2017-03-16
ვერასოდეს ვიფიქრებდი, თუ ოდესმე მასწავლებელი გავხდებოდი
რუბრიკის სტუმარია გაგა შეთეკაური,
შუაფხოს საჯარო სკოლის ინგლისური ენის მასწავლებელი
— გაგა, გვიამბე მოსწავლეობის პერიოდის შესახებ, რამდენად წარმატებული მოსწავლე იყავი, განსაზღვრა თუ არა სკოლამ შენი პროფესიული მომავალი?
— ათი წელი ვსწავლობდი გამარჯვების საჯარო სკოლაში, XI კლასი დავამთავრე რუსთავის მე-6 საჯარო სკოლაში, რუსულ სექტორზე. ვფიქრობ, ჩემი პიროვნების ჩამოყალიბებაში ძალიან დიდი როლი ითამაშეს ჩემმა მასწავლებლებმა. ყველაზე მეტად, რაც ჩემი მასწავლებლებისგან მახსენდება, სამართლიანობა, ობიექტურობა და მუდმივი რჩევა-დარიგებაა, ვყოფილიყავით სამაგალითო მოსწავლეები და მოქალაქეები. ვფიქრობ, კარგ მოქალაქეებად აღგვზარდეს. ვერ ვიტყვი, რომ წარმატებული მოსწავლე ვიყავი, თუმცა, ალბათ, ჩემი კლასელების ფონზე ასე ჩანდა. მაინცდამაინც არ მიყვარდა მეცადინეობა, განსაკუთრებით დაწყებით საფეხურზე, თუმცა მშობლების დამსახურებით და „ზეწოლით“, გაკვეთილზე მოუმზადებელი არასოდეს მივსულვარ. როცა გავიზარდე, უკვე საშუალო საფეხურზე, სკოლაში მოუმზადებლად მისვლა ძალიან მეთაკილებოდა. სკოლიდანვე ყოველთვის ვგრძნობდი და ვიცოდი, რომ მასწავლებლები, ასევე ნათესავები, ჩემზე ამყარებდნენ იმედებს, რომ უნივერსიტეტში ჩავაბარებდი და სწავლას გავაგრძელებდი. ხშირად კომპლიმენტებსაც არ იშურებდნენ. ამის გამო, სულ მქონდა ვალდებულების განცდა, მათთვის დამენახებინა, რომ ტყუილად არ ჩაუვლია მათ მცდელობას. ვერ ვიტყვი, რომ სკოლამ განსაზღვრა ჩემი პროფესიული მომავალი. ზოგი ადრე ყალიბდება თავის გადაწყვეტილებაში, ზოგიც — გვიან. მე მხოლოდ ბაკალავრიატის საფეხურის დასრულების შემდეგ ჩამოვყალიბდი, თუ რისთვის მინდოდა მიმეღწია და რომელ სფეროში ვიგრძნობდი თავს კომფორტულად.
— სკოლის დამთავრების შემდეგ სწავლას ჯერ თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში აგრძელებ, შემდეგ მაგისტრატურას ილიას უნივერსიტეტში, რა შეგიძლია გვითხრა ქართული უმაღლესი განათლების სისტემაზე?
— თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში ვსწავლობდი ბიზნესის ადმინისტრირების განხრით, მაგისტრატურა გავიარე ილიას უნივერსიტეტში, საბუნებისმეტყველო და საინჟინრო ფაკულტეტზე, სპეციალობა: ბუნებრივი რესურსების მართვა. ვფიქრობ, ქართული სახელმწიფო უმაღლესი განათლების სისტემა საკმაოდ დასახვეწია. საერთოდ არ არის მორგებული სტუდენტის საჭიროებებსა და განვითარებაზე. ნაკლებ ყურადღებას აქცევს სტუდენტის პრაქტიკული გამოცდილების მიღებას და იშვიათ შემთხვევაში, თუ ამას აკეთებს, იმასაც ფორმალური სტაჟირების სახე აქვს. შესაბამისად, უნივერსიტეტის დასრულების შემდეგ ვიღებთ კადრებს, რომელთაც ფორმალური დიპლომი/ხარისხი აქვთ (ხშირად მაღალი წარმოდგენაც საკუთარ თავზე), მაგრამ არ გააჩნიათ შესაბამისი პრაქტიკული თუ პროფესიული გამოცდილება. წლებია ასე გრძელდება საქართველოში. სტუდენტის პრაქტიკული უნარ-ჩვევების განვითარებაზე ზრუნვა კი სტუდენტობის პირველი წლებიდანვე აუცილებელია, ასევე საჭიროა სამეცნიერო ბაზების ხელმისაწვდომობა ყველა სტუდენტისთვის. მაგალითად, თსუ-ს სამეცნიერო ბაზა ფარავნის ტბაზე გაპარტახებულია. მისი სათანადოდ განახლების შემთხვევაში საბუნებისმეტყველო ფაკულტეტის სტუდენტებისთვის შესაძლებელი იქნება საველე ექსპედიციების მოწყობა. აუცილებელია, ასევე, სახელმწიფომ უზრუნველყოს ფინანსების მიმართულების სტუდენტების და კურსდამთავრებულების პრაქტიკა ეროვნულ ბანკებში და ფინანსთა სამინისტროში. ზოგს წარმოდგენაც არ აქვს ამ დაწესებულებების არსის და საქმიანობის შესახებ. თუ სადმე სტაჟირება გამოცხადდება, ის ფორმალურ სახეს ატარებს, სტუდენტს, მთელი დღე, ანაზღაურების გარეშე ამუშავებენ მეორეხარისხოვანი დოკუმენტების დახარისხებაზე, იმის მაგივრად, რომ კარგად გაარკვიონ საქმის არსში.
— უმაღლეს განათლებაში უცხოური გამოცდილებაც გაქვს, ერთი სემესტრი გრონინგენის სახელმწიფო უნივერსიტეტში სწავლობდი. რა შეგიძლია გვიამბო იქ გატარებული პერიოდის შესახებ?
— გრონინგენის სახელმწიფო უნივერსიტეტში Erasmus Mundus-ის გაცვლითი სამაგისტრო პროგრამით გავემგზავრე, რომელიც ძალიან მნიშვნელოვანი გზაა ქართველი სტუდენტების განვითარებისთვის. პროგრამის შესახებ ილიას უნივერსიტეტში შევიტყვე, სადაც ვსწავლობდი სამაგისტრო საფეხურზე. გრონინგენში გატარებული დრო საკმაოდ ნაყოფიერად გამოვიყენე, ბევრი რამ ვისწავლე, შემეცვალა დამოკიდებულება და შეხედულებები ზოგადად ყველაფერზე და საქართველოზე. უფრო დავაფასე საქართველო და მეტად კონსერვატორი გავხდი. ჰოლანდიაში ყოფნის დროს მივხვდი, რომ იყო და გერქვას ქართველი, საკმაოდ დიდი პასუხისმგებლობაა, რომელსაც ბევრი ვერ აცნობიერებს. შორიდან დანახული საქართველო სულ სხვანაირია, რომელსაც მოვლა სჭირდება.
გრონინგენის უნივერსიტეტში სტუდენტები მსოფლიოს ყველა კონტინენტიდან ჩამოდიან. ბევრი მეგობარი შევიძინე (ევროპელი, აზიელი, აფრიკელი, ამერიკელი). გავიცანი და დავინახე ყველა ქვეყანა მის კულტურულ ჭრილში. ყველა ქვეყანას, მათ შორის საქართველოსაც, აქვს მნიშვნელოვანი კულტურული მემკვიდრეობა, ტრადიციები და ღირებულებები, რომელიც მათი სიმდიდრე და სიამაყეა. ხშირად ქართველები არ ვაფასებთ ჩვენს ეროვნულ სიმდიდრეს, კულტურას, ტრადიციებს, განსაკუთრებით ახალგაზრდები, სხვის მიბაძვას ვცდილობთ, საკუთარს რატომღაც უგულებელვყოფთ, რაც ძალიან გულდასაწყვეტია. ვფიქრობ, ეს განათლების ნაკლებობის ბრალია.
