2015-12-03 ელექტრონულ ფორმატთან დაკავშირებული ძირითადი ცვლილებები გვესაუბრება შეფასებისა და გამოცდების
ეროვნული ცენტრის გეოგრაფიის ჯგუფის
ხელმძღვანელი დავით გოგელიძე
მაქსიმალურად ვეცადეთ, ჩვენი ტესტირება ელექტრონულ ფორმატზე მოგვერგო. ცვლილება იქნება ერთადერთი — აბიტურიენტები ტესტის ბუკლეტს მიიღებენ ელექტრონულად, ხოლო პასუხების ფურცელი კვლავინდებურად დარჩება იგივე, სადაც მათ სწორი პასუხები უნდა გადაიტანონ, ასევე ექნებათ ა3 ფორმატის შავი ფურცლები, სადაც შეუძლიათ იმუშაონ და შემდეგ გადაიტანონ პასუხების ფურცელზე. დაურიგდებათ, ტრადიციულად, საქართველოს და მსოფლიოს ფიზიკური რუკები. ბავშვებისთვის მეტი კომფორტის შესაქმნელად, კიდევ ერთი დავალებისთვის — ტოპოგრაფიული რუკის ანალიზი, ასევე ქაღალდის სახით მიიღებენ ტოპოგრაფიულ რუკებს თავისი ლეგენდით, საშუალება ექნებათ ქაღალდზე იმუშაონ და ისე უპასუხონ ტოპოგრაფიული დავალების კითხვებს. ეს აბიტურიენტებს გაუადვილებს ამ რუკებთან დაკავშირებული დავალებების შესრულებას.
სხვა ყველა ტიპის დავალება დარჩა უცვლელი. თითოეული დავალება ცალკე გვერდზე იქნება განთავსებული და აბიტურიენტებს, ორი ღილაკის — მარცხენა და მარჯვენა — საშუალებით, შეუძლიათ ან შემდეგ გვერდზე გადავიდნენ, ან დაუბრუნდნენ წინა გვერდს. ეს არის ელექტრონულ ფორმატთან დაკავშირებული ძირითადი ცვლილება.
დროსთან დაკავშირებით მოგახსენებთ, რომ 2015 წლამდე გეოგრაფიის ტესტი 70-ქულიანი იყო, წელს გახდა 60-ქულიანი, 2016 წელსაც 60-ქულიანი იქნება. 2015 წლიდან ქულების რაოდენობაც შემცირდა და შესაბამისად, დროც — ორსაათ-ნახევრამდე (იყო 3-საათიანი). ჩვენ ვგეგმავთ საცდელ ტესტირებებს, გამოვცდით ელექტრონულ ფორმატს და საჭიროების შემთხვევაში (თუ ბავშვებს გაუჭირდებათ ან დროში ვერ ჩაეტევიან), მოხდება სამუშაო დროის კორექტირება — გაიზრდება, ამ შემთხვევაშიც ქულა კვლავინდებურად 60 დარჩება. ამას ყველაფერს საცდელი ტესტირება გვიჩვენებს. შარშან შემცირდა ე.წ. დახურულბოლოიანი დავალებები და ფიზიკური რუკის ანალიზის დავალება, რომელიც 10-ქულიანი იყო, გახდა 5-ქულიანი. ეს ყველაფერი ასევე დარჩება და, როგორც გითხარით, ტესტი 2016 წელსაც 60-ქულიანი იქნება, როგორც წელს ზაფხულში იყო.
ტესტის სტრუქტურაც იგივე რჩება, უბრალოდ, შევეცადეთ, ელექტრონულ ფორმატზე მოგვერგო — ყველა დავალება განთავსებული იქნება ერთ გვერდზე და აბიტურიენტს, მხოლოდ ორი ღილაკის დახმარებით, შეუძლია იმუშაოს ტესტზე — გადავიდეს შემდეგ გვერდზე ან დაუბრუნდეს წინას.
