გამოდის 1998 წლიდან
2012-11-26
განათლების სისტემას გადარჩენა და ფეხზე დაყენება სჭირდება

ინ­ტერ­ვიუ შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრის დირექტორთან მაია მიმინოშვილთან

2012-13 სასწავლო წლის ბოლოს  ჩა­ა­ბა­რე­ბენ თუ არა მე­თორ­მე­ტეკ­ლა­სე­ლე­ბი გამოს­ა­შვებ გამოცდებს?
2013 წე­ლი გარ­და­მა­ვა­ლი წე­ლი­წა­დია და ამის ერთ-ერ­თი მი­ზე­ზია, რომ ძა­ლი­ან მინ­და შე­ვი­ნარ­ჩუ­ნოთ ის, რი­სი და­ნერ­გ­ვაც 2011 წელს და­ვიწყეთ. ვგუ­ლის­ხ­მობ კომ­პი­უ­ტერ­ზე ადაპ­ტი­რე­ბუ­ლი ტეს­ტი­რე­ბის სის­ტე­მას, რო­მელ­ზეც უარი ით­ქ­ვა ჩვენს აქ არ­ყოფ­ნა­ში. მო­დე­ლი „რვას + ერ­თი“ არ გუ­ლის­ხ­მობ­და კომ­პი­უ­ტერ­ზე ადაპ­ტი­რე­ბულ ტეს­ტი­რე­ბას, ეს იყო ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი კომ­პი­უ­ტე­რის მეშ­ვე­ო­ბით ტეს­ტი­რე­ბა. იმ ურ­თუ­ლეს­მა ალ­გო­რით­მ­მა, რო­მე­ლიც ჩვენ­თან შე­იქ­მ­ნა, უამ­რა­ვი ქვეყ­ნის ყუ­რადღე­ბა მი­იქ­ცია, ბევ­რი მა­ღა­ლი კლა­სის ექ­ს­პერ­ტი აპი­რებ­და ჩა­მოს­ვ­ლას და ნახ­ვას, რე­ა­ლუ­რად რა გან­ხორ­ცი­ელ­და სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში. ამის გაგ­რ­ძე­ლე­ბას, რა თქმა უნ­და, ვა­პი­რებთ, თუმ­ცა, ბუ­ნებ­რი­ვია, დი­დი დრო სჭირ­დე­ბა. მე­ო­რე — რა თქმა უნ­და, გა­ვით­ვა­ლის­წი­ნე ჩვე­ნი მოს­წავ­ლე­ე­ბის მღელ­ვა­რე­ბა იმის გა­მო, რომ არ იყო გარ­კ­ვე­უ­ლი, რა ელო­დე­ბო­დათ მა­ი­სის თვე­ში. მე­სა­მე — უნ­და გაგ­ვეთ­ვა­ლის­წი­ნე­ბი­ნა მოთხოვ­ნა, რომ ერ­თ­დ­რო­უ­ლად რვა გა­მოც­დის ჩა­ბა­რე­ბა, მე­რე კი­დევ ერ­თი გა­მოც­დის ჩა­ბა­რე­ბა მოს­წავ­ლე­ე­ბის­თ­ვის არც თუ ისე კარ­გი იყო.
აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, გარ­და­მა­ვალ პე­რი­ოდ­ში შემ­დე­გი მო­დე­ლი შევ­თა­ვა­ზეთ სა­ზო­გა­დო­ე­ბას — სას­წავ­ლო პრო­ცე­სის დას­რუ­ლე­ბის შემ­დეგ გა­მოც­და ჩა­ტარ­დე­ბა იმ წე­ლი­წადს, რო­დე­საც სრულ­დე­ბა ამა თუ იმ საგ­ნის სწავ­ლე­ბა. ასე­თი, ახა­ლი სას­წავ­ლო გეგ­მით, აღ­მოჩ­ნ­და: ფი­ზი­კა, ქი­მია, გე­ოგ­რა­ფია, ბი­ო­ლო­გია. მა­ი­სის თვე­ში მე­თერ­თ­მე­ტეკ­ლა­სე­ლე­ბი ჩა­ა­ბა­რე­ბენ გა­მოც­დას ამ ოთხ სა­გან­ში, ხო­ლო მე­თორ­მე­ტე კლას­ში მო­უ­წევთ და­ნარ­ჩე­ნი ოთხი გა­მოც­დის ჩა­ბა­რე­ბა: მა­თე­მა­ტი­კა, ქარ­თუ­ლი ენა და ლი­ტე­რა­ტუ­რა, უცხო ენა და ის­ტო­რია. ეს სისტემა მათ სა­შუ­ა­ლე­ბას აძ­ლევს, კი­დევ ერ­თხელ სცა­დონ ბე­დი სა­ბუ­ნე­ბის­მეტყ­ვე­ლო საგ­ნებ­ში, თუ ბა­რი­ე­რი ვერ გა­და­ლა­ხეს მე­თერ­თ­მე­ტე კლა­სის ბო­ლოს, გა­ი­მე­ო­რე­ბენ მე­თორ­მე­ტე კლა­სის ბო­ლოს. პლუს ამას გა­ნიტ­ვირ­თე­ბა ის პე­რი­ო­დი, რო­დე­საც  ორი კვი­რის გან­მავ­ლო­ბა­ში სა­გა­მოც­დო პრო­ცე­სი მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და სკო­ლებ­ში.
ყვე­ლა­ფერ ამის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, წელს, სკო­ლე­ბი აიღე­ბენ პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბას მოს­წავ­ლე­ე­ბის შე­ფა­სე­ბა­ზე. იქ­ნე­ბა ეს გა­მოც­დის ფორ­მით — წე­რი­თი თუ ზე­პი­რი, გა­სა­უბ­რე­ბით, ჩათ­ვ­ლით თუ წლი­უ­რი ნიშ­ნით, ამ გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბას თა­ვად სკო­ლა მი­ი­ღებს. შემ­დეგ უკ­ვე ის აბი­ტუ­რი­ენ­ტე­ბი, რომ­ლე­ბიც ემ­ზა­დე­ბი­ან უმაღ­ლეს სას­წავ­ლე­ბელ­ში ჩა­სა­ბა­რებ­ლად, გა­მოცხად­დე­ბი­ან ერ­თი­ან ეროვ­ნულ გა­მოც­დებ­ზე.