ქალაქი გრონინგენი სტუდენტური ქალაქია, რეგიონის შემოსავლის წყარო უნივერსიტეტია, რომელსაც ყველა კონტინენტიდან სტუმრობენ სტუდენტები. ეს არის უნივერსიტეტი, რომელიც სტუდენტებზეა ორიენტირებული და მაქსიმალურ კომფორტს უქმნის მათ, ყველანაირი რესურსით (გასართობი, საგანმანათლებლო) და რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, მოდუნების საშუალებას არ აძლევს სტუდენტს, უქმნის ყველა პირობას და ავალდებულებს ხარისხიან სწავლას.
საქართველოში ლექტორსა და სტუდენტს შორის წარმოქმნილ კონფლიქტში მართალი ყოველთვის ლექტორია. უცხოეთში ეს ასე არ არის. მახსოვს გრონინგენში ერთმა ლექტორმა გვთხოვა, დაგვეწერა მასზე, რა მოგვწონდა ან რა არ მოგვწონდა მასში. მომერიდა და მის შესახებ ვერაფერი დავწერე, ისე წავედი შეხვედრაზე. ჩემმა 24-მა ჰოლანდიელმა თანაკურსელმა შეხვედრაზე კრიტიკის ქარცეცხლში გაატარეს ლექტორი, რომელიც მშვიდად უსმენდა სტუდენტების შენიშვნებს. სიმართლე გითხრათ, შემრცხვა, მე ისეთ გარემოში ვარ გაზრდილი, ვერც კი წარმომედგინა, თუ შეიძლებოდა ლექტორის ასე თამამად გაკრიტიკება. მათთვის ეს ბუნებრივი მოვლენაა. ასეთი ურთიერთდამოკიდებულება ხარისხიანი განათლების ერთ-ერთი წინაპირობაა.
— საქართველოში დაბრუნების შემდეგ მასწავლებლად იწყებ მუშაობას. დამეთანხმები, რომ მასწავლებლობის მსურველი თანამედროვე ახალგაზრდებს შორის არც ისე ბევრია. რატომ აირჩიე ეს პროფესია?
— მასწავლებლობის მსურველი ნამდვილად არც ისე ბევრია. ჩემს ბავშვობაში, მოსწავლეებში, გავრცელებული იყო მოსაზრება, რომ მასწავლებლობა არასასურველი/სათაკილო პროფესიაა (არ ვიცი, რატომ ითვლებოდა ასე). არ ვიცი, დღეს რა შეიცვალა. პროფესია მასწავლებელი, პირველ რიგში, ნიშნავს ძალიან დიდ პასუხისმგებლობას მომავალი თაობის და ქვეყნის წინაშე. პროფესია მასწავლებელი, პირველ რიგში, ნიშნავს იყო სამაგალითო მოსწავლეებისთვის.
მასწავლებლობა სრულიად შემთხვევით დავიწყე. სახელმწიფო დასაქმების პორტალზე (hr.gov.ge), 2013 წელს, იდო ვაკანსია — „მოხალისე მასწავლებელი მაღალმთიან რეგიონებში“ და გავაგზავნე მონაცემები. შესაბამისი ტესტირების და გასაუბრების შემდეგ გამანაწილეს ჯავახეთში. აქ გადავდგი პირველი ნაბიჯები და აღმოვაჩინე, რომ ბავშვებთან ურთიერთობა ძალიან კარგად გამომდის. ვერასოდეს ვიფიქრებდი, თუ ოდესმე მასწავლებელი გავხდებოდი და ბავშვები „მასწავლებელს“ დამიძახებდნენ, მით უმეტეს, ასეთ ახალგაზრდა ასაკში.
— განათლების სამინისტროს პროგრამის „ისწავლე და ასწავლე საქართველოსთან ერთად“ ფარგლებში, ინგლისური ენის მასწავლებლად მუშაობდი ჯავახეთში. გარკვეული პერიოდი, განსხვავებულ სოციალურ, კულტურულ, გარემოში მოგიწია ცხოვრება და მუშაობა. როგორ გახსენდება იქ გატარებული დრო, გაგვიზიარე შთაბეჭდილებები...
