2016-10-27
ბორის აკუნინის თბილისური საღამო
ლალი ჯელაძე
18 ოქტომბერს, თბილისში, ბორის აკუნინი ქართველ მკითხველს შეხვდა. თბილისური შემოდგომის წვიმიანმა საღამომ ლიტერატურაზე საუბრის განწყობა შექმნა და მწერლის ფანები თუ მისი ნაწარმოებების რიგითი მკითხველი, სოციალური ქსელით დაანონსებული ივენთების დამლაიქებელ-დამსწრე საზოგადოება თუ ჯერ კიდევ რუსეთზე შეყვარებულად დარჩენილი ადამიანების მცირე ნაწილი, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტში შეკრიბა.
მასპინძელი უნივერსიტეტის რექტორმა გიგა ზედანიამ გრიგოლ ჩხარტიშვილი აუდიტორიას წარუდგინა: „ეს არის ადამიანი, რომელმაც, შეიძლება ითქვას, დააბრუნა სიმსუბუქე ლიტერატურაში და გვაჩვენა, რომ არ არის აუცილებლი ლიტერატურა იყოს მძიმე. სწორედ ამიტომაც, უკანასკნელი 20 წლის განმავლობაში, დარწმუნებული ვარ, ყოველი ჩვენგანი მოუთმენლად ელის მის მორიგ რომანს, რათა კიდევ ერთხელ დარწმუნდეს ამაში.“
იმისათვის, რომ შეხვედრა უფრო მეტად ორგანიზებული ყოფილიყო, საღამოს გამორჩეული მოდერატორი უძღვებოდა — ლონდონში მოღვაწე ლიტერატურის კრიტიკოსი და კულტურის ჟურნალისტი მაია ჯაგი. გარდა იმისა, რომ ის გამორჩეული ჟურნალისტია, რომელიც კულტურის თემებზე წერს, შეხვედრის ორგანიზატორების აზრით, ყველაზე მნიშვნელოვანი ისაა, რომ ქართული ლიტერატურის კარგი მცოდნეა, მეტიც, მას ძალიან დიდი წვლილი აქვს შეტანილი თანამედროვე ქართული მწერლობის პოპულარიზაციაში საზღვარგარეთ.
საღამოს იდეის ავტორი წიგნის ეროვნულ სააგენტოს ცენტრის ხელმძღვანელი, ქალბატონი მედეა მეტრეველი შეხვედრას ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობაზე გამგზავრების გამო ვერ დაესწრო.
საღამოს ძირითადი ნაწილი მაია ჯაგის კითხვებზე პასუხს დაეთმო, რაც ქართველი მსმენელისთვის საკმარისი აღმოჩნდა, რადგანაც, როგორც გაირკვა, თავად მზად არ იყო მწერლის შემოქმედებაზე სასაუბროდ და კითხვები მხოლოდ რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობას და ბობ დილანის ნობელის პრემიას დაეთმო. თუმცა ერთი კითხვა, უფრო მონოლოგი, საღამოს პრორუსული ნაწილის გულის ამოხეთქვა იყო და სერიოზული საყვედური მწერლის მიმართ, იმის გამო, რომ მან ინგლისურ ენაზე ისაუბრა და არა რუსულად. ამიტომაც, შეხვედრის ქართულ ნაწილზე მხოლოდ ამით შემოვიფარგლები.
შეხვედრის დასასრულს, ბორის აკუნინს ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორის წოდება მიენიჭა.
დღეისათვის ყველაზე პოპულარული ქართული წარმოშობის რუსი მწერალი და, ამასთანავე, ლიტერატურათმცოდნე, იაპონისტი, მთარგმნელი და საზოგადო მოღვაწე გრიგოლ ჩხარტიშვილი, რომელიც ბორის აკუნინის ფსევდონიმითაა ცნობილი, 1956 წელს, საქართველოში, ზესტაფონში დაიბადა. მისი ოჯახი მალევე საცხოვრებლად მოსკოვში გადავიდა, სადაც მწერალი გაიზარდა.
