2017-05-25 რევიზირებული სასწავლო გეგმის ძირითადი ასპექტები
გვესაუბრება მარიამ ჩიქობავა,
ეროვნული სასწავლო გეგმების
სამმართველოს უფროსი
ვიწყებთ ახალ რუბრიკას „ეროვნული სასწავლო გეგმა“, რომელიც ჩვენი მკითხველისთვის დაწყებითი საფეხურის (I-VI კლასები) რევიზირებული ეროვნული სასწავლო გეგმის დეტალურად გაცნობას ისახავს მიზნად.
შემოგთავაზებთ წერილებს ახალ ეროვნულ სასწავლო გეგმაში განხორციელებულ ცვლილებეზე და, რადგან სასწავლო გეგმის დანერგვის ვადამ 2018-19 სასწავლო წლისთვის გადაიწია, წლის განმავლობაში, გაგაცნობთ პილოტირების მიმდინარეობასა და შუალედურ შედეგებს.
გთავაზობთ შემდეგი სახის თანამშრომლობას: საგნობრივმა კათედრებმა, პედაგოგებმა მოგვაწოდეთ ინფორმაცია თქვენთვის სასურველ თემებსა და იმ საჭიროებებზე, რომლებიც ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმის დანერგვის პროცესში გამოიკვეთება. შეგიძლიათ მოგვწეროთ ელექტრონული ფოსტით ან ფეისბუქგვერდზე.
ეროვნული სასწავლო გეგმის დანერგვის ხელშესაწყობად, პედაგოგებს ასევე ვთავაზობთ, ჩვენი გაზეთის საშუალებით, გაუზიარონ ერთმანეთს ახალი სასწავლო გეგმის მოთხოვნებიდან გამომდინარე ჩატარებული გაკვეთილების გამოცდილება, დანერგვის პროცესში გამოვლენილი პრობლემები თუ ხარვეზები.
ეროვნული სასწავლო გეგმების სამმართველოსთან ერთად მომზადებული რუბრიკა, მთელი წლის განმავლობაში, ხელს შეუწყობს ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმის განხილვის საჯაროობასა და ინფორმაციის ხელმისაწვდომობას.
რატომ შეიცვალა ეროვნული სასწავლო გეგმა
ეროვნული სასწავლო გეგმის ისტორია ხანგრძლივი არ არის. განვითარებულმა ქვეყნებმა, რომლებსაც წარმატებული სასწავლო შედეგები აქვთ, დაახლოებით, 30-40 წლის წინ დაიწყეს რეფორმა და ეროვნულ სასწავლო გეგმაზე მუშაობა. ამიტომ, 10 წელი არ არის დიდი პერიოდი. ამ ხნის განმავლობაში, ჩვენ ძალიან ბევრ რამეს ვაკვირდებოდით, ვცვლიდით, დიდი სამუშაოები ჩატარდა, სანამ თვითონ რევიზია დაიწყებოდა — იმართებოდა შეხვედრები სკოლებში კათედრებთან, პედაგოგიურ საზოგადოებასთან; სკოლებში იგზავნებოდა წერილები შეკითხვით, ვთქვათ, რას შეცვლიდნენ ეროვნულ სასწავლო გეგმაში, რის დამატებას ისურვებდნენ, რა მუშაობდა კარგად და რა არა. მართალია, ზოგჯერ, ტრაფარეტული პასუხები მოდიოდა, მრავლად იყო საინტერესო რეკომენდაცია, ყველას მინდა ამისთვის მადლობა ვუთხრა.
გარდა ამისა, ჩავატარეთ ეროვნული სასწავლო გეგმის დანერგვის მონიტორინგი, 2013-15 წლებში, რაც უშუალოდ კლასში დაკვირვებას გულისხმობს — როგორ ხდება ეროვნული სასწავლო გეგმით განსაზღვრული პრინციპების საკლასო ოთახში რეალიზება. ამან კარგად დაგვანახა, რა პრობლემები არსებობს, რა უჭირთ ყველაზე მეტად ჩვენს პედაგოგებს და ამის მიხედვით დაიგეგმა უკვე რევიზია.