— პირველად, 22 წლის ასაკში, ინგლისურის მასწავლებლად განაწილებით მოვხვდი ჯავახეთში, კერძოდ, ახალქალაქის რაიონის სოფელ ოკამში. განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრომ მომცა სკოლის დირექტორისა და მასპინძელი ოჯახის ტელეფონის ნომერი, სადაც უნდა მეცხოვრა. დიდუბის ავტოსადგურიდან გავემგზავრე და საღამოს, კითხვა-კითხვით, ჩავაღწიე დანიშნულების ადგილას. მახსოვს, მარტის ბოლო იყო, ძალიან ციოდა. გამიმართლა, თბილ და სტუმართმოყვარე ოჯახში მოვხვდი, ხუციშვილებთან. ორი ბიჭი ჰყავდათ და მესამე მე „მიშვილეს“. ჯავახეთში გატარებული ერთი წელი ყველაზე მნიშვნელოვანი პერიოდია. აქედან იწყება ჩემი პროფესიული და პიროვნული განვითარება. მახსოვს პირველი გაკვეთილი, ძალიან ვღელავდი, არ ვიცოდი რა უნდა მეთქვა და როგორი მიდგომით დამეწყო სწავლება, თუმცა ძალიან მალე გავიწაფე.
ჯავახების სტუმართმოყვარეობის დამსახურებით იოლად შევეჩვიე იქაურ ხალხს და კულტურა-ტრადიციებს, მათ შორის ეკომიგრანტ აჭარლებს (მუსლიმები) და სომხებს. ოკამში, ერთ პატარა სოფელში, ეს სამი განსხვავებული კულტურის მქონე ხალხი (ჯავახები, აჭარლები და სომხები) ერთად ცხოვრობს და ერთმანეთის ჭირსა და ლხინს იზიარებს. დღემდე ვინარჩუნებ მათთან ურთიერთობას.
პროგრამა „ასწავლე და ისწავლე საქართველოსთან ერთად“ ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი და წარმატებული პროგრამა იყო, რომელიც ძალიან ბევრ ახალგაზრდა, არაპრაქტიკოს კურსდამთავრებულს დაეხმარა და მისცა საშუალება ჩამოყალიბებულიყო პროფესიონალად. დღეს ბევრი მათგანი „ასწავლე საქართველოსთვის“ პროგრამის მონაწილეა.
— გაგა, ერთ-ერთ ინტერვიუში ამბობ, რომ „ბედნიერება ხანდახან იქ არის, სადაც სხვები შეიძლება საერთოდ ვერ ხედავდნენ, ქალაქისგან მოწყვეტილ სოფელში, კომფორტის ზონის მიღმა, სადაც სულ გელიან პატარა ბავშვები დიდი თვალებით“. ბარი დატოვე და სამუშაოდ მთაში წახვედი, ამჟამად, შუაფხოს სკოლაში... რა პრობლემებია სოფლის სკოლაში?
— ბავშვობიდან ძალიან მიყვარს მთა. 7 წლიდან მამა ექსპედიციებში დამატარებდა. შუაფხოს სკოლაში ჩემი წასვლა რაღაც გმირული განზრახვა არ ყოფილა. ვიცოდი, რომ ბავშვებს არ ჰყავდათ ინგლისური ენის მასწავლებელი, ამიტომ გადავწყვიტე მათთან წავსულიყავი. შუაფხოში ამჟამად 13 მოსწავლე სწავლობს. როგორც უმეტესი მაღალმთიანი რეგიონის სკოლები, შუაფხოს სკოლაც საკმაოდ კეთილმოუწყობელია. ბავშვებს არ აქვთ სპორტული მოედანი, სააქტო დარბაზი ძალიან ცუდ მდგომარეობაშია, საკლასო ოთახებში დენის სადენებია გასაყვანი, არის ტრანსპორტის პრობლემა. მოკლედ, ყოველივე ამის გამო, უნიჭიერესი მოსწავლეების გონებრივი და ფიზიკური რესურსის მაქსიმალური განვითარება და გამოყენება ფერხდება. ეფექტური სასწავლო გარემოს შესაქმნელად ამ პრობლემების დროულად მოგვარება აუცილებელი პირობაა.
