2018-02-08
ცვლილებების პროექტი მიზანი — მაღალი ლეგიტიმაციის მქონე მანდატური
საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროსა და შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინიციატივით, მანდატურის სამსახურის რეფორმასთან დაკავშირებით, მომზადდა „ზოგადი განათლების შესახებ“ საქართველოს კანონში შესატანი ცვლილებების პროექტი. ცვილებები შეეხება როგორც სკოლებში მანდატურების დანიშვნის წესს, ასევე მათ უფლება-მოვალეობებს. რა შეიცვლება მანდატურის სამსახურში, რას სთავაზობს კანონპროექტი სკოლებს, მათი უსაფრთხოების უზრუნველყოფის მიზნით, გაიზრდება თუ არა მანდატურის უფლებამოსილება და როგორ განისაზღვრება მისი უფლება-მოვალეობები, შევა თუ არა სკოლაში საპატრულო პოლიცია — ამ და სხვა საკითხებზე იმსჯელეს „ქორთიარდ მერიოტში“ გამართულ შეხვედრაზე, რომელსაც განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის მოადგილე ლია გიგაური და შინაგან საქმეთა მინისტრის მოადგილე ნათია მეზვრიშვილი უძღვებოდნენ. შეხვედრაში მონაწილეობდნენ სხვადასხვა სახელმწიფო უწყების, პარლამენტის, არასამთავრობო და საერთაშორისო ორგანიზაციების წარმომადგენლები.
კანონპროექტის მიხედვით:
e სკოლებში უსაფრთხოების უზრუნველყოფის მიზნით, შიდა და გარე პერიმეტრზე ვიდეო კამერების არსებობა გახდება სავალდებულო. ვიდეოკამერები სკოლის მთელ ტერიტორიას და გარე პერიმეტრს დაფარავს. აღჭურვის პროცესი ეტაპობრივად წარიმართება და საქართველოს უკლებლივ ყველა სკოლას მოიცავს. სკოლებში, სადაც უკვე არსებობს კამერები, გადამოწმდება მათი დაფარვის არეალი და, საჭიროების შემთხვევაში, გაიზრდება ვიდეოკამერების რაოდენობა. ვიდეოკამერების ადმინისტრირებას მანდატურის სამსახური განახორციელებს;
e კიდევ უფრო გაიზრდება კოორდინაცია განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროსა და შინაგან საქმეთა სამინისტროს შორის. კერძოდ, სკოლაში რიკს-ჯგუფების ადრეულ ეტაპზე იდენტიფიცირებისა და სკოლის გარეთ დანაშაულის პრევენციის მიზნით, მოხდება სამინისტროებს შორის სამართალდარღვევების შესახებ ინფორმაციის გაცვლა;
e სკოლაში მოსწავლეთა შორის კონფლიქტის განეიტრალების და სკოლის გარეთ კონფლიქტის გაგრძელების პრევენციის მიზნით, მანდატურს ექნება მოზარდის შეყოვნების და მშობლისთვის და სამართალდარღვევის შემთხვევაში, პოლიციისთვის დაუყოვნებლივ შეტყობინების ვალდებულება;
e მანდატურის სამსახური ხდება გაცილებით დამოუკიდებელი და მაღალი ლეგიტიმაციის მქონე — მანდატური თანამდებობაზე დაინიშნება არა სკოლის დირექტორის, არამედ მანდატურის სამსახურის უფროსის მიერ, რაც მანდატურის დამოუკიდებლობის ხარისხს გაზრდის. მანდატურის სამსახურის უფროსს, თავის მხრივ, თანამდებობაზე ნიშნავს განათლების მინისტრი;
e თუ დღეს მოქმედი კანონმდებლობით მანდატური შეიძლება გახდეს ზოგადი განათლების მქონე პირი, ცვლილების შემდეგ მანდატურად დაინიშნება მხოლოდ უმაღლესი განათლების მქონე პირი;
e მანდატურის სამსახურში მიღების ასაკი აიწევს 21 წლამდე;
e იცვლება მანდატურის პროფესიული მომზადების წესი, რომელიც თეორიულ მომზადებასთან ერთად, პრაქტიკულ კომპონენტსაც გაითვალისწინებს. გაიზრდება მოსამზადებელი კურსის ხანგრძლივობა. კურსს შესაბამისი ექსპერტები გაუძღვებიან, რაც სწავლების მაღალ ხარისხს და მანდატურთა პროფესიულ ზრდას უზრუნველყოფს. ახალი კურსის შესაბამისად გადამზადებას მოქმედი მანდატურები ეტაპობრივად გაივლიან.
