2017-03-23
პროფესიაში შემოსვლის „განახლებული“ გზები
ლალი ჯელაძე
მასწავლებლის საქმიანობის დაწყების, პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წისნვლის სქემაში განხორციელებული ცვლილებები, გარკვეულწილად, სკოლაში მასწავლებლის საქმიანობის დაწყებაზეც აისახა. განახლებული სქემის მიხედვით, მასწავლებლობის მსურველებისთვის სკოლაში საქმიანობის დაწყების გზები ასე განისაზღვრა: ჳ გზა — ინტეგრირებული საბაკალავრო-სამაგისტრო 300-კრედიტიანი პროგრამა; ჳჳ გზა — ბაკალავრიატი, მაგისტრატურა + საგნის გამოცდა + მასწავლებლის მომზადების 60-კრედიტიანი პროგრამა; ჳჳჳ გზა — ბაკალავრიატი, მაგისტრატურა + საგნის გამოცდა + მასწავლებლის კვალიფიკაცია; ჳვ გზა — სერტიფიცირებული; ვ გზა — დოქტორის აკადემიური ხარისხი. სქემის წინა ვერსიაში იყო ჩანაწერი, რომლის მიხედვითაც, მაინორ პროგრამის გავლა ერთ-ერთ გზად განიხილებოდა — მაინორ პროგრამად პედაგოგიკის არჩევის შემთხვევაში, ბაკალავრიატის დამთავრების შემდეგ, მსურველებს უადვილდებოდათ სკოლაში მასწავლებლად მუშაობის დაწყება. ისინი საგნის კომპეტენციას დაადასტურებდნენ და უფროსი მასწავლებლის სტატუსს მიიღებდნენ. განახლებულ სქემაში ეს ჩანაწერი აღარ არის, შესაბამისად, იმ სტუდენტებს, რომლებმაც მეორად პროფესიად პედაგოგიკა სწორედ სქემაზე დაყრდნობით აირჩიეს, აღარ აქვთ შანსი სკოლაში საქმიანობის დაწყების.
ცვლილებამდე არსებულ ჩანაწერს, რომელიც მაინორ პროგრამაგავლილ სტუდენტებს, საგნის კომპეტენციის დადასტურების შემდეგ, სკოლაში საქმიანობის დაწყების უფლებას აძლევდა, განათლებისა და მეცნიერების მინისტრი ალექსანდრე ჯეჯელავა დიდ შეცდომად აფასებს და იმედგაცრუებულ სტუდენტებს ასე მიმართავს: „რაც დრო გავა, სკოლაში შესვლა მით უფრო რთული გახდება და კიდევ მეტი იმედგაცრუებული სტუდენტი გვეყოლება“. მინისტრს საბჭოური მაგალითი მოჰყავს, თუ ვინ აბარებდა პედაგოგიურზე: „საბჭოთა სამშობლომ“ იმაზე იზრუნა, რომ პედაგოგიური ინსტიტუტი ახალგაზრდისთვის უკანასკნელი არჩევანი ყოფილიყო. აბიტურიენტი ვერსად რომ ვერ ჩააბარებდა და არანაირი პერსპექტივა აღარ ჰქონდა, მაშინ გამოსავლად „პუშკინში“ ჩაბარებას ირჩევდა. ეს მართალაც სამარცხვინოა. იცით, როგორი პედაგოგები გვჭირდება? თვალებით რომ ანათებენ და ყველაზე მაგრები რომ არიან. ჩვენ ვაპირებთ, პედაგოგის პეროფესიაში შესვლა კიდევ უფრო გავართულოთ, რომ რაც შეიძლება ხარისხიანი კადრები შევიყვანოთ სკოლაში, რადგანაც დღეს მასწავლებლის რაოდენობრივი სიჭარბე გვაქვს, მხოლოდ ცალკეულ რეგიონშია დეფიციტი შექმნილი, საერთო ჯამში კი საკმარისზე მეტი პედაგოგი გვყავს. ამიტომაც, სკოლაში უხარისხო კადრების შეშვებას არანაირი აზრი არ აქვს.“
