2017-12-14
მასწავლებლები არ უნდა დავტოვოთ მხოლოდ მათივე ინიციატივებისა და ინტუიციის ამარა
ბოლო დროს სკოლებში მომძლავრებული ბულინგის შემთხვევები სერიოზული შფოთვისა და საუბრის თემა გახდა ქართულ საზოგადოებაში. სამწუხაროდ, ხორავას ქუჩაზე და სოფელ ოფშკვითში მომხდარმა ტრაგედიამ, როცა თანატოლებმა ერთმანეთი სასიკვდილოდ გაიმეტეს, ძალადობა იმ მწვავე გამოწვევად აქცია, რომელსაც, წლების განმავლობაში, სკოლები და, ზოგადად, სისტემა, მიუხედავად პრობლემის არსებობისა, სათანადო რეაგირების გარეშე ტოვებდა. როგორ აისახება ბულინგის პრობლემა ქართულ კანონმდებლობაში, რა ხარვეზები იკვეთება განათლების სისტემის მიდგომებში და რა ხელშეწყობა სჭირდება პედაგოგს ჩაგვრის პრევენციის განსახორციელებლად, ამის შესახებ გვესაუბრა „პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის“ ხელმძღვანელი ანა არგანაშვილი.
უფლებადამცველი აცახდებს, „მიუხედავად იმისა, რომ ბოლო წლებში აქტიურად დაიწყო ბულინგის არსებობაზე საუბარი, ეს საკმარისი არ არის, რადგანაც კვლევების ჩატარების, შედეგების ანალიზისა და კონკრეტულ სოციალურ ჯგუფებში მიდგომების ძიების გარეშე, ამ პრობლემის მოგვარება შეუძლებელია.“
— 4 დეკემბერს, განათლების მინისტრმა ბავშვთა საკითხებზე მომუშავე არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლებსა და ფსიქოლოგებთან სამუშაო შეხვედრა გამართა, რომელსაც თქვენც ესწრებოდით. რა იყო ამ შეხვედრის მიზანი და კონკრეტულად რა საკითხებზე იმსჯელეთ?
— შეხვედრის მიზანი იყო, გვემსჯელა იმ გამოწვევებზე, რის წინაშეც თანაბრად დგანან როგორც სამთავრობო უწყებები, ისე სამოქალაქო საზოგადოება. ჩვენი ორგანიზაციის პოზიციით, არ შეიძლება ძალადობრივი ფაქტები განვიხილოთ ბავშვის უფლებებისგან განცალკევებით. ქვეყნის უმთავრესი პრობლემა სწორედ ბავშვის უფლებების იგნორირებაში მდგომარეობს, ამიტომ, რაც არ უნდა გაძლიერდეს სკოლაში ფსიქოლოგის ინსტიტუტი, თუ პარალელურად არ გაძლიერდა ოჯახში ძალადობის აღმოფხვრის საკითხი, სოციალური სამსახურის როლი, არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების სისტემა და თუ სხვადასხვა რეფორმაში არ ავსახეთ ბავშვთა ინტერესები, მხოლოდ განათლების სისტემა ამ პრობლემას ვერ აღმოფხვრის. როგორც შეხვედრაზე აღვნიშნე, განათლების სამინისტრომ ერთიანი სამოქმედო გეგმის ინიცირებით უნდა დაიწყოს მოქმედება და უნდა აიღოს საკუთარ თავზე ლობირების ფუნქცია, ბავშვების ხმა მიიტანოს სხვადასხვა უწყებებამდე, დაარწმუნოს ისინი, რომ ბავშვებს ვერ დავიცავთ მხოლოდ ერთი სამინისტროს მუშაობით და შესაბამისად, არ უნდა გვქონდეს იმის მოლოდინი, რომ სკოლებში ძალადობას ერთი ფსიქოლოგი მოაგვარებს.
