2017-06-22 გარე დაკვირვების წესი უფროსი მასწავლებლების დაწინაურებისთვის
განათლებისა და მეცნიერების მინისტრმა, ალექსანდრე ჯეჯელავამ
დაამტკიცა გარე დაკვირვების წესი, რომელიც უფროსი მასწავლებლის მიერ
გაკვეთილის წარმართვის შემოწმების მიზნით, გარე დაკვირვებასთან დაკავშირებულ პროცესებს აწესრიგებს. მისი გავლა მოუწევს უფროსი კატეგორიის მასწავლებელს,
რომელიც გადაწყვეტს, გახდეს წამყვანი მასწავლებელი.
გარე დაკვირვების წარმატებით გავლის შემთხვევაში,
მასწავლებელი 4 კრედიტქულას მიიღებს.
დამტკიცებული წესის თანახმად, ვის აქვს გარე დაკვირვების გავლის უფლება,
რა პროცედურები უნდა გაიაროს მასწავლებელმა გარე დაკვირვებისთვის და
ვინ შეაფასებს გაკვეთილებს — ამის შესახებ გვესაუბრება მასწავლებელთა
პროფესიული განვითარების ცენტრის დირექტორის მოადგილე მანანა რატიანი
— ვის აქვს გარე დაკვირვების გავლის უფლება?
— გარე დაკვირვების გავლა მოუწევს მხოლოდ უფროს მასწავლებელს, რომელიც არ არის ორიენტირებული მხოლოდ სტატუსის შენარჩუნებაზე, არამედ გადაწყვეტს, გახდეს წამყვანი მასწავლებელი. ასეთი მასწავლებლების რაოდენობა ჯერჯერობით არ ვიცით, რადგან პირველად ტარდება და შესაბამისად, რეგისტრაცია გარე დაკვირვებაზე აქამდე არ გამოცხადებულა. თუმცა, მათი რიცხვი, დაახლოებით, იმ აქტივობებიდან შეიძლება განვსაზღვროთ, რომლებსაც უფროსი მასწავლებლის სტატუსის მქონე პედაგოგები გადიან. უფროსი მასწავლებლის რაოდენობის ცოდნა, ამ შემთხვევაში, ვერაფერს მოგვცემს, რადგან ამ კატეგორიაში ორი ქვეკატეგორიაა, რომელთაც გარე დაკვირვების შესაძლებლობა მიეცემათ. გარე დაკვირვების გავლის უფლება აქვს უფროს მასწავლებელს, რომელსაც სურს წამყვანი მასწავლებლის სტატუსის მოპოვება და აკმაყოფილებს ერთ-ერთ მოთხოვნას: უფროსი მასწავლებლის სტატუსი მინიჭებული აქვს დოქტორის ან მასთან გათანაბრებული აკადემიური ხარისხის მოპოვების შედეგად, განათლების მიმართულებით ან იმ დარგში/სპეციალობაში, რომლის შესაბამის საგანსაც ასწავლის. ამ ქვეკატეგორიის უფროსი მასწავლებლისთვის ერთ-ერთი სავალდებულო აქტივობა გარე დაკვირვებაა იმისთვის, რომ დაწინაურდეს.
მეორე კატეგორიის უფროს მასწავლებელს, წამყვანი მასწავლებლის სტატუსის მოსაპოვებლად საჭირო კრედიტქულებიდან, მოპოვებული უნდა ჰქონდეს, არანაკლებ, 13 კრედიტქულა. გარე დაკვირვების წესში ჩადებული პირობის თანახმად, 13 კრედიტი დარეგისტრირებამდე უნდა დააგროვონ, წინააღმდეგ შემთხვევაში, ისინი ვერ დარეგისტრირდებიან და, შესაბამისად, ვერც გარე დაკვირვებას გაივლიან. როგორც იცით, მასწავლებლებს, კრედიტქულების დასაგროვებლად, დამატებითი და ძირითადი/სავალდებულო აქტივობების შესრულება უწევთ, შესაბამისად, აღნიშნული 13 კრედიტი პედაგოგმა ორივე მიმართულებით უნდა მიიღოს და არა მხოლოდ დამატებითი აქტივობებით, რაც იმას ნიშნავს, რომ წამყვანი მასწავლებლების სტატუსის მოსაპოვებლად განკუთნილ 19 კრედიტქულას უნდა აკლდეს გარე დაკვირვების 4 კრედიტქულა და 2 კრედიტი, რომელიც სულერთია რომელი აქტივობებით შეივსება — სავალდებულო თუ დამატებითი. თუკი 13 კრედიტიდან არც ერთი არ იქნება სავალდებულო აქტივობიდან მიღებული, პედაგოგს ჩატარებული უნდა ჰქონდეს სამოდელო გაკვეთილი და კვლევა.