რეალობა კი ასეთია: სკოლებში ახალგაზრდა მასწავლებელთა შემოდინება, ფაქტობრივად, შეწყდა, რამაც მასწავლებელთა ხარისხობრივი დეფიციტი მართლაც გამოიწვია. პრობლემა განსაკუთრებით მთიანი რაიონების სკოლებში შეიმჩნევა, სადაც საგანს არასპეციალისტები ასწავლიან ან რამდენიმე საგანს — ერთი და იგივე მასწავლებელი. ამის შესახებ ალექსანდრე ჯეჯელავა ვრცელ კომენტარს აკეთებს და აღნიშნავს, რომ: „ეს პრობლემა, მეტ-ნაკლებად, ყველგან არის, უბრალოდ, მცირეკონტინგენტიან და მთიან სკოლებში უფრო თვალნათლივ ჩანს. საქართველოში მასწავლებლის პროფესიაში შემოდინება პრაქტიკულად შეწყდა. უხელფასობამ, ნეგატიურმა დამოკიდებულებამ, გაუთავებელმა ატესტაცია-შემოწმებამ ძალიან ლოგიკური და, ამავდროულად, სამწუხარო შედეგი მოიტანა — შვილი დედას რომ ეუბნება, მასწავლებელი მინდა გამოვიდე, ის კატეგორიული უარით პასუხობს. მამაკაცებმა საერთოდ დატოვეს ეს სფერო და სკოლებში სერიოზული გენდერული დისბალანსია, რაც, თავისთავად, ძალიან ცუდია. თუ გადავხედავთ მოსწავლეთა გენდერულ ბალანსს, გოგონა და ბიჭი მოსწავლეები, თითქმის თანაბარი რაოდენობითაა. აუცილებელია, ასეთივე ბალანსი გვქონდეს მამაკაც და ქალბატონ მასწავლებლებს შორისაც. შესაბამისად, ამ ბოლო წლების განმავლობაში, რაც მასწავლებლის ხელფასზე დანამატები გაჩნდა და საბაზო ხელფასიც გაიზარდა, ამ კუთხით მცირე ცვლილება შეინიშნება. წელს, პირველად გავეცით პედაგოგიური მიმართულებით ათასი გრანტი, სხვადასხვა უნივერსიტეტში, ანუ 1000-მა ადამიანმა გადაწყვიტა, თავისი საქმიანობა პედაგოგიკას დაუთმოს, შუალედში ეს რაოდენობა ნული იყო. იცით, მანამდე როგორ იღებდნენ პედაგოგად მუშაობის დაწყების გადაწყვეტილებას? მაგალითად, ახალგაზრდა, რომელიც დაამთავრებდა მათემატიკურ ფაკულტეტს და საერთოდ სხვა რამეს გეგმავდა, იმ შემთხვევაში, თუ სამსახურს ვერ იშოვიდა (ანუ არაფერი გამოუვიდოდა), გადაწყვეტდა, სკოლაში დაეწყო მუშაობა.“
რაც შეეხება სკოლაში კონკრეტული საგნის მასწავლებლის დეფიციტს, მინისტრი ამბობს, რომ ვიდრე ახალი კადრები შემოვლენ, უნდა შევეცადოთ, იქ, სადაც გვყავს მასწავლებლები — რეგიონულ ცენტრებსა თუ უფრო მსხვილ სოფლებში, ისინი წავახალისოთ, რომ ითანამშრომლონ ასეთ სკოლებთან. „ძალიან ბევრი შემთხვევაა, როცა სკოლაში ვაკანტური ადგილია, არ ჰყავთ რომელიმე საგნის მასწავლებელი, მაგრამ ვერ პოულობენ კადრს. სამწუხაროდ, ამიტომაც, ხშირად, ქიმიკოსი ასწავლის ინფორმატიკას და, შესაბამისად, ინფორმატიკის სწავლების ხარისხი დაბალია.“ — აღნიშნავს ალექსანდრე ჯეჯელავა.
