თად, დავ­გეგ­მეთ კონ­ფე­რენ­ცია. მო­ვი­ფიქ­რეთ დე­ბუ­ლე­ბა, რომ­ლის მი­ხედ­ვი­თაც უნ­და ჩაგ­ვე­ტა­რე­ბი­ნა კონ­ფე­რენ­ცია სა­თა­უ­რით — „გა­ნათ­ლე­ბა თა­ნა­მედ­რო­ვე­ო­ბის მხარ­დამ­ხარ“. დე­ბუ­ლე­ბა გა­ვა­ცა­ნით მას­წავ­ლებ­ლებს და მოს­წავ­ლე­ებს. შემ­დეგ მო­ნა­წი­ლე­თა რე­გის­ტ­რა­ცია ჩა­ვა­ტა­რეთ და გან­ვ­საზღ­ვ­რეთ მა­სა­ლა, ანუ უფ­როს­კ­ლა­სე­ლებს, სა­ო­რი­ენ­ტა­ცი­ოდ, საგ­ნე­ბის მი­ხედ­ვით, შევ­თა­ვა­ზეთ თე­მე­ბი, რომ­ლე­ბიც უნ­და აერ­ჩი­ათ. იმავდროულად, შე­საძ­ლებ­ლო­ბა მი­ვე­ცით, თვი­თო­ნაც მო­ე­ფიქ­რე­ბი­ნათ თე­მა­ტი­კა. ძა­ლი­ან ბევ­რი სა­ინ­ტე­რე­სო თე­მა შე­მო­ვი­და საგ­ნობ­რივ სექ­ცი­ებ­ში. მოს­მე­ნებს შეძ­ლე­ბის­დაგ­ვა­რად ვეს­წ­რე­ბო­დი. პი­რა­დად ჩე­მი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა მოკ­ლედ ასე­თია: სა­კონ­ფე­რენ­ციო თე­მებ­ზე მუ­შა­ო­ბამ კარ­გი უკუ­კავ­ში­რი მოგ­ვ­ცა, მოს­წავ­ლე­ებ­მა ჩა­ა­ტა­რეს ცდე­ბი, ექ­ს­პე­რი­მენ­ტე­ბი, მო­ი­ძი­ეს ინ­ფორ­მა­ცია და ა.შ. მი­მაჩ­ნია, რომ ჩვე­ნი მი­ზა­ნი — მოს­წავ­ლე პრობ­ლე­მა­ზე ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლი ყო­ფი­ლი­ყო და მი­სი ხედ­ვა — არ­გუ­მენ­ტი­რე­ბუ­ლი და ინო­ვა­ცი­უ­რი, და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა — ახ­ლე­ბუ­რი — მიღ­წე­ულ იქ­ნა. ყო­ველ­გ­ვა­რი სუ­ბი­ექ­ტუ­რი მიდ­გო­მა რომ გა­მოგ­ვე­რიცხა, წი­ნას­წარ მო­ვი­ფიქ­რეთ, რის მი­ხედ­ვით შეგ­ვე­ფა­სე­ბი­ნა ბავ­შ­ვე­ბი. პრე­ზენ­ტა­ცი­ის­თ­ვის ძა­ლი­ან ცო­ტა დრო მი­ვე­ცით — 3 წუ­თი და გა­მოვ­ყა­ვით 4 კრი­ტე­რი­უ­მი. ამ კრი­ტე­რი­უ­მე­ბით იმუ­შა­ვებს ჟი­უ­რი და გა­მო­ავ­ლენს 10 სა­უ­კე­თე­სო მოს­წავ­ლეს, რომ­ლებ­საც ფა­სი­ა­ნი სა­ჩუქ­რე­ბი გა­და­ე­ცე­მათ. მე პერ­სო­ნა­ლუ­რი პრი­ზი და­ვა­წე­სე — „დი­რექ­ტო­რის სიმ­პა­ტია“. მინ­და გა­მო­ვარ­ჩიო და წა­ვა­ხა­ლი­სო ყვე­ლა­ზე ერუ­დი­ტი მოს­წავ­ლე, ვინც ყვე­ლა­ზე მე­ტი შრო­მა გას­წია. ზო­გა­დად, ვფიქ­რობ, რომ მოს­წავ­ლის შრო­მა წა­ხა­ლი­სე­ბას იმ­სა­ხუ­რებს, მით უმე­ტეს, რომ ჩვენ ბევ­რი ნი­ჭი­ე­რი მოს­წავ­ლე გვყავს.