2015-12-03 უფროსი მასწავლებელი — სავალდებულო და დამატებითი აქტივობები მასწავლებლის საქმიანობის დაწყების, პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლის სქემის მიხედვით საფეხურებზე გადანაწილებული პედაგოგებიდან 15 239-ს უფროსი მასწავლებლის სტატუსი მიენიჭა. უფროს მასწავლებელს, 4 წლის განმავლობაში, გარკვეული სავალდებულო და დამატებითი აქტივობების განხორციელება მოუწევს იმისთვის, რომ სტატუსი შეინარჩუნოს ან წამყვანი მასწავლებლის პოზიციაზე გადავიდეს. რომელი აქტივობაა უფროსი მასწავლებლის სტატუსის შესანარჩუნებლად სავალდებულო და რომელი — წინსვლისთვის, როგორ ხდება კრედიტქულების დაგროვება — ამის შესახებ გვესაუბრება მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრის ექსპერტ-კონსულტანტი მანანა რატიანი.
— სქემის მიხედვით უფროსი მასწავლებლის საფეხურზე რომელი კატეგორიის მასწავლებლები გადანაწილდნენ და დღეს რამდენი უფროსი მასწავლებელია სისტემაში?
— სქემაში მასწავლებლები განაწილდნენ 30 სექტემბრამდე და 15 239-მა მასწავლებელმა უფროსი მასწავლებლის სტატუსი მოიპოვა. იმის გამო, რომ 1500-მა მასწავლებელმა ვერ გაიარა რეგისტრაცია სხვადასხვა მიზეზების გამო, სქემის ვადებში ცვლილებები შევიდა და 31 დეკემბრით განისაზღვრა, რაც გულისხმობს, რომ ეს მონაცემები გაიზრდება. უფროსი მასწავლებლის საფეხურზე გვყავს ორი სხვადასხვა კვალიფიკაციის მქონე მასწავლებელი. პირველი — სერტიფიცირებული მასწავლებლები, ისინი, ვინც 2010 წლიდან ჩააბარეს საგნის და პროფესიული უნარების გამოცდა, შესაბამისად, მათ სახელმწიფოს იმდროინდელი მოთხოვნები დროულად შეასრულეს და დააკმაყოფილეს. სქემაში მასწავლებლების მიღწევები არ დაგვიკარგავს და ისინი უფრო მაღალ საკვალიფიკაციო საფეხურზე გავანაწილეთ, ვიდრე დანარჩენები; მეორე — სისტემაში გვყავს აკადემიური დოქტორის ხარისხის მქონე პედაგოგები, მათგან, სერტიფიცირებულები წამყვანი მასწავლებლის საფეხურზე განაწილდნენ, ხოლო დოქტორები, რომლებიც არ არიან სერტიფიცირებული, უფროსი მასწავლებლის სტატუსი მოიპოვეს.
ზოგადად, არაერთგვაროვანი სურათი გვაქვს — უფროს მასწავლებლებში გვყავს ისეთები, რომლებიც ადრე არსებულ მასწავლებლის პროფესიული განვითარების სქემაში იყვნენ ჩართულები და ახორციელებდნენ სხვადასხვა აქტივობებს. მასწავლებლებს, რომლებიც ნებაყოფლობით ჩაერთვნენ სქემაში (მაშინ სავალდებულო არ იყო) და ახორციელებდნენ აქტივობებს, შევთავაზეთ შეფასების კრიტერიუმები, რომ ჩვენთან წარმოედგინათ მათ მიერ განხორციელებული აქტივობები. დღეს მიმდინარეობს მათი საქმიანობის შეფასება, ანუ მათ მიერ განხორციელებული აქტივობები კრედიტქულებით შეფასდება და დეკემბრის ბოლოს ეცოდინებათ, რამდენი კრედიტქულა უღიარდებათ ახალ სქემაში. შესაბამისად, ეს პედაგოგები დაწინაურდებიან, მათ უფრო მალე ექნებათ შანსი, გახდნენ წამყვანი მასწავლებლები.
— უფროს მასწავლებლებს ორი ტიპის აქტივობები აქვთ განსახორციელებელი — ძირითადი-სავალდებულო და დამატებითი, მათგან ნაწილი სტატუსის შენარჩუნებისთვის, ნაწილი კი შემდეგ საფეხურზე გადასასვლელად. განვმარტოთ რომელია სავალდებულო აქტივობები?
