2018-03-22 სქემის მოქნილობისთვის დაგეგმილი ცვლილებები მასწავლებელთა პროფსიული გავითარებისა და კარიერული წინსვლის სქემაში ცვლილებები იგეგმება, რომლის მიხედვით მასწავლებლებს მაქსიმალურად შეუმცირდებათ ბიუროკრატიული ბარიერები. ერთ-ერთი ცვლილება მასწავლებლის სტატუსიდან ჩამოქვეითების შესახებ ჩანაწერს შეეხება — უფროს/წამყვან მასწავლებელს, იმ შემთხვევაში, თუ კარიერულ წინსვლას აღარ გეგმავს, სტატუსი შეუნარჩუნდება.
რამ განაპირობა ცვლილებების აუცილებლობა და კონკრეტულად რომელ კომპონენტებს შეეხება, ამის შესახებ გვესაუბრება მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრის დირექტორი გიორგი მაჩაბელი.
— როგორც ცნობილი გახდა, სქემაში გარკვეული ცვლილებები იგეგმება
— სქემაში ცვლილებები ყოველწლიურად ხორციელდება, რომლის შედეგადაც უფრო და უფრო იხვეწება და მოქნილი ხდება. მთელი წლის განმავლობაში ვაკვირდებით პროცესებს, ვატარებთ მონიტორინგს, შედეგების ანალიზზე დაყრდნობით ვამზადებთ წინადადებებს სამინისტროში წარსადგენად. სამინისტრო განიხილავს და საჭიროების შემთხვევაში, თავადაც შეაქვს ცვლილებები. საბოლოოდ, შეჯერებულ ცვლილებათა პაკეტს წარვუდგენთ მთავრობას დასამტკიცებლად. მოგეხსენებათ, სქემა კომპლექსურია და ძალიან ბევრ კომპონენტს მოიცავს, მათ შორის, ისეთ საქმიანობასაც, რომელიც ჩვენს ცენტრს არ ეხება. მაგალითად, მასწავლებელთა მომზადების კომპონენტი, რომელიც უმაღლესი განათლების სისტემის სფეროა, სახელფასო პოლიტიკის განსაზღვრა, რაც მთლიანად სამინისტროს პრეროგატივაა, პროფესიაში შესვლა და პროფესიიდან გასვლა, რომელიც, ასევე, ჩვენი ცენტრის პოლიტიკის მიღმაა. ასე რომ, ვცდილობთ, მაქსიმალურად კოორდინირებულად ვიმოქმედოთ. თუმცა, საზოგადოების ძირითადი ყურადღება სწორედ ჩვენი ცენტრის მიერ განხორციელებული კომპონენტისკენ — მასწავლებლის პროფესიული განვითარებისკენაა მიმართული. სქემაში ამ კომპონენტს დიდი ადგილი ეთმობა და ამიტომაც ჩვენი უშუალო ფუნქციაა, სწორედ ეს კომპონენტი იხვეწებოდეს თითოეული მასწავლებლის საჭიროების გათვალისწინებით. ეს ძალიან ცოცხალი, კომპლექსური და ყოველდღიური პროცესია. აქტიურად ვმუშაობთ, რომ მასწავლებლებს გაუადვილდეთ სქემაში ოპერირება, რაც შეიძლება ნაკლები ძალისხმევა დასჭირდეთ ბიუროკრატიული მექანიზმების განსახორციელებლად. ძალიან აქტიურად მივდივართ პროცესის ავტომატიზაციის მიმართულებით, ვამზადებთ ისეთ პროგრამას, რომელიც საშუალებას მოგვცემს, მთლიანად ავტომატიზებული იყოს პროცესი, რაც ნიშნავს იმას, რომ თითოეული მასწავლებლის მოთხოვნა და საჭიროება ავტომატურად დაფიქსირდება სისტემაში. მაგალითად, გაივლის ტრენინგს — ეს ავტომატურად აისახება პროგრამაში და ა.შ., რაც მაქსიმალურად შეამცირებს იმ ტვირთს, რასაც ჰქვია პროფესიული აქტივობის დამადასტურებელი საბუთების მომზადება/დასკანერება, ატვირთვა და ა.შ.