პროფესიაში შესვლის ნაწილი, შესაძლოა, სქემიდან ამოიღონ და ცალკე დოკუმენტად — რეგულაციად ჩამოყალიბდეს, სქემაში კი მასწავლებელთა პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლის ნაწილი დარჩეს. პროფესიაში შესვლის ცალკე რეგულაციად ჩამოყალიბებას მასაწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრის ექსპერტ-კონსულტანტი სოფიკო ლობჟანიძე გონივრულ გადაწყვეტილებას უწოდებს და ამბობს, რომ: „ამ ეტაპზე ეს ვერ მოხერხდა, ვინაიდან დოკუმენტი პარლამენტის მიერაა დამტკიცებული, თავისთავად, ეს ცვლილებაც მის მიერ უნდა დამტკიცდეს. სავარაუდოდ, საგაზაფხულო სესიაზე დაიწყება საკითხის მომზადება-განხილვა.“ რაც შეეხება მაინორ პროგრამის სქემიდან ამოღებას, ამბობს, რომ კურსდამთავრებულთა უმეტესობა, განათლების მიმართულებით, სწორედ ამ პროგრამით ჰყავთ და ძალიან ცუდია, რომ სქემაში ეს ჩანაწერი გაქრა, რადგან ძირითად პროგრამაში ჩაშენებული 60-კრედიტიანი პედაგოგიკის პროგრამა, როგორც დამატებითი სპეციალობა, საუკეთესო საშუალებაა პროფესიაში შესასვლელად: „სტუდენტები სწავლების კომპეტენციებს სწორედ მაინორ პროგრამით იძენენ. მაგალითად, ახალგაზრდას შეუძლია, გახდეს ფიზიკის ბაკალავრი და 240 კრედიტში 60 კრედიტი პედაგოგიკაში, ანუ მაინორ პროგრამაში აიღოს. აქამდე, მათ კანონი ამის საშუალებას აძლევდა და მართლაც, კურსდამთვრებულების 90 პროცენტს, ვინც განათლების მიმართულებით გვყავს, სწორედ ეს პროგრამა აქვს გავლილი. ამ ეტაპზე, პედაგოგიკის მიმართულებით, ძირითადი პროგრამა მხოლოდ დაწყებითი სკოლის მასწავლებლის მომზადების პროგრამაა. მით უმეტეს, როცა ასეთი პროგრამები არ არსებობს, მასწავლებლობის დაწყების მსურველისთვის, ბაკალავრის დიპლომთან ერთად, მეორადი სპეციალობის სერტიფიკატი, რომ მას გავლილი აქვს პედაგოგიკის კურსი, კარგი საშუალებაა შევიდეს პროფესიაში. სქემაში განხორციელებულმა ცვლილებებმა, რატომღაც, მაინორი პროგრამის 60-კრედიტიან კურსდამთავრებულს ეს უფლება ჩამოართვა და კანონში ასეთი ჩანაწერი აღარ არსებობს. თუმცა, სამინისტროს იურიდიულ სამსახურში ინიცირება შესულია როგორც უნივერსიტეტების, ისე მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრის მხრიდანაც. იმედია, ეს გამოსწორდება. როგორც იურიდიულ სამსახურში გვითხრეს, მზადდება ზოგადი განათლების შესახებ კანონში ცვლილებათა პაკეტი და ერთ-ერთი ცვლილება სწორედ ამ ჩანაწერის აღდგენას შეეხება.“
სოფიკო ლობჟანიძე მიიჩნევს, რომ ახალგაზრდებს მეტი შესაძლებლობა უნდა შევთავაზოთ, რომ მასწავლებლის პროფესია აირჩიონ და უკვე არსებულიდან, ძალიან კარგ გზად, საბაკალავრო-სამაგისტრო, ინტეგრირებულ, 300-კრედიტიან პროგრამას ასახელებს. მაგრამ ამბობს, რომ ჯერჯერობით არ არსებობს დარგობრივი მახასიათებლები, რაც უმნიშვნელოვანესია იმისთვის, რომ უნივერსიტეტებს მიეცეს პროგრამის მომზადების შესაძლებლობა. მართალია, კანონში წერია, რომ ხარისხის განვითარების ეროვნულმა ცენტრმა, ექსპერტებთან ერთად, უნდა შეიმუშაოს დარგობრივი მახასიათებლები, რომელზე დაყრდნობითაც უნივერსიტეტები მოამზადებენ პროგრამებს, მაგრამ რეალურად ჯერ ეს არ განხორციელებულა.