— ძირითადი აქტივობები ყველასთვის სავალდებულო და განსახორციელებელი აქტივობებია. სავალდებულო აქტივობებია გარე დაკვირვება, შიდა სასკოლო დაკვირვება და პრაქტიკის კვლევა. შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრი დააკვირდება და შეაფასებს მასწავლებლის მიერ ჩატარებულ გაკვეთილებს. ამავდროულად, სკოლის მასწავლებლის შეფასების ჯგუფები (ყველა სკოლაში შეიქმნა და მათ ჩვენ სრულად გადავამზადებთ იანვრიდან, როცა უკვე შეფასების სტანდარტიზებული ინსტრუმენტები, რაც პროფესიული საქაღალდის ნაწილია, დამტკიცდება) შეაფასებენ მასწავლებლის საგაკვეთილო საქმიანობას.
როცა ვსაუბრობთ იმაზე, თუ რატომ შეიცვალა სერტიფიცირების პროცესი, მნიშვნელოვანია აღვნიშნოთ, რომ ძირითადად, ტესტით მოწმდებოდა მასწავლებლის თეორიული ცოდნა. აქედან გამომდინარე, მასწავლებელი შეიძლება თეორიულად მასალას კარგად ფლობს, მაგრამ არ ვიცით, როგორ იყენებს პრაქტიკაში აღნიშნულ ცოდნას, კერძოდ, როგორ გაკვეთილს ატარებს. ამიტომ გადავწყვიტეთ ამ კომპონენტის შემოტანა სქემაში — გარე დაკვირვებით და შიდა საგაკვეთილო დაკვირვებით ვნახავთ, რეალურად, მასწავლებელი როგორ გაკვეთილს ატარებს, რამდენად არის მისი გაკვეთილი მოსწავლეებზე ორიენტირებული და როგორ აღწევს მიზნის შესაბამის შედეგებს, ხელს უწყობს თუ არა გაკვეთილი ეროვნული სასწავლო გეგმის შესრულებას.
უფროს მასწავლებელს, განსხვავებით პრაქტიკოსისგან, არჩევანის უფლება აქვს, მან შეიძლება მხოლოდ სტატუსის შესანარჩუნებელი აქტივობები განახორციელოს და უფროს მასწავლებლად დარჩეს მთელი თავისი პრაქტიკის განმავლობაში. ამისთვის მინიმალური კრედიტების დაგროვება დასჭირდება — 13 კრედიტქულა, რომელთაგან 9 სავალდებულო აქტივობების წილია, ხოლო 4 კრედიტქულა დამატებით საქმიანობაში შეიძლება მოიპოვოს; ან გადაწყვიტოს და წინ წავიდეს, რისთვისაც მას 19 კრედიტქულის დაგროვება დაჭირდება — 13 სავალდებულო, 6 დამატებითი. გარე დაკვირვება უფროსმა მასწავლებელმა ერთხელ უნდა გაიაროს და ის 5 კრედიტქულით ფასდება. ეს აქტივობა სავალდებულოა როგორც სტატუსის შესანარჩუნებლად, ისე მის გასაუმჯობესებლად, ანუ შემდეგ საფეხურზე გადასასვლელად.