რაც შეეხება ღია დავალებებს, სადაც ტექსტები და დიაგრამებია მოცემული, ამ ტიპის დავალება განთავსებული იქნება ერთ გვერდზე, ხოლო კითხვები — მეორე გვერდზე. ფურცელზეც ასე იყო, პრინციპულად არაფერი იცვლება, უბრალოდ, გადაფურცვლის ნაცვლად, ეკრანზე ღილაკზე დაჭერა მოუწევთ. მგონია, რომ ეს აბიტურიენტებს არ უნდა გაუჭირდეთ, თანამედროვე ახალგაზრდებს ყოველდღიური შეხება აქვთ კომპიუტერულ ტექნიკასთან და ეს იმდენად მარტივი პროცედურაა, რომ არა მგონია, დროის დამატება გახდეს საჭირო. დაველოდოთ საცდელ ტესტირებას და იქ გამოჩნდება ყველაფერი.
არჩევით საგნებში, 2015 წლის ზაფხულშიც, კვლავინდებურად, გეოგრაფია ყველაზე მეტმა აბიტურიენტმა აირჩია. რაც შეეხება შედეგებს, ოდნავ გაუარესდა, ზღვარი უფრო მეტმა ადამიანმა ვერ გადალახა, ვიდრე 2014 წელს. ეს განპირობებული იყო იმით, რომ გაიზარდა ე.წ. ღია დავალებების წილი, სადაც აბიტურიენტებს მოეთხოვებათ არგუმენტირებული მსჯელობა და საკუთარი აზრის დასაბუთება. წლების განმავლობაში, აბიტურიენტებს ამ ტიპის დავალებების დაძლევა უჭირთ. 2016 წელს დავალებებს შორის იგივე ბალანსი იქნება, რაც 2015 წელს — დახურული დავალებების წილი შემცირდა, ანალიზის დავალებების წილი გაიზარდა. ამიტომ ვურჩევდი აბიტურიენტებს, ყურადღება გაამახვილონ გეოგრაფიული ტექსტის ანალიზზე, დიაგრამებისა და ცხრილების კითხვაზე და ისეთ დავალებებზე, სადაც საკუთარი აზრის გამოთქმა და არგუმენტირებულად ჩამოყალიბებაა საჭირო, რაც, ტრადიციულად, უჭირთ ხოლმე გეოგრაფიის ტესტირების დროს.
რაც შეეხება შინაარსობრივ ნაწილს, ის ეროვნულ სასწავლო გეგმას ეყრდნობა და არასდროს სცილდებოდა მას. აბიტურიენტებს შეუძლიათ მოემზადონ ვჳ-ხჳ კლასების, სამინისტროს მიერ გრიფირებული სახელმძღვანელოებით. დავალებების რაოდენობის ზუსტად განსაზღვრა წინასწარ გამიჭირდება. უბრალოდ, შემიძლია გითხრათ, რომ დავალების ტიპები იქნება ზუსტად იგივე, რაც 2015 წელს იყო.
მას შემდეგ, რაც ერთიანი ეროვნული გამოცდა დაინერგა გეოგრაფიაში, სამწუხაროდ, ღია ტიპის დავალებები აბიტურიენტებს, ტრადიციულად, უჭირთ. მე მგონი, სხვა საგნებშიც მსგავსი ვითარებაა — ზოგადად უჭირთ ანალიზზე ორიენტირებული დავალებების შესრულება. კიდევ გავიმეორებ, მომზადების დროს, აბიტურიენტებს შეუძლიათ გამოიყენონ ვჳ-ხჳ კლასების გრიფირებული სახელმძღვანელოები და განსაკუთრებული ყურადღება მიაქციონ დავალებებს, რომლებიც მოითხოვს საკუთარი აზრის გამოთქმას, დასაბუთებას, ტექსტის ანალიზს. ეცადონ, ასეთი ტიპის დავალებებს მიაქციონ ყურადღება. ჩვენს საიტზე გვიდევს წინა წლების ტესტები და დააკვირდნენ მსგავს დავალებებს, შეფასების სქემებს და ორიენტირებულები იყვნენ იმაზე, რომ მომავალში კარგი შედეგები ჰქონდეთ.