ის რუსეთის ისტორია-ფილოლოგიის ფაკულტეტზე სწავლობდა, აქვს ისტორიკოს-იაპონიისმცოდნის დიპლომი, არის მხატვრული ლიტერატურის მთარგმნელი ინგლისური და იაპონური ენებიდან, გამოქვეყნებული აქვს როგორც ესეისტიკა („მწერალი და თვითმკვლელობა“, 1999 წელი), ისე ისტორიული ჟანრის ნაწარმოებები („რუსეთის სახელმწიფოს ისტორია“).
პირველი მხატვრული ნაწარმოები, ბორის აკუნინის სახელით, 1998 წელს გამოაქვეყნა, განსაკუთრებული პოპულარობა კი მწერალს ისტორიულ-დეტექტიური რომანების სერიამ (ერასტ ფანდორინზე) მოუტანა. მწერლის რომანები მრავალჯერ ეკრანიზებულია და თარგმნილია ბევრ ენაზე.
2014 წლიდან მოყოლებული გრიგოლ ჩხარტიშვილი ემიგრანტია.
საღამოს მთავარი გმირი, მიუხედავად იმისა, რომ მის ცხოვრებაში, ფაქტობრივად, ისტორიული მოვლენა ხდებოდა, რადგან მოწიფულ ასაკში პირველად ჩამოვიდა ლონდონიდან საქართველოში, თავს მაინც უცნაურად გრძნობდა: „დღეს ცოტა უცნაურად ვგრძნობ თავს, მრავალი მიზეზის გამო. თბილისში რომ ინგლისურად უნდა ვილაპარაკო, ეს ეგზოტიკაა, აბა, რაა (ინგლისური ხომ ჩემი მშობლიური ენა არაა). საერთოდ, სიტუაციის უცნაურობა იმაშიც მდგომარეობს, რომ ეს ჩემთვის ჩვეულებრივი საუბარი არ არის იმიტომ, რომ ისეთი შეგრძნება მაქვს, თითქოს საიდანღაც დავბრუნდი იქ, სადაც ადრე არასოდეს ვყოფილვარ. ერთ-ერთ ინტერვიუში ვთქვი, ამ ბოლო დრომდე ქართულად მხოლოდ რამდენიმე სიტყვა ვიცოდი — სიყვარული და საწყალი. ვფიქრობ, რომ მწერალს, პრინციპში, მეტი არც სჭირდება რომ იცოდეს, რადგან ძირითადად ამაზე წერს, რადგან ცხოვრება სულ ესაა — სიყვარული ძალიან საწყალი რამეა.” — ამბობს ბორის აკუნინი.
საქართველოში პიესის იდეაზე სამუშაოდ ჩამოვიდა. მან თავის წიგნებში სხვადასხვა ქვეყნები აღწერა, თუმცა, არსად საქართველო არ უხსენებია. ამბობს, რომ ნაწარმოებებში რომელ ლოკაციასაც აღწერს, მას დეტალურად შეისწავლის, მისთვის მთავარი ადგილმდებარეობის შეგრძნებაა: „უნდა მოვინახულო რაღაც ადგილები, გადავამოწმო, შეესაბამება თუ არ ისინი ჩემს მოთხოვნებს. ყოველთვის ასე ვმუშაობ — ადგილზე უნდა ჩავიდე და შევიგრძნო. თუ ისეთი გამოდგება, როგორსაც ველი, მაშინ შეიძლება რაღაც გამოვიდეს“. შეიძლება ერასტ ფანდორინს საქართველოშიც გადახდეს თავგადასავალი. თუმცა, თვითონ თავი შეიკავა მომავალი ნაწარმოების დეტალების გამხელისგან, რადგანაც „ცრუმორწმუნეა“ და არ სურს წინასწარ საუბარი.