იმისათვის, რომ უფროსმა მასწავლებელმა სტატუსი შეინარჩუნოს, საკმარისია, სკოლის დაკვირვების ჯგუფი ორჯერ დააკვირდეს მის გაკვეთილს. თუ წამყვანი მასწავლებლის სტატუსის მოპოვების სურვილი აქვს, მაშინ ამ პროცესის გავლა მესამედაც მოუწევს. თითოეული შიდა დაკვირვება 2 კრედიტქულით ფასდება. როგორც აღვნიშნეთ, მას სკოლაში შექმნილი შეფასების ჯგუფი აკვირდება. შეფასების ჯგუფს ხელმძღვანელობს სკოლის დირექტორი, ჯგუფში აუცილებლად შედის ფასილიტატორი, რომელიც სკოლებმა თავად აირჩიეს, ასევე არის კათედრის წარმომადგენელი, მეოთხე წევრი შესაძლებელია, იყოს სასწავლო ნაწილი ან დირექტორის მოადგილე, თუკი ის სკოლას ჰყავს. სწორედ ეს ჯგუფი ესწრება მასწავლებელს გაკვეთილზე, მას აქვს უნიფიცირებული სტანდარტიზებული შეფასების ინსტრუმენტები. საგაკვეთილო დაკვირვებისთვის შეფასების ინსტრუმენტს შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრი შეიმუშავებს. მასწავლებელი შეფასების ჯგუფისგან იღებს უკუკავშირს და განმავითარებელ შეფასებას, ანუ გაკვეთილზე დასწრება არ არის ორიენტირებული მხოლოდ მასწავლებლის შეფასებაზე, რომ მას დაუსვა დიაგნოზი — შეუძლია თუ არა კარგი გაკვეთილის ჩატარება, არამედ ორიენტირებულია იმაზე, რომ მასწავლებელი განვითარდეს. განმავითარებელი შეფასებას ფასილიტატორი იძლევა (რა თქმა უნდა, ფასილიტატორებს ჩვენ გადავამზადებთ. მათი გადამზადების პირველი ეტაპი 15 დეკემბერს დასრულდება). თუ გაკვეთილი ხარვეზიანია და მასწავლებელმა ვერ მოიპოვა სათანადო კრედიტქულები, მას ეძლევა საშუალება, ერთი თვის განმავლობაში, ხელახლა მოიწვიოს შეფასების ჯგუფი და გაუმჯობესებული გაკვეთილი აჩვენოს.
რამდენად ობიექტურად ფასდება გაკვეთილი? ამისთვის სქემაში რამდენიმე დამცავი მექანიზმია ჩადებული. პირველი — უნდა იყოს კორელაცია შიდა და გარე დაკვირვების შეფასებებს შორის. შეფასებები, სულ მცირე, ერთმანეთს აცდენილი არ უნდა იყოს. მასწავლებელს აქვს უფლება, რამდენიმეჯერ ჩაატაროს გაკვეთილი, ჩაწეროს და შემდეგ შეარჩიოს რომელი გაგზავნოს გარე დაკვირვებისთვის. ესეც მისი ერთგვარი დაცვის მექანიზმია.
მეორე — ობიექტურობისთვის მნიშვნელოვანია ისიც, რომ შიდა შეფასებისას მასწავლებელს არ აფასებს ჯგუფი, რომელსაც არ ენდობა. როგორც უკვე გითხარით, მასწავლებლებს ჰქონდათ შესაძლებლობა, თვითონ აერჩიათ შეფასების ჯგუფის წევრები — მაგალითად, კათედრის წარმომადგენელი და ფასილიტატორი. ეს ადამიანები ფლობენ იმ კომპეტენციებს, ასევე გამოირჩევიან იმ პიროვნული თვისებებით, რომელთა გამოც მასწავლებლებმა მათ ნდობა გამოუცხადეს. ამდენად, შეფასების ჯგუფი დაკომპლექტებულია ადამიანებისგან, რომლებიც მასწავლებლებში აღიარებული არიან თავიანთი კვალიფიკაციისა და კომპეტენციების გამო, ამავდროულად, მათ ენდობა კონკრეტული მასწავლებელი.
და მესამე — ობიექტურობის დამცველი მექანიზმია შეფასების სტანდარტიზებული ინსტრუმენტებით შეფასება, რომელიც იძლევა იმის გარანტიას, რომ არ მოხდეს მასწავლებლის მიერ ჩატარებული გაკვეთილის სხვადასხვაგვარი ინტერპრეტაცია.
პრაქტიკის კვლევა მესამე სავალდებულო აქტივობაა. თუკი უფროს მასწავლებელს წამყვანი მასწავლებლის სტატუსის მოპოვება სურს, მას აუცილებლად მოუწევს პრაქტიკის კვლევის განხორციელება. მოგეხსენებათ, რომ წამყვანი მასწავლებლის სტანდარტში აღწერილია ისეთი კომპონენტები, რომელიც კვლევის გარკვეულ უნარებს მოითხოვს. ამიტომ მასწავლებელმა უნდა ჩაატაროს პრაქტიკის კვლევა.
