2016-05-12 საგნობრივი ტრენინგები — ვექტორი ცოდნის სისტემატიზაციისკენ მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნულმა ცენტრმა საგნობრივ ტრენინგებზე რეგისტრაცია დაიწყო. რას ითვალისწინებს სატრენინგო პროგრამა და რაში შეუწყობს ხელს პედაგოგებს ტრენინგების გავლა, ამის შესახებ გვესაუბრება ცენტრის დირექტორის მოადგილე მანანა რატიანი:
— ქალბატონო მანანა, საგნობრივ ტრენინგებზე ცოტა მოგვიანებით ვისაუბროთ, მანამდე კი თვალი გადავავლოთ სქემის მიმდინარეობას და იმ სიახლეებს, რომელიც უნდა განხორციელდეს. პირველ რიგში, ყურადღებას ზაფხულის საგნობრივ გამოცდებზე შევაჩერებ. როგორც ცნობილია, გამოცდაზე ბევრი მასწავლებელი დარეგისტრირდა...
— შეიძლება ითქვას, რომ აპლიკანტთა უპრეცედენტო რაოდენობა დარეგისტრირდა — 22 ათასი მასწავლებელი და მასწავლებლობის მსურველი, აქედან 2800 მასწავლებლობის მსურველია. ეს ძალიან მნიშვნელოვანი რაოდენობაა, რადგან სახელმწიფოს დაფინანსებით მუშაობას იწყებს საუნივერსიტეტო პროგრამები. რაც შეეხება პრაქტიკოს მასწავლებლებს, საგნის გამოცდის ჩაბარება მათთვის სავალდებულო კომპონენტია და ეს ვალდებულება სამი წლის განმავლობაში უნდა შეასრულონ. დარეგისტრირდნენ, აგრეთვე, მასწავლებლები, რომლებსაც ჩაბარებული აქვთ ერთი საგანი და სურვილი აქვთ, საკუთარი კომპეტენცია სხვა საგნობრივ ჯგუფში დაადასტურონ. ამდენად, განსხვავებული ვითარება გვაქვს — ერთი მხრივ, არიან მასწავლებლობის მსურველები, მეორე მხრივ, პრაქტიკოსი მასწავლებლები, რომლებსაც სქემის ფარგლებში სავალდებულო კომპონენტი აქვთ შესასრულებელი. დაბოლოს, მასწავლებლები, რომლებიც თავიანთ მატერიალურ მდგომარეობას იუმჯობესებენ.
— საგნის გამოცდის ტესტში სიახლეა, ამოღებულია მეთოდური ნაწილი. რამ განაპირობა ასეთი სახის ცვლილება?
— მეთოდიკასთან დაკავშირებით მრავალმხრივი მოლაპარაკებები გვქონდა როგორც შეფასებისა და გამოცდების ეროვნულ ცენტრთან, ისე განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროსთან. მეთოდური ნაწილის ამოღებას აქვს შემდეგი მიზეზი. სქემის მიხედვით, მასწავლებლის პროფესიული განვითარების ცეტრმა, უნივერსიტეტებმა და სახელმწიფომ ვალდებულება აიღეს, რომ დაეხმარებიან მასწავლებლებს მეთოდოლოგიურ ნაწილში. პირველ რიგში, მსურველებისთვის შეიქმნა მასწავლებლის მომზადების 60-კრედიტიანი პროგრამა, პრაქტიკოსი მასწავლებლისთვის კი სავალდებულო გახდა 5-კრედიტიანი ტრენინგ კურსის გავლა, რომელიც ზოგად და საგნისთვის სპეციფიკურ მეთოდოლოგიაზეა ორიენტირებული. მას შემდეგ რაც მასწავლებელი, ან მასწავლებლობის მსურველი დაადასტურებს საგნობრივ კომპეტენციას, მას სახელმწიფო სხვადასხვა გზით დაეხმარება მეთოდოლოგიის შესწავლაში. ამით პედაგოგებს არა მხოლოდ საგანი ეცოდინებათ, მათ ასევე ეცოდინებათ თუ როგორ გადასცენ ეს ცოდნა მოსწავლეებს. სწორედ ამის გამო განხორციელდა ეს ცვლილება.