“ პრე­ზენ­ტა­ცი­ე­ბი მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი და სა­ინ­ტე­რე­სო მო­სას­მე­ნი იყო. ამა თუ იმ საგ­ნის ცოდ­ნას­თან ერ­თად, მოსწავლეებმა გა­მო­ავ­ლი­ნეს სა­უ­კე­თე­სო უნა­რე­ბი — პრე­ზენ­ტა­ცი­ის, თე­ო­რი­უ­ლი ცოდ­ნის პრაქ­ტი­კულ საქ­მი­ა­ნო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბის, დეკ­ლა­მა­ცი­ის და სხვ. ანას­ტა­სია ჩხენ­კე­ლი, ჳხ3 კლა­სის მოს­წავ­ლე, თე­მა — „ოქ­როს კვე­თა“ (მა­თე­მა­ტი­კა): „სამ­ყა­რო­ში ყვე­ლა­ფე­რი კა­ნონ­ზო­მი­ე­რი, ჰარ­მო­ნი­უ­ლი და ერ­თი­ა­ნად სი­მეტ­რი­უ­ლია. ის, რა­საც ჩვე­ნი თვა­ლით აღ­ვიქ­ვამთ, თი­თო­ე­უ­ლი სა­გა­ნი, რო­მელ­შიც ვპო­უ­ლობთ ოქ­როს კვე­თას, სრულ­ყო­ფი­ლია. ოქ­როს კვე­თა გვხვდე­ბა მა­თე­მა­ტი­კა­ში, ლი­ტე­რა­ტუ­რა­ში, არ­ქი­ტექ­ტუ­რა­ში, პო­ე­ზი­ა­ში, მხატ­ვ­რო­ბა­ში, მუ­სი­კა­ში, რა­საც ჩვენ კულ­მი­ნა­ცი­ას ვუ­წო­დებთ. სწო­რედ კულ­მი­ნა­ციაა გა­დამ­წყ­ვე­ტი კვან­ძი, მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი ნა­წი­ლი ქმნი­ლე­ბი­სა, რო­მე­ლიც დიდ როლს თა­მა­შობს ამა თუ იმ ნა­წარ­მო­ებ­სა და ხე­ლოვ­ნე­ბის ნი­მუშ­ში. ფო­ტო­ხე­ლოვ­ნე­ბა­ში ოქ­როს კვე­თა არის კად­რის მთა­ვარ წერ­ტილ­ში მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი ელე­მენ­ტის ჩას­მა. სა­ინ­ტე­რე­სოა, რომ შო­თა რუს­თა­ვე­ლის „ვეფხის­ტყა­ო­სა­ნი“, ძი­რი­თა­დად, ოქ­როს კვე­თას წარ­მო­ად­გენს, რაც ახ­ლე­ბუ­რად სვამს სა­კითხს რუს­თა­ვე­ლის ლექ­სის მეტ­რი­კუ­ლი სტრუქ­ტუ­რის შე­სა­ხებ, ხო­ლო მის ავ­ტორს სრუ­ლე­ბით გან­სა­კუთ­რე­ბულ ად­გილს ანი­ჭებს მსოფ­ლიო პო­ე­ზი­ის ის­ტო­რი­ა­ში. პო­ე­ზი­ა­ში რუს­თა­ვე­ლი პირ­ვე­ლია, ვინც ოქ­როს კვე­თა­ზე ააგო ესო­დენ დი­დი მო­ცუ­ლო­ბის ნა­წარ­მო­ე­ბი.“ თი­ნა­თინ ცის­კა­რი­ძე, ჳხ3 კლა­სის მოს­წავ­ლე, თე­მა — „ლე­ნინ­გ­რა­დის მოს­წავ­ლე­თა მა­თე­მა­ტი­კუ­რი ოლიმ­პი­ა­დის ერ­თი ამო­ცა­ნის შე­სა­ხებ“ (მა­თე­მა­ტი­კა): „რამ­დე­ნი­მე წე­ლი მე და ჩე­მი მე­გობ­რე­ბი დავ­დი­ო­დით ნორჩ მა­თე­მა­ტი­კოს­თა და პროგ­რა­მის­ტ­თა წრე­ზე, სა­დაც ვეც­ნო­ბო­დით სხვა­დას­ხ­ვა სა­ინ­ტე­რე­სო მა­თე­მა­ტი­კურ ამო­ცა­ნას და ვწერ­დით პროგ­რა­მებს. ერთ მე­ცა­დი­ნე­ო­ბა­ზე წრის ხელ­მ­ძღ­ვა­ნელ­მა და­ვა­ლე­ბად შე­მოგ­ვ­თა­ვა­ზა