პროფესიაში შესვლის მეორე გზას — დამოუკიდებელ 60-კრედიტიან პროგრამას, რომელიც წინა სასწავლო წელს ამოქმედდა ასე აფასებს: „პროგრამა, თავიდან ბოლომდე, სახელმწიფოს მიერ გამოყოფილი კვოტების მიხედვით განხორციელდა და სახელმწიფომ დააფინანსა. რადგან ილიას უნივერსიტეტს წარმოვადგენ, შემიძლია მის მაგალითზე ვისაუბრო. ჩვენთან პედაგოგიკის 60-კრედიტიან პროგრამაზე საკმაოდ დიდი მოთხოვნა იყო. მოგეხსენებათ, აპლიკანტმა საგნის კომპეტენცია რომ დაადასტუროს, წინაპირობა საგნის გამოცდის ჩაბარებაა. ამის შემდეგ (საგნის გამოცდის წარმატებით დაძლევის შემთხვევაში), მოდიოდნენ პროგრამაზე. უნივერსიტეტშიც გვქონდა შიდა გამოცდა, თუმცა, აქ უკვე საგანს აღარ ვამოწმებდით, არამედ ისტ-უნარებს, კომუნიკაციის უნარს და ა.შ. შიდა გამოცდა, ძირითადად, ქეისებზე გვქონდა დაფუძნებული, რომელიც, რა თქმა უნდა, სასკოლო ცხოვრებიდან იყო. ვამოწმებდით, რამდენად შეეძლო მსურველს კრიტიკულ სიტუაციაში თავის გართმევა, რამდენად მოტივირებული იყო მოსული ამ პროგრამაზე. სხვათა შორის, მინდა ვთქვა, რომ ყველა, ვინც ჩვენთან გასაუბრებაზე მოვიდა, ვერ ან არ მივიღეთ, რადგან, როგორც გითხარით, მიღება კონკურსით ხდებოდა. დღეის მონაცემებით, 60-კრედიტიან პროგრამაზე, ყველაზე მეტი სტუდენტი ილიას უნივერსიტეტში ჩაირიცხა და მოთხოვნაც ყველაზე მეტად სწორედ ჩვენს უნივერსიტეტზე იყო, რაც, როგორც ილიას განათლების სკოლის წარმომადგენელს, ძალიან დიდ პასუხისმგებლობას მაკისრებს. 200-მდე აპლიკანტმა მოგვმართა, აქედან 110 ჩაირიცხა, მათგან ორმა, გარკვეული მიზეზების გამო, წელს, დროებით, სტატუსი შეიჩერა.“
როგორც გაირკვა, ყველაზე დიდი მოთხოვნა, მიმართულებების მიხედვით, ქართულზე იყო, არადა, ყველაზე ნაკლები დეფიციტი სწორედ ამ საგანშია, ყველაზე ნაკლები მოთხოვნა კი იმ მიმართულებაზე აღმოჩნდა, რომელზეც კადრების ყველაზე დიდი დეფიციტია — საბუნებისმეტყველო მიმართულებებზე. მაგალითად, ფიზიკის მიმართულებით, სულ ორი სტუდენტი ჰყავთ. ამიტომაც, უმჯობესია უნივერსიტეტებმა მსურველები სწორედ მოთხოვნის შესაბამისად მიიღონ. „თავიდან ასეც იყო ჩაფიქრებული, უნდა ჩატარებულიყო დეფიციტის კვლევა და სწორედ ამის მიხედვით გამოყოფილიყო ადგილები. მაგრამ რაღაც გარემოებების გამო, ეს მიდგომა შეიცვალა. იმედია, სამომავლოდ, ამის მიხედვით დაიგეგმება მიღება, რადგან ჩვენ მართლაც გვინდა, რომ შეივსოს სკოლებში კადრების დეფიციტი. შესაბამისად, მიღებაც ამის გათვალისწინებით უნდა გამოცხადდეს და სახელმწიფომ სწორედ იმ საგნებისა და მიმართულების დაფინანსება უნდა უზრუნველყოს, სადაც კადრების არა მარტო რაოდენობრივი, არამედ ხარისხობრივი დეფიციტი გვაქვს. კვლევამაც დაადასტურა, რომ რეგიონებში ერთი და იმავე საგანს რამდენიმე მასწავლებელი ასწავლის და, ხშირ შემთხვევაში, არც ერთი