2012-11-26 განათლების სისტემას გადარჩენა და ფეხზე დაყენება სჭირდება ინტერვიუ შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრის დირექტორთან მაია მიმინოშვილთან
2012-13 სასწავლო წლის ბოლოს ჩააბარებენ თუ არა მეთორმეტეკლასელები გამოსაშვებ გამოცდებს?
2013 წელი გარდამავალი წელიწადია და ამის ერთ-ერთი მიზეზია, რომ ძალიან მინდა შევინარჩუნოთ ის, რისი დანერგვაც 2011 წელს დავიწყეთ. ვგულისხმობ კომპიუტერზე ადაპტირებული ტესტირების სისტემას, რომელზეც უარი ითქვა ჩვენს აქ არყოფნაში. მოდელი „რვას + ერთი“ არ გულისხმობდა კომპიუტერზე ადაპტირებულ ტესტირებას, ეს იყო ჩვეულებრივი კომპიუტერის მეშვეობით ტესტირება. იმ ურთულესმა ალგორითმმა, რომელიც ჩვენთან შეიქმნა, უამრავი ქვეყნის ყურადღება მიიქცია, ბევრი მაღალი კლასის ექსპერტი აპირებდა ჩამოსვლას და ნახვას, რეალურად რა განხორციელდა საქართველოში. ამის გაგრძელებას, რა თქმა უნდა, ვაპირებთ, თუმცა, ბუნებრივია, დიდი დრო სჭირდება. მეორე — რა თქმა უნდა, გავითვალისწინე ჩვენი მოსწავლეების მღელვარება იმის გამო, რომ არ იყო გარკვეული, რა ელოდებოდათ მაისის თვეში. მესამე — უნდა გაგვეთვალისწინებინა მოთხოვნა, რომ ერთდროულად რვა გამოცდის ჩაბარება, მერე კიდევ ერთი გამოცდის ჩაბარება მოსწავლეებისთვის არც თუ ისე კარგი იყო.
აქედან გამომდინარე, გარდამავალ პერიოდში შემდეგი მოდელი შევთავაზეთ საზოგადოებას — სასწავლო პროცესის დასრულების შემდეგ გამოცდა ჩატარდება იმ წელიწადს, როდესაც სრულდება ამა თუ იმ საგნის სწავლება. ასეთი, ახალი სასწავლო გეგმით, აღმოჩნდა: ფიზიკა, ქიმია, გეოგრაფია, ბიოლოგია. მაისის თვეში მეთერთმეტეკლასელები ჩააბარებენ გამოცდას ამ ოთხ საგანში, ხოლო მეთორმეტე კლასში მოუწევთ დანარჩენი ოთხი გამოცდის ჩაბარება: მათემატიკა, ქართული ენა და ლიტერატურა, უცხო ენა და ისტორია. ეს სისტემა მათ საშუალებას აძლევს, კიდევ ერთხელ სცადონ ბედი საბუნებისმეტყველო საგნებში, თუ ბარიერი ვერ გადალახეს მეთერთმეტე კლასის ბოლოს, გაიმეორებენ მეთორმეტე კლასის ბოლოს. პლუს ამას განიტვირთება ის პერიოდი, როდესაც ორი კვირის განმავლობაში საგამოცდო პროცესი მიმდინარეობდა სკოლებში.
ყველაფერ ამის გათვალისწინებით, წელს, სკოლები აიღებენ პასუხისმგებლობას მოსწავლეების შეფასებაზე. იქნება ეს გამოცდის ფორმით — წერითი თუ ზეპირი, გასაუბრებით, ჩათვლით თუ წლიური ნიშნით, ამ გადაწყვეტილებას თავად სკოლა მიიღებს. შემდეგ უკვე ის აბიტურიენტები, რომლებიც ემზადებიან უმაღლეს სასწავლებელში ჩასაბარებლად, გამოცხადდებიან ერთიან ეროვნულ გამოცდებზე.
რამდენ საგანში ჩააბარებს გამოცდას წლევანდელი მეთორმეტეკლასელი?
