2011-11-03 გალა 2011 8 ოქტომბერს, ეროვნული მუზეუმის ეზოში, მწერლებმა, პოეტებმა და ლიტერატურის მოყვარულებმა მოიყარეს თავი. თავშეყრის მიზეზი ლიტერატურული კონკურსი „გალა 2011“ იყო, რომელსაც საფუძველი საკრებულოს თავმჯდომარემ ზაალ სამადაშვილმა ხუთი წლის წინ ჩაუყარა.
ზაალ სამადაშვილი, საკრებულოს თავმჯდომარე: „ნიშანდობლივია, რომ „გალას“ დაჯილდოების პირველი ცერემონიალი სწორედ აქ გაიმართა, ეროვნულ მუზეუმში. გავიდა ხუთი წელი და ჩვენ კვლავ ეროვნულ მუზეუმში ვართ. როგორც ყველა ღირებული, სასარგებლო და, თამამად შემიძლია ვთქვა, კარგი საქმე „გალაც“ წლიდან წლამდე იხვეწებოდა. იმ ძირითადი დანიშნულების გარდა, რომელიც ნებისმიერ ლიტერატურულ კონკურსს გააჩნია — წიგნისა და კითხვის პოპულარიზაცია — „გალამ“, ჩემი აზრით, ერთი ძალიან მნიშვნელოვანი რამ შეიძინა, ეს პრიორიტეტი გახლავთ იმ ადამიანების შეფასება და დაფასება, ვინც წლობით, და ზოგი ათეულობით წლობით, უდრტვინველად ემსახურება ლიტერატურას და წიგნს. ამის არაერთი მაგალითის მოტანა შეგვიძლია, თუ გადავხედავთ „გალას“ ხანმოკლე ისტორიას. ვულოცავ „გალას“ 5 წლისთავს და გილოცავთ თქვენ მწერლებისა და წიგნების ზეიმს. დარწმუნებული ვარ, გამარჯვებული წიგნები, ისევე როგორც ნომინანტებად დასახელებული წიგნები, დიდ ინტერესს გამოიწვევენ მკითხველ საზოგადოებაში.“
წლევანდელ კონკურსს ერთი ნომინაცია შეემატა და, ექვსი ნომინაციის ნაცვლად, გამარჯვებული შვიდ ნომინაციაში გამოვლინდა — კონკურსში მონაწილეობის შესაძლებლობა მიეცათ საქართველოს კინემატოგრაფიის ეროვნული ცენტრის მიერ, წლის საუკეთესო კინოსცენარის ნომინაციაზე წარდგენილ ავტორებსაც.
„გალას“ კონკურსის მონაწილეები ხუთკაციანმა ჟიურიმ შეაფასა, რომლის შემადგენლობაში იყვნენ: მთარგმნელი ნინო ქაჯაია, მხატვარი დიმიტრი ერისთავი, მწერლები: ზურაბ სამადაშვილი, მამუკა ხერხეულიძე და ეროვნული კინოცენტრის დირექტორის მოადგილე ნინო კუხალაშვილი. ჟიურიმ 21 გამომცემლობიდან შემოსული 138 წიგნიდან და 7 კინოსცენარიდან 20 ნომინანტი აარჩია, მათგან კი 8 ოქტომბერს შვიდი გამარჯვებული დაასახელა:
„წლის კინოსცენარი“, ამ ნომინაციის პირველი გამარჯვებული მაკა კუკულავა გახდა სცენარისთვის „ადას კინო“. გამარჯვებულს პრიზი კულტურის მინისტრმა ნიკოლოზ რურუამ გადასცა და აღნიშნა, რომ ეს ქართული კინოსთვის მნიშვნელოვანი ნომინაციაა: „ვინაიდან სცენარი არის ის, რის გარეშეც ვერ შეიქმნება კინო და ქართულ კინოს დღეს ნამდვილად სჭირდება ახალგაზრდა დრამატურგები.“ ამ ნომინაციის პირველი გამარჯვებული სცენარი 18 წლის გოგონას ისტორიას გადმოგვცემს, რომელიც ცხოვრებაში პირველ სერიოზულ გადაწყვეტილებას იღებს. ეს მხოლოდ ადას ისტორია არ არის, ის მისი თაობის პრობლემებს და თაობათა შორის კონფლიქტებს ეხება. „ადას კინო“ ახალგაზრდა სცენარისტის სრულმეტრაჟიანი ფილმის პირველი სცენარია, მართლაც იღბლიანი დასაწყისით.
