2018-05-10
სასკოლო განათლება მხოლოდ გამოცდებზე ორიენტირებული არ უნდა იყოს
წელს, ერთიან ეროვნულ გამოცდებზე, 40 ათასზე მეტი აბიტურიენტი დარეგისტრირდა, თუმცა ეს რიცხვი საბოლოო არ არის, რადგან გამოსაშვები გამოცდები სურათს, გარკვეულწილად, შეცვლის. მეთორმეტეკლასელთა დაძაბულობა ნელ-ნელა პიკს აღწევს, ერთიან ეროვნულ გამოცდებამდე, წინ საატესტატო გამოცდების ჩაბარება ელით და თანაც შეცვლილი ფორმატით — მოსწავლე ეკრანზე, ტესტირების დასრულებისას, ქულის დანახვის ნაცვლად, შეტყობინებას მიიღებს, გადალახა თუ არა მან მინიმალური კომპეტენციის ზღვარი, მინიმალურ 5,5 ქულაზე მეტი მიიღო თუ ნაკლები. ამ ცვლილებამ უფროსკლასელებში აზრთა სხვადასხვაობა გამოიწვია, რადგან ნაწილი მიიჩნევს, რომ საატესტატო გამოცდები საკმაოდ ზედაპირულია და ქულას მოსწავლის მოტივაციისთვის დიდი მნიშვნელობა აქვს, ნაწილს კი მოსწონს ეს გადაწყვეტილება, რადგან მოსწავლეებს შორის „გაჯობე-ვერგაჯობეს“ პრინციპი მოისპობა. რამდენად მომზადებული ხვდებიან უფროსკლასელები გამოცდებს, რომელ უნივერსიტეტებსა თუ მიმართულებებს ანიჭებენ უპირატესობას და ამზადებს თუ არა სკოლა მათ ერთიანი ეროვნული გამოცდებისთვის — ამ თემებზე მოსაზრებებს დღეს 24-ე საჯარო სკოლის მეთორმეტეკლასელები გაგვიზიარებენ. შემდეგ ნომრებში, ამ რუბრიკით, სხვა უფროსკლასელთა მოსაზრებებს შემოგთავაზებთ.
თათია გოჩაშვილი. პირველ რიგში, დიდი მადლობა მინდა გადაგიხადოთ, რომ დაინტერესდით ამ თემით. შვიდთვიანი მზადების შემდეგ, ვფიქრობ, მზად ვარ ეროვნული გამოცდებისთვის როგორც ცოდნის თვალსაზრისით, ასევე ტესტების ადეკვატურად გაგების მხრივ. რაც შეეხება საატესტატო გამოცდებს, ამ მხრივ, ცალკე არ ვემზადები, ეროვნული გამოცდების ცოდნის საფუძველზე ვფიქრობ მათ ჩაბარებას.
ვფიქრობ, ქულას დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა მოსწავლის მოტივაციისთვის. ბავშვები, რომლებიც მაღალ ქულაზე სწავლობდნენ ან თუნდაც მაღალი ქულა უნდოდათ, სერიოზულად ეკიდებოდნენ საატესტატო გამოცდებს. შესაბამისად, ამით დაგროვებულ ცოდნას ავსებდნენ. ვინც არ სწავლობდნენ, ცდილობდნენ, რომ ამ გამოცდებისათვის მაინც შეეძინათ გარკვეული ცოდნა. მინიმალური ბარიერის გადალახვისათვის მნიშვნელობის მინიჭება აბსოლუტურად ყველა მოსწავლის დემოტივაციას გამოიწვევს, რადგან ბევრი ფიქრობს, რომ საშუალო დონის ცოდნით შეძლებს გამოცდების „გადაგორებას“.
საატესტატო გამოცდები, ვფიქრობ, საკმაოდ ზედაპირულია, მხოლოდ საგნის ცოდნას მოითხოვს. ძირითადად მოწმდება მოსწავლეების ცოდნა და არა მათი აზროვნების უნარი. ასევე ხშირია სახელმძღვანელოებით გამოწვეული გაუგებრობები, რადგანაც ერთზე მეტი წიგნია გრიფირებული და ამ წიგნებს შორის ინფორმაციული სხვაობაა, ხშირია შემთხვევები, როდესაც მოსწავლეებს არ აქვთ ამა თუ იმ საგნის ყველა სახელმძღვანელოსთან წვდომა. შესაბამისად, მოდის კითხვები, რომლებზეც მოსწავლეებს არ აქვთ პასუხები, მათი ცოდნის მიუხედავად. რაც შეეხება ეროვნულების მოდელს, აქ უფრო დიდი მნიშვნელობა აბიტურიენტის აზროვნებას ენიჭება, რაც ჩემი აზრით კარგია, რადგან საშუალო განათლების მქონე ადამიანს, მხოლოდ ზეპირი მეტყველება არ უნდა შეეძლოს. ასევე მინდა აღვნიშნო ის ფაქტი, რომ ორივე გამოცდა კომპიუტერთან ბარდება, რაც დამღლელია, განსაკუთრებით ეროვნული გამოცდებისას. ხშირად რთულია კომპიუტერში მოცემული ინფორმაციის აღქმა, განსაკუთრებით დიდი ტესტებისა და ამოსახსნელი სავარჯიშოების შემთხვევაში.
