2015-03-26
ჩვენი სამშობლო მთელი საქართველოა
რუბრიკის სტუმარია
მუსტაფა კოლათი (ქოლოტაშვილი)
„მარმარილოს ზღვის რეგიონის
ქართველების პლატფორმის“ წევრი,
სოფელ ნურუოსმანიეს საშუალო სკოლის ქართული ენის მასწავლებელი
— ბატონო მუსტაფა, პირველ რიგში, მოგესალმებით საქართველოდან და გილოცავთ თურქეთის საჯარო სკოლებში ქართული ენის სწავლების პროგრამის დამტკიცების ისტორიულ ფაქტს. როგორ აფასებთ ამ გადაწყვეტილებას?
— როგორც იცით, თურქეთში პირველად გაიხსნა ქართული კლასი. ამის შესახებ ჩვენ შარშან, ივნისში, გავაკეთეთ განცხადება. ქართული ენის სწავლების პროგრამამ, სახელმწიფოს მხრიდან, მოწონება დაიმსახურა, ერთი თვის შემდეგ დაამტკიცეს და შევუდექით ქართულის სწავლებას.
აღსანიშნავია, რომ თურქეთში, ჩვენი წინაპრები, ოჯახებში, ქართულად საუბრობდნენ, მაგრამ წერა არ იცოდნენ, ახლა კი ახალგაზრდებმა ქართულად არც წერა იციან და არც საუბარი. ამ კლასის გახსნით ისინი ორივე უნარ-ჩვევას დაეუფლებიან. ეს ჩვენთვის უმნიშვნელოვანესი, მართლაც ისტორიული ფაქტია. იმედია, მალე სხვა სკოლებშიც გაიხსნება ქართული ჯგუფები. კიდევ ერთხელ, მადლობას ვუხდი იმ ადამიანებს, რომლებმაც დიდი და ფასდაუდებელი შრომა გასწიეს თურქეთის სკოლებში ქართული ენის პროგრამის შემუშავებისა და დამტკიცებისათვის.
— ქართული ენის პირველი გაკვეთილის ზარი, საქარიას ვიალიეთის გეივეს რაიონის სოფელ ნურუოსმანიეს საჯარო სკოლაში, 2014 წლის 30 ოქტომბერს დაირეკა. როგორი იყო პირველი შთაბეჭდილება?
— მართლაც ამაღელვებელი და შთამბეჭდავი იყო პირველი დღე. 30 ოქტომბერს, დღის ბოლოს, აღფრთოვანებულმა ფეისბუქის გვერდზე დავწერე: „პირველმა დღემ უკვე ჩაირა. გაცნობის და მოკლე საუბრების შემდეგ, საქართველოსა და ქართული ანბანის შესახებ ინფორმაცია მივაწოდეთ ბავშვებს. ჩემთვის ყველაზე მეტად მნიშვნელოვანი იყო ის, თუ როგორი იქნებოდა ბავშვების დაინტერესება. აღმოჩნდა, რომ ისინი უფრო მეტადაც არიან დაინტერესებული, ვიდრე ველოდი. ვჳ კლასში 12 მოსწავლეა, ხოლო ვ და ვჳჳ შერეულ კლასში — 13...”
ადრე ამ ბავშვებმა საქართველოს შესახებ არაფერი იცოდნენ, გარდა იმისა, რომ მათი წინაპრები ბათუმიდან არიან. პირველივე გაკვეთილზე ავუხსენი, რომ ჩვენი სამშობლო მარტო ბათუმი კი არა, მთელი საქართველოა. დღეს, უკვე, ჩემი მოსწავლეები ქართულად ძალიან ლამაზად წერენ და კითხულობენ. კარგად იციან, რომ მთელი საქართველო მათი სამშობლოა!
— როგორც ვიცი, ამ სოფლებში მცხოვრები ეთნიკური ქართველები ოჯახში ჯერ კიდევ მშობლიურ ენაზე საუბრობენ, თუმცა ქართულად წერა-კითხვას ვერ ახერხებენ. ისინი ამბობენ, რომ თურქულ სკოლებში მშობლიური ენის სწავლებას საუკუნეებია ელოდნენ. როგორ აფასებენ ქართველი მუჰაჯირები პროგრამის დადებით მხარეებს და რა პრობლემებზე საუბრობენ?