„ჩემთვის ეს მოულოდნელი იყო, დიდი მადლობა მინდა ვუთხრა, პირველ რიგში, ჩემს პედაგოგს, კოტე ჯანდიერს; მადლობა ჟიურის, კინოცენტრს და ჩემს მეგობრებს, რადგან ეს სცენარი მათზეა და მათთვის. ჩემი სცენარის მიხედვით, პერსონაჟებს თავისუფლება აქვთ, მაგრამ არ არიან თავისუფლები. ის, რაც ფინალში ხდება, შეიძლება ილუზიებია, მაგრამ თუ ილუზიებია, მოდით, კინო ერქვას და გაუმარჯოს კინოს“, — განაცხადა მაკა კუკულავამ.
„გალამ“ წლის საუკეთესო თარგმანად უმბერტო ეკოს „ვარდის სახელი“ დაასახელა, რომელიც ხათუნა ცხადაძემ თარგმნა. „ის, რომ შენ თარგმნი ეკოს, უკვე დიდი შანსია და რადგან ეს შანსი მე მომეცა, გამოვიყენე. ეკო მაინც შემოვიდოდა საქართველოში, მაგრამ ბედნიერი ვარ, რომ ეს ჩემი საშუალებით მოხდა, ამისთვის დიდ მადლობას ვუხდი გამომცემლობა „დიოგენეს“. დიდი მადლობა საკრებულოს ამ პრემიის დაარსებისთვის, რადგან ეს მართლაც დიდი სტიმულია მთარგმნელისთვის.“
გალას ერთ-ერთი ძალიან მნიშვნელოვანი ნომინაციაა „საბავშვო წიგნის“ ნომინაცია, რომელიც წელს მწერალმა ნატო დავითაშვილმა მიიღო წიგნისთვის „ნისლებში და ნისლებს მიღმა“, გამომცემლობა „ლოგოს-პრესი“. ყველაზე გულწრფელი მკითხველის წლის საუკეთესო მწერლად დასახელება ძალიან მნიშვნელოვანი ჯილდოა.
ნატო დავითაშვილი: „ჯერ კიდევ გალას დაარსებამდე, ორი წლით ადრე, ჩემს პირველ წიგნში აღწერილი მქონდა კოლხური ცული, რომელზეც ეხატა საკურთხევლის წინ ყალყზე შემდგარ ცხენი და როცა გალას პრიზი — „კოლხური ცული“ ახლოს ვნახე, იქაც აღმოვაჩინე, რომ ცულზეც იგივე ცხენი ხატია, აქედან გამომდინარე, დამიჯერებთ, რომ დღევანდელი დღე ორმაგად სასიხარულოა. დიდი მადლობა გალას და მის ჟიურის, რომ ჩემი წიგნი ასე შეაფასა. დიდ მადლობას შევწირავ ჩვენს წინაპრებს, რომლებმაც არაჩვეულებრივი ფენომენი დაგვიტოვეს ქართული მითოლოგიის სახით. ეს რომ არა, საერთოდ არ მოვკიდებდი კალამს ხელს. დიდი მადლობა ჩემს მკითხველს — გუშინდელს, დღევანდელს, ხვალინდელს, ჩემი გმირები მათთან ერთად აგრძელებენ სიცოცხლეს.“.
გამარჯვება ნომინაციაში „წიგნის მხატვრობა“ წილად ხვდა ლორეტა აბაშიძე-შენგელიას თამრი ფხაკაძის წიგნის გაფორმებისთვის — „გლობუსას და ლუკას თავგადასავალი“ , გამომცემლობა „პეგასი“.
ნომინაციაში წლის „საუკეთესო ლიტერატურული პროექტი“, წელს გაიმარჯვა ზაზა აბზიანიძის პროექტმა — „100 წიგნი — ადამიანები რომელთაც შეცვალეს მსოფლიო“, გამომცემლობა „ქართული ბიოგრაფიული ცენტრი“. „ეს გახლავთ ქართულ საგამომცემლო სივრცეში სრულიად ახალი და უნიკალური გამოცემა და ძალიან მადლიერი ვარ, რომ ღირსეულად შეფასდა ძალიან ბევრი ადამიანის თავგადადებული შრომა“ — გვითხრა პროექტის ატორმა ზაზა აბზიანიძემ.
განსაკუთრებული სიხარული ხვდა წილად ნომინაციის „წლის წიგნის“ გამარჯვებულის გამოცხადებას. ამ ნომინაციის პრიზიორად მარიამ წიკლაურის „თეთრი ხბორები“ — გამომცემლობა „პეგასი“ , დასახელდა. როგორც გამარჯვებულმა აღნიშნა, წელს პირველად გაიცა ნომინაცია პოეტზე.