— როდის გამოცხადდება გარე დაკვირვებისთვის რეგისტრაცია და რა პროცედურების გავლა მოუწევთ მასწავლებლებს?
— გარე დაკვირვებისთვის რეგისტრაცია მომდევნო სასწავლო წლიდან, სექტემბერში, გამოცხადდება და 2017-2018 სასწავლო წლის პირველი სემესტრისთვის საპილოტე რეჟიმში იწარმოებს. გარე დაკვირვებისთვის რეგისტრაცია სასწავლო წლის განმავლობაში ორჯერ ცხადდება. რეგისტრაცია ელექტრონულად წარმოებს, განაცხადში, რომელსაც მასწავლებელი ავსებს, მითითებული უნდა იყოს: საგანი, რომელსაც ასწავლის დ არომელშიც სურს გარე დაკვირვების გავლა; კლასი, რომელშიც გეგმავს გარე დაკვირვებისთვის საგაკვეთილო პროცესის წარმართვას; საგნის შესაბამისი საათობრივი დატვირთვა კვირის განმავლობაში.
გარე დაკვირვება ერთჯერადი პროცესია და მოიაზრებს ერთ საგაკვეთილო პროცესზე დაკვირვებას, თუმცა ის რამდენიმე ეტაპისგან შედგება და ამაზეც ვისაუბრებთ. თუ მასწავლებელი წარმატებით გაივლის გარე დაკვირვებას — რუბრიკისთვის განკუთვნილი მაქსიმალური 32 ქულიდან 24 ქულას აიღებს, გარე დაკვირვება გავლილად ჩაეთვლება.
პროცესი 4 ეტაპისგან შედგება: წინასაგაკვეთილო შეხვედრა; გაკვეთილზე დაკვირვება; გაკვეთილის შემდგომი შეხვედრა; გაკვეთილის შეფასება. დაკვირვება, მასწავლებლის მიერ შეთავაზებული 5 გაკვეთილიდან, ერთ-ერთ გაკვეთილზე ტარდება.
გარე დამკვირვებელთა ჯგუფის თითოეული წევრი, გაკვეთილის შეფასების რუბრიკის გამოყენებით, დამოუკიდებლად აფასებს მასწავლებლის მიერ ჩატარებულ გაკვეთილს. შეფასების მაქსიმალური ქულაა 32, გაკვეთილი დადებითად შეფასებულად ჩაითვლება, თუ პედაგოგი დააგროვებს გარე დამკვირვებელთა ჯგუფის ორივე წევრის მიერ შეფასებული ქულების საშუალო არითმეტიკულის 75%-ს, არანაკლებ 24 ქულას. სპორტის საგნობრივ ჯგუფში შემავალ საგნებში კი, გაკვეთილების შეფასების მაქსიმალური ქულაა 28. გაკვეთილი დადებითად შეფასებულად ჩაითვლება, თუ მასწავლებელი დააგროვებს, არანაკლებ, 21 ქულას. უარყოფითი შეფასების შემთხვევაში, პედაგოგს ხელახალი გარე დაკვირვების უფლება მომდევნო სასწავლო წელს მიეცემა.