2012-2013 სასწავლო წლის ბოლოს მეთორმეტეკლასელებს რვა საგანში შეაფასებს სკოლა, თუ რა ფორმით, ამის გადაწყვეტილებას სკოლა თვითონ მიიღებს. სამომავლოდ ამუშავდება ახალი მოდელი და ვფიქრობ, ის ლოგიკურიც არის და მოქნილიც. თუ ცვლილებები იქნა საშუალო განათლების ან უმაღლესი განათლების საფეხურზე, რა თქმა უნდა, მოვარგებთ ჩვენს სისტემას, იქნება ეს მისაღები გამოცდები თუ გამოსაშვები, მაგრამ პრინციპი შენარჩუნებული იქნება — როცა მოსწავლე ასრულებს კონკრეტული საგნის სწავლას, ბუნებრივია და ლოგიკურიც, სწორედ იმ სასწავლო პროცესის დასასრულს ჩააბაროს გამოცდა.
ინდივიდუალური საგამოცდო პროგრამის შექმნისას, ნებისმიერ სკოლას საშუალება ექნება, სურვილის შემთხვევაში, რჩევები და კონსულტაციები მიიღოს გამოცდების ეროვნული ცენტრის თანამშრომლებისგან.
ეროვნული გამოცდების ტესტები ახლა უნდა მომზადდეს თუ თქვენი უკვე არსებული ბაზიდან აიღებთ?
ცოტა დრო მჭირდება, რომ ჩემ კოლეგებთან ერთად გავერკვე, რა სამუშაო ჩატარდა ამ მიმართულებით. Îა თქმა უნდა, ინტენსიურად გაგრძელდება მზადება ეროვნული გამოცდებისთვის. ეს ძალიან შრომატევადი სამუშაოა მთელი წლის განმავლობაში.
Îამდენადაც ვიცი, საგნობრივი ჯგუფები, რომლებიც აქ მუშაობდნენ, ამზადებდნენ კრებულებს. ჩვენ ინტენსიურად ჩავერთვებით ამ პროცესში. თუ რაიმე პრობლემა შეიქმნება, აუცილებლად შევაშველებთ შარშანდელ კრებულებს და, ახალი კრებულების პარალელურად, მათ დისტრიბუციასაც განვახორციელებთ.
ცენტრს დაუბრუნდა „შეფასებისა და გამოცდების ცენტრის“ სახელი. რას შეცვლის ეს მის ცენტრის საქმიანობაში?
გამოცდების ეროვნული ცენტრის ორგანიზაცია, ბოლო წლებში განსაკუთრებულად, იდენტიფიცირდებოდა საგამოცდო მოდელების დანერგვასთან. Îა თქმა უნდა, ნამდვილად ძალიან წარმატებული იყო ერთიანი ეროვნული გამოცდების მოდელი, ბევრი სხვა საგამოცდო მოდელიც შევთავაზეთ საზოგადოებას და ამ მხრივ, ცენტრი ნამდვილად წარმატებული ორგანიზცია იყო. მაგრამ ჩვენი ორგანიზაცია სხვა მნიშვნელოვან საქმეს აკეთებდა და ეს კარგა ხნის წინ დაიწყო. სანამ საბოლოოდ ჩამოყალიბდებოდა ცენტრი ოფიციალურად, 2002 წელს, სამი წლით ადრე დავიწყეთ მუშაობა, როგორც შეფასების კომპონენტმა, მსოფლიო ბანკის პროექტის ფარგლებში და გვქონდა იმის ფუფუნება, რომ 3-4 წელიწადი ძალიან ნაყოფიერად გამოგვეყენებინა. შესაძლებლობა გვქონდა უცხოელ კონსულტანტებთან ერთად გვემუშავა, ბევრი რამ გვესწავლა და გამოცდილება შეგვეძინა. ჩვენ დავიწყეთ ძალიან მნიშვნელოვანი კომპონენტით და არა გამოცდებით (თუმცა მაშინ მეცხრე კლასში გამოცდებსაც ვატარებდით), ეს იყო შეფასების კომპონენტი, რაც საგანმანათლებლო-სამეცნიერო კვლევას გულისხმობს და პირველად მაშინ ჩავატარეთ ნაციონალური შეფასება.