სამწუხაროდ, გეოგრაფიაში უმაღლესი შეფასება ჯერ არ დაფიქსირებულა, წელსაც ვერავინ მიიღო, როგორც გითხარით, გამოცდის შედეგები, 2014 წელთან შედარებით, ოდნავ გაუარესდა, ზღვარი უფრო მეტმა ადამიანმა ვერ გადალახა. აქედან გამომდინარე, შეიძლება დაიკლოს იმ აბიტურიენტთა რაოდენობამ, ვინც გეოგრაფიას ირჩევს, მაგრამ წინასწარ ამის პროგნოზირება ძალიან ძნელია. ეს დამოკიდებულია იმაზე, უმაღლესი სასწავლებლების რამდენი პროგრამა აირჩევს არჩევით საგნად გეოგრაფიას, ეს ერთ-ერთი ყველაზე მთავარი განმაპირობებელი ფაქტორია ყოველთვის. რაც უფრო მეტი უმაღლესი სასწავლებელი ირჩევს არჩევით საგნად გეოგრაფიას, მით მეტია ხოლმე მსურველი, ჩააბაროს მეოთხე საგნად გეოგრაფია.
გეოგრაფიის გამოცდაზე მოწმდება შემდეგი უნარები: სივრცეში ორიენტირება, ინფორმაციის მოპოვება და ორგანიზება, თვალსაჩინოების გამოყენება, შექმნა და ანალიზი, გეოგრაფიული მოვლენების, პროცესებისა და კანონზომიერების გავრცელების დადგენა. ეს მოთხოვნები ეყრდნობა ეროვნულ სასწავლო გეგმას, სადაც ზუსტადაა გაწერილი უნარები. მოსწავლე, ამ შემთხვევაში აბიტურიენტი, რომელმაც გადაწყვიტა უმაღლესი განათლების მიღება, ამ უნარებს უნდა აკმაყოფილებდეს. შესაბამისად, ჩვენი ტესტიც ამაზეა ორიენტირებული. ვინც გადაწყვეტს გეოგრაფიის ჩაბარებას, კარგად უნდა გაეცნოს ჩვენს პროგრამას, მოთხოვნებს, რომლებიც ტესტთანაა დაკავშირებული და ამის მიხედვით მოემზადოს ჩვენი გამოცდისთვის.
გამოსაშვებ გამოცდებზე მნიშვნელოვანი ცვლილებები არ არის. აქ მხოლოდ დახურულბოლოიანი დავალებებია — კითხვა, რომელსაც 4 სავარაუდო პასუხი ახლავს. მოსწავლეები ყურადღებით უნდა გაეცნონ დავალების პირობას, შეარჩიონ სწორი პასუხი და მონიშნონ. მეთერთმეტეკლასელებს მინდა ვურჩიო, მიაქციონ ყურადღება რუკის კითხვის ცოდნასა და რუკის ანალიზის შესწავლას, რაც ძალიან დაეხმარებათ გარკვეული ტიპის დავალებების შესრულებაში.
გამოსაშვებ გამოცდებზე, ტრადიციულად, გეოგრაფია ერთ-ერთი პირველია იმ საგანთა შორის, სადაც ნაკლები ბავშვი იჭრება გამოცდაზე. ამ თვალსაზრისით, ეს გამოცდა უფრო მარტივია, ვიდრე ეროვნული გამოცდები.
მათ, ვინც მეთერთმეტე კლასში ვერ მოახერხებენ გამსვლელი ქულის მიღებას, ვერ გადალახავენ ზღვარს, შეუძლიათ, განმეორებით, გამოცდა მეთორმეტე კლასში ჩააბარონ, ისევე, როგორც წინა წლებში იყო.
