2012-10-04
კეთილი ფიქრის, კეთილი სიტყვის, კეთილი საქმის საწინდარი
19 სექტემბერს, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის საკონფერენციო დარბაზში, ტრადიციული კონკურსის „ვკითხულობთ რუსთაველს“ დასკვნითი ტური გაიმართა.
კონკურსანტებმა სასურველ ენაზე (ქართული, ინგლისური, ფრანგული, სომხური) წარმოადგინეს შერჩეული ეპიზოდები, მინი-ელექტრონული პროექტები პოემის შესახებ. კონკურსანტებმა საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის იშვიათ წიგნთა განყოფილების მიერ მომზადებულ ვიქტორინაში მიიღეს მონაწილეობა. აღსანიშნავია, რომ კონკურსში „ვკითხულობთ რუსთაველს“, მოსწავლეებთან ერთად, მასწავლებლებიც მონაწილეობდნენ. კონკურსანტთა შეფასებისას ჟიური (თავმჯდომარე — გია მურღულია, წევრები: მირიან ხოსიტაშვილი, ლალი დათაშვილი, დავით მაჭავარიანი) განსაკუთრებულ ყურადღებას უთმობდა მხატვრული კითხვის ხელოვნებას, პოემის მოქმედ, ცოცხალ სიტყვაში გარდასახვას, მართლმეტყველებას — ბგერათა სწორად და გარკვევით გამოთქმას, არაქართველთა მიერ ქართული ენის ფლობის უნარს. აღსანიშნავია, რომ წელს კონკურსში პირველად მონაწილეობდნენ ერევნის სასწავლო კომპლექსის „მხითარ სებასტაცის“ (დირექტორი — აშოტ ბლეიანი) მოსწავლეები და მასწავლებლები, ასევე ნინოწმინდის შოთა რუსთაველის სახელობის, განძის მე-2 საჯარო სკოლის (დირექტორი — სარქის დურგარიანი) არაქართველი მოსწავლეები.
კონკურსის მონაწილეები დიპლომებითა და სპეციალური პრიზებით დაჯილდოვდნენ. ვიქტორინაში გაიმარჯვა თბილისის 115-ე საჯარო სკოლის გუნდმა — „სჯობს სიცოცხლესა ნაძრახსა სიკვდილი სახელოვანი“.
ნომინაციაში „მხატვრული კითხვა“ პირველი ხარისხის დიპლომითა და პრიზით დაჯილდოვდა ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტის სოფელ განძის მე-2 საჯარო სკოლის პედაგოგი ნანა ბარჯაძე-მიხანაშვილი; მეორე ხარისხის დიპლომი და პრიზი გადაეცა თერჯოლის მუნიციპალიტეტის კერძო სკოლის „მზეკაბანი — 2007“ VIII კლასის მოსწავლეს — მარიამ მაკარიძეს; მესამე ადგილი გაინაწილეს — თბილისის 116-ე, 23-ე და 24-ე საჯარო სკოლების მკითხველებმა და გადაეცათ სამახსოვრო საჩუქრები. ნომინაციაში „საუკეთესო კომპოზიცია“ დაჯილდოვდნენ: თბილისის 24-ე საჯარო სკოლის პედაგოგი — ტატიანა შათირიშვილი (პირველი ადგილი) და ერევნის სასწავლო კომპლექსის „მხითარ სებასტაცი“ პედაგოგი რინა შაგინიანი (მეორე ადგილი).
ღონისძიების დასაწყისში დამსწრე საზოგადოებამ წუთიერი დუმილით პატივი მიაგო პროფესორ რევაზ სირაძის ხსოვნას, რომელიც გასულ წლებში პროექტის ქომაგი და ჟიურის საპატიო წევრი იყო. აღსანიშნავია, ამ დღეს ეროვნულ ბიბლიოთეკაში საფუძველი ჩაეყარა რევაზ სირაძის სახელობის „ვეფხისტყაოსნის“ მოყვარულთა კლუბის დაარსებას. კლუბს ეროვნული ბიბლიოთეკის თანამშრომლები — გიორგი კილაძე და ნინო ხვედელიძე უხელმძღვანელებენ.