პირველი ეტაპი რეგისტრაციის გავლის წინაპირობაა და ჩვენ იმ მასწავლებლებს მოვამზადებთ, სადაც დარეგისტრირებას შეძლებენ, ზაფხულს მთლიანად ტექნიკურად საჭირო მოსამზადებელი სამუშაოებისთვის გამოვიყენებთ. ამის შემდეგ მასწავლებელმა უნდა წარმოადგინოს ხუთი თანმიმდევრული გაკვეთილის გეგმა. მაგალითად, ქართულის მასწავლებლის ხუთი გაკვეთილი შეიძლება იყოს ერთი კვირის გეგმა ერთ შერჩეულ კლასთან; გეოგრაფიის მასწავლებლის შემთხვევაში, 5 გაკვეთილი შეიძლება იყოს ორკვირანახევრის გეგმები — ხუთი თანმიმდევრული გაკვეთილი.
— რატომ შეჩერდა არჩევანი ხუთი გაკვეთილის გეგმაზე?
— იმიტომ, რომ ჩვენ გვინდა ვნახოთ, როგორ ვითარდება დინამიკაში ბავშვი და საგაკვეთილო პროცესი, როგორ ვითარდება უნარები და როგორ მუშაობს მასწავლებელი. იმ ხუთი გაკვეთილიდან (მასწავლებელი თავად გადაწყვეტს, რომელი ატვირთოს) დამკვირვებელი ერთს აირჩევს დასასწრებად. პირველ რიგში, ჩვენ გეგმამ უნდა დაგვანახოს სასწავლო პროცესის განვითარებისა და მოსწავლეებთან მუშაობის მასწავლებლის ხედვა. ბუნებრივია, დაბალი სტატუსის მასწავლებელზე არ ვსაუბრობთ, არამედ მასწავლებელზე, რომელიც აპირებს, გახდეს წამყვანი, აქედან გამომდინარე, მის მიმართ მოთხოვნაც მაღალია. რაც მთავარია, ეს არ იქნება დამკვირვებლის მოულოდნელი შესვლა გაკვეთილზე, პედაგოგს წინასწარ ეცოდინება, როდის და რომელ გაკვეთილზე დაესწრებიან. თუმცა, მაინც ისმის კრიტიკა, რომ წინასწარ ხუთი გაკვეთილის თანმიმდევრული გეგმის მოთხოვნა არასწორია. ვფიქრობ, ეს კრიტიკა უსამართლოა, რადგან მასწავლებელს, რასაკვირველია, უნდა ჰქონდეს წინასწარი ხედვა, თუმცა, კლასის საჭიროებიდან გამომდინარე, შესაძლებელია, შესწორებაც შეიტანოს, მაგალითად, იმ შემთხვევაში, თუ მოსწავლეებმა წინა გაკვეთილზე სრულად ვერ აითვისეს მასალა და ა.შ. შესაბამისად, დაკვირვებამდე, მასწავლებლებთან შეხვედრებიც გვაქვს გათვალისწინებული. სწორედ ამ შეხვედრაზე გვეტყვიან, რა ცვლილებები შეიტანეს სასწავლო გეგმაში წინა გაკვეთილიდან გამომდინარე, თუკი ასეთი ცვლილების საჭიროება იქნება. მაგრამ ეს ცვლილება, აუცილებლად, არგუმენტირებული უნდა იყოს და ამ შემთხვევაში, მასწავლებელს ხარვეზად არ ჩაეთვლება. გაკვეთილი — სწავლა-სწავლება — დინამიკური პროცესია და, შესაბამისად, ჩვენც გვესმის, რომ რომელიმე თემა შეიძლება კლასიკურად თანმიმდევრობით არ წავიდეს, როგორც ეს თეატრში სცენაზე ხდება.
— ვინ იქნებიან გარე დამკვირვებლები და რა მექანიზმები არსებობს ობიექტურობის დასაცავად?