თავისთავად, შეხვედრაზე შეთანხმებებს ვერ მივაღწევდით, რადგანაც ეს სამუშაო შეხვედრა იყო. თუმცა, აქ წამოჭრილი იდეები მინისტრმა უწყებათაშორის საბჭოზე უნდა გაიტანოს, რომელიც შემდეგ გადაწყვეტილებას მიიღებს. ჩვენ სამინისტროს დახმარება შევთავაზეთ კვლევების ჩატარებაში, სხვა ორგანიზაციებმა — ანტიბულინგური კამპანიის წარმოებაში, ცნობიერების ასამაღლებლად მიმართული ღონისძიებების განხორციელებაში, ასევე მასწავლებლებთან მუშაობა, სკოლებისთვის ადამიანის უფლებების გაცნობა და სხვა ძალიან ბევრი სასარგებლო ღონისძიება. რამდენად ღია იქნება ეს პროცესი და გაითვალისწინებს თუ არა ჩვენს რჩევებსა და დახმარებას, ეს განათლების სამინისტრომ უნდა გადაწყვიტოს. ძალიან ხშირად, არასამთავრობოებს გვაბრალებენ, რომ მხოლოდ ვაკრიტიკებთ ხელისუფლებას, მაგრამ, რა თქმა უნდა, ეს ასე არ არის, ჩვენ ხშირად დახმარებასაც ვთავაზობთ.
— ანა, როგორ ფიქრობთ, რა არის გამოსავალი? როგორც უფლებადამცველი, რა კონკრეტული ნაბიჯების გადადგმას ურჩევთ სკოლებს, სახელმწიფოს, რომ დაცული იქნეს ბავშვის უფლებები და უსაფრთხოება?
— ბულინგზე რეაგირება სკოლებისთვის სავალდებულო უნდა იყოს, ყურადღების მიღმა არც ერთი ძალადობრივი ფაქტის გამოვლინება არ უნდა დარჩეს. ამისთვის, რა თქმა უნდა, პირველ რიგში, კანონმდებლობაში უნდა გაჩნდეს დეფინიცია, რომლის შემდეგ ოფიციალურად უნდა დაიწეროს, რომელ უწყებას რა ვალდებულება აკისრია ბულინგის შემთხვევაში. დღესდღეობით, თუკი რაიმე განმარტება არსებობს კანონმდებლობაში, ეს მხოლოდ და მხოლოდ ბავშვის მიმართ უფროსების მხრიდან განხორციელებულ ძალადობას ეხება. სამწუხაროდ, არც ერთ კანონში არაფერია ნათქვამი ბავშვებს შორის განხორციელებულ ძალადობაზე, ჩაგვრასა და დაცინვაზე, თუნდაც არასასურველი გარემოს შექმნის თაობაზე და ა.შ. ეს, რა თქმა უნდა, ხარვეზია. ამიტომაც, ვფიქრობ, კანონში ბულინგი უნდა აისახოს, როგორც ძალადობრივი ფორმა. ეს ძალიან მნიშვნელოვანი იმითაც არის, რომ ბულინგის შემთხვევაში, რეაგირება ორივე მხარის წარმომადგენელ ბავშვს თანაბრად ესაჭიროება — ანუ ბულინგის განმახორციელებელიც და ბულინგის ობიექტიც დახმარების საჭიროების მქონეა. არც ერთი ბავშვი არ შეიძლება ცალსახად შევრაცხოთ აგრესორად ან მოძალადედ. იმ ბავშვსაც, რომელიც ჩაგვრის ფორმას ახორციელებს, ისევე უნდა დავეხმაროთ, როგორც ბულინგის მსხვერპლს. არ შეიძლება სკოლამ პრობლემა მოიცილოს იმით, რომ ბავშვის სკოლიდან გადაყვანა მოითხოვოს, რადგან სხვა სკოლაშიც, სავარაუდოდ, იგივე პრობლემა შეიქმნება. ბულინგის დროს ქმედებაზე პასუხისმგებლობა უნდა მოვთხოვოთ უფროსს, რომელსაც უნდა დაეფიქსირებინა ქცევა და ემუშავა მის აღმოფხვრაზე, უნდა გაერკვია, ბავშვი, რომელმაც ჩაგვრის ქცევა განახორციელა, რატომ იქცევა ასე. ქცევის მიზეზებზე უნდა იმუშაოს მშობელთან და სხვა სპეციალისტებთან ერთად. ამიტომ არის ძალიან მნიშვნელოვანი, რომ ბულინგი კანონმდებლობის დონეზე მოწესრიგდეს და განისაზღვროს, იმ უწყებას დაეკისროს უპირატესი პასუხისმგებლობა, ვინც უნდა მართოს ბულინგი.