გარდა საკანონმდებლო ცვლილებებისა, ამ მიმართულებით, შინაგან საქმეთა და განათლების სამინისტროების მიერ უკვე გადაიდგა გარკვეული ნაბიჯები:
e გაღრმავდა მანდატურსა და საპატრულო პოლიციას შორის თანამშრომლობა, გაძლიერდა პატრულირება სკოლის პერიმეტრზე;
e ამოქმედდა ფსიქოლოგიური დახმარების ცხელი ხაზი;
e გაძლიერდა ფსიქოლოგიური მომსახურება სკოლებში. ეს პროცესი ეტაპობრივად მთელ ქვეყანას მოიცავს და, საბოლოოდ, ყველა სკოლას ეყოლება კვალიფიციური ფსიქოლოგი;
e ფსიქოლოგებთან თანამშრომლობის შედეგად, განათლების სამინისტრომ შეიმუშავა კონკრეტული რეკომენდაციები მშობლებისთვის, მოსწავლეებისა და მასწავლებლებისთვის;
e სარეკომენდაციო ფლაერები, ეტაპობრივად, ყველა სკოლაში რიგდება, რაც ხელს უწყობს ძალადობისა და ბულინგის შესახებ ცნობიერების ამაღლებას, დანაშაულის პრევენციას, ძალადობის მსხვერპლთა დახმარებას.
ლია გიგაური: „სკოლებში უსაფრთხოების გაძლიერების მიზნით, იწყება მანდატურის სამსახურის განვითარება. მთელი რიგი მიმართულებით, მანდატურის სამსახური ძლიერდება და მისი ლეგიტიმაციაც იზრდება. ეს ნიშნავს, რომ უფრო აქტიური გახდება როგორც პრევენციულ ღონისძიებებში, ასევე იდენტიფიკაციის თვალსაზრისით. უფრო დახვეწილი და მკაფიოდ გამოხატული იქნება რეფერალი — როგორ უნდა მოხდეს მოსწავლის გადამისამართება; რეაგირების მექანიზმები უფრო მკაფიოდ იქნება გაწერილი მანდატურებისათვის და რაც მთავარია — შედეგზე ორიენტირებული.
რაც შეეხება ინტერესს, რატომ შეგვაქვს ასეთი ცვლილებები კანონში, რა თქმა უნდა, სახელმწიფოს, საზოგადოების ინტერესშია, რომ თითოეული მოზარდი დაცული იყოს როგორც სკოლის ტერიტორიაზე, ასევე მის გარეთ. სწორედ ამ მიზნით, გარკვეულ მუხლებში შევიდა ცვლილებები, გაჩნდა მკაფიო ჩანაწერი, როგორ იმოქმედოს მანდატურმა თითოეულ კონკრეტულ შემთხვევაში. აქტივობები, რომელიც მოჰყვება ამ ჩანაწერებს, გაწერილი იქნება კანონქვემდებარე აქტებში, სრული ინსტრუქციების სახით, როგორ იმოქმედოს ამ სამსახურის წარმომადგნელმა. კვლავ და კვლავ, მკაფიოდ გვინდა აღვნიშნოთ ის, რომ ცვლილებები არ გულისხმობს პოლიციური რეჟიმის შეტანას სკოლაში, პირიქით, მოიაზრებს თითოეული მოზარდის უსაფრთხოების დაცვას ყველა მიმართულებით და, რაც მთავარია, კომპლექსური მიდგომების გამოყენებას.
იმის გამო, რომ მანდატურს ემატება ფუნქციები, მათ შორის, ძალიან მნიშვნელოვანი იქნება მისი ჩართვა პრევენციულ ღონისძიებებში, ჩვენ უფრო მაღალ სტანდარტს ვითხოვთ, მანდატურის მომზადების თვალსაზრისით.“
განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროში აცხადებენ, რომ კანონპროექტი მიზნად ისახავს მანდატურის სამსახურის ეფექტიანობის ზრდას და უწყებებს შორის (შინაგან საქმეთა და განათლების სამინისტროებს) მჭიდრო კომუნიკაციის გზით, როგორც სკოლის, ისე მიმდებარე ტერიტორიაზე მოზარდთა შორის დანაშაულის პრევენციას. ამ მიზნით, მანდატურის სამსახური გაცილებით დამოუკიდებელი და მაღალი ლეგიტიმაციის მქონე ხდება. დანაშაულის პრევენციისთვის, მანდატური ვალდებული იქნება, შეაყოვნოს ბავშვი, სასწრაფოდ დაუკავშირდეს მშობელს და თუ ჩათვლის, რომ ადგილი აქვს სამართალდარღვევას, დაუყოვნებლივ შეატყობინოს საპატრულო პოლიციას.