თამარ ბარისაშვილი, პროექტის „ვკითხულობთ რუსთაველს“ ხელმძღვანელი: „პროექტი უკვე მეცხრედ ხორციელდება და მოწოდებულია მოსწავლე ახალგაზრდობისათვის უპირველესი წიგნის უკეთ გასაცნობად, მსოფლიო აზროვნებისა და მოქალაქეობრივი მრწამსის გასავითარებლად. ტრადიციული კონკურსი ამჯერადაც ახალ საგანმანათლებლო სივრცეში ჩატარდა. ეროვნული ბიბლიოთეკა რომ მასპინძლობდა ღონისძიებას, განპირობებული იყო იმით, რომ წელს „ვეფხისტყაოსნის“ ვახტანგისეული გამოცემის 300 წლის იუბილეა.
მიხარია, რომ ბატონი გიორგი კეკელიძე ჩემს ინიციატივას — დაფუძნებულიყო რევაზ სირაძის სახელობის „ვეფხისტყაოსნის“ მოყვარულთა კლუბი“ — დადებითად შეხვდა და მხარდაჭერა აღგვითქვა. ეს წამოწყება ბევრ ლიტერატორს, ქართული სიტყვიერების მოყვარულს, მეცნიერსა და მასწავლებელს გაახარებს, მცირედით მაინც შეგვიმსუბუქებს იმ ტკივილს, რაც გამოწვეულია ბატონი რეზოს მოულოდნელი და ტრაგიკული გარდაცვალებით. სწორედაც რომ ეროვნული ბიბლიოთეკის სივრცეში უნდა დავანდეს ქართული სულიერება.
მადლობას ვუხდი კონკურსის ყველა მონაწილეს, საქართველოსა და სომხეთის მასშტაბით. განსაკუთრებული მადლობა მხარდაჭერისათვის ეროვნული ბიბლიოთეკის თანამშრომლებს: ნინო ხვედელიძეს, გიორგი თეთრუაშვილსა და გიორგი კილაძეს; ნინოწმინდის რესურსცენტრის ხელმძღვანელობას და კომპლექს „რაბათის“ დირექტორს — ბატონ ნოდარ გოროხოვს.
გია მურღულია, თბილისის 24-ე საჯარო სკოლის დირექტორი: „პირველ რიგში, დიდი მადლობა მინდა გადავუხადო მასპინძლობისთვის ეროვნულ ბიბლიოთეკას. მოხარული ვარ, რომ ჩვენი მოსწავლეები და პედაგოგები პროექტში მონაწილეობით ძალიან კარგ საქმეს აკეთებენ. არაფერია იმაზე კარგი სანახავი, როდესაც ახალგაზრდა ადამიანები სხედან და „ვეფხისტყაოსანზე“ საუბრობენ და ეს საუბარი დაუსრულებელია. სასიხარულოა, რომ ეროვნულ ბიბლიოთეკაში დაარსდება „ვეფხისტყაოსნის, მოყვარულთა კლუბი“, სადაც ადამიანებს საშუალება მიეცემათ კარგი საქმეები აკეთონ. არსებობს ფიქრის ეკოლოგია, 21-ე საუკუნემ იმდენად დაანაგვიანა ჩვენი ცნობიერება, რომ ხანდახან აუცილებელია ეკოლოგიური სისუფთავე ფიქრის, განზრახვის. მაზდიანებს ჰქონდათ თავიანთი სამება: კეთილი ფიქრი, კეთილი სიტყვა, კეთილი საქმე. ეს ძალიან კარგი პრინციპია. მეტი რა არის ადამიანი? მერე რა, რომ მაზდიანების სამებაა. მინდა, მეც ვუსურვო პროექტის მონაწილეებს — კეთილი ფიქრი, კეთილი სიტყვა, კეთილი საქმე, ამაში მათ სწორედ „ვეფხისტყაოსანზე“ ფიქრი დაეხმარებათ“.