ზოგადი განათლების საფეხურების მისია და მიზნები
ეროვნულ სასწავლო გეგმაში გაჩნდა ზოგადი განათლების საფეხურების მისია და მიზნები, რომლებიც სრულად დაეფუძნა ზოგადი განათლების ეროვნულ მიზნებს. თქვენ იცით, რომ 2004 წელს საზოგადოება შეთანხმდა, თუ როგორი მოქალაქე უნდა აღზარდოს სკოლამ და ეს გამოიხატა ზოგადი განათლების ეროვნულ მიზნებში. პირველი თაობის ეროვნული სასწავლო გეგმაც ამ ზოგადი განათლების მიზნებს ეფუძნებოდა, თუმცა, ვფიქრობ, მესამე თაობის ახალ, რევიზირებულ გეგმაში ის კიდევ უფრო მკაფიოდ და სტრუქტურირებული ფორმით გამოიკვეთა, რამდენიმეს დაგისახელებთ: კულტურული მემკვიდრეობის დაფასების და მასზე ზრუნვის უნარი; ენობრივი და კულტურული მრავალფეროვნების გააზრების და დაფასების უნარი; ჯანსაღი ცხოვრების უნარ-ჩვევები; კრიტიკული და შემოქმედებითი აზროვნების, პრობლემების გადაჭრის, კვლევის უნარები. ამ უნარების გამომუშავებაზე ყველა საგანმა უნდა იმუშაოს, მაგალითად, ლოგიკური აზროვნების და არგუმენტირებული მსჯელობის უნარზე დიდწილად მათემატიკამ უნდა იმუშაოს; სამყაროს ესთეტიკური აღქმის უნარის გამომუშავებას ხელოვნება და ესთეტიკური აღზრდის საგნები ემსახურება; ახალ სიტუაციებთან, ცვლად მოთხოვნებთან ადაპტირების, საზოგადოებაში თვითდამკვიდრების უნარ-ჩვევები და ა.შ.
ამ მიზნებზე დაყრდნობით, თითოეულმა საგანმა განსაზღვრა თავისი მიზნები საფეხურის ფარგლებში, და — საფეხურებრივი შედეგები, რაც იგივე მიზნებია, ფორმულირებული უფრო ოპერაციონალურ დონეზე. ის, რაც განსაზღვრული იყო ეროვნული მიზნებისა და ეროვნული სასწავლო გეგმის დონეზე, შესაბამისად დაისახა უკვე თითოეული საგნის დონეზე, ანუ რისი მიღწევა გვსურს თითოეული საგნის სწავლების ფარგლებში, როგორ მიაღწიოს თითოეულმა საგანმა და ყველამ ერთად ამ მიზნებს.
ძირითადი ცვლილებები
რატომ გაკეთდა ასეთი მკაფიო აქცენტი მიზნების განსაზღვრასა და მათ იერარქიაზე — მონიტორინგის შედეგად გამოიკვეთა, რომ ყველაზე მნიშვნელოვანი, რაც პედაგოგებს უჭირდათ, ეს იყო გრძელვადიანი მიზნების დანახვა, რაზეც მერე მთელი სასწავლო პროცესი უნდა აიგოს. სკოლა ყოველდღიური რუტინაა, ყოველდღიური საქმიანობა და ეროვნულმა სასწავლო გეგმამ ამ საქმიანობას მწყობრი და სისტემური ხასიათი უნდა მისცეს, გარკვეულ სტრუქტურაში უნდა ჩასვას. ყველაზე მეტად გამოიკვეთა, რომ არ ხდებოდა გრძელვადიან მიზნებზე ორიენტირება, მასწავლებლები აკეთებდნენ, მაგალითად, პრეზენტაციებს, გაკვეთილიც თითქოს ინტერაქტიული იყო, მაგრამ ეს ცალკე, თავისთავად კარგი გაკვეთილი არ ემსახურებოდა უმთავრეს სტრატეგიულ მიზანს, რასაც ამა თუ იმ საგნის სწავლება უნდა ემსახურებოდეს.