რეალურად, ამით სახელმწიფოს გამოსავალს ვთავაზობთ. წლების წინაც ვაფრთხილებდით სამინისტროს, რომ ეს კრიზისი დადგებოდა. სამწუხაროდ, მაშინ ყურადღება არ გაამახვილეს ჩვენს რჩევებზე, არ მოგვისმინეს და ეს კრიზისი მართლაც დადგა. ახლაც იმავე პოზიციაზე ვართ და ვთავაზობთ დახმარებას, რომ ბავშვის უფლებები დაცული იყოს ქვეყანაში.
— ხორავას ქუჩაზე მომხდარი ტრაგედიის დროს თქვენ განაცხადეთ — „რა უნდა ექნა მასწავლებელს, რომც გაეგო ბულინგის შესახებ რამდენიმე დღით ადრე? თქვენ რას იზამდით კანონის, გაიდლაინის, ინსტრუმენტის და ელემენტარული მოწესრიგების გარეშე?“ გამოდის, რომ სკოლა, საზოგადოება და სახელმწიფო ცუდად რეაგირებს ამ ყველაფერზე?
— ცუდად კი არა, დღემდე მათ არ ჰქონდათ არანაირი რეაგირება. გავიხსენებ თამარ სანიკიძის ერთ-ერთ ინტერვიუს (თუ არ ვცდები, 2013 წელი იყო), სადაც მან თქვა, რომ სკოლებში ბულინგის ერთეული შემთხვევაა და არ შეიძლება სისტემურზე ვისაუბროთო. როგორც ჩანს, ის შეცდა და იმედია, წუხს ამ შეცდომის გამო. დღემდე ბულინგი მიჩნეული იყო ისეთ ქცევად, ძალადობის ისეთ ფორმად, რასაც არ სჭირდება სპეციალური მეთოდოლოგია, სპეციალური მიდგომა. ეს არასწორია, რადგან ბულინგი, სინამდვილეში, უთანასწორობის, კონტროლისა და ძალაუფლების გამოვლინებაა, რომელიც ზრდასრულებშიც ხშირად გვხვდება სამსახურშიც და სხვადასხვა ურთიერთობების დროსაც. ამიტომაც არის საჭირო მსგავს სიტუაციებში სპეციალური მიდგომა. ჩვენს სკოლებში კი, ბულინგის შემთხვევების გამოვლენისას, მშობელს იბარებენ, ბავშვებს შეიყვანენ დირექტორის კაბინეტში და იქ მისცემენ მითითებებს, ამით შემოიფარგლებიან. ასეთი მიდგომით, რასაკვირველია, პრობლემას ვერ გადავჭრით. პრობლემის გადასაჭრელად კარგად განსაზღვრული მეთოდოლოგია გვჭირდება, მასწავლებლები არ უნდა დავტოვოთ მხოლოდ მათი ინიციატივებისა და ინტუიციის ამარა. პედაგოგმა, სპეციალურად შემუშავებული მეთოდოლოგიის თანახმად, უნდა იცოდეს, როგორ იმოქმედოს ბულინგის შემთხვევაში — ვის სთხოვოს დახმარება, რას დააკვირდეს, როგორ შეაფასოს თითოეული შემთხვევა — რამდენად მწვავე ფორმაა, რამდენ ხანს მიმდინარეობს ბულინგი და ა.შ. მთელი რიგი მახასიათებლების შესწავლაა საჭირო, რომელიც დაწერილი უნდა იყოს. თითოეულ მახასიათებელს მკაფიოდ განსაზღვრული მიდგომა უნდა ჰქონდეს. ამის გარდა, საჭიროა, მთელი რიგი ღონისძიებების განხორციელება, მაგალითად, ბულინგის პრევენციისთვის არსებობს სპეციალური თამაშები, ე.