რამ­დენ სა­გან­ში ჩა­ა­ბა­რებს გა­მოც­დას წლე­ვან­დე­ლი მე­თორ­მე­ტეკ­ლა­სე­ლი?
2012-2013 სას­წავ­ლო წლის ბო­ლოს მე­თორ­მე­ტეკ­ლა­სე­ლებს რვა სა­გან­ში შე­ა­ფა­სებს სკო­ლა, თუ რა ფორ­მით, ამის გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბას სკო­ლა თვი­თონ მი­ი­ღებს. სა­მო­მავ­ლოდ ამუ­შავ­დე­ბა ახა­ლი მო­დე­ლი და ვფიქ­რობ, ის ლო­გი­კუ­რიც არის და მოქ­ნი­ლიც. თუ ცვლი­ლე­ბე­ბი იქ­ნა სა­შუ­ა­ლო გა­ნათ­ლე­ბის ან უმაღ­ლე­სი გა­ნათ­ლე­ბის სა­ფე­ხურ­ზე, რა თქმა უნ­და, მო­ვარ­გებთ ჩვენს სის­ტე­მას, იქ­ნე­ბა ეს მი­სა­ღე­ბი გა­მოც­დე­ბი თუ გა­მო­საშ­ვე­ბი, მაგ­რამ პრინ­ცი­პი შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლი იქ­ნე­ბა — რო­ცა მოს­წავ­ლე ას­რუ­ლებს კონ­კ­რე­ტუ­ლი საგ­ნის სწავ­ლას, ბუ­ნებ­რი­ვია და ლო­გი­კუ­რიც, სწო­რედ იმ სას­წავ­ლო პრო­ცე­სის და­სას­რულს ჩა­ა­ბა­როს გა­მოც­და.
ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რი სა­გა­მოც­დო პროგ­რა­მის შექ­მ­ნი­სას, ნე­ბის­მი­ერ სკო­ლას სა­შუ­ა­ლე­ბა ექ­ნე­ბა, სურ­ვი­ლის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, რჩე­ვე­ბი და კონ­სულ­ტა­ცი­ე­ბი მი­ი­ღოს გა­მოც­დე­ბის ეროვ­ნუ­ლი ცენ­ტ­რის თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბის­გან.

ეროვ­ნუ­ლი გა­მოც­დე­ბის ტეს­ტე­ბი ახ­ლა უნ­და მომ­ზად­დეს თუ თქვე­ნი უკ­ვე არ­სე­ბუ­ლი ბა­ზი­დან აიღებთ?
ცო­ტა დრო მჭირ­დე­ბა, რომ ჩემ კო­ლე­გებ­თან ერ­თად გა­ვერ­კ­ვე, რა სა­მუ­შაო ჩა­ტარ­და ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით. Îა თქმა უნ­და, ინ­ტენ­სი­უ­რად გაგ­რ­ძელ­დე­ბა მზა­დე­ბა ეროვ­ნუ­ლი გა­მოც­დე­ბის­თ­ვის. ეს ძა­ლი­ან შრო­მა­ტე­ვა­დი სა­მუ­შაოა მთე­ლი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში.
Îამ­დე­ნა­დაც ვი­ცი, საგ­ნობ­რი­ვი ჯგუ­ფე­ბი, რომ­ლე­ბიც აქ მუ­შა­ობ­დ­ნენ, ამ­ზა­დებ­დ­ნენ კრე­ბუ­ლებს. ჩვენ ინ­ტენ­სი­უ­რად ჩა­ვერ­თ­ვე­ბით ამ პრო­ცეს­ში. თუ რა­ი­მე პრობ­ლე­მა შე­იქ­მ­ნე­ბა, აუცი­ლებ­ლად შე­ვაშ­ვე­ლებთ შარ­შან­დელ კრე­ბუ­ლებს და, ახა­ლი კრე­ბუ­ლე­ბის პა­რა­ლე­ლუ­რად, მათ დის­ტ­რი­ბუ­ცი­ა­საც გან­ვა­ხორ­ცი­ე­ლებთ.

ცენტრს დაუბ­რუ­ნდა „შე­ფა­სე­ბი­სა და გა­მოც­დე­ბის ცენ­ტ­რის“ სა­ხელი. რას შეც­ვ­ლის ეს  მის ცენ­ტ­რის საქ­მი­ა­ნო­ბა­ში?
გა­მოც­დე­ბის ეროვ­ნუ­ლი ცენ­ტ­რის ორ­გა­ნი­ზა­ცია, ბო­ლო წლებ­ში გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად, იდენ­ტი­ფი­ცირ­დე­ბო­და სა­გა­მოც­დო მო­დე­ლე­ბის და­ნერ­გ­ვას­თან. Îა თქმა უნ­და, ნამ­დ­ვი­ლად ძა­ლი­ან წარ­მა­ტე­ბუ­ლი იყო ერ­თი­ა­ნი ეროვ­ნუ­ლი გა­მოც­დე­ბის მო­დე­ლი, ბევ­რი სხვა სა­გა­მოც­დო მო­დე­ლიც შევ­თა­ვა­ზეთ სა­ზო­გა­დო­ე­ბას და ამ მხრივ, ცენ­ტ­რი ნამ­დ­ვი­ლად წარ­მა­ტე­ბუ­ლი ორ­გა­ნიზ­ცია იყო. მაგ­რამ ჩვე­ნი ორ­გა­ნი­ზა­ცია სხვა მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვან საქ­მეს აკე­თებ­და და ეს კარ­გა ხნის წინ და­იწყო. სა­ნამ სა­ბო­ლო­ოდ ჩა­მო­ყა­ლიბ­დე­ბო­და ცენ­ტ­რი ოფი­ცი­ა­ლუ­რად, 2002 წელს, სა­მი წლით ად­რე და­ვიწყეთ მუ­შა­ო­ბა, რო­გორც შე­ფა­სე­ბის კომ­პო­ნენ­ტ­მა, მსოფ­ლიო ბან­კის პრო­ექ­ტის ფარ­გ­ლებ­ში და გვქონ­და იმის ფუ­ფუ­ნე­ბა, რომ 3-4 წე­ლი­წა­დი ძა­ლი­ან ნა­ყო­ფი­ე­რად გა­მოგ­ვე­ყე­ნე­ბი­ნა. შე­საძ­ლებ­ლო­ბა გვქონ­და უცხო­ელ კონ­სულ­ტან­ტებ­თან ერ­თად გვე­მუ­შა­ვა, ბევ­რი რამ გვეს­წავ­ლა და გა­მოც­დი­ლე­ბა შეგ­ვე­ძი­ნა. ჩვენ და­ვიწყეთ ძა­ლი­ან მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი კომ­პო­ნენ­ტით და არა გა­მოც­დე­ბით (თუმ­ცა მა­შინ მეცხ­რე კლას­ში გა­მოც­დებ­საც ვა­ტა­რებ­დით), ეს იყო შე­ფა­სე­ბის კომ­პო­ნენ­ტი, რაც სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო-სა­მეც­ნი­ე­რო კვლე­ვას გუ­ლის­ხ­მობს და პირ­ვე­ლად მა­შინ ჩა­ვა­ტა­რეთ ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი შე­ფა­სე­ბა.