„ზესტაფონში დავიბადე და ჩემი ცხოვრების პირველი თვე იქ გავატარე, შემდეგ მოსკოვში წამიყვანეს და იქ გავიზარდე. ერთი რამ, რაც მოსკოვიდან საქართველოსთან მაკავშირებდა, ეს რუსებისთვის ჩემი გაუგებარი გვარი — ჩხარტიშვილი იყო, რომელიც ძალიან გამომარჩევდა და, ხშირ შემთხვევაში, მრიყავდა, ბულინგის მსხვერპლად მაქცევდა... მახსოვს როგორ მჩაგრავდნენ სკოლაში და დამაკნინებლად „კაცოს“ მეძახდნენ. მრავალი წლის შემდეგ კიდევ დამჩაგრა „რუსეთის მთავარმა ბულერმა“ ვლადიმერ პუტინმა, როცა ეთნიკური ქართველი მიწოდა და ამით რუსი ხალხის მტრად გამომაცხადა.“
ფსევდონიმის აღების მიზეზიც რთულად წარმოსათქმელი გვარი გახდა. ამბობს, რომ სკოლაში მასწავლებლებს ყოველთვის უჭირდათ მისი გვარის გამოთქმა და ამის გამო დაფასთანაც იშვიათად იძახებდნენ: „როცა მხატვრული ლიტერატურის წერა დავიწყე, დავრწმუნდი, რომ სიტყვებს, გვარებს, ტოპონიმებს დიდი მნიშვნელობა აქვს და გარკვეული მისტიკა ახლავს თან. ამიტომ სახელს, რომელსაც გამოვიყენებდი უფრო ღრმა (ვიდრე გრიგოლ შალვას ძე ჩხარტიშვილი) მნიშვნელობა უნდა ჰქონოდა. ჩემი თბილისში ჩამოსვლაც, ნაწილობრივ, უკავშირდება ჩემს გვარსა და სახელს — მინდა, უფრო ჩავუღრმავდე და რაღაც ახალი ვისწავლო ჩემი თავის შესახებ, რაზეც ადრე არ მიფიქრია.“ მწერალმა არჩევანი აკუნინზე შეაჩერა, რაც იაპონურად „ცუდ კაცს“ — ბოროტმოქმედს ნიშნავს. მართალია აკუნინი შეირქვა, მაგრამ ამბობს, რომ საკუთარ თავს ცუდ ადამიანად არ მიიჩნევს, თუმცა დაინტერესებულია ბოროტი ადამიანებით, რადგან ძირითადად ისინი ქმნიან პრობლემებს მთელ სამყაროში და ამით ხდიან ცხოვრებას ძალიან საინტერესოს. „მინდა შევქმნა აკუნინების გალერეა. როცა ფანდორინის სერიის რომანებს კითხულობთ, თქვენ სხვადასხვა ტიპის ბოროტმოქმედებს ნახავთ — ეს ჩემთვის ადამიანის ბუნების შეცნობაა. თითოეულ რომანში მთავარი მოქმედი პირი არა ფანდორინია (რომელიც არც კი იცვლება), არამედ მისი მოწინააღმდეგე, რომელიც ყოველთვის საინტერესო და ქარიზმატულია, თავისი სათქმელი ყოველთვის აქვს.“
მწერალი ამბობს, რომ აკუნინი მისი მუნდირია, რომელსაც წერის დროს ირგებს, თუმცა ერჩივნა ანონიმად დარჩენილიყო ბოლომდე, ასე ბევრად უფრო კომფორტული იქნებოდა. მას შემდეგ, რაც ფარდა აეხადა ყველაფერს, „გადავწყვიტე ყურაღდება აღარ მიმექცია არაფრისთვის და ჩემს წიგნში ერთ-ერთ პერსონაჟ პრინცესას ჩხარტიშვილის გვარი აქვს, ამით საბოლოოდ მოვინდომე საიდუმლოს გახსნა.