მათგანი არც ერთი საგნის სპეციალისტი არ არის. ამდენად, პედაგოგი, რომლის კვალიფიკაცია შეიძლება კითხვის ნიშნის ქვეშ დავაყენოთ, ხარისხობრივ დეფიციტს ქმნის. ჩვენთან კი სტუდენტების ყველაზე დიდი რაოდენობა სწორედ იმ მიმართულებებზე დაფიქსირდა, სადაც დეფიციტი ნაკლები გვაქვს, მაგალითად, ინგლისურის მიმართულებით. ასევე, დიდი მოთხოვნა იყო გერმანული ენისა და ლიტერატურის მიმართულებითაც, თუმცა, ამას თავის სუბიექტური მიზეზი ჰქონდა. ილიას უნივერსიტეტში, გერმანული ენის მიმართულებით, მოდული გოეთეს ინსტიტუტსა და იენის უნივერსიტეტთან ერთად მომზადდა, აქედან გამომდინარე, 60-კრედიტიანი პროგრამის გავლის შემდეგ, კურსდამთავრებულს საერთაშორისო სერტიფიკატი გერმანულის, როგორც უცხო ენის სწავლების, უფლებას ნებისმიერ ქვეყანაში აძლევს. დამეთანხმებით, ეს ძალიან კარგი პერსპექტივაა. გერმანულის მიმართულებით 14 აპლიკანტი ჩავრიცხეთ. ასევე, დიდი მოთხოვნა გვქონდა სამოქალაქოს, ისტორიის მიმართულებებზე, ყველაზე ნაკლები — მათემატიკა, ფიზიკასა და ბიოლოგიაზე, ქიმიის მიმართულება ილიას უნივერსიტეტს არ აქვს.“
სქემაში განხორციელებულ ცვლილებამდე არსებულ მესამე გზას, რომელზეც უკვე ვისაუბრეთ და რომელიც 2010 წლიდან, ტრადიციულად, ყველა უნივერსიტეტში არსებობდა (მასწავლებლის მომზადების პროგრამა, როგორც დამატებითი სპეციალობა), სოფიკო ლობჟანიძე ძირითად დასაყრდენს უწოდებს და სქემის ბოლო რედაქციაში ამ გზის გაქრობას, უფრო გამორჩენილად მიიჩნევს და იმედი აქვს, რომ სკოლაში მასწავლებლის საქმიანობის დაწყების ეს გზა აუცილებლად ისევ აღდგება, რადგან: „სქემაში სწორედ ეს იდეა იყო ჩადებული — მასწავლებლის მომზადება პარალელური და მიმდევრობითი პროგრამებით უნდა მომხდარიყო. პირველივე კურსიდან ვირჩევ მასწავლებლობას ინტეგრირებულ პროგრამაზე ან თავიდან ვირჩევ რომელიმე დარგს და შემდეგ, დამატებით სპეციალობად — პედაგოგიკას, ან დავამთავრებ უმაღლეს სასწავლებელს და მერე გამიჩნდება მასწავლებლობის სურვილი, ამიტომ გავდივარ 60-კრედიტიან დამოუკიდებელ პროგრამას. სამწუხაროდ, პარალელური, ანუ მაინორი პროგრამა ამოვარდნილია. ეს თუ არ გამოსწორდა, მართლა შეგვექმნება კადრების სერიოზული დეფიციტი, რადგან ყველაზე დიდი შანსია, სტუდენტმა მაინორი პროგრამით აირჩიოს პედაგოგიკა“.
ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფსიქოლოგიისა და განათლების მეცნიერებათა ფაკულტეტის განათლების მეცნიერებათა დეპარტამენტის ხელმძღვანელი, პროფესორი ქეთევან ჭკუასელი ამბობს, რომ მასწავლებლის პროფესიამ კრიზისი განიცადა და გაჩნდა პრობლემები სხვადასხვა, ობიექტური თუ სუბიექტური, მიზეზების გამო. ცვლილებას, რომელიც პროფესიაში შესვლის გზებს შეეხო, შეცდომას უწოდებს და ამბობს, რომ იმედია, ეს უფრო გამორჩენილია, ვიდრე შეგნებულად ამოღებული.