ამო­ცა­ნა, რო­მე­ლიც ლე­ნინ­გ­რა­დის ერთ-ერთ მა­თე­მა­ტი­კურ ოლიმ­პი­ა­და­ზე იყო წარ­მოდ­გე­ნი­ლი. სა­კონ­ფე­რენ­ცი­ოდ სწო­რედ ეს ამო­ცა­ნა გან­ვი­ხი­ლე, სა­დაც და­სამ­ტ­კი­ცე­ბე­ლი იყო, რომ არ არ­სე­ბობს ფი­გუ­რა, რო­მე­ლიც გარ­კ­ვე­უ­ლი სა­ხის პი­რო­ბებს აკ­მა­ყო­ფი­ლებს. და­ვად­გი­ნეთ, რომ თან­დარ­თულ მი­თი­თე­ბებ­ში მოყ­ვა­ნი­ლი გზა ეყ­რ­დ­ნო­ბა უტო­ლო­ბას, რო­მე­ლიც სა­ზო­გა­დოდ სა­მარ­თ­ლი­ა­ნი არ არის და მო­ვიყ­ვა­ნეთ შე­სა­ბა­მი­სი მა­გა­ლი­თი. უფ­რო მე­ტიც, ჩვენ გა­ვა­ა­ნა­ლი­ზეთ მო­ცე­მუ­ლი შეზღუდ­ვე­ბი და კომ­პი­უ­ტე­რის დახ­მა­რე­ბით მო­ვა­ხერ­ხეთ სა­თა­ნა­დო ფი­გუ­რის აგე­ბა, რაც იმას ნიშ­ნავს, რომ არა მარ­ტო ამო­ცა­ნის მი­თი­თე­ბა, არა­მედ თვით ამო­ცა­ნის პი­რო­ბაც შეც­დო­მას შე­ი­ცავს.“ ნი­ნო გო­დო­რა­ძე, ჳხ2 კლა­სის მოს­წავ­ლე, თე­მა — „ნი­კო­ტი­ნის მავ­ნე ზე­მოქ­მე­დე­ბა ადა­მი­ა­ნის ორ­გა­ნიზ­მ­ზე“ (ბი­ო­ლო­გია): „მსოფ­ლი­ო­ში, და­ახ­ლო­ე­ბით, მი­ლი­არ­დი კა­ცი ეწე­ვა. ეს იმას ნიშ­ნავს, რომ ყო­ვე­ლი მე­სა­მე ზრდას­რუ­ლი ადა­მი­ა­ნი თამ­ბა­ქოს ტყვეა. ჯან­მ­რ­თე­ლო­ბის მსოფ­ლიო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის მო­ნა­ცე­მე­ბით, მო­წე­ვით გან­პი­რო­ბე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბე­ბით, ყო­ველ­წ­ლი­უ­რად, 4 მი­ლი­ო­ნი კა­ცი კვდე­ბა. თუ არა­ფე­რი შე­იც­ვა­ლა, 20 წლის შემ­დეგ, სი­გა­რე­ტი მთელ მსოფ­ლი­ო­ში სიკ­ვ­დი­ლი­სა და ინ­ვა­ლი­დო­ბის უმ­თავ­რეს მი­ზე­ზად იქ­ცე­ვა. სი­გა­რე­ტის მავ­ნებ­ლო­ბა­ზე ბევრს ლა­პა­რა­კო­ბენ, მაგ­რამ ლა­პა­რა­კი ლა­პა­რა­კად რჩე­ბა. ყვე­ლა მწე­ველ­მა უნ­და შე­იგ­ნოს, რომ თამ­ბა­ქოს მო­წე­ვა ნა­ად­რე­ვად აბე­რებს ორ­გა­ნიზმს და სიკ­ვ­დილ­თან აახ­ლო­ებს. მე არ მე­გუ­ლე­ბა ადა­მი­ა­ნი, რო­მელ­საც სი­ცოცხ­ლე არ უნ­დო­დეს. მინ­და მივ­მარ­თო მწე­ვე­ლებს — გი­ღირთ, სი­ცოცხ­ლის ფა­სად, ის 5-10-წუ­თი­ა­ნი „სი­ა­მოვ­ნე­ბა“, რო­მელ­საც ვე­ღარ აღ­წევთ თავს? ის 5-10 წუ­თი არის დრო, რო­მელ­საც სი­გა­რე­ტი თქვე­ნი ორ­გა­ნიზ­მი­დან სა­სი­ცოცხ­ლო ენერ­გი­ის წარ­თ­მე­ვას ახ­მარს. გახ­სოვ­დეთ, თი­თო­ე­უ­ლი სი­გა­რე­ტის მო­წე­ვის შე­დე­გად ჩა­მო­გეჭ­რე­ბათ სი­ცოცხ­ლი­დან 5-10 წუ­თი.