2013-10-23 განხორციელებული ცვლილებები და მიმდინარე ტენდენციები ყველაზე მნიშვნელოვანი სიახლე დოქტორანტურის დაფინანსების პროექტია.
სახელმწიფო ასი წარმატებული დოქტორანტის სწავლას დააფინანსებს. ამისთვის საკმაოდ სოლიდური თანხაა
გამოყოფილი, ერთი დოქტორანტის დაფინანსება 21 ათასი ლარი ჯდება.
ლალი ჯელაძე
საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრმა თამარ სანიკიძემ, პროექტის „საქართველოს მთავრობა ღია მმართველობისთვის“ ფარგლებში, ჟურნალისტებთან შეხვედრა გამართა და განათლების სისტემაში მიმდინარე რეფორმა შეაჯამა. მასმედიის წარმომადგენლებს ის პროექტები გააცნო, რომელთაც საფუძველი ხელისუფლების ცვლილებისთანავე ჩაეყარა — უფასო სახელმძღვანელოები, სასკოლო ტრანსპორტი, უფასო ფაკულტეტები, უფასო პროფესიული განათლება, სკოლის პედაგოგთა, ადმინისტრაციისა და ტექნიკური პერსონალის გაზრდილი ხელფასები და სხვ. ეს გიორგი მარგველაშვილის მინისტრობის პერიოდში განხორციელებული ძირეული ცვლილებებია, რომლებმაც განათლება ყველასათვის კიდევ უფრო ხელმისაწვდომი გახადა.
თამარ სანიკიძემ ჟურნალისტებს ის ცვლილებებიც გააცნო, რომლებიც უშუალოდ მისი მინისტრობის პერიოდს უკავშირდება. განსაკუთრებით გამოყო ინკლუზიური განათლების მიმართულება, რომელიც, მისივე განცხადებით, დღეს სამინისტროსთვის პრიორიტეტს წარმოადგენს. ინკლუზიური განათლების ფარგლებში შემუშავდა გრძელვადიანი სტრატეგია, რომელიც 2013-2016 წლების სამოქმედო გეგმას მოიცავს. მის ფარგლებში, თბილისის ორ საჯარო სკოლაში, სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების — სმენადაქვეითებულ და აუტისტური სპექტრის მქონე მოსწავლეებისთვის ინტეგრირებული კლასები გაიხსნა. „ძალიან მნიშვნელოვანია, განსხვავებული საჭიროებებისა და შესაძლებლობების მქონე ბავშვების ინტეგრაცია საზოგადოებაში და მათ საშუალება უნდა მივცეთ თანატოლებთან ერთად მიიღონ განათლება“ — განაცხადა მინისტრმა.
წელს, სწორედ ამ მიზნით, 50 წლის შემდეგ პირველად, სამინისტრომ უსინათლო და სუსტადმხედველი მოსწავლეებისთვის სასკოლო სახელმძღვანელოების სრული კომპლექტი ბრაილის შრიფტით დაბეჭდა; გარდა ამისა, ოქტომბრიდან სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლის არსებობის შემთხვევაში, სკოლა უზრუნველყოფილია სპეციალური მასწავლებლით ან ფსიქოლოგით. მნიშვნელოვანი სიახლეა ისიც, რომ სპეციალური მასწავლებლის სამაგისტრო პროგრამამ აკრედიტაცია მიიღო და, 2014 წლიდან, ილიას უნივერსიტეტში დაიწყებს ფუნქციონირებას.
მზადდება ინკლუზიური განათლების ხელშემწყობი ორი გზამკვლევი; მიმდინარეობს მუშაობა „განათლების მიღების მეორე შესაძლებლობის“ სახელმწიფო საგანმანათლებლო სისტემაში არსებული ეროვნული მოდელის შექმნაზე. პროგრამა სასწავლო პროცესის მიღმა დარჩენილ ბავშვებს (სოციალურად დაუცველი, ქუჩაში მცხოვრები თუ მომუშავე) საგანმანათლებლო პროცესში ინტეგრირების საშუალებას მისცემს.
პროფესიულ განათლებაშიც დაიწყო ინკლუზიური ელემენტების შეტანა. წელს, პროფესიულ სასწავლებლებში, 51 სტუდენტი ჩაირიცხა, მათ სპეციალური მასწავლებელი მოემსახურება.