წ. „როლური თამაშები“, რომელიც კლასს ეხმარება, მხარდაჭერა გამოუცხადოს ნებისმიერი ფორმით განხორციელებული ჩაგვრის მსხვერპლს. მასწავლებელმა, როგორც კი შეამჩნევს ბულინგის ფაქტებს, მაშინვე უნდა ჩართოს ეს მეთოდოლოგია და დაიწყოს მუშაობა, რაზეც ზემოთ ვსაუბრობდი. თუმცა, ამისთვის მას აუცილებლად უნდა ჰქონდეს სპეციალურად განსაზღვრული დრო. მაგალითად, პედაგოგმა შეიძლება ისტორიის გაკვეთილზე ვერ შეძლოს ამის ინტეგრირება, მაგრამ ბულინგის პრევენციისთვის სპეციალურად განკუთვნილ დროს განახორციელოს აქტივობა, მხარდამჭერ გუნდთან ერთად. მასწავლებელს ასეთი გუნდი აუცილებლად უნდა ჰყავდეს სკოლაში, მხარდამჭერებს შორის მხოლოდ ფსიქოლოგს ან მანდატურს არ ვგულისხმობ. სკოლაში ყოველთვის შეიძლება მოიძებნონ უფროსკლასელები, რომელთაც აქვთ ამ პრობლემის მართვის გამოცდილება ან სხვა ბავშვები. მაგალითად, ევროპის საბჭოში არის ასეთი მოდელი — „ბავშვების ურთიერთ მხარდაჭერა“. სწორედ ამგვარი მოდელებით უნდა ჰქონდეს მასწავლებელს შეთავაზებული ქცევის მართვის ინსტრუმენტები. გარდა ამისა, უნდა განისაზღვროს ის სავალდებულო ნაბიჯები, რომელსაც პედაგოგი განახორციელებს, რომ არ გამორჩეს უმთავრესი — ვითარების შეფასება. ჩემი აზრით, სავალდებულოა ბულინგის შემთხვევების აღრიცხვა. სამწუხაროდ, ჩვენ სტატისტიკაც კი არ გაგვაჩნია. თუკი აღირიცხება, ყოველწლიურად, სკოლაში, დაახლოებით, რამდენი შემთხვევა ფიქსირდება, გაცილებით უკეთესად შევძლებთ იმის შეფასებას, გვაქვს თუ არა შედეგი ამა თუ იმ ჩარევის დროს, ბულინგის შემთხვევების კლება შეინიშნება თუ მატება. ამის გარდა, არსებობს გარემო რისკებიც — სპეციფიკური სიტუაციები, საზოგადოების გარკვეული მღელვარება ან შექმნილი ფონი, რომლის დროსაც, შესაძლოა ბულინგის შემთხვევების რისკების ზრდა. ძალიან სერიოზული დაკვირვება, შესწავლა, ორგანიზება, ანალიზი სჭირდება ყველაფერს, შემდეგ, ამ ანალიზზე დაყრდნობით — პოლიტიკის გადახედვა.
თუ მასწავლებელს არც ინსტრუმენტი აქვს, არც ინფორმაციის შეგროვების საშუალება, არც გაიდლაინი და მეტიც, არც კანონშია დეფინიცია, რა თქმა უნდა, ასეთ შემთხვევაში, შემიძლია გავიგო იმ მასწავლებლის, რომელიც ვერაფერს აკეთებს ბულინგის პრევენციისთვის. ძალიან ბევრი გულისხმიერი პედაგოგი ვიცი, მაგრამ მათ არ აქვთ რესურსი და მხარდაჭერა განათლების სამინისტროსგან, რომ გაუმკლავდნენ ბულინგს.
— შეიძლება ვთქვათ, რომ პრობლემა სისტემურია?
— სამწუხაროდ, პრობლემა სისტემურია და ეს სახალხო დამცველის კვლევამაც დაადასტურა, რომელმაც ბულინგის შემთხვევების მაღალი პროცენტი აჩვენა. ასევე ძალადობის მაღალ პროცენტს აჩვენებს გაეროს ბავშვთა ფონდის მიერ განხორციელებული კვლევები. აქედან გამომდინარე, შემიძლია ვთქვა, რომ პრობლემა სისტემურია და წლებია მიმდინარეობს ჩვენს სკოლებში. როგორც აღმოჩნდა, საკითხი ყველა სკოლაში მწვავედ დგას, თორემ მართვის ფარგლებში მოქცეული პრობლემა ასეთ შფოთვას არ გამოიწვევდა. ხშირად არასწორი მაგალითი მოჰყავთ, რომ ბულინგი მთელ მსოფლიოშია და არა მხოლოდ ჩვენთან. კი ბატონო, ყველგან არის, მაგრამ ფორმებს გააჩნია, ზოგან უფრო მწვავედ, ზოგან უფრო იოლად.