ჩემ თაობაში, ძირითადად, მოთხოვნილება იურიდიულ, სამედიცინო და ბიზნეს ფაკულტეტებზეა. ერთი მხრივ, ვფიქრობ, რომ იურიდიული და სამედიცინო ფაკულტეტების პოპულარიზაციას თანამედროვე გადაცემები და სერიალები იწვევენ, ასევე მშობლების სურვილი, როდესაც მოსწავლეს არ აქვს გადაწყვეტილი რისი კეთება უნდა მომავალში. მაგრამ ყველაზე ხშირად მაინც შინაგანი მოთხოვნილების გამო ირჩევენ. მე ავირჩიე მართვისა და საზოგადოებრივი მეცნიერებების ფაკულტეტი.
აბიტურიენტთა უმრავლესობა ირჩევს იმ უნივერსიტეტს, რომელსაც მისაღები ქულების ზღვარი მინიმალური აქვს. ასევე, ამ ბოლო დროს, ძალიან პოპულარული გახდა კერძო უნივერსიტეტები.
პროფესიული განათლების შესახებ მაქვს გარკვეული ინფორმაცია, ძირითადად იმ ადამიანებისგან, რომლებმაც მიიღეს ცხრა კლასის ატესტატი და ამის შემდეგ სკოლა დატოვეს. თუმცა ეს რამდენიმე წლის წინათ იყო. ახლა მსგავსი სურვილის მქონე არავინ მყავს გარშემო.
გრანტის შესახებ ძირითად ინფორმაციას მასწავლებლები მაწვდიან, თუმცა ამ თემაზე ხშირადაა გადაცემები, ტელევიზიით თუ რადიოთი. ვიცი, რომ გრანტის მიღება ხდება უნარებისა და არჩეული საგნის ქულის საფუძველზე. ორი ან მეტი საგნის არჩევის შემთხვევაში კი უპირატესობა უმაღლეს ქულას ენიჭება. ამ საკითხის მიმართ ნეიტრალური დამოკიდებულება მაქვს, რადგან უკეთესი სისტემის შესახებ ინფორმაციას არ ვფლობ, ამიტომ შესადარებელი მაგალითიც არ მაქვს.
უფასო ფაკულტეტების გაუქმებას უარყოფითი და დადებითი მხარეები აქვს. ერთი მხრივ, ქვეყანაში არსებული ეკონომიკური მდგომარეობის გამო, ყველას არ აქვს იმის საშუალება, რომ შეძლოს შვილის უმაღლესი განათლების სრულად დაფინანსება. ამ მხრივ, უფასო ფაკულტეტები, სწავლის შანსს აძლევს. მატერიალურად გაჭირვებულ ახალგაზრდებს. მეორე მხრივ, უფასო ფაკულტეტები, ძირითადად, ისეთ უნივერსიტეტებშია, რომელში სწავლის საფასურიც სრულიად შეიძლებოდა დაფარულიყო 100%-იანი სახელმწიფო გრანტით, ამიტომაც სწავლის მსურველი ახალგაზრდისათვის ეს სწავლისთვის დამატებითი მოტივაციაა. ამავდროულად, ასეთ ადამიანებს არჩევანის უფრო მეტი თავისუფლება აქვთ. ასევე არიან ისეთი კატეგორიის აბიტურიენტები, რომლებისთვისაც უფასო ფაკულტეტები უბრალოდ უნივერსიტეტში მოხვედრისა და სტუდენტის სტატუსის მიღების შანსია და თუ ეს შანსი აღარ მიეცემათ, გაუჭირდებათ უნივერსიტეტში მოხვედრა. რეალურად ეს კარგია, რადგან საქართველოს მთავრობა ვერ უზრუნველყოფს მოქალაქეებს სამუშაო ადგილებით, ამიტომაც ჯობია უნივერსიტეტის დიპლომი ისეთმა ადამიანმა მიიღოს, რომელიც მართლაც სწავლისთვისაა მოწოდებული.