დასრულდა სკოლების ინტერნეტიზაციის პროგრამა. „დღეისათვის, ყველა სკოლაში გვაქვს ინტერნეტი, რაც ეფექტური კომუნიკაციის საშუალებას ნიშნავს. ეს პროექტი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ოკუპირებულ ხაზთან მდებარე სოფლებისა და იქ არსებული სკოლებისათვის, რადგანაც ოკუპირებულ ხაზს იქით ანტენებს, ინტერნეტსა და სხვა საკომუნიკაციო საშუალებების სიხშირეს ახშობენ. აქედან გამომდინარე, პროექტი კონკრეტულ სოფლებში კიდევ უფრო გავაძლიერეთ — დავამონტაჟეთ გამაძლიერებელი მოდემები და შიდა ქსელის ტელეფონები, რაც სკოლებს რესურსცენტრებთან და უშუალოდ სამინისტროსთან სწრაფი და ეფექტური კომუნიკაციის საშუალებას აძლევს.“ — აღნიშნა მინისტრმა.
შეიქმნა ბიბლიოთეკებისა და ბიბლიოთეკარის სტანდარტი, რაც იმას ნიშნავს, რომ ბიბლიოთეკარები ახალი სტანდარტის მიხედვით გადამზადდებიან, ხოლო ბიბლიოთეკის სტანდარტის დასრულებისთანავე, სავარაუდოდ 2014 წლიდან, ბიბლიოთეკებში გადაიხედება საგანმანათლებლო რესურსები. აღდგენილი და უფრო მრავალფეროვანი რესურსი და გადამზადებული ბიბლიოთეკარი სკოლებში ხარისხიანი სწავლების ერთგვარ გარანტად იქცევა.
გაიზარდა საჯარო სკოლების დაფინანსება როგორც გეოგრაფიული მდებარეობით გამოწვეული საჭიროებების, ასევე სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროებების მქონე მოსწავლეთა რაოდენობისა და სკოლის განვითარებისათვის აუცილებელი კომპონენტების მიხედვით.
პედაგოგების სასარგებლოდ შეიცვალა სერტიფიცირების დანამატის გაცემის წესი, რაც გულისხმობს სერტიფიცირების დანამატის გაცემას ჩატარებული საგაკვეთილო საათების პროპორციულად; განხორციელდა 600-ზე მეტი სკოლის რეაბილიტაცია, 80- ზე მეტი სკოლის გაზიფიცირება და გათბობის საქვაბეების მოწყობა. პროცესი გრძელდება, 2013 წლის ნოემბერში, საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში, ცხრა ახალი საჯარო სკოლის მშენებლობა დაიწყება; 2013 წლის აპრილიდან საგანმანათლებლო დაწესებულების მანდატურის სამსახურის ფსიქოლოგიური ცენტრი გაიხსნა; IX და XII კლასების მოსწავლეებისათვის შემუშავდა „პროფესიული ორიენტაციისა და კარიერის დაგეგმვის კურსი“.
თამარ სანიკიძე: „სკოლების განვითარებისათვის, განსაკუთრებით მაღალმთიანი რეგიონების, ვაუჩერული დაფინანსების სისტემა შეიცვალა. კოეფიციენტების საშუალებით, სკოლებს მოემატათ დაფინანსება, რაც მათ საკომუნიკაციო და კომუნალური ხარჯების გარდა (ეს განსაკუთრებით პრობლემატურია მაღალმთიანი სოფლების სკოლებისთვის), ფინანსური რესურსის სამომავლო განვითარებისათვის გადანარჩუნების საშუალებას მისცემს.“
რაც შეეხება მასწავლებელთა პროფესიულ განვითარებას, იმ რეფორმებმა, რომლებიც განათლების სექტორში წლების განმავლობაში მასწავლებელთა პროფესიული განვითარებისა და სერტიფიცირების მიმართულებით ჩატარდა, მინისტრის განცხადებით, დადებითი შედეგი ვერ გამოიღო. სწორედ ამიტომ, სამინისტრომ დაიწყო მუშაობა მასწავლებელთა განვითარების ახლებურ მიდგომებსა და კომპლექსურ სქემაზე. „მასწავლებელთა სასერტიფიკაციო გამოცდების შედეგები არც წინა წლებში იყო განსაკუთრებით სახარბიელო. ეს ინდიკატორი უნდა გამხდარიყო წინა ხელისუფლებისათვის, რომ არსებული ვითარების გამოსასწორებლად დროულად გადაედგათ ნაბიჯები. თუმცა, დაგვიანებული არც ახლაა. პირველ რიგში, საჭიროა საკანონმდებლო ცვლილებები. მოგეხსენებათ, რომ 2015 წელს ყველა პედაგოგი სერტიფიცირებული უნდა ყოფილიყო, რაც გამორიცხულია, რადგან დღევანდელი მონაცემებით პედაგოგთა მხოლოდ 20%-ია სერტიფიცირებული. ეს პედაგოგთა კადრების სერიოზულ დეფიციტს შექმნიდა.