2006 წლიდან უკვე უმნიშვნელოვანეს საერთაშორისო კვლევებში ჩავერთეთ. მასში 70-მდე ქვეყანა მონაწილეობს და ბევრი მომავალ საგანმანათლებლო სტრატეგიებს სწორედ ამ კვლევებზე დაყრდნობით გეგმავს. ამ კვლევებში მონაწილეობა იმიტომ არის მნიშვნელოვანი, რომ საშუალებას იძლევა, სისტემას ზუსტი დიაგნოზი დაუსვა, აღმოაჩინო გარკვეული პრობლემები და შემდეგ იფიქრო დაძლევის გზებზე. ამის გარეშე ნებისმიერი ნაბიჯის გადადგმა ნამდვილად არასწორია, იმიტომ რომ, მოგეხსენებათ, განათლების სისტემა ძალიან კომპლექსური სისტემაა და პატარა წაცთომაც კი შეიძლება ძალიან ცუდი შედეგის მომტანი იყოს მომავალში. ასე რომ, აქ ძალიან ფაქიზი მოპყრობაა საჭირო და, მით უმეტეს, აუცილებლად უნდა იცოდე, რა დიაგნოზთან გაქვს საქმე. დამეთანხმებით, ადამიანის მკურნალობა დიაგნოზის გარეშე შეუძლებელია. შეიძლება მაღალი სიცხის შემთხვევაში სიცხის დამწევი მისცე, მაგრამ სწორი იქნება, რომ გამოიკვლიო რისგან აქვს სიცხე. Îადგან დღეს შეიძლება დაუწიოს სიცხემ, მაგრამ, თუ მიზეზს არ გამოიკვლევ, ხვალ ისევ აუწევს. კარგი ექიმი აუცილებლად გამოიკვლევს მიზეზს. Îიგ შემთხვევებში, სწორედ ასეთ ქმედებებს ჰქონდა ადგილი და, ჩვენდა სამწუხაროდ, იმ კვლევების შედეგები არ იქნა გაზიარებული. მიზეზი მარტივი იყო — შედეგები არ ეთანხმებოდა იმ დროს სამინისტროს რიტორიკას, რომ მიმდინარეობს რეფორმა განათლების სისტემაში და ეს რეფორმა წარმატებულია, გავაუმჯობესეთ სწავლების ხარისხი და ა.შ., რაც სრულიად არ შეესაბამებოდა რეალობას. ვფიქრობ, სჯობს გვიან, ვიდრე არასდროს, სერიოზული დაფიქრება გვმართებს, განათლების სისტემას გადარჩენა და ფეხზე დაყენება სჭირდება, პირველ რიგში, საშუალო განათლების საფეხურს ვგულისხმობ. აუცილებლად დიაგნოზით უნდა დავიწყოთ, რეალურად უნდა ვნახოთ, სად გვიჭირს, რა ვითარებაა, რა ფაქტორები ახდენს გავლენას მოსწავლის მიღწევაზე. ფაქტორი უამრავია — სასკოლო რესურსები, სახელმძღვანელოები, სასწავლო გეგმები, მშობლების, ოჯახის საგანმანათლებლო რესურსები და ყველაზე მნიშვნელოვანი — მასწავლებლის კვალიფიკაცია. კვლევის შედეგები ძალიან ნათლად გვიჩვენებს, Îომელი ფაქტორი უნდა გამოსწორდეს. რაც ყველაზე მთავარია, ეს კვლევები ციკლური ხასიათისაა და პროგრესის შეფასების შესაძლებლობასაც იძლევა. 2006-ში ერთ-ერთ კვლევაში (PIRLS) ჩვენ მივიღეთ მონაწილეობა, შემდეგ 2011-ში. ახლა მზადდება ანგარიში და გვექნება შესაძლებლობა, ვნახოთ, წავიწიეთ წინ 2006 წლიდან თუ ჩამოვრჩით.
საერთოდ, ასეთი კვლევების მიმართ დამოკიდებულება სხვადასხვა ქვეყნებში სხვადასხვანაირია. არსებობს ქვეყნები, რომელთაც ასევე არ სიამოვნებთ შედეგები. მაგალითად, გერმანია, სადაც ცნობილი საგანმანათლებლო რეფორმა იყო „პიზა შოკის“ სახელწოდებით. არანაირად არ ელოდნენ იმ შედეგს, რაც „პიზას“ კვლევაში დაფიქსირდა და რეფორმებს, რაც ამ შედეგების საფუძველზე დაიწყო, „პიზა შოკი“ შეარქვეს.