გაჩნდა კითხვები იმის შესახებაც, რომ მეთოდოლოგიას ერთი კატეგორია სწავლობს 60 კრედიტის ფარგლებში, ხოლო მეორე კატეგორიისთვის 5-კრედიტიანი კურსიც საკმარისია. კიდევ ერთხელ განვმარტავ, რომ 60-კრედიტიანი პროგრამა ეხება მხოლოდ მათ, ვისაც მასწავლებლად მუშაობის არანაირი გამოცდილება არ აქვს და, შესაბამისად, ბევრად მეტი უნდა ისწავლოს, ვიდრე გამოცდილმა პედაგოგმა. 5-კრედიტიანი ტრენინგ-მოდული განკუთვნილია მათთვის, ვისაც მასწავლებლად მუშაობის გამოცდილება აქვს. შესაძლებელია, მათ დიდ ნაწილს სხვადასხვა ტრენინგებიც ჰქონეთ გავლილი. თუმცა, 5-კრედიტიან კურსში გათვალისწინებულია ახლებური მიდგომები და სიახლეები. ამდენად, მიუხედავად იმისა, მასწავლებელი ნამყოფია თუ არა ტრენინგზე, აქვს თუ არა გამოცდილება, ეს კურსი ძალიან პრაქტიკული და სიახლეებზე ორიენტირებული იქნება.
— სქემის ამოქმედების შემდეგ, მასწავლებელთა გარკვეულმა ნაწილმა, იანვარში, ერთხელ უკვე სცადა საგნობრივი გამოცდის ჩაბარება. მათ ჩააბარეს ტესტი, რომელშიც ჯერ არ იყო ამოღებული მეთოდიკა. ხომ არ გამოიწვევს ეს ფაქტი გარკვეულ უკმაყოფილებას, განსაკუთრებით მათში, ვინც ვერ ჩააბარა საგანი? ისინი არათანაბარ პირობებში აღმოჩდნენ იმ პედაგოგებთან შედარებით, ვისაც მეთოდიკის გარეშე მოუწევთ საგნის კომპეტენციის დადასტურება?
— შესაძლოა, ამან გარკვეული უკმაყოფილება გამოიწვიოს, თუმცა, გარწმუნებთ, რომ ამის მიზეზი მხოლოდ და მხოლოდ დროის ფაქტორია. იმ შეთანხმებებმა და მოლაპარაკებებმა, რომელზეც ზემოთ ვისაუბრეთ (ვიდრე ამ გადაწყვეტილებამდე მივიდოდით), სწორედ ეს დრო წაიღო. თუმცა, კარგად გვესმოდა, რომ ამის საჭიროება დადგებოდა — არ შეიძლება ადამიანს, რომელსაც ჩაბარებული აქვს მეთოდიკა საგნის გამოცდის ფარგლებში, ისევ მოსთხოვო მეთოდოლოგიის შესწავლა ტრენინგზე. თუმცა, გამოცდაზე მეთოდოლოგია ძალიან ზედაპირულად მოწმდებოდა, მხოლოდ რამდენიმე შეკითხვით, ამიტომ უფრო მნიშვნელოვნად მივიჩნიეთ, რომ მასწავლებლები, მეთოდიკაში მოვამზადოთ და მხოლოდ ამის შემდეგ ტრენინგის ფარგლებშივე შევაფასოთ.
— ახალკურსდამთავრებულს, რომელსაც მასწავლებლობა სურს, 60-კრედიტიან პროგრამაზე ჩასარიცხად, თავიდან უწევს საგნის ჩაბარება. ხომ არ ნიშნავს ეს უნდობლობის გამოცხადებას უმაღლესი საწავლებლისთვის. გამოდის, რომ არ ვენდობით მის მიერ გამოშვებულ კადრს და თავიდან ვცდით საგანში. ეს, თავისთავად, ხომ არ მიანიშნებს უმაღლესი სასწავლებლის ხარვეზზე და თუ არა, მაშინ, პროფესიაში შესვლა ხომ არ არის ცოტა გართულებული?
— კითხვა აბსოლუტურად ლოგიკურია, თუმცა, ჩვენ ხაზგასმით ვამბობთ, როცა გვეყოლება ახალი 300-კრედიტიანი აკრედიტებული პროგრამით კურსდამთავრებული კადრები, თავისთავად, მოიხსნება საგნის ჩაბარების საჭიროება. მაგრამ ახლა, რადგან ძველი პროგრამები ახალი მოთხოვნების სტანდარტზე სრულად არ არის მორგებული, 60-კრედიტიანი პროგრამა საუკეთესო საშუალებაა იმისთვის, რომ სკოლები არაკვალიფიციური კადრების შემოდინებისგან დავიცვათ. 60-კრედიტიანი პროგრამის გავლა თავიდან აგვაცილებს საგნობრივი კომპეტენციის არმქონე მასწავლებლებს, რომლებსაც არ აქვთ მეთოდოლოგიური ცოდნა, თანამედროვე მოთხოვნების შესაბამისად წარმართონ საგაკვეთილო პროცესი. აქედან გამომდინარე, ეს გარდამავალი დროისთვის ადეკვატური გზაა. ვინაიდან მასწავლებლობა რეგულირებადი პროფესიაა, გამოცდა იარსებებს მანამ, ვიდრე 300-კრედიტიანი პროგრამის კურსდამთავრებულები არ იქნებიან მასწავლებლობის კორპუსის შემავსებელი ძირითადი კონტინგენტი.