მაია კობახიძე, საქართველოს პედაგოგთა პროფესიული კავშირის თავმჯდომარე: „ჩვენ ყველას „ვეფხისტყაოსანი“ გვაერთიანებს. დიდი მადლობა ერევნის სასწავლო კომპლექსის მოსწავლეებსა და მასწავლებლებს, რომლებიც დაინტერესდნენ ჩვენი პროექტით და აქტიურად ჩაერთნენ კონკურსში. ისინი ჩვენი პარტნიორი ორგანიზაციის, სომხეთის პედაგოგთა პროფკავშირის ორგანიზებითა და ხელშეწყობით ჩამობრძანდნენ საქართველოში. ასევე დიდი მადლობა მინდა გადავუხადო პროექტის ავტორს, ქალბატონ თამარ ბარისაშვილს, საქართველოს ეროვნულ ბიბლიოთეკას მხარდაჭერისა და თანადგომისათვის და ყველა იმ ადამიანს, ვინც მხარი დაუჭირა პროექტს და წვლილი შეიტანა მის განხორციელებაში. რადგან პროექტი ემსახურება 21-ე საუკუნის მოსწავლე ახალგაზრდობის სულიერ აღზრდას, ამიტომ მასწავლებელთა პროფკავშირი მომავალშიც აქტიურად გააგრძელებს პროექტის ხელშეწყობას“.
რუზანა ათორაკალიანი, განძის ¹2 სომხურენოვანი სკოლის VIII კლასის მოსწავლე: „მიხარია, რომ პროექტში „ვკითხულობთ რუსთაველს“ სომეხი ბავშვებიც ვმონაწილეობთ. ჩვენ საქართველოში ვცხოვრობთ და ვალდებულები ვართ, ქართულად ვიცოდეთ საქართველოს ისტორია, ქართული ლიტერატურა და კულტურა, ჩვენ აუცილებლად ვისწავლით „ვეფხისტყაოსანს“ ქართულ ენაზე“.
ტატიანა შათირიშვილი, თბილისის 24-ე საჯარო სკოლის ხელოვნების მასწავლებელი: „ჩვენ მიერ წარმოდგენილ კომპოზიციაში — „ჰანგები ვეფხისტყაოსნიდან“ ვსაუბრობთ იმ მუსიკალური საკრავების შესახებ, რომელიც პოემაშია ნახსენები. სწორედ პროექტზე მუშაობისას დაინახეს მოსწავლეებმა, რომ ტარიელი და ავთანდილი განიხილებიან არა მარტო როგორც მებრძოლი რაინდები, არამედ ხელოვნებასთან წილნაყარი ადამიანები. ჩვენი კომპოზიციიდან ნათლად ჩანს, თუ რა ადგილი უჭირავს პოემაში მუსიკასა და ხელოვნებას. ამიტომაც გადავწყვიტეთ ხელოვნებისა და მუსიკის ფარგლებში განგვეხილა „ვეფხისტყაოსანი“. ბევრი სიმღერა, რომელსაც დღეს ქართულ ესტრადაზე მღერიან, „ვეფხისტყაოსნის“ ფრაზებზე დაყრდნობითაა შექმნილი. დიდი მადლობა პროექტის ორგანიზატორებს და ჟიურის, რომლებმაც ჩვენი შრომა სათანადოდ შეაფასეს და შესანიშნავი პრიზით — დავით მაჭავარიანის მიერ ილუსტრირებული „ვეფხისტყაოსნით“ დაგვაჯილდოვეს“.
რინა შაგინიანი, ერევნის სასწავლო კომპლექს „მხითარ სებასტაცის“ ქართული ენის მასწავლებელი: „პროექტში მონაწილეობა ჩვენთვის დიდი ბედნიერება იყო. ჩვენს სასწავლებელში დიდი ყურადღება ექცევა ქართული ენის შესწავლას, რაც სასწავლებლის დირექტორის — აშოტ ბლეიანის დამსახურებაა (აშოტ ბლეიანი თბილისის მერიის მიერ დაჯილდოებულია ოქროს მედლით, როგორც საქართველოს კულტურის ელჩი). მეორე წელია, სასწავლებელში ქართული ენა, როგორც უცხო ენა, ისე ისწავლება. მოსწავლეები დიდ ინტერესს იჩენენ არა მარტო ქართული ენის შესწავლისადმი, არამედ საქართველოს ისტორიისა და კულტურისადმი. ყოველი წლის 14 აპრილს ჩვენი სასწავლებელი აღნიშნავს ქართული ენის დღეს. საქართველოში წელიწადში სამჯერ ჩამოვდივართ. მეგობრობა გვაკავშირებს „საიათნოვას“ სკოლასთან. დიდი მადლობა პროექტის — „ვკითხულობთ რუსთაველს“ ორგანიზატორებს, რომლებმაც პროექტში მონაწილეობის საშუალება მოგვცეს. მომავალში მსგავს პროექტებში აქტიურად ჩავერთვებით“.