ეს კვლევები შესაძლებლობას გაძლევს, გაითვალისწინო სხვა ქვეყნების გამოცდილება, განსაკუთრებით ისეთი ქვეყნების, რომლებიც პირველ ადგილებზე კი არ არიან, არამედ ისეთის, რომლებმაც ციკლიდან ციკლამდე დიდი ნაბიჯი გადადგეს — რა უჭირდათ, რა დაგეგმეს ისეთი, რომ შედეგები გამოასწორეს. მოკლედ, ზღვა მასალა და მადანია ჩვენს ხელში, რაც ბევრად შეუწყობს ხელს განათლების პოლიტიკის დაგეგმვას მომავალში. როცა იცი, რისკენ მიდიხარ და ბრმად არ დგამ ნაბიჯებს, ბუნებრივია, შედეგიც გაცილებით უფრო ეფექტურია.
ასე რომ, ამას ახორციელებდა ჩვენი ორგანიზაცია, მაგრამ, სამწუხაროდ, ეს ყველაფერი თაროზე გვქონდა შემოდებული, ამაზე ხმამაღლა საუბრის უფლება არ გვქონდა. ბოლო პერიოდში ისიც კი შევთავაზე მინისტრს, რომ არ გვინდა შედეგების საჯაროდ გამოქვეყნება, ოღონდ, ხომ შეიძლება, ადამიანმა, რომელმაც უნდა გადაწყვიტოს, ხვალ როგორ მოიქცეს, რა ნაბიჯები გადადგას, იმან მაინც ჩაიხედოს და დაინახოს, რა არის რეალობა. ამასაც ვერ მივაღწიე და, საბოლოო ჯამში, ბატონმა შაშკინმა საერთოდ უარი განაცხადა ამ კვლევებზე, სრულიად უაზრო მიზეზით. Ìიმართლე გითხრათ, ეს იყო შოკი ჩემთვის. მე და ჩემმა კოლეგებმა ტელევიზიით გავიგეთ, რომ მინისტრმა გააუქმა საერთაშორისო კვლევებში მონაწილეობა და ის ვალდებულებები, რაც საერთაშორისო ორგანიზაციებთან გვქონდა აღებული. გამოაცხადა, რომ საქართველო აღარ მიიღებდა მონაწილეობას ამ სახის კვლევებში.
ეს ყველაფერი აღდგა და მე, რა თქმა უნდა, მინდა ჩვენს ორგანიზაციას დავუბრუნო პირვანდელი სახელწოდება — შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრი. დასახელების პირველი ნაწილი — შეფასების — უფრო მეტი მნიშვნელობისაა, ვიდრე ნებისმიერი საგამოცდო მოდელი. მინდა, რომ ჩვენი ორგანიზაცია გაძლიერდეს ამ კუთხით და, საბოლოო ჯამში, მართლაც პროფესიონალურ ორგანიზაციად ჩამოყალიბდეს, იყოს ის ორგანიზაცია, რომელიც იქნება სამინისტროს საყრდენი ამ მიმართულებით, მხარდამჭერი, თანამშრომელი, იქნება ის ორგანიზაცია, რომელიც, საბოლოო ჯამში, ძალიან ეფექტურად დაეხმარება სამინისტროს გარკვეული გადაწყვეტილებების მიღებაში. იმიტომ რომ, საშუალო საფეხური, ჩემი აზრით, მართლაც გულია განათლების სისტემის. თუ საშუალო განათლების საფეხური სათანადოდ არ დავაყენეთ ფეხზე, ბუნებრივია, შემდეგ უკვე რთული იქნება საუბარი უმაღლეს განათლებაზე, მეცნიერებაზე თუ ა.შ.
აქედან გამომდინარე, ჩვენს ორგანიზაციას მისიაც გაეზარდა და სტატუსიც მეტნაკლებად შეეცვლება. განწყობილები ვართ, რომ მაქსიმალურად მჭიდროდ ვითანამშრომლოთ სამინისტროსთან და გავაკეთოთ ყველაფერი იმისთვის, რომ ინფორმაცია მივაწოდოთ. გადაწყვეტილების მიღება, რა თქმა უნდა, მინისტრის პრეროგატივაა, მაგრამ ჩვენ ძალიან დიდი სამსახურის გაწევა შეგვიძლია.
ცენტრში ყველა თანამშრომელი დაბრუნდა, ვინც თქვენთან ერთად დატოვა ცენტრი?