დასაწყისში, როცა გამოუცდელი ვიყავი და, ამავდროულად, ჩემი თავის ძალიან მჯეროდა, მეჩვენებოდა, რომ ძალიან იოლი იყო ლიტერატურული გმირის სახის შექმნა. განსაკუთრებით რუსულ ლიტერატურაში, სადაც ძალიან ცოტაა სათავგადასავლო რომანები, იმდენად, რომ ბავშვობაში პრობლემაც კი გვქონდა, გვეთამაშა რომელიმე გმირი. ამიტომ ყოველთვის დ’არტანიანს ვირჩევდით, ან სხვა გმირს უცხოური ლიტერატურიდან. აბა, პავლე კორჩაგინს ხომ არ ვითამაშებდით, საბჭოთა გმირს, რომელიც პარალიზებული იწვა ლოგინში. მოკლედ, ვერავის ვბაძავდით საბჭოთა ლიტერატურიდან. აქედან გამომდინარე, სულ მინდოდა, რუსულ ლიტერატურაში გაჩენილიყო ისეთი გმირი, რომელსაც ბიჭები მოიწონებდნენ და შეეცდებოდნენ, დამსგავსებოდნენ, შესაბამისად, გოგონები — ლიტერტურულ გმირ-გოგონებს. ამიტომაც გადავწყვიტე, მე თვითონ შემექმნა ასეთი სახასიათო ლიტერატურული გმირი. რუსული ლიტერატურა ყოველთვის მძიმე და სერიოზული იყო, ამიტომ თამაშის და გართობის ელემენტების შემოტანა მსურდა. თავიდან ლერმონტოვის პეჩორინზე ვფიქრობდი, ასევე ტოლსტოის ბალკონსკიზე, ბულგაკოვის გმირებზეც. აღარ მახსოვს, კიდევ ვინ მომდიოდა თავში ამ დროისთვის, ასე დავიწყე ჩემი რომანების წერა.“
ერასტ ფანდორინის ფორმულა ასეთია: „ის ჯუნზია (კონფუციური ცნებაა და ნიშნავს ღირსეულ, დიდგვაროვან ადამიანს), რომელზეც შეუძლებლია გარეშე ძალებმა ზეგავლენა მოახდინონ. მხოლოდ თავის შინაგან ხმას უსმენს და არასოდეს მიდის მის წინააღმდეგ. რეალურად, ეს არ არის სამურაის ტიპის პერსონაჟი, მაგრამ ფანდორინი სამურაი არ არის, რადგან სამურაის პრინციპია უსიტყვოდ ემსახუროს თავის ბატონს. ფანდორინი კი არავის ემსახურება. როგორც გითხარით, ის არის ჯუნზი, რომელიც თავის გზას მიჰყვება. კარგი კარიერაც გაიკეთა, როგორც ოფიცერმა, სამართალდამცავი ორგანოს თანამშრომელმა, მაგრამ როგორც კი იგრძნობს, რომ შეიძლება მისი სამსახური მის შინაგან განწყობას შეეწინააღმდეგოს, უყოყმანოდ ტოვებს თანამდებობას. მისი მორალური კომპასი გაცილებით უფრო მნიშვნელოვანია. ის, სტატიკური გმირებისგან განსხვავებით, იცვლება, ბერდება და ა.შ. ფაქტობრივად, მინდოდა შემექმნა მოთხრობა ერთი ადამიანის ცხოვრების შესახებ, ჩემს ბოლო წიგნში ფანდორინი 58 წლისაა და განსხვავდება იმ ფანდორინისგან, რომელიც წლების წინ შემოვიდა ლიტერატურაში.“