სასკოლო სასწავლო გეგმა ეროვნულ სასწავლო გეგმას უნდა ეფუძნებოდეს, ყველა საგანს თავისი გაწერილი მიზნები უნდა ჰქონდეს. როგორც წესი, სასკოლო სასწავლო გეგმები, ძირითადად, გადმოკოპირებულია ეროვნული სასწავლო გეგმიდან მეტ-ნაკლები მცირეოდენი ცვლილებით და ამის გამო ყველა სკოლის სასწავლო გეგმა ძალიან ჰგავს ერთმანეთს, თუ არ ჩავთვლით საათობრივ ბადეს. სასწავლო პროცესის გრძელვადიან მიზნებზე მიმართვას და ორიენტირებას ემსახურებოდა, ყოველწლიური მისაღწევი შედეგების ნაცვლად, საფეხურებრივი შედეგების შემოტანაც. საფეხურებრივი შედეგები ძირითადად უფრო უნარებია, თუმცა ცხადია ჩანს საგნის სპეციფიკაც. დაწყებითი საფეხური ასეა მოწყობილი — გვაქვს ჳ-ჳვ კლასების მისაღწევი შედეგები, ანუ ჴbjectives, რაზეც უნდა იმუშაოს პედაგოგმა (ასევე — ვ-ვჳ კლასების შედეგები). ეს რას ნიშნავს? მე ამ შედეგებზე (რაც უნარების სახით არის ფორმულირებული) ვმუშაობ პირველ კლასში, მეორეშიც, მესამეშიც და მეოთხეშიც, უბრალოდ იცვლება შინაარსი. ალბათ, საგანი „მე და საზოგადოება“ იწვევს ყველაზე დიდ ინტერესს და მაგალითს აქედან მოვიტან. მაგალითად, „მე და საზოგადოების“ მეორე შედეგია: მოსწავლემ უნდა შეძლოს ასაკის შესატყვისი ზნეობრივი კატეგორიების გაცნობიერება და საზოგადოებაში მიღებული ეთიკის ნორმების შესაბამისად მოქმედება — ამაზე იმუშავებს პედაგოგი მესამე კლასშიც და მეოთხე კლასშიც, ოღონდ სხვადასხვა თემების მეშვეობით. მესამე კლასში, მაგალითად, სამი თემაა: „ჩემი ოჯახი“, „სკოლა, მეგობრები, თანატოლები“ და „თემი, რომელშიც ვცხოვრობ“. მეოთხე კლასში უკვე სხვა თემები შემოდის, მაგალითად: „სად და როგორ ვიღებ განათლებას“, „მედია და ინფორმაცია“. ეს შედეგები გამჭოლია და მუშავდება მთელი საფეხურის მანძილზე. აი, ამ პრინციპით შევეცადეთ, აგვეგო სასწავლო გეგმა.
გარდა ამისა, სასწავლო გეგმა ორ დიდ ნაწილად dავყავით — საგნობრივი სტანდარტი, სადაც მოთხოვნებია დაყენებული და წლიური პროგრამები, რომელიც არასავალდებულო ნაწილია. წლიური პროგრამებით შევეცადეთ, გვეჩვენებინა ერთ-ერთი გზა, როგორ შეიძლება სტანდარტის მოთხოვნების დაკმაყოფილება. სტანდარტის მოთხოვნების დასაკმაყოფილებლად სკოლამ შეიძლება საკუთარი წლიური პროგრამა შეიმუშაოს. თუმცა, ვისთვისაც ეს სირთულეს წარმოადგენს, შეუძლია ჩვენი წლიური პროგრამით იხელმძღვანელოს, სადაც მოცემულია აქტივობების ნიმუშები საკლასო და დამოუკიდებელი მუშაობისთვის. რა თქმა უნდა, ეს არ გამორიცხავს იმას, რომ პედაგოგმა შეიძლება უკეთესი აქტივობებიც მოიფიქროს და თვითონ იზრუნოს, ვთქვათ, იმავე სასწავლო რესურსების შექმნაზე. ჩვენ გვინდოდა, აუცილებლად მიგვეცა რაღაც გეზი — ეს არის ყველაზე დიდი სიახლე.
ახალი საგანი
ზოგადად სოციალური მეცნიერებების სწავლება საკმაოდ გაძლიერდა. დანერგვის მონიტორინგმა გვიჩვენა, რომ კლასში, რეალურად, სოციალურ მეცნიერებებზე აქცენტირება სხვა საგნებში, მაგ. ქართულში, ბუნებისმეტყველებაში — ვერ ხდება, რადგან მოქმედ სასწავლო გეგმაში სწავლება ინტეგრირებული სახით მიმდინარეობს. მოქმედი ეროვნული სასწავლო გეგმით, სამოქალაქო განათლება, ფაქტობრივად, მხოლოდ ჳხ-ხ კლასებში ისწავლება. ამიტომ გადავწყვიტეთ, ჳჳჳ-ჳვ კლასებში შემოგვეტანა (თუმცა, ვისურვებდი, კიდევ უფრო ადრეული პერიოდიდან დაწყებულიყო, მაგრამ საგაკვეთილო ბადეც შეზღუდულია) საზოგადოებრივი მეცნიერებების ჯგუფის საგანი „მე და საზოგადოება“.