— ვიდრე საგნობრივი გამოცდების ტრენინგებზე გადავალთ, ორი სიტყვით გვითხარით, როგორ წარიმართა 5-კრედიტიანი ტრენინგ კურსის პირველი ეტაპი?
— გეტყვით, რომ იმდენად საინტერესოდ წარიმართა პროცესი, პირველ დღეს შესული მონაწილე ბოლომდე არ ტოვებდა ტრენინგს, დაინტერესება მასწავლებლების მხრიდან მართლაც ძალიან მაღალი იყო. ხშირ შემთხვევაში, ადრე, გვეუბნებოდნენ, რაღა უნდა ისწავლოს მასწავლებელმა ტრენინგზე, თუ ის უკვე 20 წელია ასწავლის, რა უნდა გაიგოს ახალი მეთოდოლოგიის შესახებ. აღმოჩნდა, რომ მათ ტრენინგებზე ძალიან ბევრი საინტერესო სიახლე ელოდათ. წელს, 5-კრედიტიან ტრენინგკურსზე, 1500 რეგისტრირებული მასწავლებელი გვყავს და შესაბამისად, ცენტრი იღებს ვალდებულებას, ყველა გადაამზადოს.
— რას მისცემს მასწავლებლებს საგნობრივი ტრენინგი, გაუადვილებთ თუ არა ტრენინგკურსი საგნის გამოცდის ჩაბარებას?
— ძირითადად, ტრენინგები, რომელსაც ჩვენი ცენტრი ახორციელებს, მიმართულია მასწავლებლის პროფესიული განვითარებისკენ და არა კონკრეტულ საგანში გადამზადებაზე. ასეთი ტრენინგებით გადამზადება მხოლოდ ზედაპირულადაა შესაძლებელი, ტრენინგის ფარგლებში საგნისთვის მომზადება კი — საერთოდ წარმოუდგენელია, თუკი ეს არ არის გრძელვადიანი და ხანგრძლივი პროგრამა. საგნის კომპეტენცია პიროვნებამ საუნივერსიტეტო პროგრამის ფარგლებში უნდა მიიღოს. აქედან გამომდინარე, საგნობრივი ტრენინგების მიზანი საკმაოდ კონკრეტულია. ის მხოლოდ მიმართული იქნება ცოდნის სისტემატიზაციისკენ. როდესაც პერიოდულად საგამოცდო პროგრამის შესაბამისად ხდება ხოლმე ტესტის განახლება, ჩვენი ექსპერტები შეფასებისა და გამოცდების ცენტრის ექსპერტებთან ერთად მუშაობენ იმ საჭიროებების გამოსავლენად, რომელიც მასწავლებლის წინაშე დგას — რა პრობლემები აქვთ საგნობრივ გამოცდებზე, რომელი საკითხების დაძლევა უჭირთ ყველაზე მეტად. აქედან გამომდინარე იწერება ტრენინგმოდული. შემიძლია გითხრათ, რომ მოდულები სწორედ მასწავლებლების საჭიროებებიდან გამომდინარეობს და, ამავდროულად, ეფუძნება ეროვნული სასწავლო გეგმით გათვალისწინებულ სიახლეებს. დაახლოებით, 25-30-საათიან ტრენინგმოდულში საკმაოდ კარგადაა გაშლილი ის საჭიროებები, რომელიც მასწავლებელს ეხმარება სისტემაში მოიყვანოს საგნობრივი ცოდნა და უფრო თამამად გავიდეს გამოცდაზე. რა თქმა უნდა, 25-საათიანი ტრენინგი საკმარისი არ არის იმისთვის, რომ მასწავლებელმა, თუკი საგანი არ იცის, კომპეტენციის ზღვარი გადალახოს. ჩვენი მიზანი სულაც არ არის, რაღაც ხრიკების სწავლება, რომ იოლად „გაძვრეს“ გამოცდაზე, ჩვენი მიზანია, გავაღრმავოთ მასწავლებლის სათანადო ცოდნა საგანში, რომელსაც ასწავლის. ტრენინგი მიმართულების მიმცემი იქნება მასწავლებლებისათვის, ჩვენი ტრენერები მათ იმ სიახლეებს გააცნობენ, რომელიც გამოცდაზე მოეთხოვებათ.