იაპონიით სრულიად შემთხვევით დაინტერესდა, გვიამბობს, რომ სკოლაში, მე-7 თუ მე-8 კლასში როცა სწავლობდა, გეოგრაფიის მასწავლებელმა მთელი მსოფლიოს ქვეყნები და ერები დაყო და მოსწავლეებს შესწავლა დაავალა. აკუნინს ტუნისი და იაპონია შეხვდა, რადგან ტუნისში საინტერესო არაფერი ხდებოდა, მთელი ყურადღება იაპონიაზე გადაიტანა. იმ დროს, 1970 წლის ნოემბერში, საბჭოთა პრესა იოკიო მისიმას — იაპონელი მწერლის თვითმკვლელობის ამბით იყო აჭრელებული. „მაშინ, როცა ყოფიერების წინააღმდეგ აჯანყებული მწერალი, დამარცხების შემდეგ, სიცოცხლეს ხარაკირით ასრულებს, ჩვენ ყურებს ოქტომბრის რევოლუციაზე საუბრით გვიჭედავდნენ. გინდ ხარაკირი გაგეკეთებინა და რაც გინდა ის გექნა, საბჭოთა წყობილების წინააღმდეგ ამბოხი შეუძლებელი იყო. მივხვდი, რომ იაპონიაში ცოტა განსხვავებული სიტუაციაა, რამაც ჩემი განსაკუთრებული ყურადღება მიიპყრო. შემდეგ წლებში უნივერსიტეტში დავიწყე იაპონური ენისა და კულტურის შესწავლა და, საბოლოოდ, ეს ინტერესი იმით დასრულდა, რომ სასწავლებლად იაპონიაში წავედი.“
იაპონიამ ბევრი რამ შესძინა, ბევრი ძალიან მნიშვნელოვანი და საინტერესო რამ საკუთარი პიროვნების შესახებ სწორედ იქ აღმოაჩინა და პირველად, 21 წლის ასაკში, დააფიქრა საკუთარი ეთნიკური წარმომავლობის შესახებ. იაპონიაში ყოფნის წლებს აკუნინმა გასხივოსნება უწოდა და რაც თავიდანვე თვალში მოხვდა, ეს იყო იაპონელების მიერ სილამაზის აღქმა — „მათგან გავიგე, რომ სილამაზე მარტივ რამეში უნდა ვეძებოთ, რომ სილამაზე მართლაც სიმარტივეშია.“
მწერალთან შეხვედრაზე განსაკუთრებული ინტერესი ბორის აკუნინის ისტორიულ ჟანრზე მუშაობამ და რუსეთის ხელისუფლების წინაღმდეგ გამოსვლებმა გამოიწვია.
ისტორიულ ჟანრზე მუშაობა 2011-2012 წლებში განვითარებული მოვლენების შემდეგ გადაწყვიტა. ამ წლებში, მოსკოვში, სამოქალაქო მოძრაობის წევრი იყო და ქვეყნის ლიბერალიზაციისა და დემოკრატიზაციის მოთხოვნით ხელისუფლების საწინააღმდეგოდ გამოდიოდა, თუმცა მოძრაობის მცდელობებმა უშედეგოდ ჩაიარა. მიაჩნია, რომ დღევანდელ პოლიტიკურ მოვლენებში მხოლოდ ვლადიმერ პუტინის დადანაშაულება სწორი არ არის, რეალური მიზეზის მოსაძებნად ისტორიის გადახედვაა აუცილებელი:
„ისტორიის წერა იმიტომ დავიწყე, რომ ვაჩვენო, რამდენი ტყუილი და ლეგენდაა მასში; რამდენი მითია შექმნილი რუსეთის ისტორიის ინტერპრეტაციისას. ისტორიის სწავლება რუსეთში ყოველთვის იდეოლოგიურად იყო დატვირთული.
სწორედ ამიტომ გადავწყვიტე, გამეკეთებინა რაღაც ძალიან „არარუსული“. მინდოდა, დამეწერა, რომ სიყვარული მხოლოდ კომპლიმენტის თქმა არ არის, სიყვარული დახმარების სურვილია.
