2015-04-01
პროფესია, რომელიც ქვეყნის მომავალს განსაზღვრავს
სოფელი სნო ზღვის დონიდან 1760 კილომეტრზე მდებარეობს. 2002 წლის მონაცემებით, სოფელში 418 კაცი ცხოვრობს. სოფლის დაარსება და მისი განაშენიანება-განვითარება ღუდუშაურების გვარს უკავშირდება. ღუდუშაურების პირველი საცხოვრისი სოფელი კვირაის ძალთაი ყოფილა, შემდეგ იქიდან წამოსულან და იქვე ახლოს დასახლებულან. სოფლისთვის, თავიანთი წინაპრის პატივსაცემად, სნო დაურქმევიათ, ხოლო ძველი ნამოსახლარი, მთაში გავრცელებული ტრადიციის მიხედვით, სალოცავად გაუხდიათ. გადმოცემის თანახმად, ღუდუშაურების წინაპარს, სნოს, ალანელებთან ომში გამოუჩენია თავი. მამაცობის სანაცვლოდ, ვახტანგ გორგასალს მისთვის ციხის აშენების ნება დაურთავს და ვაჟიშვილიც მოუნათლავს, რომლისთვისაც ღუდუშა უწოდებია. აქედან იღებს სათავეს ღუდუშაურების გვარი. ხევში, დროთა განმავლობაში, თითქმის ყველა სოფელმა იცვალა იერ-სახე, სნო კი ისევ ისეთია, ლამაზი, სუფთად დაგვილი ვიწრო ქუჩებით, ფლეთილი ქვის ლამაზი წყობით აშენებული სახლებით, მოხდენილი და ნიჭიერი ხალხით. აქ, თითქმის, ყველა პოეტია. გარეთ, სოფლის საფიხვნოზე — „ერობაში“ — მჯდომი რომელიმე მოხევე რაიმე ამბავთან დაკავშირებით ლექსს წამოიწყებს, გარითმავს ერთ სტროფს, შემდეგ მეორე ჩამოართმევს სიტყვას და მეორე სტროფს მიამატებს და ასე... სხვა სოფლიდან მოსული სტუმარი სიტყვის თქმას უფრთხილდება, ასჯერ აწონ-დაწონის — „სნოველებმა ლექსი არ გამამათქონო“...
სანაქებო წარსულის სოფელს სკოლაც ხანდაზმული და დიდი ტრადიციების მქონე აქვს.
სნოს სკოლა (დღეს არსებულ შენობაში) 1903 წელს დაარსებულა და, თავდაპირველად, დაწყებით საფეხურს მოიცავდა — ჳ-ჳვ კლასებს. ორსართულიანი შენობა სოფლის მოსახლეობას აუშენებია. აქ ნიკოლოზ ღუდუშაური (ბუშკიეთი) ასწავლიდა, რომელსაც ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელ საზოგადოებასთან ჰქონია კავშირი. წლების განმავლობაში ნიკოლოზ ღუდუშაური უხელფასოდ მუშაობდა და გაჭირვებული ოჯახის შვილებისთვის თავისი ფულით იძენდა სასკოლო სახელმძღვანელოებსა და რვეულებს. ნიკოლოზი შვილმა — ირაკლი ღუდუშაურმა — შეცვალა, მაგრამ, სამწუხაროდ, მას, როგორც ბევრ მის თანამემამულეს, საბჭოთა რეპრესიები შეეხო. ირაკლი სამშობლოში დაბრუნდა, მაგრამ დაავადებული...