პრობლემაა კლასკომპლექტები. როცა გაკვეთილზე ერთად სხედან მესამე და მეოთხე კლასის მოსწავლეები და სხვადასხვა სახელმძღავნელოთი უწევთ სარგებლობა, 45 წუთში ძალიან ძნელია ხარისხიანი გაკვეთილის ჩატარება. ზოგადად, ინგლისური ენის სახელმძღვანელოები ძალიან კარგია მათთვის, ვისაც რეგულარულად უტარდებათ ინგლისური ენის გაკვეთილები, მაგრამ მაღალმთიან რეგიონებში, სადაც მოსწავლეებს წლობით უცდებათ უცხო ენის გაკვეთილები, ძალიან რთულია მეცხრეკლასელს, რომელმაც ანბანიც არ იცის, ასწავლო მეცხრე კლასის პროგრამა. ასეთი მოსწავლეებისთვის უნივერსალური სახელმძღვანელო უნდა არსებობდეს. ერთი და იგივე პროგრამა მაღალმთიანი რეგიონის მოსწავლეებისთვის და ბარის სკოლის მოსწავლეებისთვის ხარისხიანად ვერ იმუშავებს. პრობლემად რჩება კადრების არარსებობა. სასურველია, მაღალმთიან სკოლებში მასწავლებლობის მსურველს მუშაობის უფლება საგნობრივი გამოცდის საფუძველზე ენიჭებოდეს.
— ყველაზე ძვირფასი, რაც მასწავლებელს, როგორც აღმზრდელს, მოეპოვება, ესაა ავტორიტეტი, რომელსაც იგი თვალისჩინივით უნდა უფრთხილდებოდეს. როგორ ფიქრობ, რა არის საჭირო იმისთვის, რომ ავტორიტეტი მოიპოვო, შეინარჩუნო და გახდე წარმატებული პედაგოგი?
— ავტორიტეტის მოსაპოვებლად, ჩემი აზრით, აუცილებელია პროფესიონალიზმი და ადამიანებთან ურთიერთობის უნარი. ერთი მეორეს გარეშე გამორიცხულია. აუცილებელია მასწავლებელს აფასებდნენ და პატივს სცემდნენ პიროვნული თვისებებიდან გამომდინარე, რომელიც გამყარებულია მისი პროფესიონალიზმით. როგორც გითხარით, პედაგოგიური განათლება არ მიმიღია, მასწავლებლობა პირდაპირ პრაქტიკიდან დავიწყე. კარგად მახსოვს, ჩემი მოსწავლეობის პერიოდში, რა ხარვეზები ჰქონდათ პედაგოგებს, ამიტომ ყოველთვის ვითვალისწინებ. იყო კარგი მასწავლებელი ნიშნავს გრძნობდე პასუხისმგებლობას, მაქსიმალურად დაიხარჯო გაკვეთილზე. მოსწავლეების მიმართ კეთილგანწყობილი უნდა იყო, რათა მათი ნდობა მოიპოვო. გახდე წარმატებული პედაგოგი, აუცილებელია იყო აქტიური და ზრუნავდე პროფესიულ განვითარებაზე, მონაწილეობდე სხვადასხვა ტრენინგებსა და აქტივობებში. კონფლიქტის დროს, ვფიქრობ, მასწავლებელმა მეტად უნდა მოითმინოს, დათმოს, მოსწავლემ ერთხელ თუ აგითვალწუნა, ეს დამოკიდებულება მას ბოლომდე გაჰყვება.
— დამეთანხმები, ალბათ, რომ მხოლოდ საგნის ცოდნა ეფექტურ სწავლებას ვერ უზრუნველყოფს. მასწავლებლის პროფესია მუდმივ პროფესიულ განვითარებას, მასწავლებლის სერტიფიკატის რეგულარულ განახლებასა და ფსიქოლოგიის საფუძვლების ცოდნას მოითხოვს. რამდენად ახერხებ პროფესიულ განვითარებას?