უნივერსიტეტის პროფესორი საუბრობს იმის შესახებ, თუ როგორ გადავიდა სახელმწიფო უნივერსიტეტი ყველასთვის ცნობილი, საბჭოთა პერიოდში არსებული, მასწავლებლის ერთიანი სახელმწიფოებრივი მომზადების სისტემიდან სრულიად ახალ მოდელზე, რომელიც სტუდენტების არჩევანს და არა იძულებას ეფუძნება: „საბჭოთა პერიოდში, უნივერსიტეტის ყველა სტუდენტი, განურჩევლად მისი სურვილისა, ვალდებული იყო, გაევლო პედაგოგიურ დისციპლინათა ციკლი, რომელიც საერთო კურიკულუმის 11 პროცენტს შეადგენდა და ასე ხდებოდა მასწავლებელი. მაგრამ საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ, გადავწყვიტეთ, უნივერსიტეტში მასწავლებლის მომზადების ახალი მოდელი შემოგვეტანა და „ფონდ ღია საზოგადოება — საქართველოს“ დახმარებით, მოვიპოვეთ გრანტი პროგრამისთვის „მასწავლებელთა საუნივერსიტეტო მომზადება“. ევროპული მოდელების შესბამისად, 2001 წელს, შევქმენით მასწავლებლის მომზადების ახალი ე.წ. პარალელური მოდელი. სტუდენტი, სწავლის პერიოდში, საკუთარი ნებით ირჩევდა მასწავლებლის პროფესიას და 60 კრედიტის გავლის შემთხვევაში, ძირითადი სპეციალობის პარალელურად, ეძლეოდა სერტიფიკატი. ეს ჯერ კიდევ 5-წლიანი განათლების პირობებში, ბოლონიის პროცესამდე იყო, ანუ 2006 წლამდე. უნივერსიტეტმა მასწავლებლის მომზადების ასეთი მოდელით ძალიან ბევრი მასწავლებელი მოამზადა და მინდა გითხრათ, რომ ეს პროფესიაში შესვლის ყველაზე ეფექტური გზაა, რადგან სტუდენტი, ძირითადი სპეციალობის (ქიმია, ფიზიკა და ა.შ.) პარალელურად, სურვილის შემთხვევაში, ირჩევს პედაგოგიკურ მოდელს 60 კრედიტის ოდენობით და უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ, მას ეძლევა სერტიფიკატი, რომ მოისმინა პედაგოგიკურ დისციპლინათა ციკლი.“
სახელმწიფომ ეს მოდელი, სამართლებრივად, 2009 წელს დააფუძნა, რომლის შემდეგაც საქართველოს თითქმის ყველა უნივერსიტეტმა გაიარა მასწავლებლის მომზადების 60-კრედიტიანი პროგრამის აკრედიტაცია. როგორც ქალბატონი ქეთევანი ამბობს, სწორედ ამის შედეგია, რომ დღეს ყველა უნივერსიტეტში, მასწავლებელთა მომზადება ყველაზე ფართო მასშტაბით, ამ პარალელური მოდელით ხდება. „რაც მთავარია, ეს სტუდენტისთვის ძალიან მომგებიანი გზაა, რადგანაც იმ სავალდებულო 240 კრედიტიდან 60 კრედიტს მაინორპროგრამას (ამ შემთხვევაში — პედაგოგიკას) ირჩევს და ბაკალავრის დასრულების შემდეგ, ფაქტობრივად, ორი სპეცალობით შეუძლია მუშაობა — ძირითადი და პედაგოგიკის მიმართულებით.“