გულახდილად გეტყვით, რომ მე იმ ადამიანების გარეშე მუშაობა არ შემიძლია. თუ ჩვენ ვიყავით წარმატებულები, ერთი გუნდი ვიყავით და ამიტომ, ერთად ვაკეთებდით საქმეს და არა თითო-ოროლა ადამიანი ამ გუნდიდან. თუმცა, ვგეგმავ რეორგანიზაციას ცენტრში, იმიტომ რომ, როგორც მოგახსენეთ, მან ძალიან მნიშვნელოვანი ფუნქცია შეიძინა. იქნება ახალი სტრუქტურა და მინდა, თითოეულ პოზიციაზე გამოვაცხადო კონკურსი, ყველა ადამიანი ჩავაყენო თანაბარ პირობებში — იქნება ეს ძველი თანამშრომელი, რომელსაც მართლაც ძალიან დიდი გამოცდილება აქვს, ახალი, რომელმაც სამი თვე იმუშავა, თუ გარედან მოსული, რომელიც შესაძლებელია ძალიან კარგი იყოს.
რეორგანიზაცია არ გულისხმობს ადამიანის სამსახურიდან გაშვებას. თითოეულ პოზიციაზე, ობიექტურად, ძალიან მაღალი რანგის პროფესიონალი დაგვჭირდება. საუბარია იმ პროფესიონალებზე, რომლებიც შინაარსობრივ ნაწილში, კვლევით ნაწილში უმნიშვნელოვანეს საქმეს აკეთებენ. ასე რომ, ჩავატარებთ ამ პროცედურას, გავივლით და მერე ვნახოთ.
სხვა რა სიახლე იგეგმება?
დღეს პირველი შეხვედრა მქონდა თბილისის სკოლების დირექტორებთან. სამწუხაროდ, რეგიონების სკოლების დირექტორებს ასეთ სწრაფ რეჟიმში ვერ შევხვდი, მაგრამ ვგეგმავ პედაგოგებთან და დირექტორებთან შეხვედრებს, ძალიან ბევრ მნიშვნელოვან საკითხზე მინდა მათთან საუბარი. ჩვენ არ ვიყავით მიჩვეული გადაწყვეტილებების მიღებას მანამ, სანამ შეხვედრები არ გვექნებოდა პედაგოგებთან, მათ მოსაზრებებს ვისმენდით და ვიზიარებდით. გასაგები მიზეზების გამო ახლა ნაჩქარევად იქნა გადაწყვეტილება მიღებული გამოცდებთან დაკავშირებით — ყველა ელოდებოდა, რა იქნებოდა 2013 წელს და მომდევნო წლებში.
ჩემს კოლეგებთან — პედაგოგებთან და დირექტორებთან, რა თქმა უნდა, ვისაუბრებ საგამოცდო მოდელებზე და აუცილებლად იმაზე, თუ როგორ უნდა იყოს ორგანიზებული, საბოლოო ჯამში, საშუალო განათლების საფეხური; ასრულებს თუ არა საკუთარ დანიშნულებას სკოლა და თუ არ ასრულებს, რა უნდა გაკეთდეს იმისთვის, რომ ეს ფუნქცია ბოლომდე დაუბრუნდეს და ა.შ.
თქვენ რას შესთავაზებთ განხილვისთვის?
არ მინდა, თავს მოვახვიო მათ ჩემი მოსაზრება, ამიტომ კითხვით დავიწყებ. თუ მე გავამხელ საკუთარ მოსაზრებას, შეიძლება განხილვამ ასეთი ფორმა მიიღოს — გეთანხმები ან არ გეთანხმები. მინდა, მათგან მოვისმინო, ამიტომ დავსვამ კითხვას — როგორი უნდა იყოს საშუალო განათლების საფეხური?