— რა თქმა უნდა, მხოლოდ საგნის ცოდნა საკმარისი არ არის სასურველი შედეგის მისაღწევად. მასწავლებელმა უნდა შეძლოს იყოს მაქსიმალურად სამართლიანი და ობიექტური, გაკვეთილი დაგეგმოს და ჩაატაროს ისე, როგორც ამას მოსწავლის საჭიროება მოითხოვს. ჯერ არ ვარ ჩართული პროფესიული განვითარების სქემაში (რამდენიმე დღეა, რაც უფროსი მასწავლებლის სტატუსი მომენიჭა სქემაში ჩასართავად), თუმცა აუცილებლად ვაპირებ ვიზრუნო პროფესიულ განვითარებაზე და დავეუფლო სწავლების თანამედროვე მიდგომებს, შესაბამისი ტრენინგების საფუძველზე. არ მიმაჩნია, რომ ახალი მიდგომები და მეთოდები ყველა ვარიანტში ამართლებს. ეს მასწავლებელზეა დამოკიდებული, აირჩიოს და იხელმძღვანელოს იმ მიდგომებით, რომელიც უფრო ეფექტურია შედეგის მისაღწევად. ყველა ბავშვი განსხვავებულია და გამორიცხულია, ყველა მეთოდმა ერთნაირი გავლენა მოახდინოს თითოეულ მოსწავლეზე, ეს თავად მასწავლებელმა უნდა განსაზღვროს. ახალი და თანამედროვე მეთოდი არ ნიშნავს, რომ ის ყველა შემთხვევაში და ყველა მოსწავლისთვის ერთნაირად გაამართლებს.
— არაერთი სოციოლოგიური კვლევის შედეგად გამოჩნდა, რომ მოსწავლის წარმატებაზე, აკადემიურ მოსწრებასა და სასიცოცხლო უნარ-ჩვევების ჩამოყალიბებაზე მრავალი ფაქტორი ახდენს გავლენას. ამ პროცესში მნიშვნელოვანი როლი ენიჭება პედაგოგს. როგორ ფიქრობ, მასწავლებლისგან მეტისმეტსაც ხომ არ ელის საზოგადოება?
— პედაგოგს ძალიან დიდი როლი აკისრია მოსწავლის ჩამოყალიბებაში, განსაკუთრებით დაწყებით კლასებში. თუ ბავშვის უნარ-ჩვევების განვითარება ვერ მოხდა საწყის, დაწყებითი საფეხურის ეტაპზე, საშუალო საფეხურზე ამის მიღწევა ბევრად რთულია. ვერ ვიტყვი, რომ საზოგადოება მეტისმეტად მომთხოვნია მასწავლებლების მიმართ. მიმაჩნია, რომ საზოგადოება არ არის აქტიურად ჩართული მოსწავლეების განათლების პროცესში. მშობლები შეადგენენ საზოგადოების უმეტეს ნაწილს და აუცილებელია მათი მეტად ჩართულობა სწავლა-აღზრდის პროცესში. პირველ რიგში, საზოგადობამ, მშობელმა უნდა იზრუნოს, რომ მოსწავლე მოუმზადებელი არ მივიდეს სკოლაში და მიიღოს კარგი აღზრდა-განათლება, პირველ რიგში, მშობელმა უნდა დაარიგოს ბავშვი საზოგადოებრივი ყოფაქცევის ნორმების შესახებ. მხოლოდ ამის შემდეგ იქნება სამართლიანი მოთხოვნა მასწავლებლის მიმართ. როდესაც მშობელი ნაკლებ ყურადღებას აქცევს ბავშვს და მასწავლებლისგან ითხოვს მეტს, სასურველი შედეგი ვერ მიიღწევა. აუცილებელია მშობლის მონაწილეობა და ყურადღება, განსაკუთრებით დაწყებით და საბაზო საფეხურზე.
— დამეთანხმებით, ალბათ, არამოტივირებულ მოსწავლეებთან მუშაობისას, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მოთმინებისა და შემოქმედებითი უნარის გამოჩენა. ამისთვის მხოლოდ პროფესიონალიზმი, საგნის ცოდნა საკმარისი არ არის. რა პრობლემებს აწყდები მოსწავლეებთან ურთიერთობისას, როგორ ახერხებ მათ დაძლევას...