2006 წლი­დან უკ­ვე უმ­ნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნეს სა­ერ­თა­შო­რი­სო კვლე­ვებ­ში ჩა­ვერ­თეთ. მას­ში 70-მდე ქვე­ყა­ნა მო­ნა­წი­ლე­ობს და ბევ­რი მო­მა­ვალ სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო სტრა­ტე­გი­ებს სწო­რედ ამ კვლე­ვებ­ზე დაყ­რ­დ­ნო­ბით გეგ­მავს. ამ კვლე­ვებ­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა იმი­ტომ არის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი, რომ სა­შუ­ა­ლე­ბას იძ­ლე­ვა, სის­ტე­მას ზუს­ტი დი­აგ­ნო­ზი და­უს­ვა, აღ­მო­ა­ჩი­ნო გარ­კ­ვე­უ­ლი პრობ­ლე­მე­ბი და შემ­დეგ იფიქ­რო დაძ­ლე­ვის გზებ­ზე. ამის გა­რე­შე ნე­ბის­მი­ე­რი ნა­ბი­ჯის გა­დად­გ­მა ნამ­დ­ვი­ლად არას­წო­რია, იმი­ტომ რომ, მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, გა­ნათ­ლე­ბის სის­ტე­მა ძა­ლი­ან კომ­პ­ლექ­სუ­რი სის­ტე­მაა და პა­ტა­რა წაც­თო­მაც კი შე­იძ­ლე­ბა ძა­ლი­ან ცუ­დი შე­დე­გის მომ­ტა­ნი იყოს მო­მა­ვალ­ში. ასე რომ, აქ ძა­ლი­ან ფა­ქი­ზი მოპყ­რო­ბაა სა­ჭი­რო და, მით უმე­ტეს, აუცი­ლებ­ლად უნ­და იცო­დე, რა დი­აგ­ნოზ­თან გაქვს საქ­მე. და­მე­თან­ხ­მე­ბით, ადა­მი­ა­ნის მკურ­ნა­ლო­ბა დი­აგ­ნო­ზის გა­რე­შე შე­უძ­ლე­ბე­ლია. შე­იძ­ლე­ბა მა­ღა­ლი სიცხის შემ­თხ­ვე­ვა­ში სიცხის დამ­წე­ვი მის­ცე, მაგ­რამ სწო­რი იქ­ნე­ბა, რომ გა­მო­იკ­ვ­ლიო რის­გან აქვს სიცხე. Îად­გან დღეს შე­იძ­ლე­ბა და­უ­წი­ოს სიცხემ, მაგ­რამ, თუ მი­ზეზს არ გა­მო­იკ­ვ­ლევ, ხვალ ისევ აუწევს. კარ­გი ექი­მი აუცი­ლებ­ლად გა­მო­იკ­ვ­ლევს მი­ზეზს. Îიგ შემ­თხ­ვე­ვებ­ში, სწო­რედ ასეთ ქმე­დე­ბებს ჰქონ­და ად­გი­ლი და, ჩვენ­და სამ­წუ­ხა­როდ, იმ კვლე­ვე­ბის შე­დე­გე­ბი არ იქ­ნა გა­ზი­ა­რე­ბუ­ლი. მი­ზე­ზი მარ­ტი­ვი იყო — შე­დე­გე­ბი არ ეთან­ხ­მე­ბო­და იმ დროს სა­მი­ნის­ტ­როს რი­ტო­რი­კას, რომ მიმ­დი­ნა­რე­ობს რე­ფორ­მა გა­ნათ­ლე­ბის სის­ტე­მა­ში და ეს რე­ფორ­მა წარ­მა­ტე­ბუ­ლია, გა­ვა­უმ­ჯო­ბე­სეთ სწავ­ლე­ბის ხა­რის­ხი და ა.შ., რაც სრუ­ლი­ად არ შე­ე­სა­ბა­მე­ბოდა რე­ა­ლო­ბას. ვფიქ­რობ, სჯობს გვი­ან, ვიდ­რე არას­დ­როს, სე­რი­ო­ზუ­ლი და­ფიქ­რე­ბა გვმარ­თებს, გა­ნათ­ლე­ბის სის­ტე­მას გა­დარ­ჩე­ნა და ფეხ­ზე და­ყე­ნე­ბა სჭირ­დე­ბა, პირ­ველ რიგ­ში, სა­შუ­ა­ლო გა­ნათ­ლე­ბის სა­ფე­ხურს ვგუ­ლის­ხ­მობ. აუცი­ლებ­ლად დი­აგ­ნო­ზით უნ­და და­ვიწყოთ, რე­ა­ლუ­რად უნ­და ვნა­ხოთ, სად გვი­ჭირს, რა ვი­თა­რე­ბაა, რა ფაქ­ტო­რე­ბი ახ­დენს გავ­ლე­ნას მოს­წავ­ლის მიღ­წე­ვა­ზე. ფაქ­ტო­რი უამ­რა­ვია — სას­კო­ლო რე­სურ­სე­ბი, სა­ხელ­მ­ძღ­ვა­ნე­ლო­ე­ბი, სას­წავ­ლო გეგ­მე­ბი, მშობ­ლე­ბის, ოჯა­ხის სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო რე­სურ­სე­ბი და ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი — მას­წავ­ლებ­ლის კვა­ლი­ფი­კა­ცია. კვლე­ვის შე­დე­გე­ბი ძა­ლი­ან ნათ­ლად გვიჩ­ვე­ნებს, Îო­მე­ლი ფაქ­ტო­რი უნ­და გა­მოს­წორ­დეს. რაც ყვე­ლა­ზე მთა­ვა­რია, ეს კვლე­ვე­ბი ციკ­ლუ­რი ხა­სი­ა­თი­საა და  პროგ­რე­სის შე­ფა­სე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა­საც იძ­ლე­ვა. 2006-ში ერთ-ერთ კვლე­ვა­ში (PIRLS) ჩვენ მი­ვი­ღეთ მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა, შემ­დეგ 2011-ში. ახ­ლა მზად­დე­ბა ან­გა­რი­ში და გვექ­ნე­ბა შე­საძ­ლებ­ლო­ბა, ვნა­ხოთ, წა­ვი­წი­ეთ წინ 2006 წლი­დან თუ ჩა­მოვ­რ­ჩით.