მანანა წერეთელი, თერჯოლის მუნიციპალიტეტის კერძო სკოლის „მზეკაბანი — 2007“ პედაგოგი: „მოხარული ვარ, რომ საშუალება მომეცა მონაწილეობა მიმეღო ამ პროექტში. ჩვენი ყოველდღიურობა გვარწმუნებს, რომ ხანდახან ძალიან შორს ვართ ზნეობრიობისგან. ძალიან ხშირად არის საჭიროება იმისა, რომ ვიკითხოთ „ვეფხისტყაოსანი“, როგორც საგანძური, როგორც ზნეობრივი სრულყოფისკენ მიმავალი გზა, რადგან ისევე სრულყოფილი გახდეს ჩვენი ცხოვრება, როგორც „...მამაი ჩვენი ზეცათაი სრულ არს“.
ნანა ბარჯაძე-მიხანაშვილი, განძის მე-2 საჯარო სკოლის მასწავლებელი: „მიხარია, რომ დღეს ჩემს მოსწავლეებთან, სომეხ ბავშვებთან ერთად მონაწილე ვარ ამ დიდი ღონისძიების. პროექტში ჩართვით ჩვენ გამოვხატეთ უკვდავი პოემისადმი სიყვარული და დაინტერესება. თუ დღეს ყველაზე მეტად რაიმე სჭირდება ჩვენს ერს, ეს არის ჩვენი ეროვნული სულიერების შენარჩუნება. დიდი მადლობა პროექტის ორგანიზატორებს, რომლებიც მოზარდების სულიერებაზე ზრუნავენ“.
ლალი დათაშვილი, ფილოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი: „ეროვნული ბიბლიოთეკის ბაზაზე „ვეფხისტყაოსნის მოყვარულთა კლუბის“ დაფუძნება, კიდევ ერთი კეთილი საქმის დასაწყისია. მიმაჩნია, რომ კლუბი ბევრ ადამიანს მიანიჭებს ბედნიერების განცდას. შემთხვევითი არ არის, რომ კლუბი რევაზ სირაძის სახელის მატარებელი იქნება, რადგან მან შექმნა გარკვეული ეპოქა ქართული ესთეტიკური აზრის ისტორიისათვის. მისი „ვეფხვისტყაოსანი და ვეფხვისტყაოსნობა“ ძალიან დიდი ფიქრის გამოხატულებაა და კარგი იქნება თუ მას მოსწავლეები გაეცნობიან და წაიკითხავენ.
რაც კი ღირებული მოიპოვა კაცობრიობამ, ეს მოხდა მხოლოდ ფიქრის კულტურის გზითა და საშუალებით. მიხარია, რომ პროექტი „ვკითხულობთ რუსთაველს“ არ კარგავს აქტუალობას“.
მირიან ხოსიტაშვილი, ეროვნული ბიბლიოთეკის გენერალური დირექტორის მოადგილე: „ბუნებრივია, რომ სწორედ ეროვნულ ბიბლიოთეკაში უნდა იქმნებოდეს კლუბები და პროექტები, რომელიც ახალგაზრდების სულიერ აღზრდას ემსახურება. ყველამ უნდა იცოდეს, რომ ეროვნული ბიბლიოთეკა არის ქვეყნის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი სამეცნიერო დაწესებულება. ეროვნული ბიბლიოთეკა რომ მხოლოდ წიგნსაცავი არ არის, ამას სწორედ დღევანდელი ღონისძიება ცხადჰყოფს. „ვეფხისტყაოსანი“ ქართული შედევრია, რომელზეც თაობები იზრდებოდნენ და მომავალშიც უნდა აღიზარდონ. ჩვენი ბიბლიოთეკა, ყოველთვის მხარდამჭერი იქნება მსგავსი ღონისძიებების და ყველა ჯანსაღ წამოწყებას მიესალმება“.