ისტორიის წერის პროცესში მეც თავიდან ვიგებ ყველაფერს, ჩემს მკითხველთან ერთად, მათთან ერთად გავდივარ ამ გზას. ვიცოდი, რომ ჩემი მკითხველი არ იქნებოდა აღფრთოვანებული მხოლოდ ისტორიის კრებულის კითხვით, სწორედ ამიტომ, ამ წიგნების პარალელურად, ვწერ მხატვრულ ნაწარმოებებს ამავე ისტორიულ პერიოდებზე და შემდეგ მათ ერთად გამოვცემ.
რუსეთის ისტორიის დაწერა გადამაწყვეტინა 2011-12 წლების მოვლენებმა, სადაც მე თვითონაც ვმონაწილეობდი და ეს იყო სახალხო მოძრაობა დემოკრატიზაციისათვის, რომელიც ჩაფლავდა. მესმის, რომ ქვეყანაში მართლაც სერიოზული პრობლემებია, მაგრამ იმისთვის, რომ უმკურნალო, უნდა გაერკვე მის წყაროებში, ფესვებში. ალბათ, არასერიოზული იქნება, რომ ყველაფერი ერთ ადამიანს დავაბრალოთ, როგორც ზოგიერთ ოპოზიციონერს მიაჩნია რუსეთში. დიახ, ვლადიმერ პუტინი არ მიყვარს, მაგრამ არც იმას ვფიქრობ, რომ ყველაფერი მას უნდა დაბრალდეს, რაც რუსეთში ხდება. უკან რომ გადავიხედე, აღმოვაჩინე, რომ არც მხოლოდ კომუნისტები იმსახურებენ ბრალდებას, არც რომანოვების დინასტია და იმპერია, უფრო შორს და შორს მიწევდა წარსულში გახედვა. საბოლოოდ, გადავწყვიტე დასაწყისამდე მივიდე, იქამდე, როცა რუსეთის სახელმწიფო ჩამოყალიბდა. პროფესიით ისტორიკოსი ვარ, მაგრამ არაპროფესიონალი ისტორიკოსი. თუმცა, ვიტყოდი, რომ დღეს მსოფლიოში ისეთი პროფესიონალი ისტორიკოსები, რომლებიც ერთი ქვეყნის მთლიან ისტორიას დაწერდნენ, არც არსებობენ. ისინი უფრო სპეციალიზირებული არიან ვიწრო მონაკვეთებზე.
როცა რუსეთის ისტორიის წერა დავიწყე, იმ იდეით კი არ ვიყავი გატაცებული, რომ ახალ რამეს აღმოვაჩენდი, მინდოდა სტრუქტურიზაცია, რომ სწორი აზრი გამომეტანა და ლოგიკა დამენახა მასში. გარდა ამისა, რუსეთის ისტორიის ინტერპრეტაციაში უამრავი სიცრუე, ლეგენდა და მითია, რადგანაც რუსეთში ისტორია და ისტორიოგრაფია ყოველთვის იდეოლოგიზირებული იყო.
ჩემი აზრით, ისტორია ყველაზე მნიშვნელოვანი ცოდნაა საზოგადოებისთვის, თუ არ იცნობ საკუთარ ისტორიას ან არასწორად გესმის იგი, ყოველთვის იმავე შეცდომას დაუშვებ. ამიტომაც მე ძალიან „არარუსული“ რამ მოვიმოქმედე და დავიწყე ისტორიის წერა უემოციოდ, ცივი გონებით, დისტანციურად და რაციონალიზირებულად. ამან ბევრი ჩემი რუსი მკითხველი გააღიზიანა და დაწერეს, რუსეთი არ უყვარს, ისტორიას ცილს სწამებსო. მაგრამ სიყვარული არამხოლოდ კომპლიმენტის თქმაა, ეს არის რაიმეს გაკეთების და დახმარების სურვილი. თუ დახმარება გინდა, აუცილებლად უნდა განასხვავო სიცრუე სიმართლისაგან. ყოველ შემთხვევაში, პატიოსანი უნდა იყო მკითხველთან.“
რაც შეეხება მის აქტივიზმს ამბობს, რომ ამ ეტაპზე რუსეთში არაფერი შეიცვლება, ამიტომ ფიქრობს უმჯობესი იქნება, თუკი თავისი ნაშრომებით, ნაწარმოებებით შეეცდება იდეების ხალხამდე მიტანას, „ვზივარ, მაგრამ ბრძოლას ასე ვაგრძელებ“ — აცხადებს მწერალი.
