2016-02-04
განვლილი პირველი ეტაპი თანმხლები სირთულეებითა და დამაიმედებელი ტენდენციებით
2015-16 სასწავლო წელს მასწავლებლის საქმიანობის დაწყების, პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლის სქემა ამოქმედდა და საპილოტე წელი პედაგოგებისთვის ბევრი სიახლით დაიწყო. როგორ წარიმართა სქემით გათვალისწინებული აქტივობები, რა სირთულეები გამოიკვეთა და სასწავლო წლის დასრულებამდე კიდევ რა აქტივობების განხორციელება იგეგმება, ამის შესახებ გვესაუბრება უწყვეტი პროფესიული განათლებისა და კარიერული წინსვლის პროგრამის ხელმძღვანელი ირინა სამსონია.
— რა აქტივობების განხორციელებას გულისხმობდა სქემის საპილოტე წელი და რა ეტაპია ახლა?
— სქემის პირველი წლის აქტივობები დაიწყო იმით, რომ სკოლებმა აირჩიეს მასწავლებლის პროფესიული განვითარების ფასილიტატორები, შექმნეს შიდა შეფასების ჯგუფები, ფასილიტატორები ზედამხვედველობას უწევდნენ მასწავლებლებს, რომ თვითშეფასების კითხვარი შეევსოთ. ისინი მუშაობენ მასწავლებლებთან როგორც ინდივიდუალურად, ისე ჯგუფურად და ეხმარებიან პროფესიული განვითარების დაგეგმვაში.
— გაამართლეს თუ არა შერჩეულმა ფასილიტატორებმა?
— ერთმნიშვნელოვანი პასუხის გაცემა ძნელია, ამასთან ნაადრევიცაა. ამ ეტაპზე შეგვიძლია ვთქვათ, რომ მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნულმა ცენტრმა დაგეგმა და ჩაუტარა ტრენინგები სქემაში ჩართული ყველა საჯარო და კერძო სკოლის ფასილიტატორებს. ამ ტრენინგების მიზანი იყო მათი მომზადება თვითშეფასებაში, რათა სათანადო დახმარება გაეწიათ თავიანთი პროფესიული ზედამხედველობის ქვეშ მყოფი მასწავლებლებისთვის სქემის ამოქმედების პირველ ეტაპზე, თვითშეფასების პროცესში. რამდენად გაამართლეს არჩეულმა ფასილიტატორებმა, ამაზე პასუხს გაგვცემს სკოლის შიდა მონიტორინგის შედეგები, რომლის მიხედვითაც სკოლები მიიღებენ შესაბამის გადაწყვეტილებებს ადგილზე, ასევე ცენტრის მიერ ჩატარებული კვლევები და შიდა შეფასების პროცესის მონიტორინგის შედეგები.
— რა სიახლით დაიწყო 2016 წელი მასწავლებლებისთვის?
— მნიშვნელოვანი სიახლეა — გამოიცა გზამკვლევის მეორე ნაწილი, რომელიც მთლიანად სქემით გათვალისწინებული აქტივობების განხორციელებასა და მათ შეფასებას ეთმობა.
გზამკვლევის ჳჳ ნაწილის ძირითადი თემა შიდა სასკოლო შეფასებაა. იგი უფრო კონკრეტულ რეკომენდაციებს სთავაზობს მასწავლებლებს სქემით გათვალისწინებული სავალდებულო და დამატებითი აქტივობების განსახორციელებლად, ხოლო მასწავლებლის შეფასების ჯგუფებს — შეფასების რუბრიკებთან დაკავშირებით. გზამკვლევი განკუთვნილია სქემაში ჩართული ყველა საჯარო თუ კერძო სკოლისთვის, კერძოდ კი, მასწავლებლებისთვის, მასწავლებლის პროფესიული განვითარების ფასილიტატორებისთვის, მასწავლებლის შეფასების ჯგუფის წევრებისთვის, სკოლების ადმინისტრაციის წარმომადგენლებისთვის და, რა თქმა უნდა, განათლების სფეროში მოღვაწე ყველა დაინტერესებული პირისთვის.
ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ მასწავლებლებმა კარგად გაიაზრონ, რას გულისხმობს სქემით გათვალისწინებული ესა თუ ის აქტივობა, რა არის მათი დანიშნულება. გზამკვლევი სწორედ მათი განხორციელებისათვის საჭირო რეკომენდაციებს იძლევა.
გარდა ამისა, გზამკვლევი აწვდის მკითხველს კონკრეტულ ინფორმაციას, თუ რა სახის და რა შინაარსის შემცველი დოკუმენტაცია უნდა განათავსოს მან საკუთარ პროფესიულ საქაღალდეში, რომ სტატუსის შესანარჩუნებლად ან უფრო მაღალი სტატუსის მოსაპოვებლად საჭირო კრედიტქულები დააგროვოს. შიდა საგაკვეთილო დაკვირვების ნაწილში, ამ ეტაპზე, ვეხებით მხოლოდ სამოდელო გაკვეთილის შეფასებას, აღვწერთ შესაბამის პროცედურებს, ასევე წარმოვადგენთ სამოდელო გაკვეთილის ტიპოლოგიას, მათ დეტალურ აღწერილობას, მახასიათებლებს და შეფასების რუბრიკას სათანადო განმარტებებით. დეტალურადაა განხილული ყველა ტიპის სამოდელო გაკვეთილი. ეს მართლაც მნიშვნელოვანი ინფორმაციაა მასწავლებლებისთვის, რადგან განმარტებულია თითოეული ტიპის სამოდელო გაკვეთილი — როგორ იბადება იდეა, როგორ ესხმება მას ხორცი და ბოლოს როგორ ხდება მათი შეფასება.
გზამკვლევში დაწვრილებითი ინფორმაციაა იმის შესახებ, როგორ განახორციელონ აქტივობები, მაგალითად, პრაქტიკის კვლევა, რომელიც, თავისთავად, მორგებულია მასწავლებლების ამ ეტაპზე არსებულ შესაძლებლობებზე. და, რა თქმა უნდა, რუბრიკა, რომლითაც შეფასდება ეს კვლევები. ასევე, მოცემულია სასწავლო რესურსის ტიპები და მათი შეფასების რუბრიკა, რეკომენდაციები იმის შესახებაც, თუ როგორ უნდა შექმნას მასწავლებელმა პროფესიული ლიტერატურა, რა მოთხოვნებს უნდა აკმაყოფილებდეს სასწავლო მეთოდური სტატია, რას ნიშნავს სტუდენტებისა თუ მასწავლებლების კონსულტირება და ა.შ.
როგორც უკვე აღვნიშნე, მასწავლებლებსა და შეფასების ჯგუფის წევრებს გზამკვლევი სთავაზობს აქტივობების შეფასების სტანდარტიზებულ კრიტერიუმებსა და რუბრიკებს. მათი გამოყენებით მასწავლებლის შეფასების ჯგუფი სკოლის დონეზე შეაფასებს თითოეულ პედაგოგს და წამყვანი მასწავლებლების (მომავალში — მენტორისაც) სამოდელო გაკვეთილს, ასევე თითოეული მასწავლებლის პროფესიულ საქაღალდეს. გარდა ამისა, ვფიქრობთ, ეს ინსტრუმენტები და მათი განმარტებები დაეხმარება მასწავლებლებს იმის განსაზღვრაში, რომელი აქტივობის განსახორციელებლად არიან ისინი მზად მოცემულ ეტაპზე, ასევე ამ აქტივობების ხარისხიანად დაგეგმვასა და განხორციელებაში.
თითოეული აქტივობისთვის განსაზღვრულია შესაბამისი კრედიტქულა, ჩამოთვლილია და ზუსტადაა გაწერილი დოკუმენტაცია, რომელიც უნდა წარმოადგინოს მასწავლებელმა იმის დასადასტურებლად, რომ რეალურად განახორციელა ეს აქტივობა.
— დავუბრუნდეთ ისევ სქემის მიხედვით გათვალისწინებულ თქვენს შემდეგ აქტივობას, რომელი აქტივობა იგეგმება უახლოეს მომავალში?