პრობლემაზე საუბარს, ალბათ, სჯობს იმაზე ვისაუბრო, თუ როგორ ვაპირებთ პრობლემის მოგვარებას. პირველ რიგში, ყველა პედაგოგი უნდა ჩაერთოს სქემაში, რომელსაც მათ ვთავაზობთ და არა მხოლოდ სერტიფიცირებული, როგორც აქამდე იყო. რეალურად მასწავლებლების დიდი კონტინგენტი უყურადღებოდ იყო დატოვებული და მთელი აქცენტი სერტიფიცირებულ პედაგოგებზე და მათ განვითარებაზე იყო გადატანილი. სქემა ორ ნაწილად იყოფა — კარიერული განვითარება და წინსვლა, გაიმიჯნება კატეგორიები. პირველ რიგში, კარგად უნდა განიმარტოს პროფესიაში შესვლის ნაწილი. შემდეგ მოდის კარიერული განვითარება და წინსვლა, რაც ერთი კატეგორიიდან მეორეში გადასვლაზეა დამოკიდებული. დღესდღეობით ოთხი იდენტიფიცირებული კატეგორია განიხილება. უმაღლესი კატეგორიის მასწავლებელი იმდენად კვალიფიციური იქნება, რომ მენტორის ფუნქციას შეითავსებს და დამწყებ პედაგოგს მოამზადებს.
რაც შეეხება მასწავლებლის ცოდნისა და უნარების შეფასების ინსტრუმენტებს, მხოლოდ ტესტით შეფასება მიუღებელი და არაადეკვატურია, რაც მთავარია, არაფრის მომცემი. დღეს ტესტი რეალურად ამოწმებს გარკვეულ კომპეტენციას, მაგრამ ის მნიშვნელოვანი ნაწილი — პრაქტიკული ნაწილი, რომელიც გადამწყვეტია პედაგოგის საქმიანობაში, შეუმოწმებელი რჩება. სწორედ ამიტომ დავგეგმეთ კომპლექსური მიდგომა. შემუშავდა მოდელის პროექტი, რომელიც ალტერნატიულ გზებს სთავაზობს მასწავლებლებს, მათ არა მხოლოდ კომპეტენციების ტესტით შემოწმების, არამედ შეფასების და განვითარების სხვადასხვა შესაძლებლობები ექნებათ (ამჟამად, მიმდინარეობს მუშაობა გარდამავალი ეტაპის სტრუქტურირებაზე, რომ ყველა მასწავლებელს შეეძლოს ახალ სქემაში შესვლისას შეინარჩუნოს ძველი სქემის ფარგლებში დაგროვილი კრედიტები და სერტიფიცირების შედეგები).
მასწავლებელთა პროფესიული განვითარება და კარიერული ზრდა, თავითავად, სახელფასო ზრდასთან იქნება მიბმული და მათ საშუალება ექნებათ, სახელმწიფოსგან მიიღონ დახმარება იმისთვის, რომ გარანტირებული ჰქონდეთ კარიერული წინსვლა და არავის კეთილ ნებაზე არ იყოს დამოკიდებული მათი ხელფასების ზრდა.“
ბრიფინგზე დიდი დრო დაეთმო პროფესიული განათლების სფეროში მიმდინარე პროექტებს. „როდესაც 2012 წლის ოქტომბერში ხელისუფლებაში მოვედით, ევროკავშირთან მიმართებაში ძალიან ბევრი შეუსრულებელი ვალდებულება დაგვხვდა, რაც იმას ნიშნავდა, რომ სახელმწიფო ბიუჯეტს მილიონ ევროზე მეტი დააკლდებოდა. მოვითხოვეთ დამატებითი პერიოდი და მისი სიმცირის მიუხედავად, ყველა მოთხოვნა დავაკმაყოფილეთ და ვალდებულებებიც შევასრულეთ. წელს ამ თანხის მიღებას საფრთხე აღარ ემუქრება. ამასთანავე პროფესიული განათლების შრომის ბაზართან დაახლოებისა და კურსდამთავრებულთა დასაქმების მაჩვენებელთა ზრდის მიზნით, ევროკავშირთან ერთად, შემუშავდა ახალი პროგრამა, რომლის ფარგლებშიც პროფესიული განათლების განვითარებისთვის სახელმწიფო ბიუჯეტი 27 მილიონ ევროს მიიღებს.
ასევე ევროკავშირის დახმარებით, მიმდინარე წელს, პროფესიული განათლების განვითარებისა (2013-2020 წლები) და პროფესიულ განათლებაში კერძო სექტორის ჩართულობის სტრატეგია შემუშავდ, დოკუმენტი დასამტკიცებლად მთავრობას წარედგინება.