— უფრო კონკრეტულად რომ გვითხრათ, რა იგულისხმება გამარტივებაში?
— მარტივდება პედაგოგის შეფასების ინსტრუმენტები, მოცულობით უფრო მოქნილი და კომპაქტური ხდება დოკუმენტაცია, რომელიც საჭიროა პედაგოგისთვის ამა თუ იმ პროფესიული განვითარების კურსის გავლის დასადასტურებლად. თავისთავად, დოკუმენტების რაოდენობაც მცირდება, 32 აქტივობისთვის საჭირო 68 დოკუმენტი 40-მდე შემცირდება, ამასთანავე, შინაარსიც უფრო დახვეწილი გახდება. სიახლე იქნება ისიც, რომ თუ მასწავლებელი ტრენინგს გაივლის, მას აღარ მოუწევს მისი დამადასტურებელი დოკუმენტის ატვირთვა, რადგან ცვლილების შემდეგ თავად ცენტრი ატვირთავს. აქამდე, ცენტრი აძლევდა მასწავლებელს ტრენინგის გავლის დამადასტურებელ სერტიფიკატს, რომელსაც შემდეგ ის ასკანერებდა და ტვირთავდა. ახლა გვაქვს იმის ტექნიკური შესაძლებლობა, რომ ცენტრმა თვითონ განახორციელოს სერტიფიკატის ატვირთვა eSchool-ის სისტემაში. მომავალში კიდევ უფრო თამამ ნაბიჯებს გადავდგამთ და ყოველ წელს შევთავაზებთ სიახლეებს. ამ სისტემის აწყობა დაკავშირებულია ბევრ ტექნიკურ სიძნელესთან, მაგრამ მიუხედავად ამისა, მინდა დავარწმუნო ყველა, რომ ამ მიმართულებით ბევრი სიახლე იქნება. პრინციპში, ეს იყო ის შემაფერხებელი პროცედურა, რომელიც პედაგოგებს არ მოსწონდათ, რადგან საქმეს ურთულებდათ.
როცა დეცენტრალიზაციის პროცესი განვითარდება და შემოვლენ გარე პროვაიდერები, რა თქმა უნდა, მათთან გავლილი პროფესიული კურსებიც ჩაეთვლებათ პედაგოგებს, რაც, ასევე, ავტომატურად აიტვირთება სისტემაში.
— რადგან დეცენტრალიზაციას შევეხეთ, აქვე გკითხავთ, რა ეტაპზეა?
— ძალიან საინტერესო პროცესში ვართ. მოგეხსენებათ, წინა წელი პილოტირების წელი იყო და ამ რეჟიმში გავეცით რამდენიმე გრანტი სხვადასხვა ორგანიზაციებზე, მათ შორის იყო, უნივერსიტეტი, არასამთავრობო ორგანიზაციები, ასევე, იყვნენ ასოციაციებიც, რადგან აქტიურად ვუჭერთ მხარს საგნობრივ ასოციაციებს და გვინდა, ჩავრთოთ პროფესიული განვითარების პროცესში. გასული წლის ბოლოს გარკვეული შედეგები მივიღეთ, შევაჯამეთ და ანალიზი წარვუდგინეთ განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს, პირადად მინისტრთან გვქონდა ამ თემის განხილვა. პილოტირების პროცესი დადებითად შეფასდა, თუმცა გამოიკვეთა გარკვეული მიმართულებები, რომლის დახვეწაც გვინდა. მაგალითად, სამინისტრომ გვთხოვა, უფრო მოქნილი და ეფექტიანი სისტემა შევთავაზოთ ხარისხის კუთხით — როგორ გააკონტროლებს ცენტრი გარე პროვაიდერების მიერ ჩატარებულ აქტივობებს. თავისთავად, საბოლოო ჯამში, ცენტრია პასუხისმგებელი ხარისხზე — რადგან ჩვენ ვანიჭებთ პროვაიდერს ტრენინგის ჩატარებისა და კრედიტის მინიჭების უფლებას, გარკვეულწილად, ჩვენ ვაგებთ პასუხს მათ მიერ შეთავაზებული სერვისის ხარისხზეც. სწორედ ახლა ვმუშაობთ იმაზე, თუ რა მიმართულებით და როგორ შეამოწმებს ცენტრი გარე პროვაიდერების საქმიანობას. საბოლოოდ შეჯერებულ ვარიანტს სამინისტროს წარვუდგენთ და ერთობლივად გადავწყვეტთ, როგორ წარიმართება დეცენტრალიზაციის პროცესი. სამინისტროს გადაწყვეტილებით, ეს წელიც პილოტირების წელია. მიაჩნიათ, რომ ერთი წელი ცოტაა ასეთ სერიოზულ პროცესზე დაკვირვებისთვის. აქედან გამომდინარე, მიმდინარე წელსაც პილოტირების რეჟიმში განვახორციელებთ დეცენტრალიზაციას. ეს, გარკვეულწილად, იმანაც განაპირობა, რომ წლების წინ დაწყებული დეცენტრალიზაციის მცდელობა უშედეგოდ დასრულდა. ამიტომ არ გვინდა, ჩვენც იგივე შეცდომა გავიმეოროთ.