— რომელ საგნებში ჩატარდება ტრენინგები და სად, მასწავლებელთა სახლის გარდა, ჩაერთვებიან თუ არა სხვა პროვაიდერები პროცესში?
— ყველა საგანშია შექმნილი ტრენინგმოდული. ესთეტიკური ბლოკის საგნებში გამოცდა წელს პირველად ტარდება, შესაბამისად, პროგრამები და ტრენინგმოდულებიც უფრო დაგვიანებით მომზადდა.
ტრენინგები რეგიონულად ჩატარდება, მასწავლებლებს შესაძლებლობა ექნებათ, სამხარეო დონეზე გაიარონ რეგისტრაცია. შესაბამისად, სწორედ იმ რეგიონებში ჩაუტარდებათ ტრენინგი, სადაც რეგისტრაციას გაივლიან. ჯგუფების დაკომპლექტების შემთხვევაში, ჩვენი ცენტრის ტრენერები გაემგზავრებიან და ადგილებზე მოემსახურებიან მასწავლებლებს. საკმაოდ გამოცდილი ტრენერები გვყავს, რომლებიც ჩვენთან წლების განმავლობაში მუშაობენ. მათ უკვე გაიარეს გადამზადება ახალ ტრენინგმოდულში და მზად არიან ჩაუტარონ პედაგოგებს ტრენინგები.
— თქვენი აზრით, იქონიებს თუ არა დადებით გავლენას მასწავლებელთა შედეგებზე მეთოდიკის ამოღება, მეტი მასწავლებელი შეძლებს გამოცდის ჩაბარებას?
— მეთოდიკის ამოღება არ ნიშნავს ტესტური დავალებების მოცულობის შემცირებას ან გამარტივებას. აქ საუბარია იმაზე, რომ ტესტის, დაახლოებით, 30 პროცენტი, რომელსაც მეთოდოლოგია შეადგენდა, ჩანაცვლდა საგნობრივი ტესტური დავალებებით. ვერ გეტყვით, მეთოდოლოგია უფრო რთულია თუ საგანი, ეს ყოველი კონკრეტული ინდივიდისთვის განსხვავებულია. ამიტომ იმის თქმაც გამიჭირდება, იქონიებს თუ არა გავლენას შედეგებზე. ერთი რამ კი შემიძლია გითხრათ — ტესტიდან მეთოდოლოგიის ამოღება არ ნიშნავს, რომ ზაფხულის გამოცდაზე მისულ მასწავლებელს უფრო გამარტივებული ან უფრო გართულებული ტესტი დახვდება. ტესტები წინასწარ გამოიცდება და, შესაბამისად, სირთულე არ იქნება არც ნაკლები და არც მეტი.
— ამგვარი სახით საგნობრივი ტრენინგმოდულები ადრეც ტარდებოდა თუ წელს პირველად დაიწყო?
— ადრე თუ უფრო პრფესიულ განვითარებაზე ვიყავით ორიენტირებული, ახლა პრაქტიკოსი მასწავლებლების საჭიროებებზე ხდება ფოკუსირება. ესეც, რა თქმა უნდა, საბოლოო ჯამში, პროფესიული განვითარების ნაწილია. მეტ ყურადღებას მივაქცევთ და გავითვალისწინებთ წინა გამოცდებზე გამოვლენილ საჭიროებებს, ასევე, ეროვნულ სასწავლო გეგმებში გამოკვეთილ სიახლეებს.
— დაბოლოს, მოქმედი მასწავლებლებისთვის ტრენინგები უფასოა, ექნებათ თუ არა ტრენინგებზე დარეგიტრირების უფლება მასწავლებლობის მსურველებს, ანუ გამოცდაზე დარეგისტრირებულ 2800 აპლიკანტს?
— მასწავლებლობის მსურველები, მას შემდეგ რაც დაადასტურებენ საგნობრივ კომპეტენციას და სისტემაში შემოვლენ, შეძლებენ ისარგებლონ ყველა იმ მხარდაჭერით, რასაც ცენტრი მასწავლებლებს სთავაზობს.
ესაუბრა ლალი ჯელაძე
|