დემოკრატიული მოძრაობის მარცხის მიზეზებს კი ასე აანალიზებს: „რამდენიმე მიზეზი არსებობს იმისა, თუ რატომ არ გაამართლა საპროტესტო ტალღამ რუსეთში: ქვეყნის მმართველი, რომელიც ძალიან შორსმჭვრეტელი არ გახლავთ, ბევრ შეცდომას უშვებს და, ალბათ, სავარაუდოდ, ძალიან ცუდად დაასრულებს თავის მოღვაწეობას. მას ჰქონდა შანსი, პოსტიდან მშვიდობიანად გადამდგარიყო, ახლა ეს შანსიც დაკარგა იმიტომ, რომ ქვეყანას, რომელიც ევოლუციას არ განიცდის და მხოლოდ რევოლუციურ განვითარებას მიიჩნევს სწორად, მომავალი არ უწერია. მას სწორედ მაშინ ჰქონდა საშუალება გაეკეთებინა სწორი არჩევანი და უარი თქვა ამაზე.
კიდევ ერთი მიზეზი ჩვენ ვიყავით — ცოტა ადამიანი ითხოვდა ცვლილებებს. საკმარისი არ აღმოჩნდა პროტესტში ჩართული ადამიანების რაოდენობა. როდესაც 60 000 ადამიანი გამოვიდა მოსკოვის ქუჩებში, ეს იყო ყველაზე მასშტაბური შეკრება, რაც ქალაქის მოსახლეობის 1%-იც არაა და ეს არ აღმოჩნდა საკმარისი იმისთვის, რომ რეალური ცვლილებები მოჰყოლოდა ამ ყველაფერს.“
ქართული აუდიტორიის შეკითხვაზე, რას ფიქრობს 2008 წლის აგვისტოს ომის შესახებ, პაუხობს, რომ 2008 წელს, საქართველო-რუსეთს შორის მომხდარი ომის მთავარი დამნაშავე რუსეთია და ამ მხარემ მომხდარზე პასუხისმგებლობის 90% უნდა აიღოს. აცხადებს, რომ რუსეთის ხელისუფლებას არქაული შეხედულებები აქვს და არ იცის მეზობელ სახელმწიფოებთან ურთიერთობების წარმართვა. მისთვის უცნაურია, რატომ ქმნის რუსეთი მეზობელი ქვეყნებისგან მტრის ხატს.
„ფაქტობრივად, რუსეთმა ომამდე ორი წლით ადრე დაიწყო საქართველოს მიმართ აგრესია, როცა 2006 წლიდან, საქართველოს მოქალაქეების დეპორტირება მოახდინა. ეს იყო მახინჯი მოვლენა და საშინელი პროპაგანდა, რომელიც საქართველოს წინააღმდეგ მიდიოდა. მე მაშინ უცებ მივხვდი, რომ მოსკოველი კი არა, ქართველი ვარ. ჟურნალისტები კითხვებს მისვამდნენ და კომენტარს მთხოვდნენ, ტელეფონი არ ჩერდებოდა და გავიაზრე, იმიტომ, რომ ჩხარტიშვილი ვარ. ამ მოვლენებმა გაცილებით დიდი ზიანი მიაყენა რუსეთს და არა იმ ქვეყანას, რომელსაც ებრძოდა. საბოლოო ჯამში, ეს ომი, რა თქმა უნდა, იყო სისხლის სამართლის დანაშაული, მაგრამ არც საქართველოს პრეზიდენტის პოლიტიკა მომწონდა.