— მყავს და შეხება მქონია სხვადასხვა კატეგორიის მოსწავლეებთან. მაგალითად, ზოგი სახლში დავალებას არ წერს, თუმცა გაკვეთილზე აქტიურია. ასეთ მოსწავლეს სახლში შესასრულებლად მცირე დავალებას ვაძლევ იმ პირობით, რომ შემისრულებს, მას, ძირითადად, სკოლაში ვამუშავებ. არიან მოსწავლეები, რომელთაც კონცენტრირება უჭირთ გაკვეთილზე და როგორც კი ყურადღებას მოადუნებ, აღარ გისმენენ. ვცდილობ, განსაკუთრებული ყურადღებით სწორედ ასეთი მოსწავლისკენ ვიყო, ხშირად დავუსვა კითხვა ან, უბრალოდ, ვახსენო მისი სახელი. თუ მოსწავლე ჯიუტია, არ ემორჩილება ჩემს მითითებებს და საერთოდ არც მპასუხობს, ყურადღებას არ ვამახვილებ მასზე, ველოდები, როდის გადაუვლის ხოლმე სიჯიუტე. ძირითადად, ისევ მოსწავლის ხასიათიდან და საჭიროებიდან გამოვდივარ — თუ რაიმეს გაკეთება არ სურს და შენ აძალებ, ამით თავსაც აძულებ და საგანსაც. ყოველთვის სჯობს მოსწავლეს დაუთმო და ჯიბრში არ ჩაუდგე. ის უნდა გრძნობდეს, რომ მასწავლებელი ითვალისწინებს მის მოსაზრებებს და საბოლოოდ, მის შეგნებამდე დადის, როგორ მოიქცეს სწორად და ხვდება თავის შეცდომას. თუ მასწავლებელი მოსწავლეს ჯიბრში ჩაუდგა (როგორც ხდებოდა, ხანდახან, ჩემს ბავშვობაში), ყოველთვის მასწავლებელი წააგებს. ერთ მოსწავლესაც კი თუ არ უყვარხარ, ჩათვალე, რომ ეს შენი მინუსია. ბავშვთან ისე უნდა იმუშაო, რომ თავად მიხვდეს საკუთარ შეცდომას და არავითარ შემთხვევაში არ გამოიყენო სადამსჯელო ქმედებები — დაბალი ნიშნის დაწერა, ტონის აწევა, გამკიცხავი შენიშვნის მიცემა, ბევრი საშინაო დავალება და ა.შ.
არამოტივირებულ მოსწავლეს საკმაოდ დიდი მოთმინება და რბილი მიდგომა სჭირდება. მე, ამ შემთხვევაშიც, ბავშვის ინტერესებიდან გამოვდივარ და ვთავაზობ, თავად განსაზღვროს, რომელ დავალებას გამიკეთებს ან ვუთანხმდები, რომ მხოლოდ მცირე დავალებას მივცემ, თუ ის ამას დამიწერს სახლში. ვუხსნი, რომ ინგლისური ენა, შესაძლოა, გახდეს მისი შემოსავლის ძირითადი წყარო, რომ შეეძლება მოემსახუროს უცხოელ ვიზიტორებს. ეს მიდგომა ამართლებს ხოლმე.
— დღეს ბევრს საუბრობენ ზოგადი განათლების გაუმჯობესებაზე. რა არის საჭირო იმისთვის, რომ სკოლა/გაკვეთილის პროცესი მოსწავლეებისთვის უფრო საინტერესო გახდეს?
— პირველ რიგში, მაღალმთიანი რეგიონის სკოლაში აუცილებელია კეთილმოწყობილი სასწავლო გარემო და ხელმისაწვდომი ინტერნეტრესურსები. როდესაც არის გათბობის პრობლემა, ინტერნეტი საკმაოდ სუსტია და არაკომფორტული სამუშაო გარემოა, ეს ართულებს სასწავლო პროცესის ეფექტურად წარმართვას.
— ეთანხმებით მოსაზრებას, რომ მასწავლებლის პროფესია დაუფასებელი და ძალზე შრომატევადია?