ჩემი აზრით, სკოლის ძირითადი დანიშნულებაა, მოამზადოს ახალგაზრდა მომავალი ცხოვრებისათვის. მომავალ ცხოვრებაში, იგულისხმება შემდეგი: შეიძლება მე გადაწყვეტილი მაქვს სწავლა უმაღლეს სასწავლებელში გავაგრძელო ან გარკვეული პერიოდის შემდეგ მომინდეს ეს; იგულისხმება ისიც, რომ არ მინდა სწავლის გაგრძელება, მინდა პროფესია შევიძინო და შემდეგ ვიმუშაო, სკოლამ ამისთვისაც უნდა მოამზადოს ახალგაზრდა. შესაძლებელია, არც პროფესია მინდოდეს და პირდაპირ მუშაობა დავიწყო. ამისთვის ძალიან მნიშვნელოვანი სეგმენტია პროფესიული განათლება, პროფესიული კოლეჯები აუცილებლად უნდა აღორძინდეს. ახალგაზრდებს უნდა ჰქონდეთ ალტერნატივა. პროფესიულ კოლეჯში წასულ ახალგაზრდასაც, სურვილის შემთხვევაში, უნდა მიეცეს უმაღლეს სასწავლებელში სწავლის შესაძლებლობა. მას არაფერი არ უნდა აფერხებდეს, სისტემა უნდა გულისხმობდეს, ახალგაზრდამ ეს როგორ მოახერხოს. სკოლის უმნიშვნელოვანესი მისიაა — მისცეს ახალგაზრდას სრული ზოგადი განათლება, მოამზადოს მომავალი ცხოვრებისათვის.
აქედან გამომდინარე, ისმის პირველი კითხვა — ასრულებს თუ არა ამ მისიას სკოლა? მინდა, რომ ყველამ ერთად ვუპასუხოთ ამ კითხვას. ჩემი მოსაზრება მაქვს, მაგრამ არავის მოვახვევ თავს. მეორე შეკითხვა ასეთია — თუ არ ასრულებს, სად არის პრობლემა და Îა უნდა გაკეთდეს იმისათვის, რომ ეს მისია აიღოს თავის თავზე?
რას ვგულისხმობთ სრული ზოგადი განათლების ქვეშ? ცოდნის რა მოცულობა უნდა გადავცეთ მოსწავლეებს, რა უნარები უნდა განვუვითაროთ, რომ შეძლოს ფიქრი უმაღლეს სასწავლებელზეც, პროფესიის მიღებაზეც ან პირდაპირ მუშაობის დაწყებაზეც. Îა საბაზისო ცოდნა სჭირდება მოსწავლეს, რომ ამისთვის იყოს მზად? ეს ძალიან სერიოზული კითხვაა და, რა თქმა უნდა, პასუხის გასაცემად ძალიან სერიოზული მუშაობაა საჭირო. მაგალითად, მჭირდება თუ არა მათემატიკაში ლოგარითმული განტოლების ამოხსნის ცოდნა, თუ ზოგადი განათლების კურსის გავლის დროს მეტი აქცენტი გაკეთდეს იმაზე, რომ გავიგო წილადის არსი და ფორმალურად არ ვუყურებდე მრიცხველს, მნიშვნელს, მხოლოდ და მხოლოდ წესი ვიცოდე, როგორ იკრიბება წილადი და არსი არ მესმოდეს. ცოტა მეტი ყურადღება ხომ არ უნდა დავუთმოთ, მაგალითად, იმას (ლოგარითმული განტოლების ამოხსნის სწავლების ხარჯზე), რომ მოსწავლეს კარგად გავაგებინოთ პროცენტი, ფიგურის ფართობის დათვლა, გეომეტრიული ფიგურების ერთმანეთისგან განსხვავება, მოცულობის დათვლა — ის, რაც ყოველდღიურ ცხოვრებაში გამოადგება. Îოცა შეკრება-გამოკლების და გამრავლება-გაყოფის შემდეგ შემოდის წილადები, ეს არის ნახტომი და მოსწავლეს უჭირს გაგება, თუნდაც სწავლების მეთოდოლოგიის გამო და კიდევ იმის გამო, მე ასე მგონია, რომ ნაკლები საათებია დათმობილი. თუ ლოგარითმული განტოლება არ უნდა ვასწავლო, ის დრო შეიძლება გაცილებით უფრო მნიშვნელოვანს დავუთმო — ბაზისი შევუქმნა ახალგაზრდას, რაც, ელემენტარულად, მუშაობის დროს დასჭირდება.