“ ანი ოქ­რო­პი­რი­ძე, ჳხ2 კლა­სის მოს­წავ­ლე, თე­მა — „სა­ო­ცა­რი ნივ­თი­ე­რე­ბა — წყა­ლი“ (ფი­ზი­კა): „ნივ­თი­ე­რე­ბებს შო­რის წყალს, თა­ვი­სი ფი­ზი­კურ-ქი­მი­უ­რი თვი­სე­ბე­ბით, გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ად­გი­ლი უჭი­რავს. წყლის ყვე­ლა ეს თვი­სე­ბა ბუ­ნე­ბის გა­მო­ნაკ­ლი­სია. ის ნამ­დ­ვი­ლად ყვე­ლა­ზე სა­ო­ცა­რი ნივ­თი­ე­რე­ბაა. ის სა­ო­ცა­რია არა მარ­ტო მო­ლე­კუ­ლე­ბის იზო­ტო­პუ­რი ფორ­მე­ბის მრა­ვალ­სა­ხე­ო­ბით და იმით, რომ მო­მა­ვა­ლი ენერ­გი­ის უშ­რე­ტი წყა­როა, ის სა­ო­ცა­რია თა­ვი­სი ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი თვი­სე­ბე­ბით. ჩვე­ნი პლა­ნე­ტის ზე­და­პი­რის 3/4 წყლი­თაა და­ფა­რუ­ლი, მყა­რი წყლით — ყი­ნუ­ლი­თა და თოვ­ლით და­ფა­რუ­ლია ჩვე­ნი პლა­ნე­ტის 20%. წყალ­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი ჩვე­ნი პლა­ნე­ტის კლი­მა­ტი. წყა­ლი რომ არა, დე­და­მი­წა დი­დი ხნის წინ გა­ცივ­დე­ბო­და და გა­და­იქ­ცე­ო­და უსი­ცოცხ­ლო ქვის ნა­ტე­ხად. წყა­ლი, დი­დი კუთ­რი სით­ბო­ტე­ვა­დო­ბის გა­მო, გათ­ბო­ბი­სას, სით­ბოს შთან­თ­ქავს ნე­ლა, გა­ცი­ვე­ბი­სას კი ნე­ლა გა­მო­ყოფს სით­ბოს, რი­თაც თით­ქოს „აწო­ნას­წო­რებს“ დე­და­მი­წის კლი­მატს. ატ­მოს­ფე­რო­ში ორ­თ­ქ­ლი­სა და ღრუბ­ლე­ბის სა­ხით გა­ფან­ტუ­ლი წყლის მო­ლე­კუ­ლე­ბი იცავს დე­და­მი­წას კოს­მო­სუ­რი სი­ცი­ვის­გან. ადა­მი­ა­ნის ორ­გა­ნიზ­მის 2/3-ს შე­ად­გენს წყა­ლი, ყვე­ლა ბი­ო­ლო­გი­უ­რი პრო­ცე­სი ცოცხალ უჯ­რე­დებ­ში წყალ­ხ­ს­ნა­რე­ბის რე­აქ­ციაა. წყალ­ხ­ს­ნა­რებ­ში მიმ­დი­ნა­რე­ობს ქი­მი­უ­რი მრეწ­ვე­ლო­ბის უმე­ტე­სი ტექ­ნო­ლო­გი­უ­რი პრო­ცე­სე­ბი. წყლის გა­რე­შე სი­ცოცხ­ლე წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლია. წყა­ლი სი­ცოცხ­ლის სა­ფუძ­ვე­ლია და მას­ზე ძვირ­ფა­სი ბუ­ნე­ბა­ში არა­ფე­რია.