— ცვლილება შეეხება უფროსი და წამყვანი მასწავლებლის სტატუსის შენარჩუნებასაც, რამ განაპირობა ეს ცვლილება?
— სტატუსის შენარჩუნებასთან დაკავშირებით ცვლილების შესახებ გადაწყვეტილება იმიტომ მივიღეთ, რომ საჭიროდ მივიჩნიეთ, უფროსი და წამყვანი მასწავლებლისთვის მოგვეხსნა ის წნეხი, რომელსაც სტატუსის შესანარჩუნებელი ქულების დაგროვება უქმნიდათ. მაგალითად, უფროს მასწავლებელს სტატუსის შესანარჩუნებლად 13 კრედიტქულა უნდა დაეგროვებინა, ხოლო წამყვანს — 19. ცვლილების შემდეგ, უკვე აღარ იქნება საჭირო სტატუსის შენარჩუნებისთვის გარკვეული კრედიტქულების რაოდენობა. ამით პედაგოგებს შესაძლებლობა მიეცემათ, კიდევ მეტად იფიქრონ პროფესიულ განვითარებაზე და უფრო თავისუფალი იყვნენ ამ არჩევანში.
— რაკი სტატუსის შესანარჩუნებლად აღარ მოუწევთ კრედიტქულების დაგროვება, ხომ არ დაეკისრებათ რაიმე ვალდებულება?
— თავისთავად, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ პროფესიული განვითარებისთვის არაფერს აღარ გააკეთებენ. არის გარკვეული სავალდებულო აქტივობები, რომლის განხორციელებაც აუცილებელია ამ პედაგოგებისთვის. ჩვენ ძალიან სკურპულოზურად მივადევნებთ თვალს თითოეულ მასწავლებელს, რა აქტივობას განახორციელებს.
სიახლე შეეხება პრაქტიკოს მასწავლებელსაც. გვინდა მაქსიმალურად შევუწყოთ ხელი იმ პედაგოგებს, ვინც ზრუნავენ კარიერულ წინსვლაზე, რომ რაც შეიძლება მოკლე დროში გადავიდნენ შემდეგ საფეხურზე და უფრო მაღალი სტატუსი მოიპოვონ. ამიტომ, აქამდე არსებული შეზღუდვა, რომლის მიხედვითაც პრაქტიკოს მასწავლებელს არ შეეძლო წელიწადში 5 კრედიტქულაზე მეტის დაგროვება, მოიხსნა, ახლა მას შეუძლია მეტი კრედიტქულის მოპოვება, რაც სტატუსის შეცვლას დააჩქარებს.
ამის გარდა, სიახლე იქნება ისიც, რომ დაწინაურებაზე წარდგენილ კანდიდატს — პედაგოგს, რომელიც დააგროვებს შესაბამის კრედიტქულას იმისთვის, რომ გადაინაცვლოს შემდეგ საფეხურზე, დასჭირდება სკოლის (დირექტორის) დახასიათება. ეს არის დამატებითი მექანიზმი იმისთვის, რომ მისი არა მხოლოდ პროფესიული მზაობა განვსაზღვროთ, არამედ ის თვისებებიც, რომელიც მასწავლებლის პროფესიისთვის არანაკლებ მნიშვნელოვანია.