— გარე დამკვირვებელთა ჯგუფი ორი წევრისგან შედგება — ერთ-ერთი წევრი იმ საგნის/საგნობრივი ჯგუფის ფასილიტატორია, რომელი საგნის გაკვეთილზეც ჩატარდება გარე დაკვირვება. მას მასწავლებლის სახლი შეარჩევს ახლომდებარე რეგიონში მდებარე სკოლიდან. მეორე წევრი შესაფასებელი გაკვეთილის საგნის/საგნობრივი ჯგუფის შესაბამისი აკადემიური ხარისხის მქონე პირი უნდა იყოს და აკმაყოფილებდეს ერთ-ერთ შემდეგ მოთხოვნას: უნდა ჰქონდეს შესაფასებელი გაკვეთილის საგნის მიმართულებით მასწავლებლად მუშაობის, არანაკლებ, სამწლიანი გამოცდილება; პროფესიულ ან/და უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებაში სასწავლო პროცესის წარმართვის გამოცდილება შესაბამისი საგნის მიმართულებით; წამყვანი მასწავლებლის/მენტორის სტატუსი და შესაფასებელი გაკვეთილის შესაბამისი საგნის სწავლების გამოცდილება; წარმატებით უნდა ჰქონდეს გავლილი გარე დაკვირვება.
— რამდენჯერ შეუძლია მასწავლებელს გარე დაკვირვების გავლა და საპილოტე რეჟიმში იქნება თუ არა შეზღუდული მსურველთა რაოდენობა?
— სასწავლო წლის განმავლობაში, გარე დაკვირვება მასწავლებელს შეუძლია ერთხელ გაიაროს, თუ ვერ გაიარა, მაშინ შეუძლია მომდევნო სასწავლო წელს დარეგისტრირდეს და კიდევ სცადოს. პირველ ჯერზე, რეგისტრაცია უფასოა, ხოლო ყოველ შემდეგ დარეგისტრირებაზე 50 ლარს გადაიხდის.
ჩვენ გვყავს 17 ათასზე მეტი უფროსი მასწავლებელი, მონაცემები წელს კიდევ შეიცვლება, რამდენს ექნება 13 კრედიტი, პოტენციურად, ჯერ არ ვიცით, რადგან შეფასების პროცესი არ დასრულებულა. მას შემდეგ, რაც მასწავლებლები სრულად ატვირთავენ, 25 ივნისამდე, თავიანთ მასალებს და, ერთი თვის განმავლობაში, შეფასების ჯგუფები შეაფასებენ, ჩვენ შევიტყობთ, რამდენ მასწავლებელს აქვს შესაძლებლობა, გაიაროს რეგისტრაცია გარე დაკვირვებაზე. კიდევ ერთი დაზუსტება — წესის ბოლოში წერია, რომ პირველი სემესტრი არის პილოტირების პერიოდი, რაც იმას გულისხმობს, რომ ყველა მასწავლებელს, ვისაც ექნება 13 კრედიტი, შემდეგი სასწავლო წლის განმავლობაში, გარე დაკვირვების გავლის უფლება ექნება, თუმცა, პირველ სემესტრში მათი რაოდენობა შეზღუდული იქნება სწორედ პილოტირების რეჟიმიდან გამომდინარე. პროცესს სრული ანალიზი უნდა გავუკეთოთ და ამიტომაცაა საჭირო საპილოტე რეჟიმი, ამის შემდეგ კი შევძლებთ სრული მასშტაბით ვაწარმოოთ გარე დაკვირვება.
— შესაძლებელია თუ არა გარე დაკვირვების შედეგების აპელაცია?
— გარე დაკვირვების შედეგის ელექტრონულ სისტემაში განთავსებიდან ერთი თვის განმავლობაში, მასწავლებელს შეუძლია მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნულ ცენტრში გაასაჩივროს უარყოფითი შეფასება. აპელაციას საპრეტენზიო კომისია განიხილავს, მიღებულ გადაწყვეტილებას აწვდის მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნულ ცენტრს, რომელიც ვალდებულია, შესაბამისი ცვლილება შეიტანოს ელექტრონულ სისტემაში.
ესაუბრა ლალი ჯელაძე
|