ამ მოდელის უპირატესობად ქეთევან ჭკუასელი, უპირველესად, იმას ასახელებს, რომ სტუდენტი მას სავალდებულოდ კი არ გადის (ისე როგორც საბჭოთა კავშირის დროს ხდებოდა), არამედ საკუთარი სურვილისამებრ ირჩევს: „მაშინ, როცა არჩევითობაზე გადავედით, სწორედ სტუდენტის მოტივაციას გავუსვით ხაზი — ის მხოლოდ საკუთარი სურვილით უნდა გახდეს მასწავლებელი, რაც, თავისთავად, პროფესიულ კადრებს ამდიდრებს. როცა ადამიანი ახალგაზრდობიდანვე ირჩევს, მაგალითად, ქიმიკოსობასთან ერთად, მასწავლებლობას, ეს ძალიან მნიშვნელოვანია მასწავლებელთა კორპუსის ხარისხის გასაუმჯობესებლად, და, ამასთანავე, მნიშვნელოვანია ისიც, რომ პროფესიაში ახალგაზრდა კადრები შედიან.“
გამორიცხული არ არის, ასეთი მიდგომით, მასწავლებლის პროფესიაში შექმნილი კრიზისი კიდევ უფრო გაღრმავდეს, რადგან „მასწავლებელთა საქმიანობის დაწყების, კარიერული წინსვლისა და პროფესიული განვითარების“ სქემის მიხედვით, ცვლილებების განხორციელებამდე არსებული, პროფესიაში შესვლის გზებიდან ყველაზე ეფექტური და სტუდენტისათვის მისაღები, ამოღებულია. აქვე შევნიშნავთ, რომ ამ გზით მომზადებული მასწავლებლების რაოდენობა, პოტენციურად, გაცილებით მეტი იქნება, ვიდრე სპეციალური ინტეგრირებული 300- კრედიტიანი პროგრამით. თუმცა, ქალბატონი ქეთევანი სქემიდან მაინორ პროგრამის ამოღებას უფრო გამორჩენად მიიჩნევს და ამბობს, რომ არ შეიძლება ასეთი მნიშვნელოვანი საკითხი ვინმემ შეგნებულად ამოიღოს სქემიდან.
„მასწავლებლის საქმიანობის დაწყების, კარიერული წინსვლისა და პროფესიული განვითარების სქემა 2016 წელს შევიდა ძალაში. მე სახელმწიფო კომისიის წევრი გახლდით და განსაკუთრებით აქტიურად ვმონაწილეობდი მასწავლებლის მომზადების საკითხებში. სქემამ პროფესიაში შესვლის რამდენიმე ვარიანტი შემოიტანა: ერთი, როცა აპლიკანტი თავიდანვე აკეთებს არჩევანს მასწავლებლობაზე, 300-კრედიტიან პროგრამაზე შემოდის და შედეგად მაგისტრის ხარისხს იღებს; მეორე გზაა, როცა სტუდენტი პროგრამა ზეკონკრეტული დარგის მიმართულებით შემოდის და, პარალელურად, ე.წ. მაინორ პროგრამად, პედაგოგიკას ირჩევს. ამასთანავე, შემოვიდა მასწავლებლის მომზადების დამოუკიდებელი 60-კრედიტიანი პროგრამა, რომელიც, ძირითადად, იმ ადამიანებზეა გათვლილი, ვინც პედაგოგიკა მაინორი პროგრამით ვერ გაირა; მესამე გზა სამაგისტრო პროგრამაა, რომელიც მილევად რეჟიმში მუშაობს, 2021 წლამდე. ეს არის პროგრამა, როცა სტუდენტი საბაკალავრო პროგრამით დაამთავრებს რომელიმე სპეციალობას და შემდეგ აირჩევს 120-კრედიტიან მასწავლებელთა განათლების სამაგისტრო პროგრამას. სქემის მიხედვით, ეს იყო მასწავლებლის პროფესიაში შესვლის გზები. მაგრამ წელს, პროფესიაში შესვლის მონაკვეთში და კონცეფციაში ძალიან ცუდი ცვლილება განხორციელდა, სახეცვლილ სქემაში აღარ არსებობს ჩანაწერი, რომელიც პროფესიაში შესვლის ყველაზე ეფექტურ გზას -მაინორ პროგრამას ეხებოდა. ამჟამად გამოდის, რომ სქემა აღარ ითვალისწინებს პროფესიაში შესვლის ყველაზე მნიშვნელოვან და ეფექტურ გზას — პარალელური მომზადების პროგრამას.“