განვმარტავ, რა არის პედაგოგიური პრაქტიკის კვლევა და რატომ შემოვიტანეთ ის სავალდებულო აქტივობად. მოგეხსენებათ, ხშირ შემთხვევაში, მასწავლებელს პრობლემის მოგვარებაში ფასილიტატორი ეხმარება. შეიძლება პედაგოგიური კოლექტივიც დაეხმაროს, ასევე შესაძლოა პროფესიული განვითარების სხვადასხვა აქტივობებს დაესწროს, მაგრამ არის ვითარება, რომელიც სხვაგვარ რეაგირებას საჭიროებს. შესაბამისად, მასწავლებელს უნდა გააჩნდეს კომპონენტები, რომ საკუთარი პრაქტიკის საჭიროებიდან გამომდინარე, გამოიკვლიოს რა პრობლემებია სკოლაში, შეიმუშაოს რეკომენდაციები. სწორედ ამ მიზანს ემსახურება პედაგოგიური პრაქტიკის კვლევა, ანუ ერთ-ერთი სავალდებულო აქტივობა წამყვანი მასწავლებლის სტატუსის მოსაპოვებლად. როგორც გითხარით, უფროს მასწავლებელს სტატუსის შესანარჩუნებლად პრაქტიკის კვლევის ჩატარება არ დასჭირდება.
რადგანაც ეს სიახლეა, არაერთი აქტივობა გვაქვს დაგეგმილი იმისათვის, რომ მასწავლებლებს დავეხმაროთ კვლევის უნარების გამომუშავებაში. მაგალითისთვის გეტყვით, რომ გზამკვლევის მეორე ნაწილის ერთ-ერთი თავი სწორედ პრაქტიკის კვლევას მიეძღვნება. ცენტრში მათთვის ტრენინგები ჩატარდება, რაც შესაძლებლობას მისცემთ, მოემზადონ და გამოიმუშაონ საჭირო უნარები. ტრენინგებისა და ლიტერატურის გარდა, ამ მიმართულებით მუშაობენ უნივერსიტეტებიც. მაგალითად, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტთან 40-მა სკოლამ გააფორმა მემორანდუმი, რომლის თანახმადაც ისინი მასწავლებლებს კვლევის კომპონენტის განხორციელებაში დაეხმარებიან. შედეგად, ეს სკოლები შეძლებენ, ხარისხიანად განახორციელონ პრაქტიკის კვლევა. უნივერსიტეტის მხრიდან, ეს პედაგოგების ხელშეწყობაა, რომ კვლევები საკუთარ პრაქტიკასა და საჭიროებებზე დაყრდნობით ჩაატარონ. როგორც უკვე გითხარით, ეს სავალდებულო აქტივობაა და მასში პედაგოგი 2 კრედიტქულას მოიპოვებს.
— უფროსი მასწავლებლისთვის, ისე როგორც დანარჩენი კატეგორიის მასწავლებლებისთვის, სავალდებულოა თვითშეფასების კითხვარის შევსება, რომელიც არც ერთი კრედიტქულით არ ფასდება. რაში დაეხმარება თვითშეფასების კითხვარის შევსება პედაგოგებს?
— მართალია, თვითშეფასების კითხვარის შევსება კრედიტქულებით არ ფასდება, მაგრამ სქემის მიხედვით, სავალდებულო აქტივობაა. კითხვარის შევსება მასწავლებლებს დაწყებული აქვთ, გადამზადდნენ ფასილიტატორები, რომლებიც პედაგოგებს დაეხმარებიან კითხვარის შევსებაში — თუ რომელიმე პუნქტი მათთვის გაუგებარია, ფასილიტატორები განუმარტავენ. დეკემბრის ბოლომდე აქვთ დრო, რომ დაასრულონ თვითშეფასების კითხვარის შევსება.
პედაგოგისთვის ეს მართლაც კარგი საშუალებაა, რომ გააანალიზოს საკუთარი პრაქტიკა. რაც მნიშვნელოვანია, მასწავლებელს არავინ აფასებს, არ ამოწმებს. ეს მხოლოდ საკუთარ პრაქტიკაზე რეფლექსიაა — რა ორიენტირები დაისახოს მომავლისთვის. თვითშეფასების კითხვარი მასწავლებლებს შიდა და გარე დაკვირვების წარმატებით გავლაში დაეხმარება. თუ ის რეალურად შეაფასებს საკუთარ შესაძლებლობებს, ხარვეზებსაც აღმოაჩენს და სასწავლო პრაქტიკის გაუმჯობესების გზასაც იპოვის. ეს კიდევ ერთი სავალდებულო აქტივობაა, რომელიც ქულებით არ ფასდება.