— ვერ ვიტყვი, რომ დღეს მასწავლებლის პროფესია დაუფასებელია, თუმცა არც ძალიან დაფასებულია. თუ შევადარებ ჩემი სკოლის პერიოდს, ვიტყოდი, რომ დღეს განათლების სისტემაში მასწავლებლების სასარგებლოდ ბევრი დადებითი ძვრა იგრძნობა. რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია და ყველაზე დიდ პრობლემას წარმოადგენს, ჩემი აზრით, არის მთისა და ბარის სკოლებს შორის საკმაოდ დიდი განსხვავება. პირველ რიგში, განათლების სამინისტრომ უნდა იზრუნოს იმაზე, რომ მთისა და ბარის სკოლებისთვის სხვადასხვა მიდგომები შეიმუშაოს. მაღალმთიან რეგიონებში ბარიდან წასულ მასწავლებლებს საკმაოდ მძიმე პირობებში უწევთ მუშაობა და ეს პრობლემა მოსაგვარებელია სახელმწიფოს მხრიდან. დღეს მთას, მთიანი რეგიონის სკოლებს და მასწავლებლებს არ ექცევათ სათანადო ყურადღება.
მასწავლებლის პროფესია იყოს დაფასებული ნიშნავს, მასწავლებლის ძირითადი საჭიროება იყოს დაკმაყოფილებული, ანუ მოგვარდეს ტრანსპორტირებისა და სასწრაფო სამედიცინო დახმარების ხელმისაწვდომობის საკითხები, არსებობდეს კეთილმოწყობილი საცხოვრებელი სახლები მასწავლებლებისთვის. ეს მინიმალური აუცილებლობაა.
— პარალელურად მუშაობ „ფშავ-ხევსურეთის დაცული ტერიტორიების მეგობართა ასოციაციაში“. რა არის ამ ასოციაციის მიზანი, რა საქმიანობას ეწევით?
— დაცული ტერიტორიების მეგობართა ასოციაციების დაარსების ძირითადი მიზანია დაცული ტერიტორიების მართვის ეფექტურობის ხელშეწყობა. ასოციაციები, ძირითადად, მუშაობენ რამდენიმე საკითხზე, მათ შორისაა: ადგილობრივი მოსახლეობის და მოსწავლე ახალგაზრდობის გარემოსდაცვითი ცნობიერების ამაღლება, შესაბამისი ეკოსაგანმანათლებლო პროგრამების განხორციელება და მოსახლეობის სოციო-ეკონომიკური დახმარება მცირე ფულადი გრანტებით,
ასევე, საგრანტო პროექტების შემუშავება და თანხების მოზიდვა უცხოელი დონორებისგან. ფშავ-ხევსურეთის დაცული ტერიტორიების მეგობართა ასოციაცია დაფინანსებულია გერმანიის მთავრობის მიერ 5-წლიანი პროექტით — „დაცული ტერიტორიების განვითარების პროგრამა კავკასიაში“. ჩვენი ასოციაცია, ყოველწლიურად, ადგენს სამოქმედო გეგმას. ძირითადი აქტივობებია ადგილობრივი მოსახლეობის ცნობიერების ამაღლება, მათი მცირე ფულადი გრანტებით დახმარება, ახლად დაარსებული ფშავ-ხევსურეთის ეროვნული პარკის ეფექტური მართვის ხელშეწყობა და პოპულარიზაცია.
— როგორც ვიცი, ჩართული ხარ პროექტში „მთის ამბები“. რა არის პროექტის მიზანი?
— პროექტის „მთის ამბები“ მიზანია მთაზე ორიენტირებული მედიარესურსის განვითარება და მაღალმთიან დასახლებაში პრობლემების გადაწყვეტის ხელშეწყობა, რითაც პირადად ვარ დაინტერესებული. ჩემი სოფელია ხონე, რომელიც სახელმწიფოსგან ძალიან უყურადღებოდაა დატოვებული. არ არის მისადგომი გზა. გაზაფხულზე აუცილებლად მივაწვდი ინფორმაციას „მთის ამბებს“ სოფელში არსებული პრობლემების შესახებ, რათა ადგილობრივი მოსახლეობის ხმა მივაწვდინო ხელისუფლებას.
— რამდენად გრჩება თავისუფალი დრო და როგორ იყენებ მას?
— თავისუფალი დრო არც ისე ბევრი მაქვს. ძირითადად, ძალიან დაკავებული ვარ. სკოლისგან თავისუფალ დროს ვმუშაობ მეგობართა ასოციაციის გეგმებზე და დროს ვუთმობ მასპინძელი ოჯახის ბავშვების დამატებით მეცადინეობას.
ესაუბრა მაკა ყიფიანი
|