სა­ერ­თოდ, ასე­თი კვლე­ვე­ბის მი­მართ და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა სხვა­დას­ხ­ვა ქვეყ­ნებ­ში სხვა­დას­ხ­ვა­ნა­ი­რია. არ­სე­ბობს ქვეყ­ნე­ბი, რო­მელ­თაც ასე­ვე არ სი­ა­მოვ­ნებთ შე­დე­გე­ბი. მა­გა­ლი­თად, გერ­მა­ნია, სა­დაც ცნო­ბი­ლი სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო რე­ფორ­მა იყო „პი­ზა შო­კის“ სა­ხელ­წო­დე­ბით. არა­ნა­ი­რად არ ელოდ­ნენ იმ შე­დეგს, რაც „პი­ზას“ კვლე­ვა­ში დაფიქსირდა და რე­ფორ­მებს, რაც ამ შე­დე­გე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე და­იწყო, „პი­ზა შო­კი“ შე­არ­ქ­ვეს.
ეს კვლე­ვე­ბი შე­საძ­ლებ­ლო­ბას გაძ­ლევს, გა­ით­ვა­ლის­წი­ნო სხვა ქვეყ­ნე­ბის გა­მოც­დი­ლე­ბა, გან­სა­კუთ­რე­ბით ისე­თი ქვეყ­ნე­ბის, რომ­ლე­ბიც პირ­ველ ად­გი­ლებ­ზე კი არ არი­ან, არა­მედ ისე­თის, რომ­ლებ­მაც ციკ­ლი­დან ციკ­ლამ­დე დი­დი ნა­ბი­ჯი გა­დად­გეს — რა უჭირ­დათ, რა და­გეგ­მეს ისე­თი, რომ შე­დე­გე­ბი გა­მო­ას­წო­რეს. მოკ­ლედ, ზღვა მა­სა­ლა და მა­და­ნია ჩვენს ხელ­ში, რაც ბევ­რად შე­უწყობს ხელს გა­ნათ­ლე­ბის პო­ლი­ტი­კის და­გეგ­მ­ვას მო­მა­ვალ­ში. რო­ცა იცი, რის­კენ მი­დი­ხარ და ბრმად არ დგამ ნა­ბი­ჯებს, ბუ­ნებ­რი­ვია, შე­დე­გიც გა­ცი­ლე­ბით უფ­რო ეფექ­ტუ­რია.
ასე რომ, ამას ახორ­ცი­ე­ლებ­და ჩვე­ნი ორ­გა­ნი­ზა­ცია, მაგ­რამ, სამ­წუ­ხა­როდ, ეს ყვე­ლა­ფე­რი თა­რო­ზე გვქონ­და შე­მო­დე­ბუ­ლი, ამა­ზე ხმა­მაღ­ლა სა­უბ­რის უფ­ლე­ბა არ გვქონ­და. ბო­ლო პე­რი­ოდ­ში ისიც კი შევ­თა­ვა­ზე მი­ნისტრს, რომ არ გვინ­და შე­დე­გე­ბის სა­ჯა­როდ გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბა, ოღონდ, ხომ შე­იძ­ლე­ბა, ადა­მი­ან­მა, რო­მელ­მაც უნ­და გა­დაწყ­ვი­ტოს, ხვალ რო­გორ მო­იქ­ცეს, რა ნა­ბი­ჯე­ბი გა­დად­გას, იმან მა­ინც ჩა­ი­ხე­დოს და და­ი­ნა­ხოს, რა არის რე­ა­ლო­ბა. ამა­საც ვერ მი­ვაღ­წიე და, სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, ბა­ტონ­მა შაშ­კინ­მა სა­ერ­თოდ უარი გა­ნაცხა­და ამ კვლე­ვებ­ზე, სრულიად უაზრო მი­ზეზით. Ìი­მარ­თ­ლე გითხ­რათ, ეს იყო შო­კი ჩემ­თ­ვის. მე და ჩემ­მა კო­ლე­გებ­მა ტე­ლე­ვი­ზი­ით გა­ვი­გეთ, რომ მი­ნის­ტ­რ­მა გა­ა­უქ­მა საერთაშორისო კვლე­ვებ­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა და ის ვალ­დე­ბუ­ლე­ბე­ბი, რაც სა­ერ­თა­შო­რი­სო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­თან გვქონ­და აღე­ბუ­ლი. გა­მო­აცხა­და, რომ სა­ქარ­თ­ვე­ლო აღარ მი­ი­ღებ­და მო­ნა­წი­ლე­ო­ბას ამ სა­ხის კვლე­ვებ­ში.