მოგვიანებით, დაწყებითი სკოლა 7-წლიანად გადაკეთდა (სნოს სკოლის მოსწავლეები სწავლას ყაზბეგისა და სიონის საშუალო სკოლებში აგრძელებდნენ), 1957 წელს კი — საშუალო სასწავლებლად და1958 წელს პირველი კურსდამთავრებულებიც ჰყავდა.1960-იან წლებში სკოლას ვაჟა-ფშაველას სახელი მიენიჭა. სნოელები დღემდე ამაყობენ იმ ტრადიციითა და წესრიგით, რომელიც ოდითგანვე სუფევდა ამ დაწესებულებაში. ამ ისტორიის მოყოლა, რომელიც სნოს სკოლის დირექტორის, ბატონ ტარიელ ფირანიშვილის მოგონებას ეფუძნება, ჩვენი რუბრიკის სტუმრის, გიორგი ნადირაშვილის სურვილია. მართალია, ინფორმაცია სკოლის სასახელო კურსდამთავრებულების ვრცელ ჩამონათვალსაც შეიცავდა, მაგრამ რადგან ამ წერილის მიზანი ახალგაზრდა მასწავლებლის მკითხველისთვის გაცნობაა, შევამცირეთ, თუმცა ჩვენს რესპონდენტთან საუბრით სკოლის ისტორიას ვაგრძელებთ.
სნოს საჯარო სკოლის სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნების მასწავლებელი გიორგი ნადირაშვილი პროგრამით „ასწავლე საქართველოსთვის“ წარგზავნილი პედაგოგია, თუმცა აქ მოხვედრას ღვთის წყალობას მიაწერს.
„ასწავლე საქართველოსთვის“
ღვთის წყალობით და პროგრამის „ასწავლე საქართველოსთვის“ მეშვეობით, მოვხვდი სოფელ სნოს სკოლაში. სულ მინდოდა მაღალმთიან რეგიონში მასწავლებლობა, მაგრამ სახვითი ხელოვნების პედაგოგის ვაკანსია არ იყო. როგორც კი ვნახე აღნიშნული ვაკანსია, მაშინვე შევავსე განაცხადი და გავიარე ტესტირება, გასაუბრება. გამიმართლა, რომ ხევში გამანაწილეს და თან ისეთი დიდი ისტორიის მქონე სკოლაში, როგორიც სნოს სკოლაა.
შემთხვევითი არჩევნით მოსული დიდი სიყვარული
უფრო მასწავლებლის პროფესიამ ამირჩია მე, ვიდრე მე — ის, ეს ხუმრობით, თუმცა, მართლა არასდროს მიოცნებია მასწავლებლობაზე. დამთავრების შემდეგ არასოდეს მივსულვარ ჩემს სკოლაში. ბევრ ტკივილთან და ტრავმასთან არის დაკავშირებული სკოლის პერიოდი, რთული დრო იყო ქვეყანაში. მიუხედავად იმისა, რომ იყვნენ მასწავლებლები, რომელთაც ძალიან დიდი და დადებითი როლი ითამაშეს ჩემს ცხოვრებაში, მათმა სიყვარულმაც კი ვერ დამაბრუნა უკან.
სკოლაში, როგორც მასწავლებელი, შემთხვევით მოვხვდი — ერთ მშვენიერ დღეს გავიღვიძე და თბილისის N4 საჯარო სკოლაში დავიწყე სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნების მასწავლებლად მუშაობა. მითხრეს, ამ პოზიციიდან უკვე მერამდენე მასწავლებელი წავიდა და იქნებ შენ სცადოო. პირველად გაკვეთილზე 2008 წლის 20 თებერვალს შევედი და მას შემდეგ, აგერ უკვე მერვე წელი დაიწყო, ისევ ამ სფეროში ვარ.
თბილისის N4 საჯარო სკოლაში ჩამოვყალიბდი როგორც მასწავლებელი, თუ შეიძლება, ასე რომ ითქვას. იყო ბევრი შეცდომა, ბევრი ტკივილი და ბევრი სიხარული. ჩემივე შეცდომებზე ვსწავლობდი, შემდეგ კი, როცა საშუალება მომეცა და მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ტრენინგებზე მოვხვდი, სადაც ბევრი თემა გავიარეთ, მივხვდი, რა ადვილად და უმტკივნეულოდ შეიძლებოდა იმ პრობლემების გადაჭრა, რაც სასწავლო პროცესს ახლდა თან.
2012-დან 2014 წლამდე ვიყავი პროგრამის „ქართული ენა მომავალი წარმატებისთვის“ მონაწილე, ვმუშაობდი ქვემო ქართლისა და სამცხე-ჯავახეთის რეგიონებში ქართული ენის მოხალისე მასწავლებლად.