ორსაათიანი დატვირთვით, მეოთხე კლასში ისწავლება სამოქალაქო თავდაცვა და უსაფრთხოება, რომელიც, ძირითადად, საგზაო მოძრაობის უსაფრთხოებას ითვალისწინებს. ეს კომპონენტი მთლიანად შევიდა ახალ საგანში. საგანი გულისხმობს ისტორიულ და გეოგრაფიულ უნარებზე მუშაობასაც, თუმცა „მე და საზოგადოებაში“ წამყვანი სამოქალაქო განათლების კომპონენტია. ძალიან დიდი მოლოდინი გვქონდა, რომ სექტემბრიდან შევიდოდა სკოლებში, მაგრამ რაკი სახელმძღვანელოები ვერ მოესწრო, მომავალი სასწავლო წლისთვის გადაიდო მთლიანდ დაწყებითი საფეხურის და მათ შორის ამ საგნის დანერგვაც. ძალიან მნიშვნელოვანია კარგი სახელმძღვანელოების არსებობა, ამიტომ გამომცემლობებს მეტი დრო მიეცათ, რომ შექმნან ხარისხიანი სახელმძღვანელოები, მეტი დრო დაეთმოს მათ შეფასებასა და უკუკავშირსაც, რათა შეფასების პროცესში დაიხვეწოს. მინისტრის ინიციატივაა, რომ ამ სახელმძღვანელოების ელექტრონული ვერსიები განთავსდეს საჯაროდ და საზოგადოება ჩაერთოს განხილვაში. ესეც, რა თქმა უნდა, ხელს შეუწყობს მთელი ამ პროცესის წარმატებას. რაც უნდა ვიძახოთ, რომ სახელმძღვანელო ერთ-ერთი დამხმარე რესურსია, პედაგოგები ძირითადად მაინც მასზე არიან დაყრდნობილი, ამიტომ მნიშვნელოვანია იყოს ხარისხიანი და კარგი ორიენტირები მისცეს პედაგოგს.
„ჩემი საქართველო“, რომელიც „მე და საზოგადოების“ ერთგვარი გაგრძელებაა, მოქმედი სასწავლო გეგმით ისწავლება და ძირითადი აქცენტი გეოგრაფიულ და ისტორიულ უნარებზე კეთდება. აქაც ძალიან მკაფიოდ შემოვიდა სამოქალაქო განათლების კომპონენტი. სამომავლოდ, გადამუშავებულ საბაზო საფეხურის ეროვნული სასწავლო გეგმაში სამოქალაქო განათლება დამოუკიდებელი საგნის სახით შევა ვჳჳ-ვჳჳჳ კლასებში, ჳხ-ში ამჟამადაც არის და მომავალშიც დარჩება.
შეფასების სისტემა
ცვლილება შევიდა შეფასების სისტემაში და ესეც მომავალი წლიდან დაინერგება. დღეს მოქმედი სასწავლო გეგმით ჳ-ჳვ კლასებში, გვაქვს მხოლოდ განმავითარებელი შეფასება და ნიშნით შეფასება შემოდის ვ კლასიდან. აქ გარკვეულ პრობლემებს ვაწყდებით. ბავშვები, მეოთხე კლასამდე, მოდიან ვარსკვლავებით წახალისებულები და უცებ, მეხუთე კლასში, ახალი პედაგოგების ხელში „ეჯახებიან“ იმ რეალობას, რომ უკვე ნიშანი იწერება, რომელიც შეიძლება კარგი ქულაა, მაგრამ არ არის ათიანი. ეს ბავშვებისთვის საკმაოდ სტრესულია. რაც მთავარია, მეხუთე კლასში ეცვლებათ მასწავლებელიც, ბავშვები მიჩვეულები არ არიან ახალ პედაგოგს და ეს კიდევ დამატებითი სტრესია მათთვის. ამიტომ გადავწყვიტეთ, მეხუთე კლასის პირველ სემესტრში, სანამ შეეჩვევიან პედაგოგს და, თავის მხრივ, პედაგოგი გაიცნობს მოსწავლეებს, არ მოხდეს ქულით შეფასება. მეორე სემესტრიდან, როდესაც დაიწყება ნიშნების წერა, ეს პედაგოგიც ერთგვარად პასუხისმგებლობას აიღებს იმ ნასწავლ მასალაზე, იმ ცოდნაზე, რაც მან გადასცა მოსწავლეებს პირველ სემესტრში. ვფიქრობთ, ამგვარად უფრო უმტკივნეულოდ მოხდება განმსაზღვრელ შეფასებაზე გადასვლა.