ეს ყვე­ლა­ფე­რი აღ­დ­გა და მე, რა თქმა უნ­და, მინ­და ჩვენს ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ას და­ვუბ­რუ­ნო პირ­ვან­დე­ლი სა­ხელ­წო­დე­ბა — შე­ფა­სე­ბი­სა და გა­მოც­დე­ბის ეროვ­ნუ­ლი ცენ­ტ­რი. და­სა­ხე­ლე­ბის პირ­ვე­ლი ნა­წი­ლი — შე­ფა­სე­ბის — უფ­რო მე­ტი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბი­საა, ვიდ­რე ნე­ბის­მი­ე­რი სა­გა­მოც­დო მო­დე­ლი. მინ­და, რომ ჩვე­ნი ორ­გა­ნი­ზა­ცია გაძ­ლი­ერ­დეს ამ კუთხით და, სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, მარ­თ­ლაც პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლურ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ად ჩა­მო­ყა­ლიბ­დეს, იყოს ის ორ­გა­ნი­ზა­ცია, რო­მე­ლიც იქ­ნე­ბა სა­მი­ნის­ტ­როს საყ­რ­დე­ნი ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით, მხარ­დამ­ჭე­რი, თა­ნამ­შ­რო­მე­ლი, იქ­ნე­ბა ის ორ­გა­ნი­ზა­ცია, რო­მე­ლიც, სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, ძა­ლი­ან ეფექ­ტუ­რად და­ეხ­მა­რე­ბა სა­მი­ნის­ტ­როს გარ­კ­ვე­უ­ლი გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბე­ბის მი­ღე­ბა­ში. იმი­ტომ რომ, სა­შუ­ა­ლო სა­ფე­ხუ­რი, ჩე­მი აზ­რით, მარ­თ­ლაც გუ­ლია გა­ნათ­ლე­ბის სის­ტე­მის. თუ სა­შუ­ა­ლო გა­ნათ­ლე­ბის სა­ფე­ხუ­რი სა­თა­ნა­დოდ  არ და­ვა­ყე­ნეთ ფეხ­ზე, ბუ­ნებ­რი­ვია, შემ­დეგ უკ­ვე რთუ­ლი იქ­ნე­ბა სა­უ­ბა­რი უმაღ­ლეს გა­ნათ­ლე­ბა­ზე, მეც­ნი­ე­რე­ბა­ზე თუ ა.შ.
აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, ჩვენს ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ას მი­სი­აც გა­ე­ზარ­და და სტა­ტუ­სიც მეტ­ნაკ­ლე­ბად შე­ეც­ვ­ლე­ბა. გან­წყო­ბი­ლე­ბი ვართ, რომ მაქ­სი­მა­ლუ­რად მჭიდ­როდ ვი­თა­ნამ­შ­რომ­ლოთ სა­მი­ნის­ტ­როს­თან და გა­ვა­კე­თოთ ყვე­ლა­ფე­რი იმის­თ­ვის, რომ ინ­ფორ­მა­ცია მი­ვა­წო­დოთ. გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბის მი­ღე­ბა, რა თქმა უნ­და, მი­ნის­ტ­რის პრე­რო­გა­ტი­ვაა, მაგ­რამ ჩვენ ძა­ლი­ან დი­დი სამ­სა­ხუ­რის გა­წე­ვა შეგ­ვიძ­ლია.

ცენ­ტ­რ­ში ყვე­ლა თა­ნამ­შ­რო­მე­ლი დაბ­რუნ­და, ვინც თქვენ­თან ერ­თად და­ტო­ვა ცენ­ტ­რი?
გუ­ლახ­დი­ლად გეტყ­ვით, რომ მე იმ ადა­მი­ა­ნე­ბის გა­რე­შე მუ­შა­ო­ბა არ შე­მიძ­ლია. თუ ჩვენ ვი­ყა­ვით წარ­მა­ტე­ბუ­ლე­ბი, ერ­თი გუნ­დი ვი­ყა­ვით და ამი­ტომ, ერ­თად ვა­კე­თებ­დით საქ­მეს და არა თი­თო-ორო­ლა ადა­მი­ა­ნი ამ გუნ­დი­დან. თუმ­ცა, ვგეგ­მავ რე­ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ას ცენ­ტ­რ­ში, იმი­ტომ რომ, რო­გორც მო­გახ­სე­ნეთ, მან ძა­ლი­ან მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი ფუნ­ქ­ცია შე­ი­ძი­ნა. იქ­ნე­ბა ახა­ლი სტრუქ­ტუ­რა და მინ­და, თი­თო­ე­ულ პო­ზი­ცი­ა­ზე გა­მო­ვაცხა­დო კონ­კურ­სი, ყვე­ლა ადა­მი­ა­ნი ჩა­ვა­ყე­ნო თა­ნა­ბარ პი­რო­ბებ­ში — იქ­ნე­ბა ეს ძვე­ლი თა­ნამ­შ­რო­მე­ლი, რო­მელ­საც მარ­თ­ლაც ძა­ლი­ან დი­დი გა­მოც­დი­ლე­ბა აქვს, ახა­ლი, რო­მელ­მაც სამი თვე იმუ­შა­ვა, თუ გა­რე­დან მო­სუ­ლი, რო­მე­ლიც შე­საძ­ლე­ბე­ლია ძა­ლი­ან კარ­გი იყოს.
რე­ორ­გა­ნი­ზა­ცია არ გუ­ლის­ხ­მობს ადა­მი­ა­ნის სამ­სა­ხუ­რი­დან გაშ­ვე­ბას. თი­თო­ე­ულ პო­ზი­ცი­ა­ზე, ობი­ექ­ტუ­რად, ძა­ლი­ან მა­ღა­ლი რან­გის პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლი დაგ­ვ­ჭირ­დე­ბა. სა­უ­ბა­რია იმ პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლებ­ზე, რომ­ლე­ბიც ში­ნა­არ­სობ­რივ ნა­წილ­ში, კვლე­ვით ნა­წილ­ში უმ­ნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნეს საქ­მეს აკე­თე­ბენ. ასე რომ, ჩა­ვა­ტა­რებთ ამ პრო­ცე­დუ­რას, გა­ვივ­ლით და მე­რე ვნა­ხოთ.

სხვა რა სი­ახ­ლე იგეგ­მე­ბა?