ჩემი აზრით, საქართველოში განათლება მხოლოდ ნაწილობრივაა ორიენტირებული გამოცდებზე. ეს ტენდენცია მხოლოდ რამდენიმე საგანში შეინიშნება. რეალურად, მოსწავლეების უმეტესობას ეროვნულ გამოცდებზე ნებისმიერი ტესტის შევსება უჭირს, არა ცოდნის ნაკლებობის, არამედ ამგვარ ტესტურ დავალებებზე მუშაობის არცოდნის გამო. ასეთი შემთხვევები, ძირითადად, რაიმე ტიპის თხზულების დაწერისას ვლინდება. თუმცა, გამოცდებისთვის მზადების გარეშეც ხშირად იზღუდება მოსწავლის შემოქმედებითი უნარი და თავისუფლება, მხოლოდ იმიტომ, რომ მასწავლებლისთვის მიღებულ „ჩარჩოებში“ არ ჯდება მოსწავლე, თუმცა ეს სხვა პრობლემაა.
ლუკა ჩეკურაშვილი. საატესტატო და ეროვნულ გამოცდებს სათანადოდ მომზადებული და იმედიანად ვხვდები. საატესტატო გამოცდებზე მინიმალური ზღვარის დაწესება და მისი მინიჭება, ერთი მხრივ სწორად მიმაჩნია, რადგან მოსწავლეებს შორის არ იქნება გაჯობე-ვერგაჯობეს პრინციპი, მაგრამ მეორე მხრივ, არ მომწონს, რადგან ვეღარ გავიგებთ როგორ ვართ მომზადებული ეროვნული გამოცდებისთვის. რა თქმა უნდა, მერჩია საატესტატო გამოცდების შეფასება ქულებით ყოფილიყო.
რაც შეეხება გამოცდების თანამედროვე მოდელს, მომწონს საატესტატო გამოცდები, თუმცა დასახვეწია. მაგალითად, გამოცდაზე შეიძლება მოგივიდეს ჯერ ძალიან რთული შეკითხვა, შემდეგ ძალიან მარტივი, რაც გაბნევს... გგონია, რომ ჩაიჭერი. რაც შეეხება ეროვნულ გამოცდას, მომწონს, მაგრამ უნარებში წინადადების შევსება ხშირად არალოგიკურია და კარგი იქნება, თუ დაიხვეწება. მთლიანობაში ეროვნული გამოცდების მოდელი ძალიან მომწონს.
ჩვენს თაობაში მოთხოვნად პროფესიებად ითვლება — ბიზნესმართვა, სამართალი, სამედიცინო, ეკონომიკური... უპირატესობა ამ სპეციალობებს მაღალი ანაზღაურების გამო ენიჭებათ. პირადად მე, ჟურნალისტიკის ფაკულტეტი ავირჩიე. უნივერსიტეტებიდან პრესტიჟულად თავისუფალი, აგრარული და თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტები ითვლება.
პროფესიული განათლების შესახებ საკმაოდ კარგად ვარ ინფორმირებული და ძალიან მომწონს. თუმცა, რატომღაც პროფესიულმა სასწავლებლებმა პრესტიჟულის სახელი ჯერ ვერ დაიმკვიდრეს, რაც ალბათ, ჩვენი მენტალობის ბრალია. გაუაზრებლად და იძულებით უმაღლეს სასწავლებელში ჩაბარებას, რა თქმა უნდა, სჯობს რაიმე პროფესია აირჩიო და შენი საქმის პროფესიონალი იყო. სამწუხაროდ, ჩემი მეგობრებიდან არავინ მახსენდება, რომ სწავლა პროფესიულში გაეგრძელებინა.
რაც შეეხება უფასო ფაკულტეტებს, როგორც ვიცი, უფასო ის ფაკულტეტებია, რომლებზეც ნაკლები მოთხოვნაა. უფასო ფაკულტეტებს ის აბიტურიენტები ირჩევენ, რომლებსაც ფასიანზე სწავლის საშუალება არ აქვთ. ვფიქრობ, უფასო ფაკულტეტების გაუქმება არამართებულია, თუნდაც იმიტომ, რომ უფასო ფაკულტეტების არსებობით გაზრდილი მოთხოვნა ნაკლებად პრესტიჟულ სპეციალობებზე კვლავ შემცირდება.