— მართალი ბრძანდებით. ქართველი მუჰაჯირები საუკუნეების განმავლობაში საკუთარ ოჯახებში, ერთმანეთში ქართულად ლაპარაკობდნენ და, აქედან გამომდინარე, არ დავიწყებიათ მშობლიური ენა. უწინ, ჩვენი ბებია-ბაბუების დროს, ქართველი მხოლოდ ქართველზე ქორწინდებოდა. ამიტომ სახლში ხშირად ქართულად საუბრობდნენ და შესაბამისად, მათი ბავშვებიც ადვილად სწავლობდნენ ქართულს. ახლა ამ ტრადიციას აღარავინ იცავს. ქართველები თურქებზე ქორწინდებიან ან პირიქით. აქედან გამომდინარე, ოჯახებში ქართულად აღარ ლაპარაკობენ და შესაბამისად, ბავშვებიც ქართულს ვეღარ სწავლობენ. სწორედ ამიტომ იყო მნიშვნელოვანი თურქულ სკოლებში ქართული კლასების გახსნა.
— გაქვთ თუ არა მხარდაჭერა საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მხრიდან და აპირებს თუ არა ქართული მხარე სახელმძღვანელოებისა და თვალსაჩინოებების მოწოდებას?
— სამწუხაროდ, ქართული მხარე დღემდე არანაირად არ დაგვხმარებია და არც არაფერი გადმოუციათ. სიმართლე გითხრათ, არც ვიცი, აპირებენ თუ არა ჩვენთვის რაიმე დახმარების გაწევას.
— გვიამბეთ თქვენი წინაპრების, წარმომავლობის შესახებ...
— ჩემი წინაპრები აჭარიდან, კერძოდ, სოფელ მარადიდიდან, 135 წლის წინ დასახლებულან საქარიაში. დედაჩემი ლაზია. ჩვენი იქაური, ქართული, გვარი ზუსტად არ ვიცი. ვიცი მხოლოდ, რომ ქოლოტაშვილები ვართ.
— რა ასაკში ისწავლეთ ქართული ენა და ვინ იყო თქვენი პირველი „მასწავლებელი“?
— ჩემი ბებია ყოველთვის ქართულად საუბრობდა, თურქული ცოტა იცოდა. მე ხშირად ვიყავი მასთან და ქართული სიტყვები სწორედ მან მასწავლა. ის იყო ჩემი ქართული ენის პირველი „მასწავლებელი“. მოგვიანებით, თურქეთში გამოცემული ჟურნალი — „ჩვენებურები“ ჩამივარდა ხელში. სწორედ ამ ჟურნალში ვნახე პირველად ქართული ანბანი. მაშინ ქართული წერა არ ვიცოდი, ანბანის დახმარებით სახლში ვმეცადინეობდი, ჩემით ვისწავლე ქართული ასოების გამოყვანა. ამავე ჟურნალში დავიწყე ქართული სტატიების კითხვა. სწორედ იქ ამოვიკითხე ილია ჭავჭავაძის სიტყვები ჩვენებურებზე: „...სად მიდიან ეს ადამიანები — მამების, დედების და ძმების სასაფლაოებს ტოვებენ და მიდიან...“ ჩემზე ამ სიტყვებმა ძალიან იმოქმედა, მაშინ მივხვდი, თუ რა არის ქართველობა და საქართველოსთან კავშირი.
— რა არის ყველაზე ძვირფასი ქართული ნივთი, რომელსაც ოჯახში ინახავთ?
— სამწუხაროდ, ძალიან ბევრი, 135 წელი გავიდა მას შემდეგ, რაც ჩემი წინაპრები საქართველოდან თურქეთში არიან მიგრირებული. ამიტომ, ოჯახში ქართული აღარაფერი შემოგვრჩა. თუმცა დაგვრჩა ყველაზე მთავარი — ჩვენი მშობლიური ენა — ქართული!
— მომავლის გეგმებზე რას გვეტყვით?
— ჩემი მომავლის გეგმები ქართული ენის სწავლებას უკავშირდება. ეს მხოლოდ დასაწყისია და ვიმედოვნებ, მომავალ წელს მარმარილოს ზღვის რეგიონში, შავი ზღვის სანაპირო ზოლში და ადგილობრივი ქართველებით დასახლებულ ართვინსა და მის შემოგარენშიც არა ერთი ქართული კლასი გაიხსნება. ჩემი მიზანია, რომ თურქეთელ ბავშვებს ვასწავლო მათი მშობლიური ენა, რათა არ დაივიწყონ სამშობლო — საქართველო!
ესაუბრა მაკა ყიფიანი
|