ბევრი ექსპერტისა და პროფესიონალის ჩართვით უნდა მოხდეს საერთო შეთანხმება იმაზე, თუ რას ვგულისხმობთ ზოგად განათლებაში. ეს ის ძირითადი კითხვებია, რომლებიც უპასუხოდ არ უნდა დარჩეს. პირადად მე ვფიქრობ, რომ საშუალო, ზოგად და უმაღლეს განათლებას შორის უნდა იყოს რაღაც ხიდი, რომელიც გარკვეული პერიოდის განმავლობაში მოამზადებს იმ მოსწავლეებს, რომლებმაც უნდა გააგრძელონ სწავლა უმაღლეს სასწავლებლებში. ვფიქრობ, ათი წელი სრულიად საკმარისია იმისთვის, რომ მოსწავლემ მიიღოს ზოგადი განათლება, რის შემდეგაც გაიცემა სრული ზოგადი განათლების დამადასტურებელი სერტიფიკატი (ცენტრალიზებული გამოცდების თუ სხვა სახით, ეს გადასაწყვეტია) და ეს არ იქნება ფარატინა ქაღალდი. ეს დოკუმენტი ბევრ რამეს გვეტყვის მოსწავლეზე, რომ ის მზად არის შეგნებული არჩევანის გასაკეთებლად — აირჩიოს უმაღლესი სასწავლებელი, პროფესიული კოლეჯი თუ იმუშაოს. დამქირავებლისთვისაც, სადაც ახალგაზრდა სამუშაოდ მივა, ეს სერტიფიკატი მრავლისმეტყველი იქნება და არა ფარატინა ქაღალდი.
შემდგომი ორი წელიწადი — მეთერთმეტე-მეთორმეტე კლასები — უნდა იყოს, ერთი მხრივ, ორიენტირებული იმ მოსწავლეზე, ვინც უმაღლეს სასწავლებელში აპირებს სწავლის გაგრძელებას; მეორე მხრივ, აუცილებლად უნდა იყოს პროფესიული მიმართულება. ამ სისტემაში დღეს სერიოზული ხარვეზია. რა თქმა უნდა, სკოლას შეუძლია ეს მისია შეითავსოს, შესთავაზოს მოსწავლეებს ორწლიანი, „ჰაისქულის“ ტიპის მოსამზადებელი უმაღლეს სასწავლებელში სწავლის გასაგრძელებლად (სადაც, მაგალითად, მე თუ მათემატიკა ავირჩიე, უკვე ინტენსიურად ვსწავლობ და არ შემოვიფარგლები პროცენტებით და წილადებით, არა თუ ლოგარითმული განტოლებები, შეიძლება უტოლობებიც კი ვისწავლო). ასევე, სკოლას შეუძლია შესთავაზოს პროფესიული განათლება. შეიძლება ცალკე იყოს კოლეჯები, მაგრამ სკოლასაც უნდა ჰქონდეს ამის შესაძლებლობა — ან ერთი შესთავაზოს, ან მეორე, ან ორივე ერთად, ან არც ერთი, ამ შემთხვევაში, მოსწავლეს სხვა სკოლაში მოუწევს გადასვლა.
ვფიქრობ, რომ ბოლო ორ წელიწადს თუ კარგად დავაწყობთ, ეს მნიშვნელოვნად გაზრდის განათლების ხარისხს. პირველ რიგში, მასწავლებელს გაუადვილდება კლასში მუშაობა, იქ ისეთი მოსწავლეები იქნებიან, ვინც თვითონ აირჩიეს მათემატიკა, ჰომოგენური კლასი იქნება და არ იქნებიან ისეთი მოსწავლეები, რომლებიც მათემატიკის გაკვეთილზე იძულებით შეჰყავთ. ამ პირობებში, ორი წლის განმავლობაში, მართლაც სერიოზულად შეიძლება მუშაობა კონკრეტული აკადემიური მიმართულებით, რასაც მოსწავლე აირჩევს. თუ სწავლება ასეთი ფორმით აეწყო, პირადად მე ვფიქრობ, რომ ეს რეპეტიტორთა ინსტიტუტთან ბრძოლის საუკეთესო საშუალება იქნება.
ყველაფერ ამაზე გვაინტერესებს პედაგოგების და დირექტორების მოსაზრებები. მინდა, ყველაფერი შევაგროვო, ჩამოვაყალიბო და უკვე შემდეგ, ამ მიმართულებით, მინისტრთან ვითანამშრომლებ.
ესაუბრა
ლალი თვალაბეიშვილი
|