რა თქმა უნდა, ეროვნული გამოცდებისთვის რეპეტიტორთან ვემზადები, ჩემი მეგობრების უმეტესობა, შეძლებისდაგვარად, ახერხებს რეპეტიტორთან სიარულს. სამწუხაროდ, მხოლოდ სკოლაში მიღებული ცოდნა არ არის საკმარისი იმისათვის, რომ ერთიანი ეროვნული გამოცდები დაძლიო. ამ მხრივ, სკოლაში სერიოზული და მნიშვნელოვანი სამუშაოებია ჩასატარებელი.
ლუკა გოგშელიძე. საატესტატო და ერთიან ეროვნულ გამოცდებს მომზადებული ვხვდები. საატესტატო გამოცდებზე შეფასების სისტემის გაუქმება არ მიმაჩნია სწორ გადაწყვეტილებად, რადგან ვეღარ გავიგებთ თუ როგორ შეფასდება ჩვენი ცოდნა. მოსწავლეებმა იციან, რომ გამოცდის უმაღლეს ქულაზე ჩაბარების შემთხვევაშიც კი, ვერ გაიგებენ საკუთარ ქულას, შესაბამისად, ვერ შეაფასებენ საკუთარ შესაძლებლობებს, ამიტომ მათ აღარ აქვთ მოტივაცია.
საატესტატო გამოცდის მინუსი სწორედ შეფასების სისტემის გაუქმებაა, დანარჩენით კმაყოფილი ვარ, ვთვლი, რომ კარგი მოდელია როგორც საატესტატო, ისე ეროვნული გამოცდები.
აბიტურიენტები, ძირითადად, ბიზნეს-ადმინისტრირებას/მართვას, საზოგადოებრივ მეცნიერებებს, სამართალს ირჩევენ, თუმცა ნამდვილად არ ვიცი, რატომ აკეთებენ ასეთ არჩევანს და საერთოდ, საქართველოში რატომაა ეს ფაკულტეტები ასე პოპულარული. ვთვლი, რომ ჩემ თაობაში პრესტიჟული ტექნიკური საგნებია, რადგან ტექნიკის ეპოქაში ვცხოვრობთ და ამ მიმართულებით, წინ კიდევ ბევრი საინტერესო რამ გველის. პროგრამირება, ელექტრო და კომპიუტერული ინჟინერია, ყველაზე პრესტიჟულ ფაკულტეტებად მიმაჩნია და სწორედ ამიტომ ავარჩიე ელექტრო ინჟინერია.
თითქმის ყველა უნივერსიტეტშია თითო ისეთი ფაკულტეტი მაინც, რომელზეც სხვაგან მაღალ დონეზე ვერ ისწავლი, ამიტომ მიმაჩნია, რომ უნივერსიტეტების პოპულარულ და ნაკლებად პოპულარულ კატეგორიებად დაყოფა-დახარისხება სწორი არ არის.
პროფესიულ კოლეჯებში სწავლა რატომღაც ზოგისთვის სათაკილოა და უმეტესობას სურს, მაინცდამაინც უმაღლესი განათლება მიიღოს, რაც არამართებულია, ვისაც არ შეუძლია უმაღლეს სასწავლებელში სწავლა, მათთვის იდეალური ვარიანტია პროფესიული განათლების დაუფლება და ამ გზით წარმატების მიღწევა.
მიმაჩნია, რომ უფასო ფაკულტეტების გაუქმება კარგი იქნება, ვინაიდან აბიტურიენტების გარკვეული ნაწილისთვის მთავარია უნივერსიტეტში მოხვდეს, რის გამოც სწორედ უფასო ფაკულტეტებს ირჩევენ, ამიტომაც ფაკულტეტების გაუქმება სჯობს — ვისაც სურს უფასოდ სწავლა, გრანტისთვის იბრძოლებს.
ის, რომ საქართველოში სასკოლო განათლება მთლიანად ორიენტირებულია გამოცდებზე, რა თქმა უნდა,ზღუდავს როგორც მასწავლებლის, ასევე მოსწავლის შემოქმედებითობას, გაკვეთილები უინტერესოა და მოსწავლეებიც უბრალოდ იზეპირებენ მასალას მხოლოდ იმისთვის, რომ გამოცდა ჩააბარონ. სასკოლო განათლება არ უნდა იყოს ორიენტირებული მხოლოდ გამოცდებზე, ის უნდა ცდილობდეს, გაკვეთილი უფრო საინტერესო და შემეცნებითი გახდეს.
მოამზადა მაკა ყიფიანმა
|