— შეეხო თუ არა ცვლილება შეფასების ჯგუფებს?
— ამ მიმართულებით სკოლებს კიდევ უფრო მეტი თავისუფლება ეძლევათ, შიდა შეფასების ჯგუფებს მთლიანად სკოლები დააკომპლექტებენ. კასკადური ტრენინგების რეჟიმიდან, რომელსაც ვატარებდით შეფასების ჯგუფებისთვის, კონსულტაციების რეჟიმზე გადავდივართ და ამაში აქტიურად ჩავრთავთ რესურსცენტრებსაც. მათთან ერთად განვსაზღვრავთ საჭიროებებს — რომელ სკოლას, რომელ მასწავლებელს რა საჭიროება აქვს და სწორედ ამ მონაცემების გათვალისწინებით მოვახდენთ წერტილოვან ინტერვენციებს, და გავუწევთ კონსულტირებას. პროცესმა დაგვანახა, რომ იქ, სადაც სკოლის დირექტორი და ხელმძღვანელობა კარგია, პასუხისმგებლობით ირჩევენ შეფასების ჯგუფის წევრებს, რომლებიც შემდეგ კარგად მუშაობენ. მაგრამ, სამწუხაროდ, გვაქვს სკოლები, სადაც უჭირთ ამ კომპონენტში და შეფასების ჯგუფშიც ნაკლებად დაინტერესებული ხალხი ჰყავთ შერჩეული. მაგალითად, ზოგი ნაკლებად სერიოზულად ეკიდება ამ კომპონენტს და არჩევს იმის მიხედვით, ვისაც მეტი დრო აქვს. მათ მეტად დავეხმარებით და გავუწევთ შესაბამის კონსულტირებას. ასევე, ხელს შევუწყობთ იმ სკოლებს, რომლებიც კარგად ართმევენ თავს ამ კომპონენტს და გარკვეული წინსვლაც აქვთ, გამოცდილება პრობლემების მქონე სკოლებს გაუზიარონ.
— საუბარია იმაზეც, რომ სკოლების დამოუკიდებლობის ხარისხი გაიზრდება, რაც თავისთავად ზრდის ნდობას. რას გვეტყვვით ამის შესახებ?
— ზოგადად, თვითონ სქემა ისეა აწყობილი, რომ საბოლოო ჯამში, სკოლების დამოუკიდებლობის ხარისხის ზრდასთან ერთად, პედაგოგების პროფესიული განვითარების სისტემაც მთლიანად სკოლებში გადავიდეს და იქ ბაზირებულ სისტემებად იქცეს. შეიძლება სკოლას პროფესიული განვითარების სხვადასხვა სისტემა ჰქონდეს. ასე მოვიაზრებთ მომავალში პროფესიულ განვითარებას და უცხოეთის გამოცდილებითაც, ყველაზე ეფექტური სწორედ სკოლის ბაზაზე აპრობირებული სისტემებია. რა თქმა უნდა, ცენტრი მომავალში ხელს შეუწყობს სკოლებს, რომ სისტემებმა გამართულად იფუნქციონირონ. საკმაოდ რთული პროცესია, ერთი და ორი წელი ამ ინიციატივის განხორციელებას არ ეყოფა, ამიტომაც ამ მიმართულებით მუშაობა გეგმაზომიერი და უწყვეტი უნდა იყოს.
— აისახება თუ არა სპეციალური მასწავლებელი სქემაში?
— არსებული სქემა, რომელიც განკუთვნილია მასწავლებელთა პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლისთვის, ამ ეტაპზე, არ მოიაზრებს სპეციალურ მასწავლებელს. მათთვის შეიქმნება ბევრად უფრო გაადვილებული/გამარტივებული სქემა, რომელზეც ამჟამად მიდის მუშაობა. კონკრეტიკისგან თავს შევიკავებ, რადგან ბევრი რამ შესათანხმებელია, მხოლოდ ამის შემდეგ გამოვიტანთ სამსჯავროზე. აუცილებლად იქნება განხილვა, პედაგოგებს შევთავაზებთ ჩვენს მონახაზს, შესაბამისად, გვინდა მათგან მივიღოთ უკუკავშირი.