ნინო ხვედელიძე, საქართველოს პარლამენტის ილია ჭავჭავაძის სახელობის ეროვნული ბიბლიოთეკის იშვიათ გამოცემათა განყოფილების წამყვანი სპეციალისტი: „ვკითხულობთ რუსთაველს“ უდავოდ მნიშვნელოვანი პროექტია, რომელიც ხელს უწყობს სხვადასხვა ეროვნების მოზარდთა, ამჯერად ქართველი, სომეხი და აზერბაიჯანელი მოსწავლე ახალგაზრდების დამეგობრებას, მათში ქართული ლიტერატურისა და კულტურისადმი სიყვარულის გაღრმავებას.
„ვეფხისტყაოსნის“ პირველი აკადემიური გამოცემის 300 წლის იუბილესთან დაკავშირებით, პროექტში, წელს პირველად, ჩაერთო საქართველოს პარლამენტის ილია ჭავჭავაძის სახელობის ეროვნული ბიბლიოთეკა. ჩვენ წარმოვადგინეთ გამოფენა „ვეფხისტყაოსნის” აკადემიური გამოცემები“. გამოვფინეთ იშვიათ გამოცემათა განყოფილებაში დაცული „ვეფხისტყაოსნის“ კოლექციის ნაწილი. პროექტის მონაწილეებსა და მოწვეულ სტუმრებს საშუალება ჰქონდათ, გაცნობოდნენ როგორც 1712 წლით დათარიღებულ ვახტანგ მეექვსის სტამბაში დაბეჭდილ, ასევე მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში დასტამბული „ვეფხისტყაოსნის“ გამოცემებს. წარმოდგენილი იყო ინგლისურ, იტალიურ, ფრანგულ, გერმანულ, ესპანურ, პოლონურ, ჩეხურ, რუმინულ, ესტონურ, ბულგარულ, ბელორუსულ, მოლდავურ, სომხურ, ებრაულ, აზერბაიჯანულ, არაბულ, სპარსულ, ჩინურ, იაპონურ, მონღოლურ, თათრულ, თურქულ, აფხაზურ, იაკუტურ და სხვა ენებზე დაბეჭდილი წიგნები. შოთა რუსთაველის უკვდავი პოემა მსოფლიოს 37 ქვეყანაში 46 ენაზეა დაბეჭდილი, გამოცემათა რიცხვი კი 400-მდეა. ქართულ ენაზე დაბეჭდილია 100-ზე მეტი ისეთი გამოცემა, რომელიც პოემის სრულ ტექსტს შეიცავს. ამ ჩამონათვალს არ მიეკუთვნება ადაპტირებული, ფრაგმენტული ან პროზაული გამოცემები. ამ წიგნების დამთვარიელებლისათვის, თვალის ერთი გადავლებითაც, ცხადი ხდება, თუ რა ძვირფასი საგანძური დაგვიტოვა დიდმა შოთამ „ერის საუნჯედ“ „საერო ბიბლიად“ წოდებული პოემის სახით.
პროექტში წელს, ასევე პირველად, ჩატარდა ვიქტორინა, რომლისთვისაც საკითხები შეირჩა ორი მიმართულებით: პოემის შინაარსობრივ-ტექსტოლოგიური და წიგნმცოდნეობითი, კერძოდ, „ვეფხისტყაოსნის“ გამოცემათა, მათი ბეჭდვისა და მომზადების კუთხით. ჩვენი მიზანი იყო, მოსწავლეებს დავხმარებოდით სიღრმისეულად შეესწავლათ არა მარტო რუსთაველის ეპოქა და მისი უკვდავი პოემა, არამედ გაცნობოდნენ ვახტანგ მეექვსის ღვაწლს ქართული წიგნის ბეჭდვის ისტორიასა და ქართველი ერის განათლების საქმეში. იშვიათ გამოცემათა განყოფილებაში დაცული წიგნმცოდნეობის კაბინეტის ფონდი საშუალებას იძლევა, მკითხველი გაეცნოს „ვეფხისტყაოსნის“, სხვა ძველნაბეჭდი და გასული საუკუნის წიგნის ბეჭდვისა და გამოცემის, ქაღალდისა და შრიფტის, წიგნის გაფორმებისა და მისი მხატვრობის, გამომცემელთა და გამომცემლობების, საგამომცემლო ნიშნებისა და ექსლიბრისების ისტორიას. ქართული და მსოფლიო წიგნის ისტორიის საკითხებით დაინტერესება მოზარდ თაობებში წიგნისადმი სიყვარულის გაღრმავების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი საშუალებაა“.