ზოგადად, ბულინგი ძალიან საფრთხილოა, მის ფორმებსაც გააჩნია. შეიძლება მწვავე ფორმით გამოხატულმა ბულინგმა მოზარდებში ფსიქიკური ჯანმრთელობის დაზიანებაც კი გამოიწვიოს. მაგალითად, შფოთვითი პრობლემები გაუჩნდეთ და სხვ. ჩვენ სწორედ ამაზე ვსაუბრობთ, თუ ბულინგის მართვა ადრეულ ეტაპზევე განხორციელდება და პატარა ასაკიდანვე სწორად ჩაერევა სკოლის ადმინისტრაცია, პედაგოგი, მშობელი, დამხმარე სპეციალისტები, ასევე ჩავრთავთ სპორტულ აქტივობებსა და თვითდახმარების ჯგუფებს, მერწმუნეთ, ბულინგის მართვა გაცილებით იოლად წარიმართება და დამაზიანებელი ეფექტიც ნაკლები ექნება. წლების შემდეგ კი იმასაც გავაანალიზებთ — სწორია თუ არა პოლიტიკა, რომელსაც ვახორციელებთ.
— საინტერესოა, როგორია უცხოური გამოცდილება — იმ ქვეყნების მუშაობის მოდელები, სადაც შედეგები ხელშესახებია, როგორ ხორციელდება მათთან ბულინგის პრევენცია?
— გავეცანი კანადურ და ამერიკულ მოდელებს, ასევე ევროპის საბჭოს ქვეყნების მოდელებს — ყველგან არსებობს ბულინგთან მუშაობის სპეციალური მეთოდოლოგია და გაზომილია მათი შედეგები. ნამდვილად შეიძლება ამ მოდელების სიღრმისეული შესწავლა და ახალი ველოსიპედის გამოგონებას თავიდან ავიცილებთ. აი, მაგალითად, აშშ-ს მოდელებში ბულინგის პრევენციის სამი დონეა: უშუალოდ ბავშვთან მუშაობა, ოჯახთან მუშაობა და თემში მუშაობა (თემი, ამ შემთხვევაში, სკოლასაც მოიცავს). მშობლებს ასწავლიან იმ ნიშნების ამოცნობას, რაც შეიძლება რისკ-ფაქტორად გადაიქცეს, ასევე, ბავშვის რესურსის ამოცნობას, რომელიც, ძირითადად, პოზიტიური რესურსია, რომლის გაძლიერება კარგად გაუმკლავდება პრობლემას. მაგალითად, თუ ბავშვს აქვს ინტერესი გარკვეული მიმართულებით, ხელი უნდა შეუწყონ ამ მიმართულების განვითარებას. ეს საუკეთესო მეთოდია იმისთვის, რომ რისკ-ფაქტორები შემცირდეს. მშობლებს ასწავლიან პოზიტიური მშობლების მეთოდებით მუშაობას — იმის ნაცვლად, რომ დასჯაზე იყვნენ ორიენტირებული, პირიქით, დადებითი ქცევის წახალისება გამოიყენონ.
ასევე თემში, საზოგადოებაში მთელი რიგი მოხალისეობრივი აქტივობები ხორციელდება ბავშვებისთვის და მათ, ფაქტობრივად, დრო აღარ რჩებათ თუნდაც კიბერ-ბულინგისთვის. ბავშვები აქტიურად არიან ჩართული ეკოლოგიურ საქმიანობაში, თემის განვითარებაზე მიმართულ აქტივობებში — გარე განათების მოწესრიგება, უსაფრთხოების დაცვა, მოხუცების მხარდაჭერა (მიდიან მოხუცთა თავშესაფრებში, გაზეთებს უკითხავენ და ა.შ.), ასევე, ჩართული არიან სპორტულ აქტივობებში, ხელოვნების წრეებში. ჩვენი გარემოს ორგანიზება ნამდვილად შეიძლება ისე, რომ ბავშვების მოტივატორი სხვა ფაქტორები გახდეს (აკადემიური წარმატება, მოხალისეობრივი საქმიანობა და ა.შ.), ვიდრე ბულინგი.