— ახლა ვიწყებთ მასწავლებლის შეფასების ჯგუფების (მოგეხსენებათ, რომ შეფასების ჯგუფები სკოლებში უკვე ფუნქციონირებენ) გადამზადებას მასწავლებლის პროფესიული საქაღალდის შეფასების მიმართულებით. მოვამზადებთ მასწავლებლის შეფასების ჯგუფებს, როგორ გამოიყენონ ეს სტანდარტიზებული ინსტრუმენტები კონკრეტული აქტივობების შესაფასებლად იმ დოკუმენტაციის საფუძველზე, რომელიც მასწავლებლების პროფესიულ საქაღალდეში განთავსებული იქნება განათლების მართვის ელექტრონულ სისტემაში, ანუ eSchool-ში.
ეს იქნება ოთხდღიანი სატრენინგო კურსი, რომელიც, როგორც უკვე აღვნიშნე, მთლიანად დაეთმობა მასწავლებლის მიერ განხორციელებული საქმიანობების შეფასებას პროფესიულ საქაღალდეში განთავსებული დოკუმენტაციის საფუძველზე. ტრენინგების მომდევნო ეტაპი, მას შემდეგ, რაც მზად იქნება გაკვეთილზე დაკვირვების სტანდარტიზებული რუბრიკა, რომელზეც მუშაობს შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრი, დაეთმობა შიდა საგაკვეთილო დაკვირვებას.
მნიშვნელოვანი სიახლეა ისიც, რომ, მთელი ქვეყნის მასშტაბით, დავიწყებთ დირექტორების გადამზადებას იმ მიმართულებით, თუ როგორ დაგეგმონ და განახორციელონ სკოლის შიდა მონიტორინგი. ეს ხელს შეუწყობს სწორად და შეუფერხებლად წარმართონ სქემით გათვალისწინებული საქმიანობები თავიანთ სკოლებში.
სასწავლო წლის ბოლოს გავაანალიზებთ და შევაჯერებთ ერთწლიან პროცესს, შევაჯამებთ, რა მდგომარეობაა სკოლებში სქემის დანერგვის თვალსაზრისით, რა პრობლემებმა იჩინა თავი, როგორ იმუშავა შეფასების სტანდარტიზებულმა ინსტრუმენტებმა და ა.შ. ამ მიზნით ჩატარდება მონიტორინგი მრავალი მიმართულებით, ასევე სხვადასხვა სახის კვლევები, რომელთა შედეგები სქემის საპილოტე წლის ერთგვარი შეჯამების საშუალებას მოგვცემს.
— სასწავლო წლის დასრულების შემდეგ, ანუ მას შემდეგ, რაც მასწავლებელთა პროფესიული საქაღალდეები შეფასდება, უნდა ველოდოთ თუ არა სტატუსების მიხედვით ცვლილებებს?
— დიდი ცვლილებები ნაკლებად მოსალოდნელია. ცვლილებები უფრო მეტად გამოცდების შედეგებით შეიძლება აისახოს, ვიდრე აქტივობებით დაგროვილი კრედიტებით. მომავალი სასწავლი წლიდან სტატუსებზე ცვლილებები უფრო თვალსაჩინო გახდება, რადგან ამოქმედდება შიდა და გარე დაკვირვება, ან თუნდაც იმის გამო, რომ მასწავლებელს რეალურად მეტი დრო ექნება სავალდებულო თუ დამატებითი აქტივობების განსახორციელებლად.
ვნახოთ, რას შეცვლის გამოცდების შედეგები. წელს საკმაოდ დიდი რაოდენობის მასწავლებელი დარეგისტრირდა საგნის გამოცდაზე, მათ შორის 700 — არამოქმედი, მაგრამ დარეგისტრირებული მასწავლებლებიდან, დაახლოებით, მხოლოდ 30 პროცენტი გავიდა გამოცდაზე. ჯერჯერობით, უცნობია რამდენმა ჩააბარა. შედეგები, სავარაუდოდ, თებერვლის შუა რიცხვებში გამოცხადდება.
— აქამდე განხორციელებული აქტივობებიდან, სად იყო ყველაზე მეტი სირთულე? როგორ შეაფასებთ სქემის სტარტს და მის განვითარებას დღემდე?