“ ნი­კო­ლოზ სა­რა­ჯიშ­ვი­ლი, და­ვით ჭკა­დუა, ჳხ3 კლა­სის მოს­წავ­ლე­ე­ბი, თე­მა — „ზე­გამ­ტა­რო­ბა“ (ფი­ზი­კა): „ბო­ლო ათ­წ­ლე­უ­ლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში, ბევ­რი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი მა­სა­ლა იყო აღ­მო­ჩე­ნი­ლი, რო­გო­რი­ცაა, მა­გა­ლი­თად, მა­ღალ­ტემ­პე­რა­ტუ­რუ­ლი ზე­გამ­ტა­რე­ბი. ეს მა­სა­ლა ძა­ლი­ან პერ­ს­პექ­ტი­უ­ლია მო­მავ­ლის ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბი­სათ­ვის და მას დი­დი გა­მო­ყე­ნე­ბი­თი პო­ტენ­ცი­ა­ლი აქვს. ზე­გამ­ტა­რი ეწო­დე­ბა ისეთ გამ­ტარს, რო­მე­ლიც ელექ­ტ­რო­ნულ დენს წი­ნა­ღო­ბის გა­რე­შე ატა­რებს. სა­დენს, რა­გინდ კარ­გი გამ­ტა­რიც არ უნ­და იყოს, აქვს წი­ნა­ღო­ბა, რო­მე­ლიც იწ­ვევს ენერ­გი­ის და­კარ­გ­ვას. თუმ­ცა, გამ­ტა­რე­ბის გა­ცი­ვე­ბას­თან ერ­თად, მი­სი წი­ნა­ღო­ბა იკ­ლებს, ხო­ლო გარ­კ­ვე­უ­ლი ტემ­პე­რა­ტუ­რის შემ­დეგ (კრი­ტი­კუ­ლი ტემ­პე­რა­ტუ­რა) ის ნულ­დე­ბა. ძა­ლი­ან და­ბალ ტემ­პე­რა­ტუ­რა­ზე ზო­გი­ერ­თი ისე­თი მა­სა­ლის ელექ­ტ­რო და მაგ­ნი­ტუ­რი თვი­სე­ბე­ბი, რო­გო­რი­ცაა ტყვია, ვერ­ცხ­ლის­წყა­ლი ან ზო­გი­ერ­თი ოქ­სი­დი, რა­დი­კა­ლუ­რად იც­ვ­ლე­ბა. ეს მა­სა­ლე­ბი ზე­გამ­ტა­რი ხდე­ბი­ან — ისი­ნი ვე­ღარ უწე­ვენ წი­ნა­აღ­მ­დე­გო­ბას ელექ­ტ­რულ დენს და მაგ­ნი­ტურ ველს გან­დევ­ნი­ან. დღეს ზე­გამ­ტა­რო­ბა უაღ­რე­სად აქ­ტი­უ­რი კვლე­ვის სფე­როა, საქ­მე ეხე­ბა მის­გან წარ­მო­შო­ბი­ლი მე­ქა­ნიზ­მე­ბის გარ­კ­ვე­ვას, ახა­ლი ზე­გამ­ტა­რი მა­სა­ლე­ბის შეც­ნო­ბა­სა თუ უკ­ვე მრა­ვალ­რიცხო­ვა­ნი გა­მო­ყე­ნე­ბის გა­ფარ­თო­ე­ბას.“ ანა ბე­სი­აშ­ვი­ლი, თა­თია მი­ქე­ლა­ძე, ხ3 კლა­სის მოს­წავ­ლე­ე­ბი, თე­მა — „ტაო-კლარ­ჯე­თი — ჩვე­ნი ტკი­ვი­ლი და სი­ა­მა­ყე“ (ქარ­თუ­ლი ენა და ლი­ტე­რა­ტუ­რა): „დღეს ის­ტო­რი­უ­ლი კლარ­ჯე­თის მხა­რე მთლი­ა­ნად თურ­ქე­თის რეს­პუბ­ლი­კის საზღ­ვ­რებ­შია მოქ­ცე­უ­ლი და მი­სი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი ნა­წი­ლი, კაშ­ხ­ლის მშე­ნებ­ლო­ბის გა­მო, რამ­დე­ნი­მე წე­ლი­წად­ში წყლით და­ი­ფა­რე­ბა. დღეს იგი, რო­გორც ცალ­კე პრო­ვინ­ცია ან რა­ი­ო­ნი, არ არ­სე­ბობს. თურ­ქე­თის თა­ნა­მედ­რო­ვე ად­მი­ნის­ტ­რა­ცი­უ­ლი და­ყო­ფით, კლარ­ჯე­თი მოქ­ცე­უ­ლია შა­ვი ზღვის რე­გი­ონ­ში, კერ­ძოდ არ­თ­ვი­ნის პრო­ვინ­ცი­ა­ში. აერ­თი­ა­ნებს ამ პრო­ვინ­ცი­ა­ში შე­მა­ვალ არ­ტა­ნუჯს, არ­თ­ვი­ნის, მურ­გუ­ლი­სა და ბორ­ჩ­კის რა­ი­ო­ნებს, ასე­ვე ზღვის­პი­რა