მანდატურის დამოუკიდებლობის ხარისხის ზრდას ისიც შეუწყობს ხელს, რომ მას თანამდებობაზე დანიშნავს არა სკოლის დირექტორი, არამედ მანდატურის სამსახურის უფროსი. ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ცვლილება ალბათ ის არის, რომ მანდატურად დაინიშნება მხოლოდ უმაღლესი განათლების მქონე პირი (არსებული კანონმდებლობით, მანდატური შეიძლება მხოლოდ ზოგადი განათლების მქონე პირიც კი გახდეს) და სამსახურში მიღების ასაკიც 21 წლამდე აიწევს.
ამასთანავე, იცვლება პროფესიული მომზადების წესი, მანდატურად მუშაობის მსურველები, თეორიულ კურსთან ერთად, პრაქტიკულ სწავლებასაც გაივლიან. მნიშვნელოვანია, რომ გაიზრდება მოსამზადებელი კურსის ხანგრძლივობა, სწავლების პროცესში შესაბამისი სფეროს ექსპერტების ჩართვა სწავლების მაღალი ხარისხისა და მანდატურთა პროფესიული ზრდის წინაპირობა იქნება. უკვე მოქმედი მანდატურები, ახალი კურსის შესაბამისად, ეტაპობრივად გაივლიან გადამზადებას.
ცვლილებების პროექტის განხილვაში მონაწილეობდა საქართველოს პარლამენტის განათლების, მეცნიერებისა და კულტურის კომიტეტის თავმჯდომარე მარიამ ჯაში.
მან განაცხადა, რომ პარლამენტის განათლების, მეცნიერებისა და კულტურის კომიტეტის სხდომაზე, სამუშაო რეჟიმში, დეტალურად განიხილავენ აღნიშნულ კანონპროექტს. მიაჩნია, რომ მანდატურის სამსახურის რეფორმირებასთან დაკავშირებით ქმედითი ნაბიჯებია გადასადგმელი, თუმცა საჭიროა მკაცრი საზღვრის დაცვა. „რეალურად, ჩვენ ვშიშობთ, თუ როგორ შეიძლება სკოლაში ჩაიწეროს იგივე დაყოვნების თემა, მაგრამ მეორე მხრივ, ქმედითი ნაბიჯის გადადგმა სჭირდება მანდატურის სამსახურს, რომ ვთქვათ, იარაღიანი ბავშვი დროულად შეაჩეროს დანაშაულის ჩადენამდე. ჩვენ, რეალურად ქმედითი მოქმედების უფლება უნდა მივანიჭოთ მანდატურების სამსახურს, თუმცა ბუნებრივია, უნდა დავიცვათ მკაცრი საზღვარი, რომ საპოლიციო რეჟიმს ნამდვილად არ დაემსგავსოს ეს სისტემა.“
კომიტეტის თავმჯდომარემ სხვა ქვეყნების გამოცდილებაზეც ისაუბრა და აღნიშნა, რომ მისთვის მთავარია მაქსიმალურად სწრაფად დაიწყოს სკოლის უსაფრთხოების თემის კანონის დონეზე დარეგულირება. აღნიშნული თემა კომპლექსურია და ერთიანი კონცეფციის შემუშავებას მოითხოვს.
„აუცილებლად გვჭირდება ერთიანი კონცეფცია. ეს უნდა იყოს რამდენიმეპუნქტიანი გეგმა, რომელიც მოიცავს როგორც მანდატურის სამსახურის რეფორმას, ასევე ფსიქოლოგებისა და მშობლების ჩართულობას და ერთ-ერთ მნიშვნელოვან თემას — იარაღის ხელმისაწვდომობის საკითხს,“ — აღნიშნა მარიამ ჯაშმა და, კომიტეტის სახელით, ყველა დაინტერესებულ მხარესთან თანამშრომლობის მზადყოფნა გამოთქვა.
მანდატურის სამსახურის რეფორმირებასთან დაკავშირებით მომზადებულ კანონპროექტს საქართველოს პარლამენტი უახლოეს დღეებში განიხილავს.
მოამზადა ლალი თვალაბეიშვილმა
|