— ერთმნიშვნელოვანი დასკვნის გამოტანა, ვფიქრობ, ამ ეტაპზე ნაადრევია. ჯერჯერობით მხოლოდ პირველი ეტაპი გავიარეთ, ესაა თვითშეფასების კითხვარების შევსება და ინდივიდუალური სამოქმედო გეგმების შედგენა. თვითშეფასების პროცესს ახლდა გარკვეული სირთულეებიც, ზოგმა მასწავლებელმა დამოუკიდებლად ვერ გაართვა თავი კითხვარის შევსებას; იყო პროცესის ფორმალიზაციის ტენდენციაც, ადგილი ჰქონდა ასე ვთქვათ „კორუფციულ გარიგებებსაც“, როცა ადამიანები ანაზღაურების საფასურად სთავაზობდნენ მასწავლებლებს თვითშეფასების კითხვარის შევსებას. თუმცა, ისიც ვიცით დანამდვილებით, რომ პედაგოგთა საკმაოდ დიდი ნაწილი კითხვარის შევსებას წარმატებით ართმევდა თავს — და ჩვენ ეს გვაიმედებს. ყველაფერი კი იმაზე მიგვანიშნებს, რაზე გავაკეთოთ მომავალში აქცენტები და საით მივმართოთ მეტი ძალისხმევა.
ხარვეზები, სავარაუდოდ, მომავალშიც იქნება და ამის არაღიარება, რა თქმა უნდა, არ იქნება სწორი. როცა სკოლაში რეალურად დაიწყება განხორციელება ყველა იმ სიახლისა, რომლებსაც სქემა გვთავაზობს, — ეს ყველაფერი მივა მასწავლებლებამდე, კონკრეტულ გაკვეთილამდე, აქტივობის შეფასებამდე და ასე შემდეგ, მაშინ დავინახავთ, სად გვაქვს პრობლემები. ჩვენ, რა თქმა უნდა, მზად უნდა ვიყოთ, რომ მყისიერად შევძლოთ მათი გამოსწორება.
— სქემის საპილოტე წელი უფრო მეტად ინსტრუმენტების გამოცდის წელია?
— დიახ, ინსტრუმენტების და პროცესების გამოცდის წელია. თუ დავინახავთ, რომ პროცესები ისე არ მიდის, როგორც სქემით იყო დაგეგმილი და გათვალისწინებული, ეს ჩვენი შემდგომი მოქმედების საუკეთესო მაჩვენებელი იქნება, ანუ გვიკარნახებს, სად არის პრობლემა, რომ მისი აღმოფხვრის გზები დავგეგმოთ.
— რეალური სურათის, ანუ კვლევის შედეგების შემდეგ, რომლის განხორციელებასაც თქვენი ცენტრი გეგმავს, უნდა ველოდოთ თუ არა გარკვეული ტიპის ცვლილებებს სქემაში?
— ამის შესახებ, აუცილებლად ვისაუბრებთ დეტალურად, რასაკვირველია, შედეგებზე დაყრდნობით. ამდენად, უნდა დაველოდოთ კვლევის შედეგებს. მერწმუნეთ, ეს ყველაზე მეტად, პირველ რიგში, ჩვენ გვაინტერესებს.
ჩვენი მიზანი სქემის მიხედვით გათვალისწინებული აქტივობების ნაბიჯ-ნაბიჯ, თანმიმდევრობით შესრულებაა. წლის ბოლოს უნდა გვყავდეს გადამზადებულ მასწავლებელთა შეფასების ჯგუფები, რომლებიც ხარისხიანად შეაფასებენ მასწავლებელთა პროფესიულ საქაღალდეებს, ანუ მათ მიერ მთელი წლის განმავლობაში განხორციელებულ აქტივობებს. თითოეული აქტივობის გააზრებასა და განხორციელებაში მასწავლებლებს გზამკვლევი დაეხმარებათ, ხოლო შეფასების ჯგუფებს, მათი ხარისხიანად შეფასებისთვის, ჩვენ გადავამზადებთ. იმედი გვაქვს, წლის ბოლოს მასწავლებელთა შეფასების ჯგუფები ამისთვის მზად იქნებიან.
ესაუბრა ლალი ჯელაძე
|