ღონისძიებაზე ისაუბრეს კონკურსის — „ვკითხულობთ რუსთაველს“ მნიშვნელობაზე, რომელიც, გარკვეულწილად, ავსებს ეროვნული ბიბლიოთეკის მეცნიერების, კულტურის და სამოქალაქო განათლების დეპარტამენტის დირექტორის მოადგილის, ბატონი გიორგი კილაძის წამოწყებას „21-ე საუკუნის ხელნაწერი „ვეფხისტყაოსნის“ შექმნის თაობაზე.
გიორგი კილაძე: „ეროვნულ ბიბლიოთეკას „ფეისბუქის“ სოციალურ ქსელზე აქვს ლიტერატურული გვერდი „ებლიტფო“, რომელიც დამოუკიდებელ ფორუმს წარმოადგენს და სხვადასხვა ლიტერატურულ პროექტებს ახორციელებს. სწორედ „ებლიტფოს“ მომხმარებელთა ინიციატივით გაჩნდა იდეა 21-ე საუკუნის ხელნაწერი „ვეფხისტყაოსნის“ შექმნისა.
პროექტს ძალიან ბევრი მსურველი გამოეხმაურა, რუსთაველის პოემის ერთი სტროფის გადაწერა ნებისმიერ მსურველს შეეძლო. გადამწერი თავად ირჩევდა სასურველ სტროფს. პროექტი ორი წელი გრძელდებოდა. ხელნაწერებს გვიგზავნიდნენ სხვადასხვა ასაკისა და ეროვნების ადამიანები. სულ მალე, გამოიცემა ხელნაწერი „ვეფხისტყაოსანი“, რომელიც ერთადერთი ეგზემპლარი იქნება და ეროვნულ ბიბლიოთეკაში შეინახება“.
მეორე დღეს, პედაგოგთა პროფკავშირის ორგანიზებით, პროექტის ფარგლებში, განძელი და ერევნელი მოსწავლეები კონკურსის სხვა მონაწილეებთან ერთად ახალციხეში გაემგზავრნენ. მოსწავლეებს გულთბილი მასპინძლობა გაუწია „რაბათის“ ხელმძღვანელმა ნოდარ გოროხოვმა. სტუმრებმა დაათვალიერეს „რაბათის“ კომპლექსი, სომეხი ბავშვები აღტაცებას ვერ მალავდნენ არა მარტო რაბათის სილამაზით, არამედ ახალციხის ხალხური ანსამბლის „ბინდის“ მიერ შესრულებული სიმღერების გამო. ქართველმა და სომეხმა მოსწავლეებმა ციხე-სიმაგრის ისტორიულ ფონზე კიდევ ერთხელ წაიკითხეს ნაწყვეტები „ვეფხისტყაოსნიდან“ და ერთობლივად შეასრულეს ქართული და სომხური სიმღერები.
მესამე დღეს, ერევნელ სტუმრებს განძის მე-2 საჯარო სკოლამ უმასპინძლა, სადაც მოეწყო სპორტული შეჯიბრებები, პედაგოგ ნარა მხითარიანის ხელმძღვანელობით; გაიმართა ლიტერატურულ-მუსიკალური საღამო, ქართულ და სომხურ ენებზე. ერევნელმა მოსწავლეებმა, თავიანთ პედაგოგებთან ერთად, მოისმინეს ქართული და სომხური ენის გაკვეთილები. სტუმრებმა კულტურული ღონისძიების ფარგლებში დაათვალიერეს ფარავნის ტბა და ფოკის მონასტერი. აღსანიშნავია, რომ თბილისის 24-ე საჯარო სკოლას, ერევნის „მხითარ სებასტაცის“ სასწავლო კომპლექსსა და განძის მე-2 საჯარო სკოლას შორის, გაფორმდა მეგობრული ურთიერთობის მემორანდუმი.
მაკა ყიფიანი
|