დღეს პირ­ვე­ლი შეხ­ვედ­რა მქონ­და თბი­ლი­სის  სკო­ლე­ბის დი­რექ­ტო­რებ­თან. სამ­წუ­ხა­როდ, რე­გი­ო­ნე­ბის სკო­ლე­ბის დი­რექ­ტო­რებს ასეთ სწრაფ რე­ჟიმ­ში ვერ შევ­ხ­ვ­დი, მაგ­რამ ვგეგ­მავ პე­და­გო­გებ­თან და დი­რექ­ტო­რებ­თან შეხ­ვედ­რებს, ძა­ლი­ან ბევრ მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვან სა­კითხ­ზე მინ­და მათ­თან სა­უ­ბა­რი. ჩვენ არ ვი­ყა­ვით მიჩ­ვე­უ­ლი გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბე­ბის მი­ღე­ბას მა­ნამ, სა­ნამ შეხ­ვედ­რე­ბი არ გვექ­ნე­ბო­და პე­და­გო­გებ­თან, მათ მო­საზ­რე­ბებს ვის­მენ­დით და ვი­ზი­ა­რებ­დით. გა­სა­გე­ბი მი­ზე­ზე­ბის გა­მო ახ­ლა ნაჩ­ქა­რე­ვად იქ­ნა გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბა მი­ღე­ბუ­ლი გა­მოც­დებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით — ყვე­ლა ელო­დე­ბო­და, რა იქ­ნე­ბო­და 2013 წელს და მომ­დევ­ნო წლებ­ში.
ჩემს კო­ლე­გებ­თან — პე­და­გო­გებ­თან და დი­რექ­ტო­რებ­თან, რა თქმა უნ­და, ვი­სა­უბ­რებ სა­გა­მოც­დო მო­დე­ლებ­ზე და აუცი­ლებ­ლად იმა­ზე, თუ რო­გორ უნ­და იყოს ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლი, სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, სა­შუ­ა­ლო გა­ნათ­ლე­ბის სა­ფე­ხუ­რი; ას­რუ­ლებს თუ არა სა­კუ­თარ და­ნიშ­ნუ­ლე­ბას სკო­ლა და თუ არ ას­რუ­ლებს, რა უნ­და გა­კეთ­დეს იმის­თ­ვის, რომ ეს ფუნ­ქ­ცია ბო­ლომ­დე და­უბ­რუნ­დეს და ა.შ.

თქვენ რას შეს­თა­ვა­ზებთ გან­ხილ­ვის­თ­ვის?
არ მინ­და, თავს მო­ვახ­ვიო მათ ჩე­მი მო­საზ­რე­ბა, ამი­ტომ კითხ­ვით და­ვიწყებ. თუ მე გა­ვამ­ხელ სა­კუ­თარ მო­საზ­რე­ბას, შე­იძ­ლე­ბა გან­ხილ­ვამ ასე­თი ფორ­მა მი­ი­ღოს — გე­თან­ხ­მე­ბი ან არ გე­თან­ხ­მე­ბი. მინ­და, მათ­გან მო­ვის­მი­ნო, ამი­ტომ დავ­ს­ვამ კითხ­ვას — რო­გო­რი უნ­და იყოს სა­შუ­ა­ლო გა­ნათ­ლე­ბის სა­ფე­ხუ­რი?
ჩე­მი აზ­რით, სკო­ლის ძი­რი­თა­დი და­ნიშ­ნუ­ლე­ბაა, მო­ამ­ზა­დოს ახალ­გაზ­რ­და მო­მა­ვა­ლი ცხოვ­რე­ბი­სათ­ვის. მო­მა­ვალ ცხოვ­რე­ბა­ში, იგუ­ლის­ხ­მე­ბა შემ­დე­გი: შე­იძ­ლე­ბა მე გა­დაწყ­ვე­ტი­ლი მაქვს სწავ­ლა უმაღ­ლეს სას­წავ­ლე­ბელ­ში გა­ვაგ­რ­ძე­ლო ან  გარ­კ­ვე­უ­ლი პე­რი­ო­დის შემ­დეგ მო­მინ­დეს ეს; იგუ­ლის­ხ­მე­ბა ისიც, რომ არ მინ­და სწავ­ლის გაგ­რ­ძე­ლე­ბა, მინ­და პრო­ფე­სია შე­ვი­ძი­ნო და შემ­დეგ ვი­მუ­შაო, სკო­ლამ ამის­თ­ვი­საც უნ­და მო­ამ­ზა­დოს ახალ­გაზ­რ­და. შე­საძ­ლე­ბე­ლია, არც პრო­ფე­სია მინ­დო­დეს და პირ­და­პირ მუ­შა­ო­ბა და­ვიწყო. ამის­თ­ვის ძა­ლი­ან მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი სეგ­მენ­ტია პრო­ფე­სი­უ­ლი გა­ნათ­ლე­ბა, პრო­ფე­სი­უ­ლი კო­ლე­ჯე­ბი აუცი­ლებ­ლად უნ­და აღორ­ძინ­დეს. ახალ­გაზ­რ­დებს უნ­და ჰქონ­დეთ ალ­ტერ­ნა­ტი­ვა. პრო­ფე­სი­ულ კო­ლეჯ­ში წა­სულ ახალ­გაზ­რ­და­საც, სურ­ვი­ლის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, უნ­და მი­ე­ცეს უმაღ­ლეს სას­წავ­ლე­ბელ­ში სწავ­ლის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა. მას არა­ფე­რი არ უნ­და აფერ­ხებ­დეს, სის­ტე­მა უნ­და გუ­ლის­ხ­მობ­დეს, ახალ­გაზ­რ­დამ ეს რო­გორ მო­ა­ხერ­ხოს. სკო­ლის უმ­ნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნე­სი მი­სიაა — მის­ცეს ახალ­გაზ­რ­დას სრუ­ლი ზო­გა­დი გა­ნათ­ლე­ბა, მო­ამ­ზა­დოს მო­მა­ვა­ლი ცხოვ­რე­ბი­სათ­ვის.
აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, ის­მის პირ­ვე­ლი კითხ­ვა — ას­რუ­ლებს თუ არა ამ მი­სი­ას სკო­ლა? მინ­და, რომ ყვე­ლამ ერ­თად ვუ­პა­სუ­ხოთ ამ კითხ­ვას. ჩე­მი მო­საზ­რე­ბა მაქვს, მაგ­რამ არა­ვის მო­ვახ­ვევ თავს. მე­ო­რე შე­კითხ­ვა ასე­თია — თუ არ ას­რუ­ლებს, სად არის პრობ­ლე­მა და Îა უნ­და გა­კეთ­დეს იმი­სათ­ვის, რომ ეს მი­სია აიღოს თა­ვის თავ­ზე?
რას ვგუ­ლის­ხ­მობთ სრუ­ლი ზო­გა­დი გა­ნათ­ლე­ბის ქვეშ? ცოდ­ნის რა მო­ცუ­ლო­ბა უნ­და გა­დავ­ცეთ მოს­წავ­ლე­ებს, რა უნა­რე­ბი უნ­და გან­ვუ­ვი­თა­როთ, რომ შეძ­ლოს ფიქ­რი უმაღ­ლეს სას­წავ­ლე­ბელ­ზეც, პრო­ფე­სი­ის მი­ღე­ბა­ზეც ან პირ­და­პირ მუ­შა­ო­ბის დაწყე­ბა­ზეც. Îა სა­ბა­ზი­სო ცოდ­ნა სჭირ­დე­ბა მოს­წავ­ლეს, რომ ამის­თ­ვის იყოს მზად? ეს ძა­ლი­ან სე­რი­ო­ზუ­ლი კითხ­ვაა და, რა თქმა უნ­და, პა­სუ­ხის გა­სა­ცე­მად ძა­ლი­ან სე­რი­ო­ზუ­ლი მუ­შა­ო­ბაა სა­ჭი­რო. მა­გა­ლი­თად, მჭირ­დე­ბა თუ არა მა­თე­მა­ტი­კა­ში ლო­გა­რით­მუ­ლი გან­ტო­ლე­ბის ამოხ­ს­ნის ცოდ­ნა, თუ ზო­გა­დი გა­ნათ­ლე­ბის კურ­სის გავ­ლის დროს მე­ტი აქ­ცენ­ტი გა­კეთ­დეს იმა­ზე, რომ გა­ვი­გო წი­ლა­დის არ­სი და ფორ­მა­ლუ­რად არ ვუ­ყუ­რებ­დე მრიცხ­ველს, მნიშ­ვ­ნელს, მხო­ლოდ და მხო­ლოდ წე­სი ვი­ცო­დე, რო­გორ იკ­რი­ბე­ბა წი­ლა­დი და არ­სი არ მეს­მო­დეს. ცო­ტა მე­ტი ყუ­რადღე­ბა ხომ არ უნ­და და­ვუთ­მოთ, მაგალითად, იმას (ლო­გა­რით­მუ­ლი გან­ტო­ლე­ბის ამოხ­ს­ნის  სწავ­ლე­ბის ხარ­ჯ­ზე), რომ მოს­წავ­ლეს კარ­გად გა­ვა­გე­ბი­ნოთ პრო­ცენ­ტი, ფი­გუ­რის ფარ­თო­ბის დათ­ვ­ლა, გე­ო­მეტ­რი­უ­ლი ფი­გუ­რე­ბის ერ­თ­მა­ნე­თის­გან გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბა, მო­ცუ­ლო­ბის დათ­ვ­ლა — ის, რაც ყო­ველ­დღი­ურ ცხოვ­რე­ბა­ში გა­მო­ად­გე­ბა. Îო­ცა შეკ­რე­ბა-გა­მოკ­ლე­ბის და გამ­რავ­ლე­ბა-გა­ყო­ფის შემ­დეგ შე­მო­დის წი­ლა­დე­ბი, ეს არის ნახ­ტო­მი და მოს­წავ­ლეს უჭირს გაგება, თუნ­დაც სწავ­ლე­ბის მე­თო­დოლო­გი­ის გა­მო და კი­დევ იმის გა­მო, მე ასე მგო­ნია, რომ ნაკ­ლე­ბი სა­ა­თე­ბია დათ­მო­ბი­ლი. თუ ლო­გა­რით­მუ­ლი გან­ტო­ლე­ბა არ უნ­და ვას­წავ­ლო, ის დრო შე­იძ­ლე­ბა გა­ცი­ლე­ბით უფ­რო მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვანს და­ვუთ­მო — ბა­ზი­სი შე­ვუქ­მ­ნა ახალ­გაზ­რ­დას, რაც, ელე­მენ­ტა­რუ­ლად, მუ­შა­ო­ბის დროს დას­ჭირ­დე­ბა.
ბევ­რი ექ­ს­პერ­ტი­სა და პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლის ჩარ­თ­ვით უნ­და მოხ­დეს სა­ერ­თო შე­თან­ხ­მე­ბა იმა­ზე, თუ რას ვგუ­ლის­ხ­მობთ ზო­გად გა­ნათ­ლე­ბა­ში. ეს ის ძი­რი­თა­დი კითხ­ვე­ბია, რომ­ლე­ბიც უპა­სუ­ხოდ არ უნ­და დარ­ჩეს. პი­რა­დად მე ვფიქ­რობ, რომ სა­შუ­ა­ლო, ზო­გად და უმაღ­ლეს გა­ნათ­ლე­ბას შო­რის უნ­და იყოს რა­ღაც ხი­დი, რო­მე­ლიც გარ­კ­ვე­უ­ლი პე­რი­ო­დის გან­მავ­ლო­ბა­ში მო­ამ­ზა­დებს იმ მოს­წავ­ლე­ებს, რომ­ლებ­მაც უნ­და გა­აგ­რ­ძე­ლონ სწავ­ლა უმაღ­ლეს სას­წავ­ლებ­ლებ­ში. ვფიქ­რობ, ათი წე­ლი სრუ­ლი­ად საკ­მა­რი­სია იმის­თ­ვის, რომ მოს­წავ­ლემ მი­ი­ღოს ზო­გა­დი გა­ნათ­ლე­ბა, რის შემ­დე­გაც გა­ი­ცე­მა სრუ­ლი ზო­გა­დი გა­ნათ­ლე­ბის და­მა­დას­ტუ­რე­ბე­ლი სერ­ტი­ფი­კა­ტი (ცენ­ტ­რა­ლი­ზე­ბუ­ლი გა­მოც­დე­ბის თუ სხვა სა­ხით, ეს გა­და­საწყ­ვე­ტია) და ეს არ იქ­ნე­ბა ფა­რა­ტი­ნა ქა­ღალ­დი. ეს დო­კუ­მენ­ტი ბევრ რა­მეს გვეტყ­ვის მოს­წავ­ლე­ზე, რომ ის მზად არის შეგ­ნე­ბუ­ლი არ­ჩე­ვა­ნის გა­სა­კე­თებ­ლად — აირ­ჩი­ოს უმაღ­ლე­სი სას­წავ­ლე­ბე­ლი, პრო­ფე­სი­უ­ლი კო­ლე­ჯი თუ იმუ­შაოს. დამ­ქი­რა­ვებ­ლის­თ­ვი­საც, სა­დაც ახალ­გაზ­რ­და სა­მუ­შა­ოდ მი­ვა, ეს სერტიფიკატი მრავ­ლის­მეტყ­ვე­ლი იქ­ნე­ბა და არა ფა­რა­ტი­ნა ქა­ღალ­დი.