პედაგოგების გამოცდა წელს ორჯერ ტარდება — იანვარში იგივე ფორმატის იქნება, რაც 2015 წლის ზაფხულში იყო — ქაღალდზე მიიღებენ როგორც ტესტის ბუკლეტს, ასევე პასუხების ფურცელს. დავალებების ტიპებიც პრაქტიკულად იგივე დარჩა. ერთადერთი ცვლილებაა — სადისკუსიო თემასთან დაკავშირებული დავალება შეიცვლება ინფორმაციის ანალიზის დავალებით. მოცემული იქნება პატარ-პატარა ინფორმაციები — ან ილუსტრაცია, ან ცხრილი, ან მოკლე ტექსტი, რომლებზეც მიბმული იქნება კითხვები და პასუხის გაცემა მოუწევთ. ეს ცვლილება იანვრის გამოცდაზე უკვე იქნება — სადისკუსიო თემის დავალების შეცვლა იმან გამოიწვია, რომ ეს ერთ-ერთი ყველაზე რთული დავალება იყო, რომლის შესრულებაც უჭირდათ პედაგოგებს. ფსიქომეტრული ანალიზის შედეგად, ჩვენდავამუშავეთ პარამეტრები და ვამჯობინეთ ეს დავალება შეგვეცვალა, რომ გეოგრაფიის ტესტი უფრო მისაღები გამხდარიყო პედაგოგებისთვის.
რაც შეეხება 2016 წლის ზაფხულის გამოცდას, ელექტრონულ ფორმატზე გადასვლა იგეგმება. აქაც ყველა ტიპის დავალება მოვარგეთ ელექტრონულ ფორმატს და ისევე, როგორც აბიტურიენტებს, პედაგოგებსაც დაურიგდებათ საქართველოს და მსოფლიოს ფიზიკური რუკები; ტოპოგრაფიული რუკის ანალიზთან დაკავშირებული დავალებისთვის — ტოპოგრაფიული რუკები ა3 ფორმატის ქაღალდზე, რათა გაუადვილდეთ რუკაზე დავალებების შესრულება.
სისტემატურად ვხვდებით პედაგოგებს. ისინი თავიანთ სურვილებს და სხვადასხვა დავალებებზე მოსაზრებებს გვიზიარებენ. ამ რეკომენდაციების გათვალისწინებით გადავწყვიტეთ სადისკუსიო თემის დავალების მოკლე ინფორმაციის ანალიზით შეცვლა. ეს იქნება 2, 3 ან 4 დავალება, თითოეული 2-3-ქულიანი. სადისკუსიო თემის დავალება 7 ან 8-ქულიანი იყო. ამრიგად, ქულების რაოდენობა შენარჩუნდება, უბრალოდ, უფრო მოკლე დავალებები იქნება, რომლებიც უფრო კონკრეტული საკითხის გაანალიზებას საჭიროებს. რაც შეეხება დროს, პედაგოგებისთვის ელექტრონული ფორმატის ტესტირების შედეგების გათვალისწინებით, თუ პედაგოგებს არ ეყოფათ სამუშაო დრო და აუცილებლობა მოითხოვს, აქაც მოვახდენთ კორექტირებას. გეოგრაფიის გამოცდა პედაგოგებისთვის 5-საათიანია, საცდელი ტესტირება გვიჩვენებს, როგორ მოერგებიან პედაგოგები კომპიუტერულ ტექნიკას. მათ უფრო ნაკლები გამოცდილება აქვთ კომპიუტერთან მუშაობის და შეიძლება საჭირო გახდეს დროის დამატება. სხვა ცვლილება პედაგოგების გამოცდასთან დაკავშირებით არ იგეგმება.
მომზადდა რადიო იმედის გადაცემის — „გამოცდებიდან
გამოცდებამდე“ თეიკო ანჯაფარიძესთან ერთად — მიხედვით
მოამზადა ლალი თვალაბეიშვილმა
|