— ცოტა ხნის წინ გახდა ცნობილი ონლაინ ტრენინგების დანერგვის შესახებ. როგორ აისახება სქემაში და დადგინდა თუ არა კრედიტქულების მინიჭების ოდენობა?
— დისტანციური სწავლების ტექნიკური უზრუნველყოფა „ათასწლეულის გამოწვევის ფონდი — საქართველოს“ პროექტის ფარგლებში განხორციელდება. საკმაოდ რთული პროცესია. ამჟამად უკვე შექმნილი ტრენინგმოდულების ონლაინ კურსებად გარდაქმნაზე ვმუშაობთ. სამუშაოს დასრულების შემდეგ, ცენტრი რაც შეიძლება მოკლე ვადებში შეეცდება ონლაინ კურსების მასწავლებლებისთვის შეთავაზებას. ცენტრი მაქსიმალურად გამოიყენებს ამ კომპონენტს და გაზრდის მის როლსაც, მასშტაბსაც და მოცულობასაც, დავიწყებთ STჶმ მიმართულების საგნებით და შემდეგ დანარჩენ საგნებზეც გადავალთ. პროექტის დასრულების შემდეგ ჩვენი ცენტრი გააგრძელებს ონლაინ ტრენინგებს, რადგან მდგრადობის კომპონენტი ძალიან სერიოზულად გვაქვს განსაზღვრული და აუცილებლად გამოვიყენებთ პროექტის ფარგლებში შექმნილ როგორც ტექნიკურ, ისე ადამიანურ რესურსს, უნიკალური გამოცდილება გროვდება, რომელიც მომავალში გამოგვადგება.
რაც შეეხება კრედიტქულების მინიჭებას, მასწავლებელი, რომელიც წარმატებით გაივლის ონლაინ მოდულს, მოიპოვებს კრედიტქულას.
ჩვენ ვაპირებთ, ეს პროექტი გამოვიყენოთ მაღალმთიან რეგიონებშიც, როგორც მასწავლებლების ტრენინგისთვის, ისე მოსწავლეებისთვის გაკვეთილების ჩასატარებლად. მაგალითად, თბილისიდან, ფიზიკის კარგმა მასწავლებელმა შეიძლება ონლაინ გაკვეთილი ჩაუტაროს უშგულში ორ მოსწავლეს. ეს განსაკუთრებით საჭირო და ეფექტური იქნება დეფიციტურ სკოლებში, სწორედ მათგან დავიწყებთ და შემდეგ ნელ-ნელა გავაფართოებთ.
— ვისარგებლებ შემთხვევით და გკითხავთ იმ სიახლეზე, რომელიც რეგიონებში მასწავლებელთა სახლების აშენებას ეხება?
— მასწავლებელთა სახლების აშენება წლების წინ დაიგეგმა, მაგრამ პროცესი შეჩერებული იყო. ახლა ჩაითვალა, რომ ეს აუცილებელი და საჭიროა რეგიონის განვითარებისთვის. ასეთი სახლების აშენება იგეგმება ახალციხეში, ზუგდიდში, ოზურგეთსა და თელავში. ვიწყებთ ახალციხით, უკვე მზადაა პროექტი, მოძებნილია ადგილიც და მალე ტენდერი გამოცხადდება. ეს იქნება განათლების სახლები, სივრცე, სადაც მომსახურებას მიიღებს მასწავლებელი (მაგალითად, ტრენინგების სახით, რითაც შეიძლება გარე პროვაიდერებმაც ისარგებლონ), ასევე შეიძლება განთავსდეს ლაბორატორიები, რომლითაც ისარგებლებენ სკოლები, ჩაატარებენ გაკვეთილებს. რაც მთავარია, განათლების სახლი უახლესი ტექნიკით იქნება აღჭურვილი და ექნება საუკეთესო ბიბლიოთეკა როგორც ელექტრონული, ისე წიგნადი ფონდი. თავისთავად, ასეთი თანამედროვე სივრცე გამოაცოცხლებს რეგიონს და მასწავლებელთა მოტივაციასაც გაზრდის.
ესაუბრა ლალი ჯელაძე
|