ხო­ფას რა­ი­ონს. წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ბევ­რი ქარ­თ­ვე­ლის გა­ნუ­ხორ­ცი­ე­ლე­ბელ ოც­ნე­ბად ქცე­უ­ლა ძირ­ძ­ველ მი­წა­ზე ფე­ხის დად­გ­მა, მი­ტო­ვე­ბუ­ლი ტაძ­რე­ბის მო­ლოც­ვა და აწ თურ­ქუ­ლად ქცე­უ­ლი სამ­შობ­ლოს მო­სიყ­ვა­რუ­ლე­ბა. ამი­ტო­მაც დი­დი იყო ინ­ტე­რე­სიც, მო­ლო­დი­ნი­ცა და შიშ­ნა­რე­ვი სი­ხა­რუ­ლიც, რო­ცა გზას გა­ვუ­დე­ქით მშობ­ლი­უ­რი, მაგ­რამ სა­ოც­რად შო­რე­უ­ლი ტაო-კლარ­ჯე­თის­კენ... ეს ნაშ­რო­მიც ჩვე­ნი ემო­ცი­ე­ბის, სი­ხა­რუ­ლი­სა და ტკი­ვი­ლის გა­ზი­ა­რე­ბას ისა­ხავს მიზ­ნად.“ პრე­ზენ­ტა­ცი­ე­ბი დას­რულ­და და ვიდ­რე ჟი­უ­რი მსჯე­ლობ­და, კონ­ფე­რენ­ცი­ის სტუმ­რებს მოს­წავ­ლე­ებ­მა სა­ა­ხალ­წ­ლო კლი­პი (მო­ამ­ზა­და ჳხ1 კლა­სის მოს­წავ­ლემ — ლა­შა თე­ლი­ამ) შე­მოგ­ვ­თა­ვა­ზეს, რი­თაც საქ­მი­ან ატ­მოს­ფე­როს ხა­ლი­სი­ა­ნი გან­წყო­ბა შე­მა­ტეს. ნა­ნა მა­ხა­რა­ძე, მოს­წავ­ლე ახალ­გაზ­რ­დო­ბის სა­სახ­ლის სას­წავ­ლო-შე­მოქ­მე­დე­ბი­თი კონ­ფე­რენ­ცი­ე­ბი­სა და პრო­ექ­ტე­ბის ორ­გა­ნი­ზა­ტო­რი: „მი­სა­სალ­მე­ბე­ლია, რომ კი­დევ არის იმის რე­სურ­სი, რომ სკო­ლებ­ში მსგავ­სი სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო კონ­ფე­რენ­ცი­ე­ბი ჩა­ტარ­დეს. ჩვენ წლე­ბის გან­მა­ლო­ბა­ში ვკუ­რი­რებთ რეს­პუბ­ლი­კურ კონ­ფე­რენ­ცი­ებს, ძა­ლი­ან დი­დი გა­მოც­დი­ლე­ბა გვაქვს და მი­ხა­რია დღე­ვან­დე­ლი კონ­ფე­რენ­ცია ასე­თი სა­ინ­ტე­რე­სო რომ იყო. ვერც კი წარ­მო­მიდ­გე­ნია, რა კრი­ტე­რი­უ­მით უნ­და შე­ფას­დეს პრე­ზენ­ტა­ცი­ე­ბი იმი­ტომ, რომ ოც­და­ერ­თი­ვე ნაშ­რომ­ში ჩა­დე­ბუ­ლია უზარ­მა­ზა­რი შრო­მა. მი­ვე­სალ­მე­ბი ამ დიდ წა­მოწყე­ბას. უპირ­ვე­ლეს ყოვ­ლი­სა, ძა­ლი­ან დი­დი მად­ლო­ბა ქალ­ბა­ტონ გუ­ლი­კო ხორ­ბა­ლა­ძეს, რომ სა­თა­ვე­ში უდ­გას ასეთ დიდ კონ­ფე­რენ­ცი­ას. მი­მაჩ­ნია, რომ წა­ხა­ლი­სე­ბის ასე­თი ფორ­მა — და­ჯილ­დო­ე­ბა, ბავ­შ­ვებს შემ­დ­გომ­ში ცოდ­ნის გაღ­რ­მა­ვე­ბის სტი­მულს მის­ცემს. მო­ვუ­წო­დებ ყვე­ლა სკო­ლას, მი­ბა­ძონ 128-ე სა­ჯა­რო სკო­ლის წა­მოწყე­ბას, გვერ­დ­ში და­უდ­გ­ნენ ახალ­გაზ­რ­დებს და მის­ცენ გზა ფარ­თო გა­ნათ­ლე­ბი­სა და