გაუქმდა საფეხურიდან საფეხურზე გადასასვლელი ბარიერი და შემუშავდა პროფესიულ პროგრამებზე რეგისტრაციის, ჩარიცხვისა და დაფინანსების გამჭვირვალე და სამართლიანი წესი; დაიწყო ინკლუზიური პროფესიული განათლების დანერგვა. წელს პროფესიული განათლება ხელმისაწვდომი გახდა მსჯავრდებულებისთვის და პროფესიონალებისთვის — 350 ბენეფიციარი გადამზადდება და მიიღებს პროფესიულ განათლებას. დაგეგმილი გვაქვს ბენეფიციარების რაოდენობის ზრდა და მათთვის მრავალფეროვანი პროგრამების შეთავაზება. მომავალი წლისათვის დაგეგმილია სასწავლო შენობებისა და სახელოსნოების რეაბილიტაციის პროექტები საქართველოს რეგიონებში მდებარე 4 კოლეჯში.“
თამარ სანიკიძემ იმ მემორანდუმზეც ისაუბრა, რომელიც, განათლების სფეროში ერთობლივი პროექტების განხორციელების მიზნით, საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროსა და აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სახელმწიფო ნავთობის კომპანიის „სოკარ“-აზერბაიჯანს შორის გაფორმდა. „მეტად მნიშვნელოვანია, რომ ახალგაზრდების განათლების საქმეში, სახელმწიფოსთან ერთად, კერძო სექტორიც აქტიურად ჩაერთო. ჩვენ შორის გაფორმებული მემორანდუმი ახალგაზრდებს კიდევ უფრო მეტ შესაძლებლობას მისცემს, გაიღრმავონ ცოდნა და გახდნენ პროფესიონალები.“ პროექტი, აშშ-ს ათასწლეულის გამოწვევის კორპორაციის მეორე კომპაქტის ფარგლებში, „ათასწლეულის გამოწვევის ფონდი-საქართველო“ ახორციელებს. ჩატარებული კვლევის შედეგები გამოყენებული იქნება საქართველოში ამერიკული პარტნიორი უნივერსიტეტების საბუნებისმეტყველო და საინჟინრო მეცნიერებების პროგრამების შერჩევისთვის.
უმაღლეს განათლებაში განხორციელებული ცვლილებები მინისტრმა ასე შეაფასა: „წელს სოციალურ პროგრამებში სერიოზული ცვლილებებია, გაორმაგდა არსებული ბიუჯეტი — ორჯერ მეტი რაოდენობის სტუდენტი ისარგებლებს სახელმწიფო დაფინანსებით. ასევე, წელს პირველად, გადავანაწილეთ სოციალური ფონდი და 2011-12 წლებში ჩარიცხულ სტუდენტებს ამ ფონდით სარგებლობის შესაძლებლობა მივეცით. სოციალური პროგრამები მაგისტრებისთვისაც გვაქვს, მაგრამ ყველაზე მნიშვნელოვანი სიახლე დოქტორანტურის დაფინანსების პროექტია. სახელმწიფო ასი წარმატებული დოქტორანტის სწავლას დააფინანსებს. ამისთვის საკმაოდ სოლიდური თანხაა გამოყოფილი, ერთი დოქტორანტის დაფინანსება 21 ათასი ლარი ჯდება. დოქტორანტურის საგანმანათლებლო პროგრამების საგრანტო კონკურსი რუსთაველის ფონდმა უკვე გამოაცხადა, კრიტერიუმები განსაზღვრულია.“
მინისტრმა სტუდენტებისთვის სახელმწიფო სტიპენდიების გაორმაგებაზე, ზაფხულისა და ზამთრის სკოლების ამოქმედებაზე, პროგრამა „ცოდნის კარის“ გაზრდილ ბიუჯეტსა და სახეცვლილებებზე ისაუბრა.
უმაღლესი განათლების მიმართულებით, სერიოზული კომპონენტი მილენიუმის პროგრამის ფარგლებში განხორციელდება, რაც გულისხმობს: ზუსტი, საბუნებისმეტყველო და საინჟინრო პროგრამების გაუმჯობესებას; სტუდენტებისთვის უცხოური უნივერსიტეტების ახალი ხარისხიანი პროგრამების შეთავაზებას. „ეს იქნება საწინდარი იმისა, რომ სხვა დანარჩენი პროგრამებიც იმ სტანდარტთან შესაბამისობაში მოვიდეს, რომელიც ხარისხიან განათლებას უზრუნველყოფს“ — აღნიშნა თამარ სანიკიძემ.
|