— სავალდებულო აქტივობების გარდა, სქემის მიხედვით, უფროს მასწავლებელს, პრაქტიკოსი მასწავლებლისგან განსხვავებით, თუ ის წინსვლაზე ფიქრობს, განსახორციელებელი აქვს დამატებითი აქტივობები. თუმცა, თუკი პრაქტიკოსი მასწავლებელი მოისურვებს დამატებითი აქტივობების განხორციელებას, მასაც შეუძლია დააგროვოს კრედიტქულები, რომელიც შეენახება და დაეხმარება შემდგომ საფეხურზე გადასვლაში. რა დამატებითი აქტივობები აქვს უფროს მასწავლებელს განსახორციელებელი?
— დამატებითი აქტივობები სხვადასხვა ტიპისაა, შესაბამისად, სხვადასხვა კრედიტქულებით ფასდება. მათ შორისაა უკვე დამკვიდრებული და ცნობილი აქტივობა — ტრენინგი. თუკი მასწავლებელი ტრენინგებს დაესწრება, მას ეს საათები კრედიტქულებში აესახება. ეს შეიძლება იყოს ცენტრის მიერ ორგანიზებული ან აკრედიტებული ტრენინგები. ვმუშაობთ ხარისხის განვითარების ცენტრთან, რომ აკრედიტაციის დებულებაში შევიტანოთ ცვლილებები, რათა პროფესიული განვითარების პროგრამებმა შეძლონ აკრედიტაციის გავლა. აკრედიტებული ტრენინგ-პროგრამის გავლა მასწავლებლებს ისევე შეუფასდებათ კრედიტქულებით, როგორც ცენტრში გავლილი ტრენინგები. თუმცა, უმთავრესია, ვიცოდეთ, როგორ გამოიყენებს მასწავლებელი ტრენინგზე მოსმენილს პრაქტიკაში და ტრენინგი უნდა აკმაყოფილებდეს მასწავლებლის პროფესიული სტანდარტის მოთხოვნებს. ამისთვის, ჩვენ შევცვალეთ ტრენინგის შეფასების ფორმები. თუმცა მთავარია, რომ მასწავლებელმა მოახდინოს შეძენილი უნარების გადატანა/ტრანსფერი — საკლასო ოთახში. შემდეგ შესრულებულ სამუშაოს ტრენერს გაუგზავნის, ანუ ტრენინგი დასრულებულად არ ჩაითვლება და მასწავლებელს კრედიტქულა არ მიენიჭება, ვიდრე არ შეფასდება შეძლო თუ არა მოსმენილი უნარების საკლასო ოთახში გადატანა. შედეგად, გვექნება პედაგოგების პრაქტიკის გაუმჯობესება და გამრავალფეროვნება. ევროპული აკრედიტაციის სისტემიდან გამომდინარე, 25 საათი 1 კრედიტის ტოლია. შესაბამისად, მასწავლებლებს ამის მიხედვით მიენიჭებათ კრედიტქულები.
მეორე დამატებითი აქტივობაა სტუდენტის ან მასწავლებლის კონსულტირება. თუ მასწავლებელი კონსულტაციას, ფასილიტაციას ან დახმარებას უწევს სტუდენტს ან დამწყებ მასწავლებელს, რადგან ეს დამატებითი საქმიანობაა, ის კრედიტქულებს მიიღებს. დასწრება, განხილვა და გაკვეთილის ერთობლივად დაგეგმვა საკმაოდ შრომატევადი საქმიანობაა და როგორც გითხარით, ამ აქტივობით მასწავლებელი შეძლებს კრედიტქულების დაგროვებას.