გან­ვი­თა­რე­ბი­სა­კენ. არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი ბავ­შ­ვია თა­მუ­ნა ცერ­ც­ვა­ძე, გა­ნათ­ლე­ბუ­ლი და ჭკვი­ა­ნი, ასე­ვე, არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი იყო ტაო-კლარ­ჯე­თის თე­მა. სა­სი­ა­მოვ­ნოა, რომ ჩვე­ნი თა­ო­ბის­გან მი­ვიწყე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მა ახა­ლი თა­ო­ბის­თ­ვის აქ­ტუ­ა­ლუ­რია. მი­ვე­სალ­მე­ბი ფი­ზი­კა-მა­თე­მა­ტი­კი­სა და ქი­მი­ის წა­მო­წე­ვას, იმი­ტომ რომ, ჩვენ­და სამ­წუ­ხა­როდ, დღეს ნაკ­ლე­ბად გვყავს მეც­ნი­ე­რე­ბი, ეს ბავ­შ­ვე­ბი აუცი­ლებ­ლად უნ­და წა­ვა­ხა­ლი­სოთ.“ ჟი­უ­რიმ 10 საუკეთესო ნაშ­რო­მი გა­მო­ავ­ლი­ნა და ავ­ტო­რებს ფა­სი­ა­ნი სა­ჩუქ­რე­ბი გა­დას­ცა. კონ­ფე­რენ­ცი­ის ყვე­ლა მო­ნა­წი­ლე და­ჯილ­დოვ­და სი­გე­ლით. დი­რექ­ტო­რის მი­ერ და­წე­სე­ბუ­ლი პრი­ზი — „დი­რექ­ტო­რის სიმ­პა­ტია“ ხჳ1 კლა­სის მოს­წავ­ლე თა­მუ­ნა ცერ­ც­ვა­ძეს გა­და­ე­ცა. „ჩემ­თ­ვის თე­მა­ზე — სიტყ­ვი­სა და საქ­მის შე­ფა­სე­ბა ილია ჭავ­ჭა­ვა­ძის შე­მოქ­მე­დე­ბა­ში — მუ­შა­ო­ბა ძა­ლი­ან სა­ინ­ტე­რე­სო იყო, რად­გან ეს პრობ­ლე­მა დღე­საც აქ­ტუ­ა­ლუ­რია სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში. არა­ვინ არ მოქ­მე­დებს იმის­თ­ვის, რომ არ­სე­ბუ­ლი ვი­თა­რე­ბა გა­მოს­წორ­დეს, მხო­ლოდ სა­უბ­რო­ბენ. გა­დავ­წ­ვი­ტე ეს საკითხი წარ­მო­მე­ჩი­ნა და მეთ­ქ­ვა, რომ, რად­გან მი­ვაქ­ცი­ეთ ყუ­რადღე­ბა, კარ­გად დავ­ფიქ­რ­დეთ და, რაც მთა­ვა­რია, ვი­მოქ­მე­დოთ მის გა­მო­სას­წო­რებ­ლად. ჩვენ გარ­და, ამას არა­ვინ გა­აკეთებს. თე­მა გან­ხი­ლუ­ლი მქონ­და ილია ჭავ­ჭა­ვა­ძის „მგზავ­რის წე­რი­ლე­ბის“, „კა­ცია-ადა­მი­ა­ნის?!“ და „ოთა­რა­ანთ ქვრი­ვის“ მა­გა­ლით­ზე. წარ­მო­ვად­გი­ნე რუ­სულ ენა­ზე და­წე­რი­ლი ჩე­მი სა­კუ­თა­რი მოთხ­რო­ბა „ახალ­გაზ­რ­და მე­კობ­რე“, რო­მე­ლიც 14 წლის ასაკ­ში დავ­წე­რე. შე­ვე­ხე რა­სიზ­მის პრობ­ლე­მას და, ზო­გა­დად, ძა­ლა­დო­ბის პრობ­ლე­მას. სამ­წუ­ხა­როდ, დღეს, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში, გენ­დე­რუ­ლი თა­ნას­წო­რო­ბა არ არ­სე­ბობს — ჯერ­ჯე­რო­ბით, კა­ცე­ბი დო­მი­ნი­რე­ბენ ქა­ლებ­ზე. გა­დავ­წყ­ვი­ტე ეს სა­კითხი და რა­სიზ­მის გლო­ბა­ლუ­რი