შემ­დ­გო­მი ორი წე­ლი­წა­დი — მე­თერ­თ­მე­ტე-მე­თორ­მე­ტე კლა­სე­ბი — უნ­და იყოს, ერ­თი მხრივ, ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლი იმ მოს­წავ­ლე­ზე, ვინც უმაღ­ლეს სას­წავ­ლე­ბელ­ში აპი­რებს სწავ­ლის გაგ­რ­ძე­ლე­ბას; მე­ო­რე მხრივ, აუცი­ლებ­ლად უნ­და იყოს პრო­ფე­სი­უ­ლი მი­მარ­თუ­ლე­ბა. ამ სის­ტე­მა­ში დღეს სე­რი­ო­ზუ­ლი ხარ­ვე­ზია. რა თქმა უნ­და, სკო­ლას შე­უძ­ლია ეს მი­სია შე­ი­თავ­სოს, შეს­თა­ვა­ზოს მოს­წავ­ლე­ებს ორ­წ­ლი­ა­ნი, „ჰაის­ქუ­ლის“ ტი­პის მო­სამ­ზა­დე­ბე­ლი უმაღ­ლეს სას­წავ­ლე­ბელ­ში სწავ­ლის გა­საგ­რ­ძე­ლებ­ლად (სა­დაც, მა­გა­ლი­თად, მე თუ მა­თე­მა­ტი­კა ავირ­ჩიე, უკ­ვე ინ­ტენ­სი­უ­რად ვსწავ­ლობ და არ შე­მო­ვი­ფარ­გ­ლე­ბი პრო­ცენ­ტე­ბით და წი­ლა­დე­ბით, არა თუ ლო­გა­რით­მუ­ლი გან­ტო­ლე­ბე­ბი, შე­იძ­ლე­ბა უტო­ლო­ბე­ბიც კი ვის­წავ­ლო). ასე­ვე, სკო­ლას შე­უძ­ლია შეს­თა­ვა­ზოს პრო­ფე­სი­უ­ლი გა­ნათ­ლე­ბა. შე­იძ­ლე­ბა ცალ­კე იყოს კო­ლე­ჯე­ბი, მაგ­რამ სკო­ლა­საც უნ­და ჰქონ­დეს ამის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა — ან ერ­თი შეს­თა­ვა­ზოს, ან მე­ო­რე, ან ორი­ვე ერ­თად, ან არც ერ­თი, ამ შემ­თხ­ვე­ვა­ში, მოს­წავ­ლეს სხვა სკო­ლა­ში მო­უ­წევს გა­დას­ვ­ლა.
ვფიქ­რობ, რომ ბო­ლო ორ წე­ლი­წადს თუ კარ­გად და­ვაწყობთ, ეს მნიშ­ვ­ნე­ლოვ­ნად გაზ­რ­დის გა­ნათ­ლე­ბის ხა­რისხს. პირ­ველ რიგ­ში, მას­წავ­ლე­ბელს გა­უ­ად­ვილ­დე­ბა კლას­ში მუ­შა­ო­ბა, იქ ისე­თი მოს­წავ­ლე­ე­ბი იქ­ნე­ბი­ან, ვინც თვი­თონ აირ­ჩი­ეს მა­თე­მა­ტი­კა, ჰო­მო­გე­ნუ­რი კლა­სი იქ­ნე­ბა და არ იქ­ნე­ბი­ან ისე­თი მოს­წავ­ლე­ე­ბი, რომ­ლე­ბიც მა­თე­მა­ტი­კის გაკ­ვე­თილ­ზე იძუ­ლე­ბით შეჰ­ყავთ. ამ პი­რო­ბებ­ში, ორი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში, მარ­თ­ლაც სე­რი­ო­ზუ­ლად შე­იძ­ლე­ბა მუ­შა­ო­ბა კონ­კ­რე­ტუ­ლი აკა­დე­მი­უ­რი მი­მარ­თუ­ლე­ბით, რა­საც მოს­წავ­ლე აირ­ჩევს. თუ სწავ­ლე­ბა ასე­თი ფორ­მით აეწყო,  პი­რა­დად მე ვფიქ­რობ, რომ ეს რე­პე­ტი­ტორ­თა ინ­ს­ტი­ტუტ­თან ბრძო­ლის სა­უ­კე­თე­სო სა­შუ­ა­ლე­ბა იქ­ნე­ბა.
ყვე­ლა­ფერ ამა­ზე გვა­ინ­ტე­რე­სებს პე­და­გო­გე­ბის და დი­რექ­ტო­რე­ბის მო­საზ­რე­ბე­ბი. მინ­და, ყვე­ლა­ფე­რი შე­ვაგ­რო­ვო, ჩა­მო­ვა­ყა­ლი­ბო და უკ­ვე შემ­დეგ, ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით, მი­ნის­ტ­რ­თან ვი­თა­ნამ­შ­რომ­ლებ. 

ესაუბრა
ლალი თვალაბეიშვილი

25-28(942)N