ასევე პრობლემა იყო და ხშირად გვესმოდა, რომ ბავშვებს ძალიან ბევრ დავალებას აძლევდნენ, მაგალითად მათემატიკაში — შეიძლება ჰქონდეთ ასი მაგალითი საშინაო დავალებად. ვფიქრობთ, დაწყებით საფეხურზე უფრო მეტი დატვირთვა უნდა მოდიოდეს საკლასო აქტივობებზე, ვიდრე საშინაო დავალებაზე. ამიტომ გადავწყვიტეთ, ვითარება ცოტა შეგვემსუბუქებინა. ბუნებრივია, საშინაო დავალებას არ ვაუქმებთ, მაგრამ ჳ-ვჳ კლასის ჩათვლით, საშინაო დავალებაში არ იქნება განმსაზღვრელი შეფასება.
რამდენად დაძლევადია სასწავლო გეგმა
მუდმივად მიდის იმაზე აქცენტირება, რომ განიტვირთოს და გამარტივდეს საგნობრივი სტანდარტები. ეროვნული სასწავლო გეგმების გამარტივების მომხრე ვართ, მაგრამ არა გაპრიმიტიულების. ამავე დროს, უნდა გავითვალისწინოთ ისიც, რომ საქართველო ჩართულია საერთაშორისო და ეროვნულ შეფასებებში. ეს კვლევები გარკვეულ მოთხოვნებს აყენებს მოსწავლეების წინაშე. თუკი იმდენად გავამარტივებთ მოთხოვნებს, რომ ძალიან ავცდებით საერთაშორისო სტანდარტს, ბუნებრივია, ეს ნიშნავს, რომ ჩვენს მოსწავლეებს გამოკითხავენ და მოთხოვენ იმას, რაც ჩვენთან არ ისწავლება და საერთაშორისო რეიტინგში ვერასდროს მივაღწევთ სასურველ შედეგებს. ვფიქრობ, ეს ფაქტორიც გასათვალისწინებელია. ამიტომ, ცალსახად გამარტივება კარგი გამოსავალი არ არის. რა თქმა უნდა, ყველანაირად ვცდილობდით შინაარსის განტვირთვას. ამას ემსახურება სწორედ, ყოველწლიური მისაღწევი შედეგების ნაცვლად, საფეხურებრივი შედეგების შემოღება და ძირითადად უნარების ენაზე ჩამოყალიბება. ამ უნარებზე მუდმივად უნდა მუშაობდეს პედაგოგები ცვალებად შინაარსზე დაყრდნობით.
უნდა ვაღიაროთ, რომ პრობლემები გვაქვს შედეგების მიღწევის თვალსაზრისით. მაგალითად, სახელმწიფო შეფასება აჩვენებს, რომ დაგეგმილ და მიღწეულ ეროვნულ სასწავლო გეგმას შორის არსებითი სხვაობაა. მე-9 კლასში ეროვნული სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული მოთხოვნების დაძლევას, მინიმალურ დონეზე, მათემატიკაში მოსწავლეთა 30,3%; ფიზიკაში 34,8%, ქიმიაში 49,1%, ხოლო ბიოლოგიაში 13,3% ვერ ახერხებს.
კვლევამ დაბალი შედეგი აჩვენა იმ დავალებების შესრულებაში, რომლებიც მსჯელობას და პრობლემის გადაჭრის უნარს მოითხოვს.
ჩვენ ვცდილობთ, რომ გავითვალისწინოთ და წინ წამოვწიოთ პრობლემური კომპონენტები საგნობრივ სასწავლო გეგმებში.