მერვე წელი დაიწყო, რაც მასწავლებელი ვარ და ყველა ასაკობრივ კატეგორიასთან მიმუშავია. ამჟამად დაწყებით და საბაზო საფეხურებს ვასწავლი — ვჳ, ვჳჳ, ვჳჳჳკლასებს, ვ და ჳხ კლასები სკოლას არ ჰყავს.
მისტიკური მთის ყოველდღიურობა
სტუდენტობის პერიოდში ხშირად დავდიოდით მთაში ალპინიადებზე, მაშინ შემიყვარდა მთა. იმ პერიოდში რომ გეთქვათ, ოდესმე სნოში მომიწევდა მუშაობა, არ დავიჯერებდი, იმდენად მისტიკური და საოცნებო იყო ჩემთვის მთა. ასე რომ, სიხარულით წამოვედი. შევიძინე ბევრი მეგობარი, თანატოლიც, უფროსიც და უმცროსიც. გაკვეთილების შემდეგ სახლში ჩამოვდივარ, შემდეგ მეგობრებს ვნახულობ, ხან ისინი მოდიან ჩემთან, ხან მე გადავდივარ მათთან. თუ დღესასწაულია, ბიჭებთან ერთად მივდივარ ხოლმე, ახლოს ვეცნობი ტრადიციებს. ერთხელ ღამე წავედით ლომისაზე, ლომისობა იყო.
ხშირად ბიძინა და მინდია სნოველების სახელოსნოში მივდივარ და იქ გვიანობამდე ვრჩები. მათ, სკოლის ბაზაზე, ხეზე კვეთის სახელოსნო შექმნეს, უკვე დააოსტატეს რამდენიმე შეგირდი. ბედნიერებაა სახელოსნოში მათ გვერდით ყოფნა. მოკლედ, ხელოვნების მექაა ყველა დაინტერსებული პირისთვის.
ვგრძნობ, მოსწავლეებს უხარიათ ჩემი დანახვა და ეს ყველაზე დიდი სტიმულია ჩემთვის. ერთხელ ღამე მომიწია სნოში ასვლა, ყინავდა. ნახევრად განათებულ ქუჩას მივუყვებოდი დაღლილი და რაღაც საშინლად სევდიანი. თავში მიტრიალებდა თბილისში დატოვებული შვილის ხმა და ცარიელი სახლი, სადაც მივდიოდი. უცებ უკნიდან თბილი, სიცოცხლით სავსე ხმა მომესმა — „გამარჯობა, გიორგი მასწავლებელო“, მივტრიალდი, მეექვსეკლასელი საბა იყო, გული გამინათდა. მივესალმე, მოვიკითხე. ცოტა ხანს დამემგზავრა, მაღაზიაში მიდიოდა. მერე დამემშვიდობა. ომახიანად გავაგრძელე გზა, ჩემი დარდი სადღაც გამქრალიყო.
შტრიხები მოხევე მოსწავლეების დასახასიათებლად
კატეგორიებად დაყოფა ძნელია თბილისელი და სხვაგან მცხოვრები ბავშვების. უბრალოდ, ჩემს მოხევე მოსწავლეებზე ვისაუბრებ. საოცრად თბილი და გონებაგახსნილი ბავშვები არიან, მოწესრიგებულები და ზრდილობიანები. მთელი დღე რომ სკოლის ეზოში გაატარო, ერთ უცენზურო სიტყვას ვერ გაიგებ. უყვართ სიახლეები და ადვილად ამყოლები არიან. შაბათობით დამატებით წრეებს ვატარებ და ყოველთვის ესწრებიან, თუ რომელიმე, რაღაც მიზეზის გამო, ვერ მოვიდა, მოსწავლეები თავს ვალდებულად თვლიან შეგატყობინონ. კინომოყვარულთა კლუბი ჩამოვაყალიბეთ, დიდი ინტერესით ესწრებიან ჩვენებებს და შემდეგ განვიხილავთ ხოლმე. ახლა ინტელექტის დღისთვის დავიწყეთ მზადება და დიდი ენთუზიაზმით ჩაერთნენ მოსამზადებელ თამაშებში. ასეთ მოსწავლეებთან მუშაობა ახალი ენერგიით გმუხტავს და მრავალფეროვანი აქტივობების განხორციელებისკენ გიბიძგებს.