დღეს მთლიანად განათლების სისტემის რეფორმაა აუცილებელი და არა მხოლოდ ბულინგზე საუბარი, რაც გაცილებით ნაკლები ეფექტის მომტანია. ალბათ, ყველას უნახავს, რომ ბავშვებს სკოლაში, დასვენების დროს, არანაირ სასარგებლო აქტივობას არ სთავაზობს სკოლა. სამწუხაროდ, დასვენების დროს ბავშვი, უბრალოდ, დაცინვას იყენებს ყველაზე კარგი თვითგართობის ფორმად. სისტემა უნდა გადაეწყოს ისე, რომ ცენტრში ბავშვი და მისი ინტერესები იდგეს. მოსწავლის ინტერესებსა და მის თვითშეფასებას მეტი მხარდაჭერა სჭირდება, ურთიერთობების გაჯანსაღებას უნდა შევუწყოთ ხელი. რაც მთავარია, ბავშვს გვერდით უნდა ჰყავდეს მასწავლებელი, რომელიც თავის შრომას უფრო მეტად დაფასებულად მიიჩნევს და თავსაც უფრო ღირსეულად იგრძნობს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, დღევანდელ მასწავლებელს, იმ სამუშაო პირობებიდან თუ თემიდან გამომდინარე, საეჭვოა ამდენი რამის გაკეთება მოვთხოვოთ და მან ეს შეძლოს. მით უფრო იმ ფონზე, როცა მასწავლებელს ხელში არანაირი ოფიციალურად დამტკიცებული ტესტი ან ინსტრუმენტი არ უჭირავს ბულინგის ზუსტად ამოცნობის და შემთხვევის მართვისთვის.
ამიტომ ვითხოვთ მთავრობისგან, რომ მარტო ძალადობაზე არ კონცენტრირდეს და გადახედოს ყველა სფეროში მიმდინარე რეფორმას, იქნება ეს ეკონომიკის, მართლმსაჯულების სფეროები თუ შრომითი კანონმდებლობა. იფიქროს არა მხოლოდ ბავშვებზე, არამედ მათ ოჯახებზეც. ამ დღეებში ბევრს საუბრობენ იმაზეც, რატომ არ აქვთ ოჯახებს შესაძლებლობა, მეტი დრო დაუთმონ შვილებს? იმიტომ, რომ შრომის კანონმდებლობაში არ არსებობს ჩანაწერი, რომელიც ბავშვების მხარდასაჭერად იქნება გამოყენებული. ამ პრობლემას კომპლექსური მიდგომა სჭირდება და მხოლოდ ამის შემდეგ დავინახავთ, რამდენად აუცილებელია მთლიანად განათლების სისტემის რეფორმირება, ზოგადად, იმასაც დავინახავთ, რომ ქვეყანაში ყველა პროცესი და რეფორმა სწორედ ბავშვის ინტერესებზე უნდა იქნეს ცენტრალიზებული.
— იზიარებთ თუ არა სკოლაში ფსიქოლოგის, მანდატურის და უბნის ინსპექტორის ჩარევას ბულინგის პრევენციაში?
— მართალი გითხრათ ვერ წარმომიდგენია, რომ სკოლაში ერთი ფსიქოლოგი ან ერთი მანდატური გაუმკლავდეს ბულინგს. როგორც გითხარით, ამ პრობლემის დაძლევა სწორედ მასწავლებლების რესურსის გაძლიერებით წარმომიდგენია. მასწავლებლები უნდა გადამზადდნენ ამ მიმართულებით, მოწესრიგდეს საკანონმდებლო ბაზა, პრობლემაზე სამუშაოდ სპეციალური დრო გამოეყოთ პედაგოგებს, გაძლიერდეს მშობელთან თანამშრომლობა და თუ ამის შემდეგ, მაინც საჭირო გახდება, კი ბატონო, ჩაერთოს ფსიქოლოგი და მანდატური. პირველ დონეზე კი, ვერც ერთი და ვერც ხუთი მანდატური ვერ შეძლებს ამდენ ბავშვთან მუშაობას. კატეგორიული წინააღმდეგი ვარ, რომ ბულინგის პრევენცია აკრძალვასა და შიშის სისტემას დაეყრდნოს. უფრო მეტად ბავშვის ცნობიერების ამაღლებაზე უნდა ვიზრუნოთ და არა მის დაშინებაზე, ეს გაცილებით კარგ ეფექტს მოგვცემს.