არაქართულენოვანი სკოლები
არაქართულენოვანი სკოლებისთვის კურიკულუმი არ განსხვავდება — რითიც ქართულენოვან სკოლებში ისწავლიან ბავშვები, იგივე შევა არაქართულენოვან სკოლებში. როგორც კი დამთავრდება სახელმძღვანელოების მომზადების პროცესი, ისინი ითარგმნება შესაბამის ენებზე და არაქართულენოვან სკოლებშიც ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმით დაიწყება სწავლება. იქაც გარკვეული პრობლემებია, ძალიან მნიშვნელოვანია, თითოეულ სკოლამდე სიახლეების კარგად მიტანა, მითითება, რაზე გაამახვილონ ყურადღება, რა ცვლილებები შევიდა ახალ გეგმაში, რა გაითვალისწინონ.
მშობლიური ენის სწავლება
არაქართულენოვანი სკოლების საგაკვეთილო ბადე განსაკუთრებით გადატვირთულია, რადგან სხვა საგნებთან ერთად ისწავლება ეთნიკური უმცირესობების ენაც (მშობლიური ენა). თუმცა სხვადასხვა საჭიროება აქვთ თბილისის და რეგიონის არაქართულენოვან სკოლებს. მაგალითად, ეთნიკური უმცირესობებით კომპაქტურად დასახლებულ რაიონებში სკოლის მოსწავლემ უფრო კარგად იცის მშობლიური, მაგრამ პრობლემები აქვს სახელმწიფო ენის ფლობის კუთხით.
ეთნიკურ უმცირესობებს, მშობლიური ენის შესწავლისას, მივეცით მოქნილობის საშუალება — 3-დან 5 საათამდე. თვითონ სკოლას/პედაგოგს შეუძლია გადაწყვიტოს, რამდენი საათი დაუთმოს მშობლიური ენის სწავლებას (მით უფრო, თუ გავითვალისწინებთ, რომ სხვა დისციპლინების სწავლებაც ამ ენაზე მიმდინარეობს).
ზოგადად პირველი კლასის პირველ სემესტრში ამოვიღეთ უცხოური ენა (ეს ქართულენოვან სკოლებსაც ეხება). მიუხედავად იმისა, რომ ანბანის სწავლებას არც მოქმედი ეროვნული სასწავლო გეგმით ვითხოვთ, პედაგოგები მაინც ანბანის შეტანით იწყებენ ხოლმე, ამიტომ გადავწყვიტეთ, რომ მეორე სემესტრიდან დავიწყოთ უცხოური ენის სწავლება და სასწავლო პროგრამაც ძალიან განტვირთული იყოს, მეტი აქცენტი ზეპირმეტყველებაზე გაკეთდეს.
სიახლეა ინფორმაციულ-საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების სწავლებისას. თქვენ იცით, რომ პირველკლასელებს ურიგდებათ ბუკები და პირველი სემესტრი ერთგვარი მოსამზადებელი პერიოდია — როგორ ასწავლონ ბუკების მოხმარება და კლასში გამოყენება. იყო სკოლები, რომლებიც გვეუბნებოდნენ, მირჩევნია ეს საათები სხვა საგანს დავამატო (თავის დროზე მათემატიკას მოაკლდა ეს საათები), ამიტომ სკოლებს მივეცით თავისუფლება, ვისაც აქვს ინფორმაციულ საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების სწავლების საჭიროება, დატოვებს პირველ სემესტრში, ვისაც არა — ამ საათებს დაუმატებს მათემატიკას. პედაგოგი თვითონ მიიღებს გადაწყვეტილებას, კლასის საჭიროებიდან გამომდინარე.