ეს, უბრალოდ, ჩემი შეხუდულებაა...
მასწავლებლობა ის პროფესიაა, რომელიც განსაზღვრავს სახელმწიფოს მომავალს. წარსულში დაშვებულ შეცდომებს დღეს ვიმკით, დღეს დაშვებული შეცდომები კი ხვალ დაგვხვდება წინ და მერე გვიან იქნება გამოსწორება. პირველი პრობლემა მასწავლებლისთვის, ალბათ, დაბალი ანაზღაურებაა. დაბალი ხელფასის გამო კი, მას შემოსავლის დამატებითი წყაროს ძებნა უწევს, უჭირს მთლიანად კონცენტრირდეს სკოლაზე. სკოლას კი ტიტანური ძალები სჭირდება.
მასწავლებლის მდგომარეობა და მისი პროფესიული წინსვლა რომ გაუმჯობესდეს, შევამცირებდი განაკვეთს 15 საათამდე, კლასში მოსწავლეთა ლიმიტს 20-მდე ჩამოვიყვანდი, შეძლებისდაგვარად გავზრდიდი ანაზღაურებას, გავაპიარებდი ამ პროფესიას ახალგაზრდების მოზიდვის მიზნით, ყველა მუნიციპალურ ცენტრში ავაშენებდი მასწავლებლის სახლს, სადაც ჩატარდებოდა სხვადასხვა აქტივობა და, საჭიროების შემთხვევაში, რეგიონში წარგზავნილ მასწავლებლებს საცხოვრებელი ფართით უზრუნველვყოფდი, პედაგოგებისთვის შევქმნიდი უცხო ენის შემსწავლელ უფასო კურსებს და, შეძლებისდაგვარად, ყველა დაინტერესებულ პედაგოგს მივცემდი რომელიმე წამყვან ქვეყანაში გაცვლით პროგრამაში მონაწილეობის საშუალებას. ვიცი, ეს ცოტა დილეტანტურად ჟღერს და ჩემი საუბარი ბავშვურ ოცნებებს უფრო ჰგავს, ვიდრე საქმის ღრმად მცოდნე, სახელმწიფოს მართვის სტრუქტურაში გარკვეული პიროვნების მსჯელობას, მაგრამ ეს უბრალოდ ჩემი შეხედულებაა ამ საკითხთან დაკავშირებით.
თანამედროვე სტანდარტის მოთხოვნა და რეალობა
ტარდება მრავალი ტრენინგი და სემინარი, თუმცა შორეულ რეგიონებში მცხოვრებ მასწავლებლებს, დროის სიმცირისა და მანძილის სიდიდის გამო, უჭირთ აღნიშნულ ღონისძიებებში მონაწილეობა. მაგრამ არის სასკოლო ქსელების პროგრამა, რომელიც 2013 წლიდან ხორციელდება და ჩართულია 206 საჯარო სკოლა, მათ ბაზაზე მიმდინარეობს მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების პროგრამის პილოტირება. ქსელში ჩასართავად ერთი რეგიონის 4-5-მა სკოლამ უნდა შეიტანოს განაცხადი. წელს ჩვენმა სკოლამაც შეავსო აღნიშნული განაცხადი და პასუხს ველოდებით.
მასწავლებლის საქმიანობის დაწყების, პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლის სქემის შესახებ ძალიან ბევრს ვკითხულობ, ვხვდები კრიტიკულ და დადებით შეფასებებსაც. რა შედეგის მომტანი იქნება, ამას ყველაზე კარგად დრო გვიჩვენებს. აუცილებელია გარე შეფასების ჯგუფებისთვის კვალიფიციური კადრების მომზადება, რომელთაც ეყოფათ კომპეტენცია მასწავლებლის აქტივობის ადეკვატურად შესაფასებლად.