ქალბატონი ქეთევანისთვის ეს ყველაფერი ფინანსური თვალსაზრისითაც ცოტა გაუგებარი ხდება, რადგან სახელმწიფო სქემიდან იღებს პროგრამას, რომელიც მისთვის ნაკლებდანახარჯებს ითვალისწინებს — უმეტეს შემთხვევაში, სტუდენტი თავად აფინანსებს სწავლას და, თავისთავად, დაფინანსებული 240 კრედიტიდან 60 მაინორზე ნაწილდება. დამოუკიდებელ 60-კრედიტიან მასწავლებლის მომზადების პროგრამას კი, სახელმწიფო თვითონ აფინანსებს. ამიტომაც, ამბობს: „ძალიან მინდა, დავიჯერო, რომ ეს უბრალოდ გამორჩათ. თუმცა, ვიდრე სქემაში ცვლილებები საბოლოოდ დამტკიცდებოდა, წერილით მივმართე განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს, მასწავლებელთა სახლის დირექტორს, კომისიას და ყველას ვთხოვე, რომ ამ უმნიშვნელოვანესი საკითხისათვის ყურადღება მიექციათ. სამწუხაროდ, ჩემი მიმართვა უპასუხოდ დარჩა.“
რა განსხვავებაა და საერთოდ, არის თუ არა განსხვავება, პარალელურ რეჟიმში მიმდინარე, მასწავლებლის მომზადების 60-კრედიტიან პროგრამასა და დამოუკიდებლად არსებულ 60-კრედიტიან პროგრამას შორის? ამის შესახებ ქალბატონი ქეთევანი ამბობს: „ძალიან ბევრი უნივერსიტეტი საკითხს ისე მიუდგა, რომ, პრაქტიკულად, განსხვავება არ უნდა იყოს. ყოველ შემთხვევაში, პედაგოგიკური ციკლის დისციპლინები ერთი და იმავე რეჟიმით მოიაზრება და 60 კრედიტი 60 კრედიტია. კონკრეტულად ჩვენს უნივერსიტეტს ამ მიმართულებით გარკვეული გამოცდილება ჰქონდა და ჩავთვალეთ, რომ პროგრამაზე გარედან მოსული ადამიანები, უმეტეს შემთხვევაში, ზრდასრულები არიან და, თავისთავად, განსხვავდებიან სტუდენტთა ასაკობრივი ჯგუფისგან. ამიტომაც, მათ ცოტა განსხვავებული რეჟიმით და მიდგომით სჭირდებათ სწავლება. აქედან გამომდინარე, არსებობს ძალიან მცირე განსხვავება სწავლების მეთოდებსა და ტექნიკაში, მაგრამ არა სწავლების ხარისხში, რადგანაც სწავლება, აბსოლუტურად, იმავე რესურსით ხდება.
მინდა საკითხი ასე დავსვა: რას უპასუხებს სახელმწიფო ძალიან ბევრ სტუდენტს, რომელიც მაინორ პროგრამად ხალისით ირჩევს პედაგოგიკას; სხვადასხვა უნივერსიტეტის იმ ათასობით სტუდენტს, რომლებიც ახლა მაინორ პროგრამაზე სწავლობენ და მოლოდინი აქვთ, რომ მიიღებენ სერტიფიკატს. დღეის მონაცემებითაც, სტუდენტების რაოდენობა იზრდება და რაც მთავარია, ახალგაზრდების მოტივაცია კიდევ უფრო მაღლდება. ახლაც კი, რომ შევამოწმოთ, რამდენმა სტუდენტმა აირჩია სემესტრის დაწყებისთვის პედაგოგიკა, დარწმუნებული ვარ, მატების ტენდენციას ვნახავთ. რადგან მე ანგარიშვალდებული ვარ მათ მიმართ, ამიტომაც ვაპირებ მივმართო შესაბამის ინსტანციებს და შევეცადო დავარწმუნო ისინი, რომ მასწავლებლის პროფესიაში შესვლის ეფექტურ გზაზე უარის თქმა, პირველ რიგში, მასწავლებლის პროფესიას დააზარელებს. ძალიან დიდი იმედი მაქვს, რომ საკითხი დადებითად გადაწყდება.“
|