დანერგვის პროცესი
მოგეხსენებათ, რომ ეროვნული სასწავლო გეგმა ერთგვარი საძირკველია, ბაზისია, რაზეც უნდა დაშენდეს შემდეგ შენობა, ანუ საგანმანათლებლო პროცესი. ამ პროცესში ბევრი მხარეა ჩართული — პედაგოგი, სასწავლო რესურსები, სწავლების მეთოდიკა, საგანმანათლებლო გარემო და ა.შ. ყველაზე მეტად მნიშვნელოვანია პედაგოგის დახელოვნება და ის, თუ რა მეთოდით ასწავლი, რა სტრატეგიებს იყენებ სწავლების პროცესში და სხვ. ასევე ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ სახელმწიფომ დახმარება გაუწიოს პედაგოგებს გადამზადებით და მრავალფეროვანი დამატებითი რესურსების შექმნით და მათზე ხელმისაწვდომობით. ეროვნული სასწავლო გეგმის დანერგვა ძალიან რთული და კომპლექსური საკითხია ნებისმიერ ქვეყანაში. ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმა, ჯერჯერობით, მხოლოდ ფურცელზეა, მაგრამ ის რომ კლასში განხორციელდეს, საჭიროა სხვადასხვა უწყებების გაერთიანებული ძალისხმევა: სამინისტროს, მასწავლებლის პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრის, გამოცდების ეროვნული ცენტრის, რესურსცენტრების, სკოლის მენეჯმენტის და ა.შ.
თქვენ იცით, რომ ესტონეთმა საკმაოდ კარგი შედეგი აჩვენა ჵჳSა-ს კვლევაში. ისინი საბუნებისმეტყველო საგნებში, ევროპის მასშტაბით — პირველ ადგილზე, ხოლო მსოფლიო მასშტაბით — მესამე ადგილზე არიან. ზოგადად საკმაოდ წარმატებული სკოლები აქვთ. რეალურად სასწავლო გეგმების რევიზია ესტონელ ექსპერტებთან ერთად განხორციელდა, ძალიან მჭიდროდ ვითანამშრომლეთ. გვეხმარებიან დანერგვის პროცესშიც.
რადგან წელს ახალი სასწავლო გეგმა სკოლებში არ შედის, გადავწყვიტეთ, დანერგვის პილოტირება ჩაგვეტარებინა. შევარჩიეთ 15 სკოლა (თბილისის და რეგიონების სკოლები) და გადავწყვიტეთ, მოვამზადოთ მათი პედაგოგები და გადავამზადოთ დირექტორები. მათთვის სასწავლო ტური განხორციელდა ესტონეთში, ისინი ტალინის 5 სკოლას ესტუმრნენ, გაიცნეს და დაუმეგობრდნენ კოლეგებს. ადგილზევე ნახეს, როგორ ხდება სასწავლო პროცესის დაგეგმვა, სიახლეების შეტანა, სკოლის სასწავლო გეგმის აგება ეროვნულ გეგმაზე დაყრდნობით, როგორ ხდება კურიკულუმის განხორციელება კლასში. ესტონელი კოლეგები ძალიან გახსნილები იყვნენ, კარგად ჩაგვახედეს საგანმანათლებლო პროცესში, რა გამოწვევები აქვთ, როგორ ძლევენ სირთულეებს და ა.შ.
პილოტირებისთვის არჩევანი შევაჩერეთ ახალ საგანზე „მე და საზოგადოება“, რომელზე დაყრდნობითაც გავაკეთებთ ერთგვარ მოდელს — როგორი უნდა იყოს კურიკულუმზე დაფუძნებული ტრენინგი და შემდეგ ამას გამოვიყენებთ ყველა საგნისთვის. პედაგოგებს, კონკრეტული თემების მაგალითზე, ადგილზევე დავაგეგმინებთ და ვაჩვენებთ, როგორ შეადგინონ მთელი წლის, გრძელვადიან მიზნებზე ორიენტირებული გეგმები და როგორ მოამზადონ თავადვე სასწავლო რესურსები. სექტემბერ-ოქტომბრიდან 15-ვე სკოლაში დაიწყება პილოტირება. მართალია, ახალი სახელმძღვანელო ამ საგნისთვის ჯერჯერობით არ არის, მაგრამ ყველა საგანში თითოეულ შედეგსა და თემაზე სამუშაოდ მიცემული გვაქვს აქტივობების ნიმუშები. პედაგოგებს ექნებათ საშუალება თავად მოიფიქრონ სხვა აქტივობებიც, მოიძიონ რესურსები ან თვითონვე შექმნან. გარდა ამისა, 2017 წელს დაგეგმილი გვაქვს ყველა საგნისთვის ეროვნულ სასწავლო გეგმაზე დაფუძნებული გზამკვლევის მომზადება და შევეცდებით, ძალიან დეტალურად იყოს ნაჩვენები, თუ როგორ მოხდეს ეროვნულ სასწავლო გეგმის შედეგებზე მუშაობა კლასში.
ესაუბრა ლალი თვალაბეიშვილი
|