პროფესიონალი პედაგოგი
პროფესიონალი პედაგოგი მუდმივად უნდა იყოს მაძიებელი (და ამისთვის უზრუნველყოფილი უნდა იყოს, მატერიალურად და მორალურად, სახელმწიფოს მხრიდან), სიახლისთვის ღია, ყველა გაკვეთილზე უნდა სწავლობდეს მოსწავლესთან ერთად და ივითარებდეს უნარებს, არ ეშინოდეს შეცდომის აღიარების და იმის, რომ რაღაც შეიძლება არ იცოდეს. ზრუნავდეს საკუთარ და კოლეგების განვითარებაზე, უზიარებდეს გამოცდილებას სხვებს. შეეძლოს ბავშვის თვალითაც აღიქვას სამყარო და არ შეეშინდეს გამოწვევების, რასაც დღევანდელი სამყარო ხშირად გვიყენებს.
არ მოგწონთ ქვეყანა? დარჩით და შეცვალეთ მომავალი
მასწავლებლის პროფესია ახალგაზრდებმა იმიტომ უნდა აირჩიონ, რომ ის რაც არ მოსწონდათ სკოლაში, თვითონ შეცვალონ. რაც დააკლდათ, თვითონ მისცენ სხვებს. გაიაზრონ, რომ ამ სფეროს განვითარების გარეშე შეუძლებელია ქვეყნის მომავალზე საუბარი და დღეს თითოეული მათგანი სჭირდება სკოლას. აღარ არის დრო სხვისკენ ხელის გაშვერის და გადაბრალების. დროა, ყველამ — მასწავლებელმა, მოსწავლემ, მშობელმა — ერთად გაიაზროს არსებული მდგომარეობა, ერთმანეთის დახმარებით, ერთმანეთის აზრის გათვალისწინებით, შექმნან უსაფრთხო და სანდო გარემო, სადაც ჩვენი შვილები სრულფასოვანი განათლების მიღებას შეძლებენ, სადაც არავის ექნება შიში, სადაც განსხვავებული აზრისთვის არავინ დასცინებთ და მიაყენებთ შეურაცხყოფას. დროა გავიგოთ, რომ ეს ჩვენი ქვეყანაა და თუ როგორ დღეშია ის, ეს ჩვენი პასუხისმგებლობაცაა. არ მოგწონთ ქვეყანა? დარჩით და შეცვალეთ მომავალი. მაგრამ ამისთვის სახელმწიფოს მხრიდან სერიოზული მხარდაჭერაა საჭირო. პირველ რიგში, უნდა გაუმჯობესდეს პედაგოგთა შრომითი ხელშეკრულებები. იცოდეს ახალგაზრდამ, რომელიც მოსვლას აპირებს სკოლაში, რომ ამ ხელფასით ფინანსურად უზრუნველყოფს ოჯახს, შვილს მისცემს ხარისხიან განათლებას; წელიწადში ერთხელ მაინც შეძლებს ოჯახი წაიყვანოს დასასვენებლად; ხუთ წელიწადში ერთხელ შეეძლება აიღოს ანაზღაურებადი ერთწლიანი შვებულება. ამაზე კარგი პიარი რა შეიძლება იყოს, ამჟამად არ მაფიქრდება.
უბრალოება და სიყვარული
სიყვარულის გარეშე შეუძლებელია საუბარი რაიმე განვითარებაზე. ადამიანს, რომელიც სკოლაში მიდის, უნდა უყვარდეს ბავშვი, უნდა შეეძლოს ნებისმიერ ასაკში წაიკითხოს ასტრიდ ლინდგრენი და აღფრთოვანდეს, სამყარო დაინახოს ბავშვის თვალით. ვცდილობ, ისეთი მასწავლებელი ვიყო, როგორიც მინდა, რომ ჩემს შვილს ჰყავდეს. ვიღაც მთვარეზე ტოვებს ნაკვალევს, ვიღაც კი უფრო საოცარ ადგილას — ბავშვის გულში.
მოამზადა ლალი ჯელაძემ
|