რუსეთის პოლიტიკა ჯერ კიდევ არქაულია და წარმოუდგენლად მოძველებული, წარსულში ჩარჩენილი. ყველა მისი მეზობელი ქვეყანა, შიშითაა შეპყრობილი.
ახლა მე რუსეთისგან შორს ვცხოვრობ. ეს როგორც მწერლისთვის, რასაკვირველია კარგია, მაგრამ როგორც პიროვნებისთვის — ძალიან ცუდი, რადგან მენატრება ჩემი ქალაქი, მეგობრები, ქუჩები, სადაც მთელი ცხოვრება გავატარე, მაგრამ არ მინდა მივიდე წერტილამდე, როცა ჩემი საკუთარი ქვეყანა შემჯავრდება. არის ხოლმე დაოჯახებული წყვილების ცხოვრებაში მომენტები, როცა რამეში ეჭვი ეპარებათ და თავიანთი გრძნობების დატესტვას იწყებენ. აი, ზუსტად ასეთ პერიოდში ვარ რუსეთთან დამოკიდებულებაში.
მე სამ ქვეყანაში ვიცხოვრე — ბრიტანეთში, საფრანგეთში, ესპანეთში. ამ სამკუთხედში ვიმოძრავე და ყოველთვის, სინქრონულად, სამ სხვადასხვა თვალსაზრისს ვეყრდნობოდი იმიტომ, რომ ყველა ქვეყანაში, სადაც ვცხოვრობდი, აღმოჩნდა, რომ საკმაოდ კომფორტულად ვგრძნობდი თავს ჩემი მწერლური კარიერიდან გამომდინარე. აღმოვაჩინე, რომ ლონდონში არამხატვრული ლიტერატურის წერისთვის გაცილებით უფრო კომფორტული გარემოა. კარლ მარქსმაც იქ დაწერა თავისი კაპიტალი, ალბათ ამიტომ. მერე მივხვდი, რომ შესანიშნავია გასართობი ლიტერატურის წერა ისეთ მზიან ქვეყანაში, როგორიც ესპანეთია, იქ ისტორიულ-მხატვრული ლიტერატურა თავისით გეწერება. სერიოზული ლიტერატურის წერისთვის კი საფრანგეთია საუკეთესო ადგილი. ასე ვცხოვრობ — როცა ვიღლები რუსეთის ისტორიაზე მუშაობისას, ვხურავ ლეპტოპს ვჯდები თვითმფრინავში და მივდივარ სხვა ქვეყანაში. ამას ვაკეთებ მაშინაც კი, თუნდაც მასალა მზად მქონდეს, მაგიდაზე დაწყობილი, უცბად მივატოვებ ხოლმე ყველაფერს. ეს არის ძალიან ეფექტური მუშაობისთვის. მაგრამ მოსკოვი მენატრება...“
საქართველოში ბავშვობის მერე აღარ ყოფილა და ამბობს, რომ ძალიან აინტერესებდა, როგორი დახვდებოდა აქაურობა, რა შეიცვალა მას შემდეგ. საინტერესო და სასიამოვნოა მისთვის ქართველ ხალხთან გასაუბრება და ქართული ჰაერის შესუნთქვა. პიესის დაწერის იდეა, რომელიც მე-19 საუკუნის საქართველოს შესახებ მოგვიყვება, თბილისის ქუჩებს მოატარებს. „ვფიქრობ, ეს ყოველივე ახალი წიგნის დაწერაში დამეხმარება“ — ამბობს მწერალი, ქართველი მკითხველი კი მართლა მოუთმენლად დაელოდება მის შემდეგ ნაწარმოებებს, რომელიც, სავარაუდოდ, გამხელილი იდეის ხორცშესხმა იქნება. ჩემთვის კი ისიც საინტერესოა, წლების შემდეგ ნანახი ქვეყანა მწერლის წარმოსახვაში როგორი ლიტერატურის წერის ადგილად იქცევა.
|