რასაკვირველია, არ ვიზიარებ აზრს არც უბნის ინსპექტორის და არც სადამსჯელო ღონისძიებების ამ პროცესში ჩართვის შესახებ. მასწავლებლისა და მშობლის ერთობლივი მუშაობით უკეთ განხორციელდება პრევენცია სკოლაში, ვიდრე უბნის ინსპექტორის ჩართვით, რადგან სკოლაა სწორედ ის სააღმზრდელო დაწესებულება, რომელსაც უნდა ვანდოთ ბავშვის სწორად აღზრდა. თუ მასწავლებელს ექნება რესურსი, რომ მშობელთან უწყვეტი კომუნიკაცია ჰქონდეს, მოაწყოს შეხვედრები, ჩაატაროს სასარგებლო აქტივობები, მაშინ აღარ გახდება საჭირო უბნის ინსპექტორის ჩართვა. სკოლა, თავისი რეალური თუ ჰუმანური გაგებით, მშობელთან ერთად, არის წამყვანი ბულინგის პრევენციაში.
ძალიან მნიშვნელოვანია, სამინისტრომ ბავშვის აღზრდაზე ადრეული ასაკიდანვე იზრუნოს. ახლა სწორედ სკოლამდელი აღზრდის პროგრამის სტანდარტებზე მუშაობენ და ვფიქრობ, აუცილებლად უნდა გაითვალისწინონ და შეიტანონ პროგრამაში არაძალადობრივი კომუნიკაციის თუ სხვა მეთოდები.
— საზოგადოება ნაკლებად საუბრობს საკუთარ როლზე, თემის და თვითმმართველობის როლზე. როგორია თქვენი ხედვა მათი ამ პროცესებში ჩართულობის შესახებ?
— გეთანხმებით, თემის, საზოგადოებისა და თვითმმართველობის როლზე არავინ საუბრობს — რამხელა როლი აქვს ამ პროცესებში თუნდაც თბილისის მერს. ახლანდელ მერს ძალიან კარგი გამოცდილება აქვს იმის, თუ რა მნიშვნელობა აქვს სპორტს ახალგაზრდების სწორად ფორმირებაში. მაგალითად ამერიკის გამოცდილებას მოვიტან (ხშირად ეცინებათ ხოლმე ამ მაგალითზე), როცა დაინახეს, რომ ახალგაზრდებში მაღალი იყო დანაშაულის სტატისტიკა, პირველ რიგში, მოაწყვეს და გაანათეს სპორტული მოედნები, რადგან მიიჩნიეს, რომ სპორტში ჩართულობა იმთავითვე აწესრიგებს ქცევას და ახალგაზრდების მოტივაციას ზრდის. ეს ახლანდელმა თბილისის მერმა კარგად იცის და მშვენიერი დროა იმისთვის, რომ გამოიყენოს თავისი უნიკალური პროფესიული ცოდნა და შესაძლებლობა ამ მიმართულებით. რატომ არ უნდა დაეხმაროს განათლების სამინისტროს ადგილობრივი თვითმმართველობა, უფრო მეტად, ვიდრე სხვა უწყება? ძალიან კარგი თანამშრომლობა შეიძლება შედგეს მათ შორის და თბილისის მერმა რეალურად დაუჭიროს მხარი ახალგაზრდებისა და ბავშვების სპორტითა თუ ხელოვნებით დაინტერესებას.
დაბოლოს, დიდ იმედებს ვამყარებ სკოლებში სამოქალაქო განათლების კურსის შემოღებაზე, რომელიც სწორედ ამ ღირებულებებს გაამყარებს ახალგაზრდებში. სამწუხაროდ, სამოქალაქო განათლება ჯერ კიდევ სუსტია სკოლებში და არა მხოლოდ ბავშვებისთვისაა სუსტი, მასწავლებლებსაც, სამწუხაროდ, კანონის უზენაესობისა და საკანონმდებლო ნორმების შესახებ დაბალი ცნობიერება აქვთ. ვფიქრობ, ახლა კიდევ უფრო ნათელი გახდება ამ საგნის სკოლებში შეტანის აუცილებლობა. სამწუხაროდ, სახელმძღვანელოს შექმნა მომავლისთვის გადაიდო და ამიტომაც, ერთი წლით გადაიწია „მე და საზოგადოების“ სკოლებში შესწავლამ. ყველა ასაკობრივი ჯგუფი უნდა მოიცვას ამ საგანმა, რაც, დარწმუნებული ვარ, შედეგს აუცილებლად გამოიღებს.
ესაუბრა ლალი ჯელაძე
|