„ყველა მიხვდება, როგორ ვღელავ და როგორი მადლიერი ვარ მათი, ვინც პოეზიას მისცა ხმა. ეს არის ლექსის გამარჯვება, პოეზიის გამარჯვება და, თუ არ ვცდები, „გალაზე“ პოეტი წელს პირველად ჯილდოვდება. არ შემიძლია, ჩემი სიხარული ყველა პოეტს არ გავუზიარო.“
კონკურსის ბოლოს გამოცხადდა ნომინაცია „სამაგიდო წიგნი“. ეს ნომინაცია ჩემთვის განსაკუთრებული გახლდათ, რადგანც ჩემი სამაგიდო წიგნი კონკურსამდე გახდა მიხო მოსულიშვილის „ვაჟა-ფშაველა“, ამდენად მისი აღიარება ჟიურის მიერ ორმაგად სასიხარულო იყო. გამარჯვებულმა მადლობა გადაუხადა ჟიურის და განაცხადა: „ეს პრემია მე მიხარია და მე დამაბნია, თორემ ვაჟა ფშაველასთვის ეს მორიგი პრემია იქნებოდა, მას ალბათ ამაზე მეტიც ეკუთვნოდა. ეს გამარჯვება ჩემთვის ნიშნავს იმას, რომ ვაჟა-ფშაველა კიდევ ერთხელ დააფასეს. მიხარია, როცა ვხედავ იმას თუ როგორ გრძნობს საქართველო, ვინ ჰყავდა ამ გენიოსის სახით. უნდა გაგრძელდეს ვაჟას თარგმნა და მსოფლიოსთვის გაცნობა, ვაჟას სამყარო მსოფლიოს ჩვენს ქვეყანას გააცნობს. ვაჟაზე დაწერილი წიგნების კითხვას, ბუნებრივია, ვაჟას კითხვა სჯობს, მაგრამ მისი ბიოგრაფიაც ხომ უნდა ვიცოდეთ.“
„მხატვრული და დოკუმენტური (მოგონებებიდან მხოლოდ ისინი გამოვიყენე, რომლებიც უფრო სანდოდ ვცანი) ჩანაწერების სახით წარმოდგენილი ეს ბიოგრაფიული წიგნი საუკუნე-ნახევრის ვაჟა-ფშაველას ძნელ, მაგრამ ღირსეულად და პირნათლად განვლილ ცხოვრებაზე მოგვითხრობს...
...როგორც სხვა ყველა დიდი შემოქმედი, ვაჟა-ფშაველაც მარტო რჩება ღმერთისა და საკუთარი თავის წინაშე, რათა გამოარღვიოს თავისი გარემომცველი მეცხრამეტე საუკუნის გარსი და დღევანდელ, აღმოსავლურ-დასავლურ დაპირისპირებაში ჩართულ კაცობრიობას თავისი დიდი შინაგანი ძალის მქონე, მითოლოგიურ-ფილოსოფიური და ტრაგიკულ-ეპიკური პოემებითა და ლექსებით თუ ლირიკულ-ფილოსოფიური მოთხრობებით კიდევ ერთხელ შეახსენოს ჰუმანიზმის მარადწარუვალი იდეალები“ — წერს ავტორი წიგნის შესავალში.
ნინო ქაჯაია, ჟიურის წევრი, მთარგმნელი: „გალა“ პირადად ჩემთვის ნამდვილი დღესასწაულია — თავისი სამზადისით, წინასწარ ნერვიულობით, ცერემონიალით, დაჯილდოებულებით... თუ დამიჯერებთ, ყოველი ჯილდო ისე მიხარია, თითქოს მე თვითონ ვიღებდე პრემიას. ძალიან მიყვარს ამდენი გახარებული ადამიანის ერთად ყურება და მეც ბედნიერი ვარ მათი წარმატებით.
წლევანდელ „გალას“ რაც შეეხება — თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ ეს წელიწადი ერთ-ერთი საუკეთესო იყო; ეს ეხება დაჯილდოებულებსაც და შორტლისტსაც. განსაკუთრებით რთული იყო არჩევანი სამაგიდო წიგნისა და წლის წიგნის ნომინაციებში, რადგან ერთიმეორეზე უკეთესი წიგნები შევიდა შორტლისტში ამ ნომინაციებით. „ამერიკული მოთხრობებიც“, „XXI საუკუნის ქართული მოთხრობაც“ ნამდვილად კარგი წიგნებია; არაჩვეულებრივი წიგნია გიორგი კაკაბაძის „ფიროსმანი“; თუმცა, ჩემი აზრით, საბოლოოდ სწორი გადაწყვეტილება მივიღეთ.
მინდა კიდევ ერთხელ მივულოცო გამარჯვებულებს და მადლობა ვუთხრა ყველას, ვინც მობრძანდა „გალას“ ცერემონიალზე და გაიზიარა ჩვენი სიხარული“.
„გალა 2011“-ის ნომინაციებში გამარჯვებულებმა საჩუქრად მიიღეს ბრინჯაოს ხანის კოლხური ხელცულის მცირე ზომის ასლი და ერთჯერადი ფულადი პრემია, 4000 ლარის ოდენობით
ლალი ჯელაძე
|