შემდგომი აქტივობა, რომელიც მასწავლებელს კრედიტქულებით შეუფასდება, კონფერენციებზე მოხსენების წარდგენაა. კონფერენციებისთვის კომისია სპეციალურად არჩევს პედაგოგის ნაშრომებს. საკმაოდ ბევრი განაცხადი შემოდის მასზე მოსახვედრად, დიდი კონკურენციაა. იქ გამოსვლით, ერთგვარად, ფასდება მასწავლებლის პრაქტიკა და გაწეულ შრომაში კრედიტქულები ენიჭება. არ არის აუცილებელი კონფერენციები მხოლოდ ჩვენი ცენტრის მიერ იყოს ორგანიზებული, პედაგოგებისთვის კონფერენციებს მაგალითად, უნივერსიტეტებიც აწყობენ.
მასწავლებლებს კრედიტქულებით უფასდებათ შეფასების ჯგუფის წევრობაც. შეფასების ჯგუფის წევრს ძალიან ბევრი სხვადასხვა ტიპის საპასუხისმგებლო საქმიანობის შესრულება უწევს სკოლაში. შესაბამისად, თუ ის იქნება შეფასების ჯგუფიდან ფასილიტატორი (რომლის პასუხისმგებლობა ბევრად მაღალია), ეხმარება მასწავლებელს, კონსულტირებას უწევს სხვადასხვა მიმართულებით, წელიწადში 1 კრედიტქულას მიიღებს. ხოლო ჯგუფის სხვა წევრები 3 წლის მანძილზე 1 კრედიტქულას.
თუ მასწავლებელი სტაჟირებას გადის, ეს აქტივობაც 1 კრედიტქულით ფასდება. განსაკუთრებით უცხო ენის მასწავლებლები გამოდიან პრივილეგირებულ მდგომარეობაში, რადგან სტაჟირება უცხო ენის მასწავლებლებისთვის ბევრად უფრო ხშირად და სხვადასხვა ინსტიტუციების მიერ ტარდება. თუმცა, სტაჟირების გავლა შესაძლებელია სხვა მიმართულებითაც. ყველა აქტივობა, რაც მასწავლებლებს კომპეტენციების გაზრდაში ეხმარება, უფასდება და კრედიტებს იღებენ.
ერთ-ერთი დამატებითი აქტივობაა სასწავლო რესურსების შექმნა. სასწავლო რესურსებში იგულისხმება პუბლიკაციები, სხვადასხვა მეთოდოლოგიაზე გამოქვეყნებული წერილები. მაგ., უფროს მასწავლებელს აქვს სხვა კომპეტენციები — დაგროვილი გამოცდილება, რომელიც შეიძლება კოლეგებს გაუზიაროს — რას აკეთებს, როგორ აკეთებს, რა გამოსდის კარგად, რა პრობლემებს ხედავს, როგორ ასწორებს და ა.შ. მასწავლებელს ამ ტიპის სტატიების გამოქვეყნება კრედიტქულებად ჩაეთვლება. ამავდროულად, ჩვენი მასწავლებლები, ხშირ შემთხვევაში, სასწავლო რესურსების მომზადებით არიან დაკავებული, მაგალითად, ისტ-ის მასწავლებლები ძალიან კარგ სასწავლო რესურსებს ამზადებენ და იყენებენ საგაკვეთილო პროცესში. რა თქმა უნდა, მასწავლებელს ეს დაუფასდება. თუკი რესურსი ერთჯერადი არ არის და რისი გამოყენება სხვა მასწავლებელსაც შეუძლია — ასეთი რესურსის მომზადება კრედიტქულით შეფასდება. ეს ერთგვარი სტიმულია, რომ მასწავლებლებმა შემოქმედებითი უნარები მეტად განივითარონ და არ ელოდონ, სახელმწიფოს მიერ მომზადებულ და შეთავაზებულ რესურსებს. სასწავლო რესურსის შექმნა 1 კრედიტქულაა, სტატიის გამოქვეყნება — 1 კრედიტქულა, მეთოდური პუბლიკაცია — 2 კრედიტქულა, ხოლო გრიფირებული სახელმძღვანელოს შექმნა — 4 კრედიტქულით ფასდება.
ტრენინგ-მოდულების შექმნაში, თუკი მასწავლებლები არიან ჩართულნი ეს აქტივობა მათ 2 კრედიტქულას მოუტანს.