პრობ­ლე­მა წარ­მო­მედ­გი­ნა ჩემს მოთხ­რო­ბა­ში. „ახალ­გაზ­რ­და მე­კობ­რე“ ინ­გ­ლი­სურ ენა­ზეც ვთარ­გ­მ­ნე და სა­კონ­ფე­რენ­ცი­ოდ გა­მო­ვი­ტა­ნე. კი­დევ წარ­მოდ­გე­ნი­ლი მქონ­და ნაშ­რო­მი ბი­ო­ლო­გი­ა­ში. ნარ­კო­მა­ნია უდი­დე­სი პრობ­ლე­მაა მთელ მსოფ­ლი­ო­ში და სა­ქარ­თ­ვ­ვე­ლო­შიც. ძა­ლი­ან ბევ­რი ახალ­გაზ­რ­და მო­იხ­მარს ნარ­კო­ტიკს, რაც, ჩე­მი აზ­რით, არას­წო­რია. უნ­და ვე­ცა­დოთ მდგო­მა­რე­ო­ბა გა­მო­ვას­წო­როთ. რო­დე­საც ეს პრობ­ლე­მა ვიკ­ვ­ლიე, იმ დას­კ­ვ­ნამ­დე მი­ვე­დი, რომ ძა­ლი­ან ეფექ­ტუ­რი იქ­ნე­ბა თვი­თონ ნარ­კო­მა­ნებ­მა რომ მო­უ­წო­დონ ბავ­შ­ვებს, არ მი­ი­ღონ ნარ­კო­ტი­კი და უთხ­რან, რომ ეს უდი­დე­სი შეც­დო­მაა.“ — გვითხ­რა თა­მუ­ნამ. კონ­ფე­რენ­ცი­ის დას­კ­ვ­ნი­თი ტუ­რის მო­ნა­წი­ლე უფ­როს­კ­ლა­სელ­თა შო­რის ყვე­ლა­ზე მე­ტი ხჳ1 კლა­სი­დან იყო წარ­მოდ­გე­ნი­ლი. პირ­ველ ად­გილ­ზე გა­სუ­ლი ნაშ­რო­მის ავ­ტო­რი და „დი­რექ­ტო­რის სიმ­პა­ტია“ — თა­მუ­ნა ცერ­ც­ვა­ძეც ამ კლა­სის მოს­წავ­ლეა. თა­მარ ქუ­თა­თე­ლა­ძე, ხჳ1 კლა­სის დამ­რი­გე­ბე­ლი, ქარ­თუ­ლი ენის პე­და­გო­გი: „მი­მაჩ­ნია, რომ სა­კონ­ფე­რენ­ციო ტი­პის მუ­შა­ო­ბა სკო­ლა­ში ძა­ლი­ან მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნია. თე­მა, რო­მე­ლიც სა­კონ­ფე­რენ­ცი­ოდ გა­მო­ვი­ტა­ნე — სიტყ­ვი­სა და საქ­მის შე­ფა­სე­ბა ილია ჭავ­ჭა­ვა­ძის შე­მოქ­მე­დე­ბა­ში — მა­ნამ­დე კლას­ში და­ვა­მუ­შა­ვეთ. და­მუ­შავ­და ხუ­თი თე­მა, რო­მელ­თა­გან სა­უ­კე­თე­სო წარ­მოდ­გე­ნი­ლი იყო დღე­ვან­დელ კონ­ფე­რენ­ცი­ა­ზე. მი­მაჩ­ნია, რომ ჩვე­ნი თე­მის პრობ­ლე­მა­ტი­კა დღე­საც აქ­ტუ­ა­ლუ­რია, ძა­ლი­ან დი­დი აც­დე­ნაა სიტყ­ვა­სა და საქ­მეს შო­რის. მოს­წავ­ლეს, რო­მელ­მაც ჩემს სა­გან­ში გა­ი­მარ­ჯ­ვა — თა­მუ­ნა ცერ­ც­ვა­ძეს — ძა­ლი­ან ფარ­თო აზ­როვ­ნე­ბა აქვს და გო­ნი­ე­რი გო­გო­ნაა. თა­ვის­თა­ვად ის, რომ სკო­ლა­ში კონ­ფე­რენ­ცია ტარ­დე­ბა, სწო­რია. მოს­წავ­ლე სკო­ლა­ში, ცოდ­ნის მი­ღე­ბას­თან ერ­თად, კვლე­ვი­თი საქ­მი­ა­ნო­ბის წარ­მო­ე­ბის უნარ-ჩვე­ვა­საც უნ­და იძენ­დეს. ჩვენს სკო­ლა­ში მსგავ­სი საქ­მი­ა­ნო­ბის­თ­ვის სა­უ­კე­თე­სო პი­რო­ბე­ბია შექ­მ­ნი­ლი.“

25-28(942)N