სქემით გათვალისწინებული კიდევ ერთი პუნქტი, სხვადასხვა პროექტებისა და პროგრამების აღიარებაა, რომელშიც მასწავლებლები არიან ჩართული. როგორ მოხდება ამ პროგრამის გამორჩევა და რომელი პროგრამა რამდენი კრედიტით შეფასდება, ეს მინისტრის ბრძანებით განისაზღვრება, რომელიც ახლო მომავალში გამოიცემა. ასეთი პროგრამების სპექტრი ძალიან დიდია. კრედიტების რაოდენობა იმის მიხედვით განისაზღვრება, თუ რა დატვირთვა აქვს მასწავლებელს თითოეული პროგრამის მიხედვით — დაწყებული 1 კრედიტიდან, დამთავრებული 6 კრედიტამდე. დაბოლოს, დამატებით აქტივობებს „ძველი სქემით“ დავასრულებ, ძველი სქემა იძლევა იმის საშუალებას, რომ მასწავლებლებმა დამატებით აქტივობებში მოიპოვონ კრედიტები. როგორც გითხარით მიმდინარეობს ამ აქტივობების მიხედვით კრედიტქულების დათვლა.
დამატებითი აქტივობები უფროს მასწავლებელს წამყვანი მასწავლებლის სტატუსის მოპოვებაში დაეხმარება. მაგრამ, ამავდროულად, დამატებითი აქტივობები არ არის მხოლოდ კრედიტების დასაგროვებლად, ის აჩვენებს, რომ მასწავლებელი თვითგანვითარებაზე — პროფესიულ განვითარებაზე ზრუნავს და, შესაბამისად, ის მზარდი მასწავლებელია. ევროპის, ნებისმიერ ქვეყანაში, თანამედროვე განვითარებულ მსოფლიოში, საუბარია უწყვეტ პროფესიულ განვითარებაზე, არ შეიძლება ადამიანმა ერთხელ აიღოს დიპლომი და იქ დაამთავროს საკუთარ განვითარებაზე მუშაობა, ეს მუდმივი და უწყვეტი პროცესია.
— კიდევ ერთხელ რომ დავკონკრეტდეთ, რამდენი კრედიტქულის დაგროვება სჭირდება უფროს მასწავლებელს სტატუსის შესანარჩუნებლად და რამდენი — წამყვანი მასწავლებლის პოზიციაზე გადასასვლელად?
— უფროსმა მასწავლებელმა, 4 წლის განმავლობაში, უნდა დააგროვოს 19 კრედიტქულა იმისათვის, რომ გადავიდეს წამყვანი მასწავლებლის საფეხურზე. აქედან, სავალდებულო აქტივობებით — 13 და დამატებითი აქტივობით — 6 კრედიტქულა.
ძირითადი აქტივობები — შიდა დაკვირვება, გარე დაკვირვება და პრაქტიკული კვლევა. სტატუსის შესანარჩუნებლად უნდა დააგროვოს ჯამურად 13 ქულა, აქედან სავალდებულო ნაწილში 9 კრედიტქულაა, დამატებითი აქტივობებით — 4.
— რა ხდება იმ შემთხვევაში თუ მასწავლებელი განსაზღვრულ ვადაში ვერ დააგროვებს უფროსი მასწავლებლის სტატუსის შესანარჩუნებელ 13 კრედიტქულას?
— ჩამოთვლილი აქტივობები არც ისე რთული შესასრულებელია, მაგრამ თუ მასწავლებელი მაინც ვერ ახერხებს ამას, კიდევ ერთ შანსს ვაძლევთ — ვუმატებთ ერთ წელიწადს, რომელიც საპილოტე წლის დანამატია და თუ 4+1 წელიწადშიც ვერ შეძლებს საკმარისი კრედიტების მოგროვებას და სტატუსის შენარჩუნებას, მაშინ კიდევ ერთ წელს ვუმატებთ, რომ ინდივიდუალური სამოქმედო გეგმა შეიმუშაოს და კრედიტები მოაგროვოს. თუ ამასაც ვერ შეასრულებს, მაშინ მის ადგილზე ვაკანსია ცხადდება. რა თქმა უნდა, მასწავლებელს უნდა შეექმნას ისეთი გარემო, რომელშიც ის პროფესიულად განვითარდება და ღირსეულ ანაზღაურებასაც მიიღებს, მაგრამ ჩვენ მოსწავლეზე ორიენტირებული სწავლება გვაქვს და, პირველ რიგში, მოსწავლეების უფლებაზე უნდა ვიფიქროთ.
— დღესდღეობით, რომელი აქტივობის განხორციელება შეუძლია უფროს მასწავლებელს?
— ნებისმიერი დამატებითი აქტივობების — კონფერენციებში მონაწილეობა (ახლახან ჩავატერეთ ეროვნული და ისტ-ის კონფერენციები), ტრენინგებზე დასწრება, რომელიც მუდმივად ტარდება ჩვენს ცენტრში. ასევე შეუძლია წინასწარ იმუშაოს კომპეტენციების გაზრდაზე, მაგალითად, პრაქტიკის კვლევის მოსამზადებლად. ანუ შეუძლია, ნებისმიერი დამატებითი აქტივობის განხორციელება და ყველა იმ პროგრამაში ჩართვა, რომელიც კრედიტებს მოუტანს. ძირითადი აქტივობიდან კი, ჯერჯერობით, მხოლოდ პრაქტიკული კვლევის განხორციელებაა შესაძლებელი — დეკემბრის ბოლოს დამტკიცდება პროფესიული საქაღალდის სტანდარტიზებული ინსტრუმენტები, რაც მასწავლებლებს უკეთეს ორიენტირს მისცემს კრედიტქულების დაგროვებაში, ამასთან ჩვენ სქემის გზამკვლევის მეორე ნაწილზე ვმუშაობთ, ისიც ყველა მასწავლებლისთვის ხელმისაწვდომი იქნება და მათ პრაქტიკულ დახმარებას გაუწევს.
— მასწავლებლობის მსურველები როგორ მივლენ უფროსი მასწავლებლის პოზიციაზე?
— პროფესიაში შესვლა გართულებულია, ანუ ნებისმიერი კვალიფიკაციის მქონე ადამიანს არ შეუძლია, გახდეს მასწავლებელი. არსებობს ეროვნული სასწავლო გეგმა, რომლის მიხედვითაც მასწავლებლები სკოლაში ასწავლიან. ჩვენ შევიმუშავეთ კვალიფიკაციების შესაბამისობა ეროვნულ სასწავლო გეგმასთან. ეს ბრძანება ადამიანებს შესაძლებლობას აძლევს განსაზღვრონ, რა მიმართულებით შეუძლიათ სკოლაში მუშაობა. გარდა ამისა, ვიდრე სკოლაში შევა, მას საგნის გამოცდის ჩაბარება მოუწევს, ანუ სკოლაში მისვლამდე საგნის კომპეტენცია უკვე დადასტურებული უნდა ჰქონდეს. ასევე, თუ მასწავლებლობის მსურველს კვალიფიკაციით აქვს მასწავლებლობის უფლება ან აქვს მაინორი პედაგოგიკაში — მასწავლებლის მოსამზადებელი პროგრამა გავლილი, პროფესიაში რომ შევიდეს, მხოლოდ საგნის კომპეტენციის დადასტურება მოუწევს გამოცდის გზით. მაინორის პროგრამა სტუდენტმა პირველი კურსის შემდეგ, ნებისმიერ კურსზე შეიძლება აირჩიოს. იმ შემთხვევაში, თუ მასწავლებლობის მსურველ ადამიანს საგნის გამოცდა ჩაბარებული აქვს, მაგრამ არ აქვს პედაგოგის კვალიფიკაცია, მას სახელმწიფო დაუფინანსებს მასწავლებლის მოსამზადებელ ერთწლიან პროგრამას (60-კრედიტიან პროგრამას). 60-კრედიტიან პროგრამაზე აკრედიტაცია გამოცხადდება და როგორც გითხარით, დაფინანსებას სახელმწიფო უზრუნველყოფს. თუმცა, რასაკვირველია, სახელმწიფო წინასწარ განსაზღვრავს კვოტას, რა მიმართულებით რამდენ ადამიანს დააფინანსებს. თუკი ვინმე ამ კვოტის მიღმა დამოუკიდებლად გადაწყვეტს პროგრამის გავლას, რა თქმა უნდა, მას პროგრამის საფასურის გადახდა თავად მოუწევს.
ესაუბრა ლალი ჯელაძე
|